کاربر:Alipour/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخهها
imported>Alipour بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Alipour بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
در ۱۲۲۱ق / ۱۸۰۶م كه وهابیان بر مدینه دست یافتند، به بقیع هجوم بردند و كلیۀ قبههای موجود در آنجا را تخریب، و اموال و تزیینات را دستخوش غارت كردند؛ اما پس از آنکـه ابراهیم پاشا (هـ م) برای مقابله با وهابیان به حجاز لشكر كشید و ایشان را به سختی شكست داد، به امر سلطان محمود عثمانی، بار دیگر قبههای بقیع را تجدید بنا كرد تسلط مجدد وهابیها در ۱۳۴۳ق / ۱۹۲۴م بر حجاز، تهاجم دیگری را از سوی آنها بر گورستان بقیع در پی داشت. خبر این ویرانی و هتك حرمت از مقابر ائمه و دیگر نام آوران تاریخ صدر اسلام، در ایران و برخی كشورهای اسلامی موجی از نگرانی و نفرت پدید آورد.<ref>بهرامیان، علی، «بقیع»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۲، ذیل مدخل.</ref> | در ۱۲۲۱ق / ۱۸۰۶م كه وهابیان بر مدینه دست یافتند، به بقیع هجوم بردند و كلیۀ قبههای موجود در آنجا را تخریب، و اموال و تزیینات را دستخوش غارت كردند؛ اما پس از آنکـه ابراهیم پاشا (هـ م) برای مقابله با وهابیان به حجاز لشكر كشید و ایشان را به سختی شكست داد، به امر سلطان محمود عثمانی، بار دیگر قبههای بقیع را تجدید بنا كرد تسلط مجدد وهابیها در ۱۳۴۳ق / ۱۹۲۴م بر حجاز، تهاجم دیگری را از سوی آنها بر گورستان بقیع در پی داشت. خبر این ویرانی و هتك حرمت از مقابر ائمه و دیگر نام آوران تاریخ صدر اسلام، در ایران و برخی كشورهای اسلامی موجی از نگرانی و نفرت پدید آورد.<ref>بهرامیان، علی، «بقیع»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۲، ذیل مدخل.</ref> | ||
== معرفی == | |||
نخستین و کهنترین گورستان اسلامی مدینه است.<ref>طارمی حسن، و دیگران، «بقیع»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۳، ذیل مدخل.</ref> | |||
در سالهای اخیر بر اثر گسترش شهر، بقیع در داخل شهر قرار گرفته و محوّطة مسجد نبوی توسعه یافته و مسجد و قبرستان با خیابانی از هم جدا می شوند.<ref>طارمی حسن، و دیگران، «بقیع»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۳، ذیل مدخل.</ref> | |||
از جملة صحابه و تابعین که در آنجا مدفون اند، این کسان را می توان نام برد: جعفربن ابی طالب ، برادرش عقیل ، عثمان بن عفّان ، مالک بن أَنس و استادش نافع ، حلیمة سعدیه ـ دایة پیغمبر ـ و عباس عموی آن حضرت .<ref>طارمی حسن، و دیگران، «بقیع»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۳، ذیل مدخل.</ref> | |||
گنبدها و بناهایی که در ۱۲۲۱ نخستین دسته های وهابی ویران کردند، به دستور عبدالحمید دوم سلطان عثمانی مرمت گردید، اما در ۱۳۴۴ دوباره به دست امیرمحمد حاکم مدینه و به دستور پدرش عبدالعزیز آل سعود ویران شد.<ref>طارمی حسن، و دیگران، «بقیع»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۳، ذیل مدخل.</ref> | |||
== ویژگی == | == ویژگی == | ||
نسخهٔ ۱ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۲۸
بقیع قبرستان مسلمانان در مدینه
تاریخچه
پيش از آمدن پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم «بقيع الغرقد» مىناميدند. بقيع به عنوان زميني در حاشيه بخش مرکزي يثربِ پيش از اسلام، گورستان مردم اين شهر بود و پس از اسلام نيز به عنوان مهم ترين گورستان مدينه شناخته شد. بقيع در ناحيه شرقي مسجدالنبي و تقريباً در فاصله يکصد متري آن واقع شده و بارها حدود آن تغيير کرده است. اين قبرستان تا يکصد سال پيش، خارج از حصار قرار داشته، اما اکنون در ميان شهر مدينه واقع شده، از چند سوي در محاصره خيابان هاي ستين، عبدالعزيز و ابوذر قرار گرفته و مبدأ خيابان باب العوالي از بقيع آغاز مي شود.[۱]
