۲۱٬۱۴۹
ویرایش
شهدا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
[[دین اسلام]] از نخستین روزهای اعلان عمومی، با جانفشانی و شهادت همراه بود. در فرهنگ اسلامی، شهادت به دلیل جایگاه خاصی که در این فرهنگ دارد، به عنوان معیار ارزش‌گذاری در برخی اعمال نیز به‌کار رفته‌است؛ چنان‌که این اعمال را با شهادت قیاس می‌کنند؛ ازجمله گفته شده نیکی در حق خویشاوندان یا کسی که به حال دوستی و حب [[آل‌محمد (ص)]] از دنیا برود، اجر شهید دارد<ref>حرعاملی، وسائل الشیعة، ۱۵/۵۶؛ مازندرانی، شرح الکافی، ۷/۵۲.</ref> ({{ببینید|متن=ببینید|شهادت}}). مجموع [[شهدای اسلام]] در زمان [[پیامبر(ص)]]، ۱۹۶ تن ذکر شده‌است که دو تن از آنان در [[مکه]] و پیش از [[هجرت پیامبر|هجرت]] و بقیه پس از هجرت [[پیامبر(ص)]] شهید شدند. دو شهید مکه، [[یاسر]] و [[سمیه]] بودند که در شمار نخستین شهدای اسلام‌اند.<ref>قرشی، شهدای صدر اسلام و شهدای کربلا، ۳–۴.</ref> برخی دیگر از شهدای صدر اسلام که در [[جنگ بدر]] کشته شدند، عبارت‌اند از: حارثةبن‌سراقه، رافع‌بن‌معلی، سعدبن‌خیثمه، صفوان‌بن‌بیضاء، عمیربن‌ابی‌وقاص و افرادی دیگر.<ref>قرشی، شهدای صدر اسلام و شهدای کربلا، ۵–۹.</ref> [[حمزةبن‌عبدالمطلب]]، عموی پیامبر(ص) نیز که رسول خدا(ص)، او را سیدالشهدا نامید،<ref>نهج البلاغه، ن۲۸، ۴۰۴.</ref> ازجمله شهدای [[جنگ احد]] است. حارث‌بن‌حاطب، مسعودبن‌ربیعه، ابوضیاح‌بن‌ثابت و فضیل‌بن‌نعمان به همراه تعداد دیگری از افراد ازجمله شهدای جنگ خیبرند.<ref>قرشی، شهدای صدر اسلام و شهدای کربلا، ۱۳ و ۳۱.</ref> | [[دین اسلام]] از نخستین روزهای اعلان عمومی، با جانفشانی و شهادت همراه بود. در فرهنگ اسلامی، شهادت به دلیل جایگاه خاصی که در این فرهنگ دارد، به عنوان معیار ارزش‌گذاری در برخی اعمال نیز به‌کار رفته‌است؛ چنان‌که این اعمال را با شهادت قیاس می‌کنند؛ ازجمله گفته شده نیکی در حق خویشاوندان یا کسی که به حال دوستی و حب [[آل‌محمد (ص)]] از دنیا برود، اجر شهید دارد<ref>حرعاملی، وسائل الشیعة، ۱۵/۵۶؛ مازندرانی، شرح الکافی، ۷/۵۲.</ref> ({{ببینید|متن=ببینید|شهادت}}). مجموع [[شهدای اسلام]] در زمان [[پیامبر(ص)]]، ۱۹۶ تن ذکر شده‌است که دو تن از آنان در [[مکه]] و پیش از [[هجرت پیامبر|هجرت]] و بقیه پس از هجرت [[پیامبر(ص)]] شهید شدند. دو شهید مکه، [[یاسر]] و [[سمیه]] بودند که در شمار نخستین شهدای اسلام‌اند.<ref>قرشی، شهدای صدر اسلام و شهدای کربلا، ۳–۴.</ref> برخی دیگر از شهدای صدر اسلام که در [[جنگ بدر]] کشته شدند، عبارت‌اند از: حارثةبن‌سراقه، رافع‌بن‌معلی، سعدبن‌خیثمه، صفوان‌بن‌بیضاء، عمیربن‌ابی‌وقاص و افرادی دیگر.<ref>قرشی، شهدای صدر اسلام و شهدای کربلا، ۵–۹.</ref> [[حمزةبن‌عبدالمطلب]]، عموی پیامبر(ص) نیز که رسول خدا(ص)، او را سیدالشهدا نامید،<ref>نهج البلاغه، ن۲۸، ۴۰۴.</ref> ازجمله شهدای [[جنگ احد]] است. حارث‌بن‌حاطب، مسعودبن‌ربیعه، ابوضیاح‌بن‌ثابت و فضیل‌بن‌نعمان به همراه تعداد دیگری از افراد ازجمله شهدای جنگ خیبرند.<ref>قرشی، شهدای صدر اسلام و شهدای کربلا، ۱۳ و ۳۱.</ref> | ||
