۲۱٬۳۵۲
ویرایش
کربلا: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی
بدون خلاصۀ ویرایش |
(اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی) |
||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
| سیاسی = | | سیاسی = | ||
}} | }} | ||
'''کربلا'''، محل [[شهادت]] و حرم [[امام حسین(ع)|امام‌حسین(ع)]] و از | '''کربلا'''، محل [[شهادت]] و حرم [[امام حسین(ع)|امام‌حسین(ع)]] و از شهرهای زیارتی [[امام‌خمینی]]. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
[[امام‌خمینی]] در پی تبعید از [[ترکیه]] به عراق، سه‌شنبه سیزدهم مهر ۱۳۴۴ با هواپیما وارد فرودگاه بغداد شد.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۲/۱۵۹.</ref> فرزند ایشان [[سیدمصطفی خمینی|سیدمصطفی]] با دوستان امام‌خمینی در نجف ازجمله [[نصرالله خلخالی]] برای دیدار و هماهنگی تماس گرفت. خلخالی خود را به [[کاظمین]] رساند و برای فراهم‌کردن سفر امام‌خمینی به کربلا و [[نجف]] دست به کار شد.<ref>ملکوتی، خاطرات آیت‌الله مسلم ملکوتی، ۱۸۲ ـ ۱۸۳.</ref> امام‌خمینی پس از اقامتی چندروزه در کاظمین و زیارت [[امام‌کاظم(ع)]] و [[امام‌جواد(ع)]]، پس از بازگشت از زیارت عسکریین(ع) در [[سامرا]] در عصر جمعه ۱۶/۷/۱۳۴۴ به همراه سیدمصطفی و شماری از روحانیان عازم کربلا شد.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۲/۱۶۴.</ref> ساکنان ایرانی در کربلا فراوان بودند؛ به گونه‌ای که می‌توان گفت بیشتر ساکنان کربلا ریشه ایرانی دارند و آبادانی این شهر به کوشش آنان انجام شده است.<ref>محتشمی‌پور، خاطرات، مجله یاد، ۵۵ ـ ۵۶.</ref> [[سیدمحمد شیرازی]] از علمای کربلا نیز که از گذشته با افکار امام‌خمینی آشنایی داشت،<ref>ذاکری، طلوع خورشید، ۳۱۰.</ref> از ایشان برای سفر به کربلا دعوت کرده بود.<ref>قوچانی، مصاحبه، ۱/۱۲۹.</ref> وی جمعیت زیادی را برای استقبال از امام‌خمینی به منطقه مسیب واقع در سی کیلومتری کربلا (و مدفن طفلان مسلم) فرستاد.<ref>خاتم یزدی، مصاحبه، ۱/۹۲.</ref> چند نفر از [[شاگردان امام‌خمینی]] نیز برای آماده‌کردن زمینه استقبال، به کربلا رفتند و افراد صاحب‌نفوذ کربلا نیز در تهیه وسایل و امکانات برای استقبال همکاری کردند.<ref>عمید زنجانی، مصاحبه، مجله حوزه، ۱۰۱.</ref> فعالیت نصرالله خلخالی در مراسم استقبال و هدایت کارها چشمگیر بود.<ref>ملکوتی، خاطرات آیت‌الله مسلم ملکوتی، ۱۸۸.</ref>{{ببینید|نصرالله خلخالی}} | [[امام‌خمینی]] در پی تبعید از [[ترکیه]] به عراق، سه‌شنبه سیزدهم مهر ۱۳۴۴ با هواپیما وارد فرودگاه بغداد شد.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۲/۱۵۹.