کاربر:Alipour/صفحه تمرین۲: تفاوت میان نسخهها
imported>Alipour بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Alipour بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
== تعریف == | == تعریف == | ||
گرانفروشى | گرانفروشى را عرضه كالا يا خدمات به بهاى بيش از نرخهاى تعيين شده<ref>یوسفیان، نعمت الله، احکام حقوقی اسلام، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ج۱، ص۶۴.</ref> یا قِیمت بِیشتر از ارزش واقعِی کالا معنا کردهاند.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه فارسی، ج۷، ص۲۴۹.</ref> قانون تشدید مجازات محتکران و گرانفروشان، گرانفروشی را این گونه تعریف کرده است: «گرانفروشی عبارت است از عرضه کالا به بیش از نرخ متعارف، و در مورد کالاهای که به دست دولت توزیع میشود به بیش از نرخ تعیین شده توسط دولت».<ref>میرزایی، محمد رضا، «بررسی احتکار و گرانفروشی در فقه و حقوق ایران»، گفتمان حقوقی (جامعه المصطفی العالمیه)، شماره ۲۱، بهار و تابستان ۱۴۰۱ش، ص۵۴.</ref> گرانفروشی را یکی از مصادیق بارز تجاوز به حقوق اجتماعی دانستهاند.<ref>میرزایی، محمد رضا، «بررسی احتکار و گرانفروشی در فقه و حقوق ایران»، گفتمان حقوقی (جامعه المصطفی العالمیه)، شماره ۲۱، بهار و تابستان ۱۴۰۱ش، ص۴۹.</ref> | ||
== حکم گرانفروشی == | == حکم گرانفروشی == | ||
نسخهٔ ۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۲۴
گرانفروشی
تعریف
گرانفروشى را عرضه كالا يا خدمات به بهاى بيش از نرخهاى تعيين شده[۱] یا قِیمت بِیشتر از ارزش واقعِی کالا معنا کردهاند.[۲] قانون تشدید مجازات محتکران و گرانفروشان، گرانفروشی را این گونه تعریف کرده است: «گرانفروشی عبارت است از عرضه کالا به بیش از نرخ متعارف، و در مورد کالاهای که به دست دولت توزیع میشود به بیش از نرخ تعیین شده توسط دولت».[۳] گرانفروشی را یکی از مصادیق بارز تجاوز به حقوق اجتماعی دانستهاند.[۴]
حکم گرانفروشی
گران فروشِی به لحاظ حکم تکلِیفِی به عنوان اولِی جاِیز است، مجمع المسائل 3/ 163.مگر نسبت به کسِی که فروشنده به او وعده احسان و رعاِیت حال او در معامله را داده باشد، که گران فروشِی نسبت به او مکروه خواهد بود؛ بلکه برخِی حرام دانسته اند (← غبن مسترسل). گران فروشِی به لحاظ حکم وضعِی موجب خِیار غبن مِیشود.[۵]
اگر چه در قرآن کریم گران فروشی به صراحت با این واژه نیامده، اما مسائل مرتبط با آن که با گران فروشی در ارتباط است و نتیجه اش همان گران فروشی است؛ یعنی کم فروشی و احتکار به صراحت ذکر شده است. به عبارت دیگر؛ ادله منع احتکار و خطاکار یا ملعون دانستن محتکر در حقیقت به معنای نکوهش و منع گران فروشی است؛ زیرا که قصد محتکر از مخفی کردن ارزاق عمومی تشدید مضیقه و ازدیاد تقاضا و باال بردن قیمت کاالی احتکار شده است که در حقیقت احتکار مقدمه گران فروشی است.[۶]
بر اساس قاعده تسلط مردم بر اموال خود و حق مالکیت، هر شخصی حق دارد با سرمایه ای که در اختیار دارد به نحوه دلخواه رفتار نماید، اما گستره این آزادی تا آنجایی است که با مصالح اجتماعی و حقوقی در تضاد نباشد. درموارد تعارض، عقل و دین حکم میکند که مصلحتهای اجتماع بر منافع فردی پیشی داشته باشد و آزادی های فردی در چهار چوب مصلحت عمومی کنترل شود. آنچه که صدق می کند مسئله احتکار وگران فروشی است زیرا که محتکر و گران فروش با عمل خود سالمت اقتصادی و روانی جامعه را تهدید می کند و آسیب هایی که از ناحیه احتکار و گران فروشی گریبان گیر جامعه می شود بسیار وسیع است و درتمام ابعاد زندگی جمیع مردم تاثیری منفی ومخرب دارد و مسبب ایجاد بزه کاریهای دیگر در جامعه می گردد.[۷]
« رُبَّ أرباحٍ تَؤُلُ إلیَ الخُسرَانِ»[1]غرالحکم، ج1، ص416، ح 43. بسا سودها که بازگشتن به زیان است. پیامبر خدا (ص) می فرماید: مَن دخَلَ فی شیءِ مِن اَسعارِ المُسلمین لِیَغلی علیهم کان حقًا عَلی اللهِ اَن یَقذِفَهَ فی مُعظَمِ جَهنَّم رأسَه اَسفلَه[2] هر کسی به عنوانی، سبب گرانی در بازار مسلمانان گردد برخداوند لازم است او را در بزرگترین جایگاه جهنم سرنگون سازد.
