۱٬۷۶۵
ویرایش
جز (انتقال از رده:مقالههای جلد اول دانشنامه به رده:مقالههای جلد اول دانشنامه امامخمینی ردهانبوه) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''اِجزا'''، اصطلاح اصولی به معنای کافیبودن عمل انجامشده از [[اعاده]] و [[اداء و قضا|قضا]]. | '''اِجزا'''، اصطلاح اصولی به معنای کافیبودن عمل انجامشده از [[اعاده]] و [[اداء و قضا|قضا]]. | ||
[[امامخمینی]]، اجزا را پایانیافتن امر و نهی پس از انجام ماموربه و عدم اقتضا برای بقا میداند. | |||
در تبیین ماهیت اِجزا به دو نکته توجه شدهاست: لفظی یا عقلیبودن و تعدد یا وحدت امر به طبیعت. امامخمینی، مسئله اجزای هر امر نسبت به خودش را، به لحاظ ماهیت بحث از آن، عقلی شمرده؛ اما مسئله اجزای امر اضطراری یا ظاهری از امر واقعی را لفظی دانستهاست. | |||
برای اجزا، سه قسم ذکر شده: اِجزای ماموربه از امر خود: امامخمینی قائل است که عمل به ماموربه واقعی از امر واقعی و ماموربه اضطراری و ظاهری از امر اضطراری و ظاهری اگر با اَجزا و شرایط خاص خود انجام شوند، مجزی است. | |||
اِجزای ماموربه اضطراری از ماموربه واقعی: اصل اولی این است که امتثال هیچ امری، مجزی از امتثال امر دیگر نیست، مگر اینکه دلیلی بر آن وجود داشته باشد.. | |||
اجزای امر ظاهری از واقعی: در اینباره آرای مختلفی گزارش شدهاست: عدم اجزای مطلق، اجزای مطلق در [[اماره|امارات]] و اصول و تفصیل میان امارات و اصول و تفصیل در امارات بنابر مبنای طریقیت و سببیت. | |||
امامخمینی، در امارات بنابر طریقیت، قائل به عدم اجزا شده است؛ و در مورد امارات عقلایی و شرعی به سبب اینکه اماره تنها کاشف از حکم واقعی است که امتثال نشده، قائل به عدم اجزا شده و میان امارات قایم بر احکام یا موضوعات، فرقی نگذاشته است. و در [[اصول عملیه]] متذکر میشود قول به اجزا، به جهت حکومت دلیل تشریعِ اصول بر ادله اَجزا، شرایط و موانعِ اَفعال است، و در تمام اصول عملیه قائل به اجزا شده است. | |||
برخی از اصولیان ذیل مسئله اجزا در باب اوامر به بررسی مسئله تبدل رای مجتهد و حکم فقهی آن برای خود او و مقلدانش پرداختهاند. | |||
==معنای لغوی و اصطلاحی== | ==معنای لغوی و اصطلاحی== | ||
اِجزا یا اِجزاء از ریشه «جزء» به معنای اکتفا به شیء است<ref>ابنفارس، معجم، ۱/۴۵۵؛ ابنمنظور، لسان العرب، ۱/۴۶-۴۷؛ طریحی، مجمع البحرین، ۱/۸۵.</ref> و در اصطلاح، انتفای [[تکلیف]] پس از انجام عمل، <ref>حلی، محقق، معارج الاصول، ۱۰۸.</ref> اعم از [[اعاده]] و [[اداء و قضا|قضا]]<ref>میرزای قمی، القوانین المحکمة، ۱/۲۸۹.</ref> یا اسقاط قضا<ref>حائری اصفهانی، الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیه، ۱۱۶.</ref> به معنای مطلق تدارک در وقت یا خارج آن است.<ref>← انصاری، مطارح الانظار، ۱/۱۱۰.</ref> برخی تاکید کردهاند اجزا در کلمات علما نیز در معنای لغوی (اکتفا به عمل انجامشده) بهکار رفته است<ref>انصاری، مطارح الانظار، ۱/۱۱۲؛ آخوند خراسانی، کفایة الاصول، ۸۲.</ref> که لازمه آن کفایت از تکرار عمل به اعاده و قضاست.<ref>عراقی، نهایة الافکار، ۱/۲۲۳؛ بروجردی، نهایة الاصول، ۱۲۵.</ref> از لابهلای سخنان [[امامخمینی]] به دست میآید ایشان اجزا را به معنای سقوط [[امر]] و تکلیف، پس از انجام عمل دانسته است<ref>امامخمینی، تهذیب الاصول، ۱/۲۵۷-۲۵۸ و ۲۶۳.</ref>؛ البته ایشان در جای دیگر تصریح کرده اجزا در واقع پایانیافتن امر و نهی پس از انجام ماموربه و عدم اقتضا برای بقاست.<ref>امامخمینی، جواهر الاصول، ۲/۲۸۵.</ref> | اِجزا یا اِجزاء از ریشه «جزء» به معنای اکتفا به شیء است<ref>ابنفارس، معجم، ۱/۴۵۵؛ ابنمنظور، لسان العرب، ۱/۴۶-۴۷؛ طریحی، مجمع البحرین، ۱/۸۵.</ref> و در اصطلاح، انتفای [[تکلیف]] پس از انجام عمل، <ref>حلی، محقق، معارج الاصول، ۱۰۸.</ref> اعم از [[اعاده]] و [[اداء و قضا|قضا]]<ref>میرزای قمی، القوانین المحکمة، ۱/۲۸۹.</ref> یا اسقاط قضا<ref>حائری اصفهانی، الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیه، ۱۱۶.</ref> به معنای مطلق تدارک در وقت یا خارج آن است.<ref>← انصاری، مطارح الانظار، ۱/۱۱۰.</ref> برخی تاکید کردهاند اجزا در کلمات علما نیز در معنای لغوی (اکتفا به عمل انجامشده) بهکار رفته است<ref>انصاری، مطارح الانظار، ۱/۱۱۲؛ آخوند خراسانی، کفایة الاصول، ۸۲.</ref> که لازمه آن کفایت از تکرار عمل به اعاده و قضاست.<ref>عراقی، نهایة الافکار، ۱/۲۲۳؛ بروجردی، نهایة الاصول، ۱۲۵.</ref> از لابهلای سخنان [[امامخمینی]] به دست میآید ایشان اجزا را به معنای سقوط [[امر]] و تکلیف، پس از انجام عمل دانسته است<ref>امامخمینی، تهذیب الاصول، ۱/۲۵۷-۲۵۸ و ۲۶۳.</ref>؛ البته ایشان در جای دیگر تصریح کرده اجزا در واقع پایانیافتن امر و نهی پس از انجام ماموربه و عدم اقتضا برای بقاست.<ref>امامخمینی، جواهر الاصول، ۲/۲۸۵.</ref> | ||
خط ۱۰۵: | خط ۱۲۱: | ||
[[رده:مقالههای دارای لینک دانشنامه]] | [[رده:مقالههای دارای لینک دانشنامه]] | ||
[[رده:اصول فقه]] | [[رده:اصول فقه]] | ||
[[رده:مقاله های نیازمند ارزیابی]] |