</ref> فرزند ایشان [[سیدمصطفی خمینی|سیدمصطفی]] با دوستان امام‌خمینی در نجف ازجمله [[نصرالله خلخالی]] برای دیدار و هماهنگی تماس گرفت. خلخالی خود را به [[کاظمین]] رساند و برای فراهم‌کردن سفر امام‌خمینی به کربلا و [[نجف]] دست به کار شد.<ref>ملکوتی، خاطرات آیت‌الله مسلم ملکوتی، ۱۸۲ ـ ۱۸۳.</ref> امام‌خمینی پس از اقامتی چندروزه در کاظمین و زیارت [[امام‌کاظم(ع)]] و [[امام‌جواد(ع)]]، پس از بازگشت از زیارت عسکریین(ع) در [[سامرا]] در عصر جمعه ۱۶/۷/۱۳۴۴ به همراه سیدمصطفی و شماری از روحانیان عازم کربلا شد.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۲/۱۶۴.</ref> ساکنان ایرانی در کربلا فراوان بودند؛ به گونه‌ای که می‌توان گفت بیشتر ساکنان کربلا ریشه ایرانی دارند و آبادانی این شهر به کوشش آنان انجام شده است.<ref>محتشمی‌پور، خاطرات، مجله یاد، ۵۵ ـ ۵۶.</ref> [[سیدمحمد شیرازی]] از علمای کربلا نیز که از گذشته با افکار امام‌خمینی آشنایی داشت،<ref>ذاکری، طلوع خورشید، ۳۱۰.</ref> از ایشان برای سفر به کربلا دعوت کرده بود.<ref>قوچانی، مصاحبه، ۱/۱۲۹.</ref> وی جمعیت زیادی را برای استقبال از امام‌خمینی به منطقه مسیب واقع در سی کیلومتری کربلا (و مدفن طفلان مسلم) فرستاد.<ref>خاتم یزدی، مصاحبه، ۱/۹۲.</ref> چند نفر از [[شاگردان امام‌خمینی]] نیز برای آماده‌کردن زمینه استقبال، به کربلا رفتند و افراد صاحب‌نفوذ کربلا نیز در تهیه وسایل و امکانات برای استقبال همکاری کردند.<ref>عمید زنجانی، مصاحبه، مجله حوزه، ۱۰۱.</ref> فعالیت نصرالله خلخالی در مراسم استقبال و هدایت کارها چشمگیر بود.<ref>ملکوتی، خاطرات آیت‌الله مسلم ملکوتی، ۱۸۸.</ref>{{ببینید|نصرالله خلخالی}} | ||
[[پرونده:کربلا ۴.jpg|بندانگشتی]] | [[پرونده:کربلا ۴.jpg|بندانگشتی]] | ||
استقبال مناسب از امام‌خمینی در کربلا که شهری زیارتی و شیعه‌نشین بود، می‌توانست | استقبال مناسب از امام‌خمینی در کربلا که شهری زیارتی و شیعه‌نشین بود، می‌توانست زمینهساز استقبالِ باشکوه از ایشان در نجف و مقدمه‌ای برای شکسته‌شدن فضای منفی و توطئه [[ساواک|سازمان اطلاعات و امنیت کشور ایران]] (ساواک) در [[حوزه نجف]] علیه ایشان باشد.<ref>عمید زنجانی، مصاحبه، مجله حوزه، ۱۰۱.</ref> [[رژیم پهلوی]] برای بازداشتن مردم کربلا از پیشواز امام‌خمینی، عواملی را در میان مردم و روحانیان کربلا نفوذ داده بود. این افراد از انتشار اخبار در خصوص سفر ایشان به کربلا جلوگیری می‌کردند؛ به گونه‌ای که اهالی کربلا متوجه ورود ایشان نشوند.<ref>محتشمی‌پور، خاطرات، مجله یاد، ۵۶.</ref> افزون بر آن مردم را از عوامل امنیتی و ایجاد مشکل در گذرنامه و ورود به ایران می‌ترساندند؛<ref>محتشمی‌پور، خاطرات، مجله یاد، ۵۶.