گرانفروشی از دیدگاه امامخمینی
امامخمینی در فروردین سال ۱۳۵۸ش خطاب به اصناف و کسبه آنان را از گرانفروشی و اجحاف در حق مردم نهی کرده است.[۸] امام خمینی با ابراز ناراحتی از این مشکل که موجب ناراحتی و سختی مردم شده است میفرماید: من از فروشندگان، خصوصاً آنچه مربوط است به ارتزاق مردم، تقاضا می کنم دست از این اجحاف و تعدی بردارند و به اخلاق و اعمال اسلامی برگردند.»[۹]
امام با توصیف اینکه این ملت در راه اسلام خون داده است و می بایست با آنان به خوبی رفتار شود اهل کسبه را دعوت به عدل و انصاف میکند تا این کشور به غضب خداوند مبتلا نشود. در این پیام امام خمینی به گرانفروشان هشدار میدهد اگر دست از اجحاف در حق مردم و مخالفت با اسلام برندارند، با عدل الهی و حکومت شرعیه و تعزیرات اسلامی روبرو خواهند شد و در انتهای پیام آمده است «قبل از آمدن تازیانۀ الهی به خود آیید و دست از ستم بردارید.»[۱۰]
امام خمینی در استفتائات خود، عدم جواز گرانفروشی را در صورتی میداند که به حد اجحاف برسد و مقررات دولت اسلامی رعایت نشود.[۱۱] ایشان در پاسخ به پرسشهای متعدد درباره بالا بردن قیمت اجناس گفته است: «اگر به حد اجحاف برسد جایز نیست و در هر صورت، مراعات مقررات دولت اسلامی لازم است.»[۱۲]
پانویس
- ↑ یوسفیان، نعمت الله، احکام حقوقی اسلام، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ج۱، ص۶۴.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه فارسی، ج۷، ص۲۴۹.
- ↑ میرزایی، محمد رضا، «بررسی احتکار و گرانفروشی در فقه و حقوق ایران»، گفتمان حقوقی (جامعه المصطفی العالمیه)، شماره ۲۱، بهار و تابستان ۱۴۰۱ش، ص۵۴.
- ↑ میرزایی، محمد رضا، «بررسی احتکار و گرانفروشی در فقه و حقوق ایران»، گفتمان حقوقی (جامعه المصطفی العالمیه)، شماره ۲۱، بهار و تابستان ۱۴۰۱ش، ص۴۹.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه فارسی، ج۷، ص۲۴۹.
- ↑ مجتهدی، «پیشگیری از جرم در احتکار و گرانفروشی»، ص۱۶۶.
- ↑ مجتهدی، «پیشگیری از جرم در احتکار و گرانفروشی»، ص۱۷۲.
- ↑ خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، تهران، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى، ۱۳۸۹ش، جلد ۶ ص ۵۱۰.
- ↑ خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، تهران، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى، ۱۳۸۹ش، جلد ۶ ص ۵۱۰.
- ↑ خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، تهران، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى، ۱۳۸۹ش، جلد ۶ ص ۵۱۰.
- ↑ استفتائات امام خمینی (س)ج. 5، ص۶۱۸.
- ↑ خمینی، روح الله، استفتائات امام خمینی (س)، تهران، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينی، ۱۳۹۲ش، ج۵، ص۲۱۸ تا ص۶۲۰.
منابع
- هاشمی شاهرودی، محمود، فرهنگ فقه فارسی، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، ۱۳۸۷ش.
- مجتهدی، هاشم، «پیشگیری از جرم در احتکار و گرانفروشی»، مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، شماره ۲، تابستان ۱۴۰۰ش.