بنابر روایات اسلامی، فاطمه(س) دختر رسول خدا(ص) ({{ببینید|متن=ببینید|فاطمه زهرا (ع) | بنابر روایات اسلامی، فاطمه(س) دختر رسول خدا(ص) ({{ببینید|متن=ببینید|حضرت فاطمه زهرا(ع)}}) و همه [[امامان شیعه(ع)]] به جز آخرین امام که زنده و در [[غیبت]] به سر می‌برد ({{ببینید|متن=ببینید|اهل‌بیت(ع)}})، به شهادت رسیده‌اند. شهادت امیرالمؤمنین علی(ع) در [[محراب]] ({{ببینید|متن=ببینید|امام علی(ع)}}) و شهادت امام‌حسین (ع) و یارانش در کربلا ({{ببینید|متن=ببینید|امام حسین(ع)}}) زبانزد تاریخ است. واقعه عاشورا تا آنجا بر تفکر شیعه تأثیر گذاشته که شیعیان همواره با الگوگرفتن از شیوه آن حضرت (ع)، قیام در برابر ستم و بی‌عدالتی و شهادت در راه خدا را بر پذیرش [[ظلم]] ترجیح می‌دهند<ref>رضوی اردکانی، قیام شهید فخ، ۱۶۴.</ref> ({{ببینید|متن=ببینید|عاشورا}}). | ||
مفهوم شهید و شهادت در [[ایران]] به‌ویژه ایران پس از [[اسلام]] هم، اغلب در حوادث تاریخی و ایستادگی و کشته شدن مردم در برابر مهاجمان وجود داشته‌است.<ref>← خلخالی، شهدای روحانیت شیعه در یکصد سال اخیر، ۱/۸۰–۵۷۹؛ نامور، یادنامه شهیدان، ۴–۶۴.</ref> در سال‌های [[جنگ جهانی اول]]، جنوب ایران عرصه جدال خونین میان ایرانیان و اشغالگران انگلیسی بود که در این میان، مردم بوشهر، تنگستان، دشتی و دشتستان نقش خاصی داشتند و افرادی چون [[رئیسعلی دلواری]] و [[شیخ‌حسین‌خان]] چاهکوتاهی ازجمله شهدای این جنگ بودند.<ref>کنگره بزرگداشت، مجموعه مقالات کنگره، ۷.</ref> در زمان [[مشروطه]] نیز شهدای زیادی از عالمان برجسته و روحانیان مانند سیدجمال‌الدین واعظ اصفهانی، ملک‌المتکلمین، سیدعبدالله بهبهانی، ثقةالاسلام تبریزی، میرزاابراهیم آقاتبریزی، میرزامحمدباقر شیرازی، میرزامحمدحسین مقدس مراغه‌ای و بسیاری دیگر از علما، روحانیان و مردم عادی کوچه و بازار به صورت [[ترور]]، [[اعدام]] و برخی نیز در میدان جنگ شهید شدند.<ref>← ملکی، شهدای روحانی مشروطه، ۱۳–۱۷۵.</ref> در دوران پهلوی اول و دوم، حکومت استبدادی بسیاری از مبارزین را به شهادت رساند. سیدحسن مدرس از مهم‌ترین شهدای دوره [[رضاشاه]] است که در ۱۰ آذر ۱۳۱۶ به دست مأموران او شهید شد<ref>مکی، تاریخ بیست‌ساله ایران، ۵/۱۶۱–۱۶۲؛ ← نامور، یادنامه شهیدان، ۱۰–۱۱.</ref> ({{ببینید|متن=ببینید| | مفهوم شهید و شهادت در [[ایران]] به‌ویژه ایران پس از [[اسلام]] هم، اغلب در حوادث تاریخی و ایستادگی و کشته شدن مردم در برابر مهاجمان وجود داشته‌است.<ref>← خلخالی، شهدای روحانیت شیعه در یکصد سال اخیر، ۱/۸۰–۵۷۹؛ نامور، یادنامه شهیدان، ۴–۶۴.</ref> در سال‌های [[جنگ جهانی اول]]، جنوب ایران عرصه جدال خونین میان ایرانیان و اشغالگران انگلیسی بود که در این میان، مردم بوشهر، تنگستان، دشتی و دشتستان نقش خاصی داشتند و افرادی چون [[رئیسعلی دلواری]] و [[شیخ‌حسین‌خان]] چاهکوتاهی ازجمله شهدای این جنگ بودند.<ref>کنگره بزرگداشت، مجموعه مقالات کنگره، ۷.</ref> در زمان [[مشروطه]] نیز شهدای زیادی از عالمان برجسته و روحانیان مانند سیدجمال‌الدین واعظ اصفهانی، ملک‌المتکلمین، سیدعبدالله بهبهانی، ثقةالاسلام تبریزی، میرزاابراهیم آقاتبریزی، میرزامحمدباقر شیرازی، میرزامحمدحسین مقدس مراغه‌ای و بسیاری دیگر از علما، روحانیان و مردم عادی کوچه و بازار به صورت [[ترور]]، [[اعدام]] و برخی نیز در میدان جنگ شهید شدند.<ref>← ملکی، شهدای روحانی مشروطه، ۱۳–۱۷۵.