</ref> ولی این [[تبلیغات]] نتوانست مانع استقبال باشکوه مردم شود.<ref>محتشمی‌پور، خاطرات، مجله یاد، ۵۶؛ کهن‌نسب، آنجاکه بوی یار می‌دهد، ۱/۳۷۴.</ref> در منطقه مسیب حدود پانصد نفر از [[طلاب]] و علمای کربلا و مردم به پیشواز امام‌خمینی آمدند. ایشان از ماشین پیاده و به میان مردم رفت و بر ماشینی که مردم کربلا با گل پوشانده بودند سوار شد و حدود چهل دستگاه سواری و اتوبوس ایشان را تا کربلا همراهی کردند.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۲/۱۶۴.</ref> بر روی پارچه‌های استقبال‌کنندگان عرب، عبارت «زنده باد امام‌خمینی نابود باد رژیم شاه» نوشته شده بود و ایرانیان مقیم کربلا بر پارچه‌نوشته‌ها ورود ایشان را تبریک گفته بودند.<ref>محتشمی‌پور، خاطرات، مجله یاد، ۵۶.</ref> در گزارش مأمور رژیم ایران آمده است ازجمله افرادی که در کربلا از وی استقبال و او را تا حرم همراهی کردند، [[سیدمرتضی طباطبایی]]، [[محمدعلی سیبویه]]، [[محمد شاهرودی]]، [[سیدنورالدین میلانی]]، [[محمدرضا اصفهانی]]، [[سیدمحمدعلی خیرالدین]] و [[یوسف بیارجمندی]] بودند.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۵/۴۸۶ و ۴۹۵.</ref> | ||
امام‌خمینی ساعت پنج بعد از ظهر وارد کربلا شد و برای زیارت یکسره به [[حرم سیدالشهدا(ع)]] رفت. هم‌زمان با ورود امام‌خمینی به حرم، متولیان حرم با ندای: | امام‌خمینی ساعت پنج بعد از ظهر وارد کربلا شد و برای زیارت یکسره به [[حرم سیدالشهدا(ع)]] رفت. هم‌زمان با ورود امام‌خمینی به حرم، متولیان حرم با ندای: «ای مجاهد، ای قائد به شهر جدّت خوش آمدی» به وی خیرمقدم گفتند.<ref>روحانی نهضت امام‌خمینی، ۲/۱۶۴.</ref> بر پارچه‌نوشته‌ای در قبله صحن نوشته شده بود «ترفرف رایة الاسلام بید آیةالله الخمینی: پرچم اسلام به دست آیت‌الله خمینی برافراشته شد».<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۵/۵۰۸.</ref> استقبال‌کنندگان، ایشان را «امام» خطاب کردند و بر بدنه برخی از ماشین‌های استقبال‌کنندگان آیاتی چون «فَضَّلَ اللهُ المجاهدینَ علَی القاعدین»، و جمله «انی لا اری الموت الا سعادة» نقش بسته بود.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۲/۱۶۹.</ref> به مناسبت ورود امام‌خمینی در آستانه صحن [[امام‌حسین(ع)]] و [[حضرت ابوالفضل(ع)]] چند رأس گوسفند قربانی شد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۵/۴۹۵.</ref> [[سیدمحمد شیرازی]] پیش‌نماز صحن سیدالشهدا(ع) از امام‌خمینی درخواست کرد به جای وی در صحن امام‌حسین(ع) نماز بگذارد و ایشان پذیرفت.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۲/۱۶۴.