پرش به محتوا

غائله کردستان: تفاوت میان نسخه‌ها

۷۲۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۲ اسفند ۱۴۰۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:کردستان 1.jpg|بندانگشتی]]
{{جعبه اطلاعات واقعه
|عنوان = غائله کردستان
|تصویر =
|اندازه تصویر=
|توضیح تصویر =
|نام‌های دیگر =
|شرح ماجرا = بحران و درگیری در مناطق کردنشین ایران به دست گروه‌های ضدانقلاب
|طرفین =
|زمان = اسفند ۱۳۵۷
|دوره = پس از پیروزی انقلاب اسلامی
|مکان = کردستان ایران
|علت =
|اهداف = خودمختاری برای کردستان
|عاملان = حزب دموکرات و دیگر عوامل ضدانقلاب
|نتایج = مهار غائله کردستان
|پیامدها =
|تلفات =
|واکنش‌ها =
|مرتبط =
}}
 
'''غائله کردستان'''، بحران و درگیری در مناطق کردنشین [[ایران]] به دست گروه‌های [[ضدانقلاب]] پس از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]].
'''غائله کردستان'''، بحران و درگیری در مناطق کردنشین [[ایران]] به دست گروه‌های [[ضدانقلاب]] پس از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]].


== معرفی کردستان ==
== معرفی کردستان ==
[[کردستان]] از استان‌های غربی ایران به مرکزیت سنندج است. این استان از شرق با استان زنجان، از غرب با کشور عراق، از جنوب با استان کرمانشاه و از شمال با استان آذربایجان غربی همسایه است.<ref>مصاحب، دایرةالمعارف فارسی، ۲/۲۱۹۴.</ref> مردم منطقه، کردزبان و از اقوام ایرانی ـ آریایی‌اند که در حوالی قرن هفتم پیش از میلاد در غرب ایران کنونی ساکن شده‌اند.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱۱/۱۶۰۸۷؛ دریاباری، احزاب، گروه‌های سیاسی کردستان قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، ۴۶۳.</ref> بیشتر مردم منطقه مسلمان شافعی‌ مذهب‌اند<ref>آبنوس، نگاهی به فرهنگ و آیین های مردم کردستان، ۸؛ رضوی، سیدعباس، مدارا با شهروندان در اندیشه و سیرت امام‌خمینی، ۲۵۴.</ref> و طریقت قادریه و نقش‌بندیه در منطقه رواج دارد.<ref>کیهان، روزنامه، ۲۷/۲/۱۳۸۸، ۱.</ref> کردهای ساکن در آذربایجان غربی و [[کرمانشاه]] نیز در [[فرهنگ]] و تاریخ با مردم کردستان مشترک‌اند.
[[کردستان]] از استان‌های غربی ایران به مرکزیت سنندج است. این استان از شرق با استان زنجان، از غرب با کشور عراق، از جنوب با استان کرمانشاه و از شمال با استان آذربایجان غربی همسایه است.<ref>مصاحب، دایرةالمعارف فارسی، ۲/۲۱۹۴.</ref> مردم منطقه، کردزبان و از اقوام ایرانی ـ آریایی‌اند که در حوالی قرن هفتم پیش از میلاد در غرب ایران کنونی ساکن شده‌اند.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱۱/۱۶۰۸۷؛ دریاباری، احزاب، گروه‌های سیاسی کردستان قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، ۴۶۳.</ref> بیشتر مردم منطقه مسلمان شافعی‌ مذهب‌اند<ref>آبنوس، نگاهی به فرهنگ و آیین های مردم کردستان، ۸؛ رضوی، سیدعباس، مدارا با شهروندان در اندیشه و سیرت امام‌خمینی، ۲۵۴.</ref> و طریقت قادریه و نقش‌بندیه در منطقه رواج دارد.<ref>کیهان، روزنامه، ۲۷/۲/۱۳۸۸، ۱.</ref> کردهای ساکن در آذربایجان غربی و [[کرمانشاه]] نیز در [[فرهنگ]] و تاریخ با مردم کردستان مشترک‌اند.
 