</ref> در دوران پهلوی اول و دوم، حکومت استبدادی بسیاری از مبارزین را به شهادت رساند. سیدحسن مدرس از مهم‌ترین شهدای دوره [[رضاشاه]] است که در ۱۰ آذر ۱۳۱۶ به دست مأموران او شهید شد<ref>مکی، تاریخ بیست‌ساله ایران، ۵/۱۶۱–۱۶۲؛ ← نامور، یادنامه شهیدان، ۱۰–۱۱.</ref> ({{ببینید|متن=ببینید|سیدحسن مدرس}}). همچنین در سرکوب [[قیام مسجد گوهرشاد]]، مردم زیادی به شهادت رسیدند.<ref>← کوهستانی‌نژاد، واقعه خراسان، ۲۲؛ قاسم‌پور، قیام مسجد گوهرشاد به روایت اسناد، ۶۰.</ref> | ||
[[حکومت محمدرضا پهلوی]] نیز در [[قیام سی تیر ۱۳۳۰]]<ref>عاقلی، روزشمار تاریخ ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی، ۱/۴۶۹.</ref> و حوادث دهه ۱۳۴۰، مانند [[حادثه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲]]، تعداد زیادی از مردم را به شهادت رساند؛ ازجمله همت‌الله ادیبی طالقانی به همراه دوازده تن دیگر از مبارزان در قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ شهید شدند ({{ببینید|متن=ببینید|پانزده خرداد}}). ازجمله شهدای این دوره می‌توان به: [[سیدمحمدرضا سعیدی]]، [[حسین غفاری]]، [[محمدعلی موحدی قمی]]، محمدرضا انصاری، مرتضی شریفی، ستار کاشانی، [[سیدعلی اندرزگو]]، علی اوسطی، غلامحسین نام‌آور تهرانی، ابوتراب عاشوری، سیدمحمد روحبخش، محمد بهبودی و حسین شمس فریدونی اشاره کرد.<ref>← دفتر تبلیغات اسلامی، شهدای روحانیت، ۱/۱–۷۸؛ نامور، یادنامه شهیدان، ۲۷–۶۴.</ref> با این حال، اغلب شهدای این دوره به‌ویژه دهه پنجاه، به سال‌های ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ و اوج‌گیری نهضت اسلامی مردم ایران مربوط است. در حوادثی چون [[قیام نوزده دی|قیام مردم قم در نوزده دی ۱۳۵۶]]، [[قیام هفده شهریور ۱۳۵۷|قیام مردم تبریز و یزد، هفده شهریور ۱۳۵۷]] و [[سیزده آبان]] ۱۳۵۷، شمار زیادی از مردم شهید شدند. | [[حکومت محمدرضا پهلوی]] نیز در [[قیام سی تیر ۱۳۳۰]]<ref>عاقلی، روزشمار تاریخ ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی، ۱/۴۶۹.</ref> و حوادث دهه ۱۳۴۰، مانند [[حادثه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲]]، تعداد زیادی از مردم را به شهادت رساند؛ ازجمله همت‌الله ادیبی طالقانی به همراه دوازده تن دیگر از مبارزان در قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ شهید شدند ({{ببینید|متن=ببینید|پانزده خرداد}}). ازجمله شهدای این دوره می‌توان به: [[سیدمحمدرضا سعیدی]]، [[حسین غفاری]]، [[محمدعلی موحدی قمی]]، محمدرضا انصاری، مرتضی شریفی، ستار کاشانی، [[سیدعلی اندرزگو]]، علی اوسطی، غلامحسین نام‌آور تهرانی، ابوتراب عاشوری، سیدمحمد روحبخش، محمد بهبودی و حسین شمس فریدونی اشاره کرد.<ref>← دفتر تبلیغات اسلامی، شهدای روحانیت، ۱/۱–۷۸؛ نامور، یادنامه شهیدان، ۲۷–۶۴.</ref> با این حال، اغلب شهدای این دوره به‌ویژه دهه پنجاه، به سال‌های ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ و اوج‌گیری نهضت اسلامی مردم ایران مربوط است. در حوادثی چون [[قیام نوزده دی|قیام مردم قم در نوزده دی ۱۳۵۶]]، [[قیام هفده شهریور ۱۳۵۷|قیام مردم تبریز و یزد، هفده شهریور ۱۳۵۷]] و [[سیزده آبان]] ۱۳۵۷، شمار زیادی از مردم شهید شدند. | ||