</ref> پس از پایان نماز اول، شیرازی پس از خیرمقدم از ایشان خواست یک هفته در کربلا بماند و [[نماز جماعت]] اقامه کند.<ref>محتشمی‌پور، خاطرات، مجله یاد، ۵۷؛ عمید زنجانی، مصاحبه، مجله حوزه، ۱۰۱ ـ ۱۰۲.</ref> امام‌خمینی سه روز به جای شیرازی نماز مغرب و عشا را اقامه کرد<ref>متقی، مصاحبه، ۲/۱۳۳؛ رجائی‌نژاد و حاضری، هفت اقلیم گذری بر اماکن منتسب به امام‌خمینی از ولادت تارحلت، ۲۹۰.</ref> و پس از آن در حسینیه و [[مدرسه آیت‌الله بروجردی]]، واقع در خیابان خیمه‌گاه، نزدیک میدان امام‌علی(ع) در پانصد متری جنوب حرم، که مدیریت آن بر عهده [[نصرالله خلخالی]] بود، اقامه جماعت می‌کرد.<ref>مهدوی کنی، یاران امام به روایت اسناد ساواک، ۳۸/۲۱۰.</ref> نماز جماعت امام‌خمینی در حرم بسیار باشکوه بود<ref>طباطبایی، اقلیم خاطرات، ۲۴۷.</ref> و هر روز بر تعداد نمازگزاران افزوده می‌شد.<ref>محتشمی‌پور، خاطرات، مجله یاد، ۵۷ ـ ۵۸.</ref> | ||
[[پرونده:کربلا3.jpg|بندانگشتی]] | [[پرونده:کربلا3.jpg|بندانگشتی]] | ||
در مدتی که امام‌خمینی در کربلا اقامت داشت، خانه عباس حاج‌رئیس اشکنانی از ایرانیان مقیم کویت در اختیار ایشان بود.<ref>رجائی‌نژاد و حاضری، هفت اقلیم گذری بر اماکن منتسب به امام‌خمینی از ولادت تارحلت، ۲۹۱؛ طباطبایی، اقلیم خاطرات، ۲۴۷.</ref> این خانه در خیابان علی‌اکبر(ع) در حد فاصل حرم سیدالشهدا(ع) و حرم حضرت عباس(ع) واقع شده بود.<ref>محتشمی‌پور، خاطرات سیاسی، ۱/۱۲۰ ـ ۱۲۱.</ref> صاحب‌خانه اصرار داشت که این خانه و ماشین بنزی را به امام‌خمینی هدیه کند؛ ولی ایشان نپذیرفت.<ref>رجائی‌نژاد و حاضری، هفت اقلیم گذری بر اماکن منتسب به امام‌خمینی از ولادت تارحلت، ۲۹۱ ـ ۲۹۲.</ref> در وقت تردد امام‌خمینی میان خانه و حرم همراهان مدام صلوات می‌فرستادند و شعار می‌دادند. ایشان سفارش می‌کرد بر ضد هیچ دولتی شعار ندهند و تصویر وی را نیز منتشر نکنند.<ref>محتشمی‌پور، خاطرات، مجله یاد، ۵۸؛ ذاکری، طلوع خورشید، ۳۱۰.</ref> این نکته در گزارش‌های سرکنسولی ایران در کربلا نیز بازتاب یافته است.<ref>روحانی نهضت امام‌خمینی، ۲/۱۶۷.</ref> | در مدتی که امام‌خمینی در کربلا اقامت داشت، خانه عباس حاج‌رئیس اشکنانی از ایرانیان مقیم کویت در اختیار ایشان بود.<ref>رجائی‌نژاد و حاضری، هفت اقلیم گذری بر اماکن منتسب به امام‌خمینی از ولادت تارحلت، ۲۹۱؛ طباطبایی، اقلیم خاطرات، ۲۴۷.</ref> این خانه در خیابان علی‌اکبر(ع) در حد فاصل حرم سیدالشهدا(ع) و حرم حضرت عباس(ع) واقع شده بود.<ref>محتشمی‌پور، خاطرات سیاسی، ۱/۱۲۰ ـ ۱۲۱.</ref> صاحب‌خانه اصرار داشت که این خانه و ماشین بنزی را به امام‌خمینی هدیه کند؛ ولی ایشان نپذیرفت.