[[پرونده:کردستان 1.jpg|بندانگشتی]]
==پیشینه==
==پیشینه==
کردها از اقلیت‌های قومی و زبانی ایران به شمار می‌آیند و دنباله قومی آنان در کشورهای [[اقامتگاه‌های امام‌خمینی|ترکیه]]، [[عراق]] و [[سوریه]] قرار دارد. به سبب نزدیک‌بودن کردها با آذربایجان و عثمانی و بر اثر آشنایی برخی از فعالان و نیروهای کرد عثمانی با اندیشه‌های ناسیونالیستی از اوایل سده بیستم، احساسات قوم‌گرایانه در میان کردها شکل گرفت.<ref>محمدپور، بررسی بحران کردستان در آستانه جنگ تحمیلی، ۴۰.</ref> [[انگلستان]] نیز در ایجاد و گسترش آن در میان قومیت‌های مسلمان نقش داشت.<ref>واحد مطالعات، نگاهی کوتاه بر اهم رویداهای انقلاب، ۱۰.</ref> پس از [[جنگ جهانی دوم]] و در سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۴، جدایی‌طلبی در میان کردهای ایران در سطح گسترده‌تری مطرح شد.<ref>دریاباری، احزاب، گروه‌های سیاسی کردستان قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، ۴۷۱.</ref> باقراوف رئیس‌جمهور آذربایجان شوروی در جریان اشغال کردستان به دست ارتش شوروی در جنگ جهانی دوم، به سران کردستان ازجمله قاضی محمد (قاضی و روحانی دارای نفوذ در مهاباد) وعده داد در صورت کمک کردها به ارتش شوروی، به آنان برای خودمختاری کمک خواهد کرد.<ref>واحد مطالعات، نگاهی کوتاه بر اهم رویداهای انقلاب، ۱۱.</ref> وی قاضی محمد را به باکو دعوت کرد و از وی خواست حزبی انقلابی و دموکراتیک تشکیل دهد. او به این درخواست پاسخ مثبت داد و [[حزب دموکرات کردستان]] را تأسیس کرد.<ref>کینان، کردها و کردستان، ۱۸۲ ـ ۱۸۵؛ کریمی، روزنامه رسالت، ۶.</ref> این حزب در سال ۱۳۲۴، جمهوری خودمختار کردستان با حمایت شوروی و با حضور افسران روسی به ریاست قاضی محمد در حالی‌که لباس افسران روسی بر تن داشت تأسیس شد؛<ref>محمدپور، بررسی بحران کردستان در آستانه جنگ تحمیلی، ۴۰ ـ ۴۱؛ خوشحالی، قاضی محمد و جمهوری در آئینه اسناد، ۳۱.</ref> اما با عقب‌نشینی ارتش شوروی از ایران، در سال ۱۳۲۵، این جمهوری از هم پاشید.<ref>دفتر سیاسی سپاه، کردستان، امپریالیزم و گروه‌های وابسته، ۲۵؛ ارفع، کردها و یک بررسی تاریخی و سیاسی، ۱۰۰.</ref> پس از این، [[رژیم پهلوی]] هرگونه نشانه قوم‌گرایی کردی را از میان برد و نشر [[مطبوعات]] به زبان کردی و آموزش و کاربرد این زبان در محافل رسمی ممنوع شد<ref>کاتم، ناسیونالیسم در ایران، ۸۱ ـ ۸۲.</ref> و هر گونه فعالیت تشکیلاتی سرکوب گشت<ref>کوچرا، جنبش ملی کرد، ۲۳۹ ـ ۲۴۰.</ref> و [[امنیت]] منطقه به خان‌ها و رؤسای عشایر سپرده شد.<ref>نخعی و یکتا، روزشمار جنگ ایران و عراق، ۱/۱۷۲.</ref>
کردها از اقلیت‌های قومی و زبانی ایران به شمار می‌آیند و دنباله قومی آنان در کشورهای [[اقامتگاه‌های امام‌خمینی|ترکیه]]، [[عراق]] و [[سوریه]] قرار دارد. به سبب نزدیک‌بودن کردها با آذربایجان و عثمانی و بر اثر آشنایی برخی از فعالان و نیروهای کرد عثمانی با اندیشه‌های ناسیونالیستی از اوایل سده بیستم، احساسات قوم‌گرایانه در میان کردها شکل گرفت.<ref>محمدپور، بررسی بحران کردستان در آستانه جنگ تحمیلی، ۴۰.</ref> [[انگلستان]] نیز در ایجاد و گسترش آن در میان قومیت‌های مسلمان نقش داشت.<ref>واحد مطالعات، نگاهی کوتاه بر اهم رویداهای انقلاب، ۱۰.</ref> پس از [[جنگ جهانی دوم]] و در سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۴، جدایی‌طلبی در میان کردهای ایران در سطح گسترده‌تری مطرح شد.<ref>دریاباری، احزاب، گروه‌های سیاسی کردستان قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، ۴۷۱.</ref> باقراوف رئیس‌جمهور آذربایجان شوروی در جریان اشغال کردستان به دست ارتش شوروی در جنگ جهانی دوم، به سران کردستان ازجمله قاضی محمد (قاضی و روحانی دارای نفوذ در مهاباد) وعده داد در صورت کمک کردها به ارتش شوروی، به آنان برای خودمختاری کمک خواهد کرد.<ref>واحد مطالعات، نگاهی کوتاه بر اهم رویداهای انقلاب، ۱۱.</ref> وی قاضی محمد را به باکو دعوت کرد و از وی خواست حزبی انقلابی و دموکراتیک تشکیل دهد. او به این درخواست پاسخ مثبت داد و [[حزب دموکرات کردستان]] را تأسیس کرد.<ref>کینان، کردها و کردستان، ۱۸۲ ـ ۱۸۵؛ کریمی، روزنامه رسالت، ۶.</ref> این حزب در سال ۱۳۲۴، جمهوری خودمختار کردستان با حمایت شوروی و با حضور افسران روسی به ریاست قاضی محمد در حالی‌که لباس افسران روسی بر تن داشت تأسیس شد؛<ref>محمدپور، بررسی بحران کردستان در آستانه جنگ تحمیلی، ۴۰ ـ ۴۱؛ خوشحالی، قاضی محمد و جمهوری در آئینه اسناد، ۳۱.</ref> اما با عقب‌نشینی ارتش شوروی از ایران، در سال ۱۳۲۵، این جمهوری از هم پاشید.<ref>دفتر سیاسی سپاه، کردستان، امپریالیزم و گروه‌های وابسته، ۲۵؛ ارفع، کردها و یک بررسی تاریخی و سیاسی، ۱۰۰.</ref> پس از این، [[رژیم پهلوی]] هرگونه نشانه قوم‌گرایی کردی را از میان برد و نشر [[مطبوعات]] به زبان کردی و آموزش و کاربرد این زبان در محافل رسمی ممنوع شد<ref>کاتم، ناسیونالیسم در ایران، ۸۱ ـ ۸۲.</ref> و هر گونه فعالیت تشکیلاتی سرکوب گشت<ref>کوچرا، جنبش ملی کرد، ۲۳۹ ـ ۲۴۰.</ref> و [[امنیت]] منطقه به خان‌ها و رؤسای عشایر سپرده شد.<ref>نخعی و یکتا، روزشمار جنگ ایران و عراق، ۱/۱۷۲.</ref>
confirmed، templateeditor
۵۵۹

ویرایش