معرفی و جایگاه
رسول خدا(صلي الله عليه وآله) به دفن شدگان بقيع رسول خدا(صلي الله عليه وآله) به بقيع عنايتي ويژه داشت، برخي شب ها به آنجا مي رفت و براي اهل بقيع آمرزش مي طلبيد.ص۳۴۷.[۲]
تا قرن سيزدهم هجري، در نزديکي قُبّه ائمه اربعه، در بيرون در ورودي آن، سنگي نصب بود که گفته مي شد محل ايستادن حضرت رسول(صلي الله عليه وآله) بوده و مردم آنجا را محل استجابت دعا مي شناختند.ص۳۴۷.[۳]
قبرستان تاريك و خاموش بقيع، آرامگاه چهار امام معصوم شيعه و بسيارى از صحابۀ بزرگوار، ياران ائمۀ اطهار عليهم السلام و شهداى گرانقدر صدر اسلام است. در اين قبرستان، بيش از 1000 و به روايتى 10000 نفر از صحابۀ گرامى پيامبر صلى الله عليه و آله، تابعان، قاريان، سادات بنىهاشم و... مدفوناند. بيشتر قبور آنان جز چند تن، گمنام و ناشناخته است.[۴]
بَقیع، كهنترین و مشهورترین گورستان دورۀ اسلامی در شهر مدینه است.[۵]
گورستان بقیع در شرق مدینه و به فاصلۀ اندكی از مزار حضرت رسول (ص) واقع شده، و در روزگاران دور، خارج از حصار قدیم مدینه كه اكنون تقریباً از میان رفته، قرار داشته است و مساحت آن در حال حاضر به ۱۸۰ هزار م ۲ میرسد.[۶]
در اواخر عمر شریف نیز چنانکـه خود به تصریح فرمودند، به امر پروردگار برای طلب غفران و بخشایش الهی برای اموات بقیع، به آنجا رفتند (همو، ۲ / ۲۰۳-۲۰۵؛ بلاذری. جمل من انساب الاشراف، ۲ / ۲۱۳-۲۱۴؛ ابنشبه، ۱ / ۸۶-۹۱؛ نیز نکـ: شیخ مفید، الارشاد، ۱ / ۱۸۱).[۷]
برخی از همسران رسول خدا (ص) همچون ام سلمه، صفیه، حفصه و عایشه نیز در همانجا به خاك سپرده شدند؛ حتی بنا بر برخی روایات، پیكر حضرت فاطمه زهرا (ع) در بقیع دفن شد، گرچه شماری از علمای شیعه این احتمال را بعید دانستهاند (؛ صاحب جواهر، ۲۰ / ۸۶؛ قس: مجلسی، ۴۳ / ۱۷۱؛
گورستان بقیع همچنین به سبب دفن پیكر ۴تن از ائمه، امام حسن مجتبی، امام سجاد، امام باقر و امام صادق علیهمالسلام، نامبردار بوده است.[۸]
در ۱۲۲۱ق / ۱۸۰۶م كه وهابیان بر مدینه دست یافتند، به بقیع هجوم بردند و كلیۀ قبههای موجود در آنجا را تخریب، و اموال و تزیینات را دستخوش غارت كردند؛ اما پس از آنکـه ابراهیم پاشا (هـ م) برای مقابله با وهابیان به حجاز لشكر كشید و ایشان را به سختی شكست داد، به امر سلطان محمود عثمانی، بار دیگر قبههای بقیع را تجدید بنا كرد تسلط مجدد وهابیها در ۱۳۴۳ق / ۱۹۲۴م بر حجاز، تهاجم دیگری را از سوی آنها بر گورستان بقیع در پی داشت. خبر این ویرانی و هتك حرمت از مقابر ائمه و دیگر نام آوران تاریخ صدر اسلام، در ایران و برخی كشورهای اسلامی موجی از نگرانی و نفرت پدید آورد.[۹]
معرفی
نخستین و کهنترین گورستان اسلامی مدینه است.[۱۰]
در سالهای اخیر بر اثر گسترش شهر، بقیع در داخل شهر قرار گرفته و محوّطة مسجد نبوی توسعه یافته و مسجد و قبرستان با خیابانی از هم جدا می شوند.[۱۱]
از جملة صحابه و تابعین که در آنجا مدفون اند، این کسان را می توان نام برد: جعفربن ابی طالب ، برادرش عقیل ، عثمان بن عفّان ، مالک بن أَنس و استادش نافع ، حلیمة سعدیه ـ دایة پیغمبر ـ و عباس عموی آن حضرت .[۱۲]
گنبدها و بناهایی که در ۱۲۲۱ نخستین دسته های وهابی ویران کردند، به دستور عبدالحمید دوم سلطان عثمانی مرمت گردید، اما در ۱۳۴۴ دوباره به دست امیرمحمد حاکم مدینه و به دستور پدرش عبدالعزیز آل سعود ویران شد.[۱۳]
ویژگی
از کيفيت برخي از قبور چنين بر مي آيد که مکان هاي خاصي از بقيع، اختصاص به افراد خاصي داشته و يا به هر حال، وضعيت چنان بوده که امکان دفن افراد وابسته به يک خانواده وجود داشته و آنان مي توانسته اند در کنار هم دفن شوند. براي مثال، کنار هم قرار داشتن قبور چهار امام، با اين که در فواصل مختلف زماني رحلت کرده اند، شاهديبراي اين امر است. همچنين دفن شدن چندين تن از همسران پيامبر يا دختران آن حضرت و... در کنار يکديگر، همين مسأله را تأييد مي کند.ص۳۴۸.[۱۴]