<ref>رجائی‌نژاد و حاضری، هفت اقلیم گذری بر اماکن منتسب به امام‌خمینی از ولادت تارحلت، ۲۹۱ ـ ۲۹۲.</ref> در وقت تردد امام‌خمینی میان خانه و حرم همراهان مدام صلوات می‌فرستادند و شعار می‌دادند. ایشان سفارش می‌کرد بر ضد هیچ دولتی شعار ندهند و تصویر وی را نیز منتشر نکنند.<ref>محتشمی‌پور، خاطرات، مجله یاد، ۵۸؛ ذاکری، طلوع خورشید، ۳۱۰.</ref> این نکته در گزارش‌های سرکنسولی ایران در کربلا نیز بازتاب یافته است.<ref>روحانی نهضت امام‌خمینی، ۲/۱۶۷.</ref> | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
امام‌خمینی در مدت اقامت در نجف مقید بود برای زیارت‌های مخصوص هفت‌گانه امام‌حسین(ع) به کربلا برود،<ref>معرفت، مصاحبه، ۱۴۸.</ref> ازجمله اول رجب، نیمه رجب، [[نیمه شعبان]]، [[عید فطر]]، [[عرفه]]، [[عید قربان]]<ref>قرهی، مصاحبه، ۶/۱۴۵.</ref> و [[اربعین]].<ref>امامی میبدی، مصاحبه، ۱/۷۷.</ref> ایشان هر سال در ماه محرم هفتم تا سیزدهم<ref>خاتم یزدی، مصاحبه، ۱/۱۱۹.</ref> و [[ایام فاطمیه]] نیز به کربلا مشرف می‌شد<ref>کهن نسب، آنجاکه بوی یار می‌دهد، ۱/۳۷۴.</ref> و ماه رجب را ماه زیارتی کربلا می‌دانست<ref>شاه‌آبادی، مصاحبه، ۴/۲۳۹.</ref> و در عید فطر در کربلا به همه عیدی می‌داد.<ref>طباطبایی، اقلیم خاطرات، ۳۹۸ ـ ۳۹۹.</ref> فاصله کربلا تا نجف از راه رسمی هشتاد کیلومتر بود و ایشان گاه از راننده می‌خواست از مسیر کنار شط فرات ـ که اندکی دورتر از راه اصلی است ـ به کربلا برود.<ref>امامی میبدی، مصاحبه، ۱/۷۹.</ref> | امام‌خمینی در مدت اقامت در نجف مقید بود برای زیارت‌های مخصوص هفت‌گانه امام‌حسین(ع) به کربلا برود،<ref>معرفت، مصاحبه، ۱۴۸.</ref> ازجمله اول رجب، نیمه رجب، [[نیمه شعبان]]، [[عید فطر]]، [[عرفه]]، [[عید قربان]]<ref>قرهی، مصاحبه، ۶/۱۴۵.</ref> و [[اربعین]].<ref>امامی میبدی، مصاحبه، ۱/۷۷.</ref> ایشان هر سال در ماه محرم هفتم تا سیزدهم<ref>خاتم یزدی، مصاحبه، ۱/۱۱۹.</ref> و [[ایام فاطمیه]] نیز به کربلا مشرف می‌شد<ref>کهن نسب، آنجاکه بوی یار می‌دهد، ۱/۳۷۴.</ref> و ماه رجب را ماه زیارتی کربلا می‌دانست<ref>شاه‌آبادی، مصاحبه، ۴/۲۳۹.</ref> و در عید فطر در کربلا به همه عیدی می‌داد.<ref>طباطبایی، اقلیم خاطرات، ۳۹۸ ـ ۳۹۹.</ref> فاصله کربلا تا نجف از راه رسمی هشتاد کیلومتر بود و ایشان گاه از راننده می‌خواست از مسیر کنار شط فرات ـ که اندکی دورتر از راه اصلی است ـ به کربلا برود.<ref>امامی میبدی، مصاحبه، ۱/۷۹.</ref> | ||
