تعارض ادله: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۵۸۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۴ اردیبهشت ۱۴۰۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''تعارض ادله'''، ناسازگاری ادله شرعی احکام و چگونگی رفع آن.
'''تعارض ادله'''، ناسازگاری [[ادله شرعی]] احکام و چگونگی رفع آن.
 
 
برای تحقق تعارض میان ادله شرط‌هایی ذکر شده؛ ازجمله: هیچ‌یک از دو دلیل متعارض قطعی و یقینی نباشند؛ هر دو دلیل متعارض شرایط حجیت را دارا باشند و موضوع هر دو دلیل یکسان و مربوط به یک مرتبه از [[حکم]] باشد و قلمرو آن دو به‌گونه کلی یا جزئی برهم منطبق باشد.
 
تعارض به تعارض مستقر و بَدئی تقسیم شده‌است. تعارض مستقر با تأمل و توجه زایل نمی‌شود و تعارض بَدئی با تأمل بیشتر در مفاد ادله قابل رفع است.
 
رفع تعارض بدئی میان دو دلیل ظاهراً متعارض، «جمع عرفی» یا «جمع دلالی» نام دارد و مراد از آن، نوعی جمع‌کردن میان دو دلیل از راه تصرف در ظهور یک دلیل، به قرینه دلیل دیگر است.
 
مهم‌ترین انواع جمع عرفی، تقدیم [[نص]] بر ظاهر، تقدیم اظهر بر ظاهر و دوران امر میان تقیید و حمل بر استحباب یا کراهت است.
 
تعارض مستقر دارای دو صورت است: نبودن یک یا چند مزیت و مرجح در یک طرف که به آن تعادل ادله گویند و وجود مرجح در یک سوی تعارض که سبب عدم تعادل در آنها می‌شود.
 
بر اساس نظر علما در فرض تعادل (تکافی) ادله، حکم آن تخییر شرعی ظاهری است، البته دو نظر مهم دیگر دراین‌باره هست: توقف در [[فتوا]] و احتیاط در عمل (ارجاء) و عدم تعادل و ترجیح یک دلیل.
 
مرجحاتِ باب تعارض، به‌گونه‌های مختلف تقسیم شده‌اند، ازجمله مرجحات ناظر به سند، متن، دلالت، زمان صدور [[حدیث|روایت]] و امور خارجی. همچنین مرجحات را به دو نوع داخلی و خارجی تقسیم کرده‌اند. مرجحات داخلی خود بر سه قسم است: مرجحات صدوری، جهتی و مضمونی.
 
مهم‌ترین مرجحات خارجی عبارت‌اند از: شهرت عملی یا روایی، موافقت با [[قرآن]] و [[سنت]] متواتر، موافقت با اصل، مرجحات منصوص و مرجحات غیر منصوص.


== مفهوم‌شناسی ==
== مفهوم‌شناسی ==
خط ۱۴۲: خط ۱۵۹:
[[رده:مقاله‌های جلد سوم دانشنامه امام‌خمینی]]
[[رده:مقاله‌های جلد سوم دانشنامه امام‌خمینی]]
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]]
[[رده:مقاله های نیازمند ارزیابی]]