به طور معمول قبوري که دو سنگ ـ يعني يکي در بالا و ديگري در پايين ـ دارد، صاحب آن زن و قبوري که تنها يک سنگ دارد، نشان از مرد بودن صاحب آن مي باشد.ص۳۵۱.[۱۵]
قبور ائمه بقیع
بزرگ ترين بقعه موجود در بقيع، بقعه عباس و چهار امام(عليهم السلام) بود که در کنار آن، قبر فاطمه زهرا يا فاطمه بنت اسد نيز قرار دارد. اين قبور از همان آغاز مورد توجه بود، اما روشن نيست که از چه زماني براي آنها بقعه ساختند.ص۳۵۳.[۱۶]
تخریب قبور
طبق تصاويرى كه جهانگردان، سفرنامهنويسان و... ارائه كردهاند، بيشتر قبور بقيع تا دوران سعودى داراى گنبد و ضريح آهنين، مسى يا نقرهاى بوده و كتيبهها و سنگ نبشتههايى نيز داشتهاند كه نام و نشان صاحب قبر بر آن ثبت شده بود. متأسفانه با تسلّط تفكّر وهابيت در سرزمين حجاز، بسيارى از آثار تاريخى، كه در اعتقادات ايشان جايگاهى نداشت، تخريب شد. آنان پس از تسلّط بر حجاز، بقعههاى بقيع، شهداى احد، محمد نفس زكيّه، عبداللّٰه، پدر گرامى پيامبر صلى الله عليه و آله و... نيز بقاع مكه و ساير نقاط را تحت عنوان شرك و بدعت تخريب كردهاند.[۱۷]
مدفونان در بقیع
اين گورستان با وسعت نسبتاً زياد خود ـ به مانند نوع قبرستان هاي کهن که در محيطي باز و پراکنده قرار داشته ـ در طول قرون مختلف اسلامي، مَدْفن صحابه، تابعين و مهم تر از همه، چهار تن از امامان(عليهم السلام) بوده و از اين رو محل زيارت تمامي زائران مدينه منوّره است.[۱۸]
بسياري از صحابه و تابعين و علما را در طول تاريخ در آغوش خود جاي داده است. مالک بن انس گويد: حدود ده هزار نفر از صحابه در بقيع دفن شده اند.ص۳۴۸.[۱۹]امام حسن(ع)، امام سجاد(ع)، امام باقر(ع) و امام صادق(ع)
پانویس
- ↑ جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، مشعر - تهران، ۱۳۹۰ش، ص۳۴۵.
- ↑ جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، مشعر - تهران، ۱۳۹۰ش،
- ↑ جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، مشعر - تهران، ۱۳۹۰ش،
- ↑ قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش، ص۲۸۰.
- ↑ بهرامیان، علی، «بقیع»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۲، ذیل مدخل.
- ↑ بهرامیان، علی، «بقیع»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۲، ذیل مدخل.
- ↑ بهرامیان، علی، «بقیع»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۲، ذیل مدخل.
- ↑ بهرامیان، علی، «بقیع»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۲، ذیل مدخل.
- ↑ بهرامیان، علی، «بقیع»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۲، ذیل مدخل.
- ↑ طارمی حسن، و دیگران، «بقیع»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۳، ذیل مدخل.
- ↑ طارمی حسن، و دیگران، «بقیع»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۳، ذیل مدخل.
- ↑ طارمی حسن، و دیگران، «بقیع»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۳، ذیل مدخل.
- ↑ طارمی حسن، و دیگران، «بقیع»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۳، ذیل مدخل.
- ↑ جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، مشعر - تهران، ۱۳۹۰ش،
- ↑ جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، مشعر - تهران، ۱۳۹۰ش،
- ↑ جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، مشعر - تهران، ۱۳۹۰ش،
- ↑ قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش، ص۲۸۱ و ص۲۸۲.
- ↑ جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، مشعر - تهران، ۱۳۹۰ش، ص۳۴۵.
- ↑ جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، مشعر - تهران، ۱۳۹۰ش،