[[عبدالعلی قرهی اصفهانی]] و [[محی‌الدین فرقانی]] یکی از فضلای هزاره افغانستان، به‌تناوب همراه امام‌خمینی به کربلا می‌رفتند و خانواده ایشان و دیگر بستگان پس از آن به ایشان می‌پیوستند.<ref>محتشمی‌پور، خاطرات سیاسی، ۱/۱۲۰.</ref> امام‌خمینی سعی می‌کرد در هر سفر زیارتی یک شب جمعه را در کربلا بماند.<ref>محتشمی‌پور، خاطرات سیاسی، ۱/۱۲۰.</ref> معمولاً دو روز پیش و دو روز پس از | [[عبدالعلی قرهی اصفهانی]] و [[محی‌الدین فرقانی]] یکی از فضلای هزاره افغانستان، به‌تناوب همراه امام‌خمینی به کربلا می‌رفتند و خانواده ایشان و دیگر بستگان پس از آن به ایشان می‌پیوستند.<ref>محتشمی‌پور، خاطرات سیاسی، ۱/۱۲۰.</ref> امام‌خمینی سعی می‌کرد در هر سفر زیارتی یک شب جمعه را در کربلا بماند.<ref>محتشمی‌پور، خاطرات سیاسی، ۱/۱۲۰.</ref> معمولاً دو روز پیش و دو روز پس از روزهای ویژه زیارتی در کربلا می‌ماند.<ref>رضوانی، مصاحبه، ۲۰.</ref> در این فرصت مغرب‌ها در [[حسینیه آیت‌الله بروجردی]] و ظهرها در خانه نماز به جای می‌آورد.<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۵۰ ـ ۵۱.</ref> نیروهای امنیتی [[رژیم پهلوی]] از آغاز ورود امام‌خمینی به کربلا، برای نفوذ و گزارش اخبار درونی بیت ایشان کوشش می‌کردند.<ref>طباطبایی، اقلیم خاطرات، ۲۴۷.</ref> | ||
==زیارت حرم== | ==زیارت حرم== | ||
| خط ۱۲۴: | خط ۱۲۴: | ||
* ملکوتی، مسلم، خاطرات آیت‌الله مسلم ملکوتی، تدوین عبدالرحیم اباذری، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۵. | * ملکوتی، مسلم، خاطرات آیت‌الله مسلم ملکوتی، تدوین عبدالرحیم اباذری، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۵. | ||
* موسوی، سیدهادی، مصاحبه، چاپ‌شده در خاطرات سال‌های نجف، تهران، عروج، چاپ اول، ۱۳۸۹ش. | * موسوی، سیدهادی، مصاحبه، چاپ‌شده در خاطرات سال‌های نجف، تهران، عروج، چاپ اول، ۱۳۸۹ش. | ||
* مهدوی کنی، محمدرضا، یاران امام به روایت اسناد ساواک، | * مهدوی کنی، محمدرضا، یاران امام به روایت اسناد ساواک، آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، چاپ اول، ۱۳۸۵ش. | ||
* نگارش، حمید و علی‌باقی نصرآبادی، حدیث پایداری، تهران لوح محفوط، چاپ اول، ۱۳۷۹ش. | * نگارش، حمید و علی‌باقی نصرآبادی، حدیث پایداری، تهران لوح محفوط، چاپ اول، ۱۳۷۹ش. | ||
* یاقوت حموی، شهاب‌الدین بغدادی، معجم البلدان، بیروت، دار صادر، چاپ دوم، ۱۹۹۵م. | * یاقوت حموی، شهاب‌الدین بغدادی، معجم البلدان، بیروت، دار صادر، چاپ دوم، ۱۹۹۵م. | ||
| خط ۱۳۰: | خط ۱۳۰: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* | * سیدعباس رضوی، [https://books.khomeini.ir/books/10008/426/ کربلا]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۸، ص۴۲۶–۴۳۲ | ||
{{اقامتگاه‌های امام‌خمینی}} | {{اقامتگاه‌های امام‌خمینی}} | ||
[[رده:مقاله‌های تأییدشده]] | [[رده:مقاله‌های تأییدشده]] | ||