کاربر:Alipour/صفحه تمرین۲: تفاوت میان نسخهها
imported>Alipour بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Alipour ابرابزار |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
== جواز یا حرمت قمهزنی == | == جواز یا حرمت قمهزنی == | ||
فقهای شیعی دربارهٔ قمهزنی مواضع متفاوتی اتخاذ کردهاند.<ref>آقا نوری، و خوش صورت موفق، «بررسی و نقد دیدگاههای عالمان شیعی در باب لطم و قمهزنی»، ص۲۷.</ref> برخی آن را مطلقاً جایز دانستهاند.<ref>تبریزی، إستفتائات جدید، ج۲، ص۴۵۴؛ «[http://www.rohani.ir/fa/ndt/2131/%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%B8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA پاسخ حضرت آیتالله العظمی روحانی دام ظله به سوالاتی درباره کیفیت عزاداری برای ائمه معصومین]»، پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی روحانی.</ref> مطابق این نظر قمهزدن از روی حزن و اندوه در | فقهای شیعی دربارهٔ قمهزنی مواضع متفاوتی اتخاذ کردهاند.<ref>آقا نوری، و خوش صورت موفق، «بررسی و نقد دیدگاههای عالمان شیعی در باب لطم و قمهزنی»، ص۲۷.</ref> برخی آن را مطلقاً جایز دانستهاند.<ref>تبریزی، إستفتائات جدید، ج۲، ص۴۵۴؛ «[http://www.rohani.ir/fa/ndt/2131/%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%B8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA پاسخ حضرت آیتالله العظمی روحانی دام ظله به سوالاتی درباره کیفیت عزاداری برای ائمه معصومین]»، پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی روحانی.</ref> مطابق این نظر قمهزدن از روی حزن و اندوه در مصیبت امام حسین (ع) هرچند شدید باشد، از شعائر و مستحب است. از این جهت که تحت عنوان جزع قرار دارد و نصوص معتبر بر رجحان آن دلالت دارد، حتی اگر لطم و قمه زدن به خونآمدن یا کبودشدن سینه بینجامد.<ref>آقا نوری، و خوش صورت موفق، «بررسی و نقد دیدگاههای عالمان شیعی در باب لطم و قمهزنی»، ص۲۸.</ref> برخی نیز با شرط واردنشدن ضرر به بدن، فتوا به جواز آن دادهاند.<ref>آقا نوری، و خوش صورت موفق، «بررسی و نقد دیدگاههای عالمان شیعی در باب لطم و قمهزنی»، ص۲۷.</ref> عدهای نیز گفتهاند در صورتی که قمهزنی خطر جانی یا نقص عضو داشته یا مستلزم ضرر قابل توجه یا هتک مذهب و وهن عزاداری امام حسین(ع) باشد باید از آن خودداری شود.<ref>منتظری، رساله استفتائات، ج۲، ص۳۲۱.</ref> | ||
شماری از فقیهان معتقد به وهنآمیزبودن قمهزنی هستند و آن را از مصادیق فعل ضرری و حرام دانسته و آن را موضوعاً از دایره «تعظیم شعائر» خارج دانستهاند و به نامشروعبودن آن حکم دادهاند.<ref>اکبرنژاد، «قمهزنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، ص۲۱۵.</ref> همچنین از نگاه این دسته، با توجه به ضرورتها و اولویتهای عصر حاضر، از باب حکم ثانوی اعمال مذکور فاقد مجوز قانونی و شرعی است.<ref>آقا نوری، و خوش صورت موفق، «بررسی و نقد دیدگاههای عالمان شیعی در باب لطم و قمهزنی»، ص۲۷؛ فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج۱۷ ص۵۸۲؛ اکبرنژاد، «قمه زنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، ص۲۱۵.</ref> برخی محققان با بررسی روایات به این نتیجه رسیدند که قمهزنی وجه شرعی ندارد و حرمت اولیه این عمل را ثابت کردهاند.<ref>اکبرنژاد، محمد تقی، «قمه زنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، ص۱۹۶.</ref> | شماری از فقیهان معتقد به وهنآمیزبودن قمهزنی هستند و آن را از مصادیق فعل ضرری و حرام دانسته و آن را موضوعاً از دایره «تعظیم شعائر» خارج دانستهاند و به نامشروعبودن آن حکم دادهاند.<ref>اکبرنژاد، «قمهزنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، ص۲۱۵.</ref> همچنین از نگاه این دسته، با توجه به ضرورتها و اولویتهای عصر حاضر، از باب حکم ثانوی اعمال مذکور فاقد مجوز قانونی و شرعی است.<ref>آقا نوری، و خوش صورت موفق، «بررسی و نقد دیدگاههای عالمان شیعی در باب لطم و قمهزنی»، ص۲۷؛ فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج۱۷ ص۵۸۲؛ اکبرنژاد، «قمه زنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، ص۲۱۵.</ref> برخی محققان با بررسی روایات به این نتیجه رسیدند که قمهزنی وجه شرعی ندارد و حرمت اولیه این عمل را ثابت کردهاند.<ref>اکبرنژاد، محمد تقی، «قمه زنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، ص۱۹۶.</ref> | ||
نسخهٔ ۱۶ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۲۲:۳۶
قمهزنی از آیین سوگواری شیعیان برای امام حسین(ع) است که در آن با قمه بر سر خود می زنند. فقیهان شیعه درباره جواز و حرمت آن نظرات گوناگونی دادهاند. برخی آن را مطلقا جایز، برخی آن را به شرط عدم ضرر جایز دانسته و برخی نیز آن را به سبب وهنآمیزبودن در شرایط حاضر به حکم ثانویه حرام دانستهاند.
امامخمینی شرط جواز قمهزنی را عدم ضرر دانسته و البته انجام آن را در شرایط و زمان حاضر جایز نمیداند.
معرفی
قمهزنی از آیینهای سوگواری دههٔ اول محرم، که طی آن، سوگواران با آداب و روشی خاص با قمه بر سر خود میزنند. به مجریان این آیین قمهزن میگویند.[۱] قمهزنی را در برخی مناطق، ازجمله قم، تیغزنی هم میگویند. زمان اصلی و معمول برای قمهزدن سحرگاه روز دهم محرم (عاشورا) است. معمولاً این مراسم از اذان صبح آغاز میشود و تا طلوع آفتاب و گاه تا ظهر ادامه مییابد. قمهزنان این رسم را تنها منحصر به روز عاشورا و روز شهادت امام علی(ع)، و روز اربعین میدانند.[۲]
پیشینه
برخی قمهزنی را در کنار پارهای رسوم دیگر نظیر «قفلزنی» و «سنگزنی»، به دورهٔ سلطنت شاهان صفوی نسبت میدهند که با حمایت ویژهٔ آنان، در سلک آیینهای عزاداری درآمده است. اما با قطعیت میتوان گفت که رسم قمهزنی در دورهٔ ناصرالدین شاه (۱۲۶۴–۱۳۱۳ ق) عمومیت و رواج یافت و بهمنزلهٔ یکی از آداب عزاداری عاشورا تثبیت شد. در آن زمان، قمهزنی مختص عیاران و پهلوانان که متولی برگزاری دستههای عزاداری بودند.[۳]
جواز یا حرمت قمهزنی
فقهای شیعی دربارهٔ قمهزنی مواضع متفاوتی اتخاذ کردهاند.[۴] برخی آن را مطلقاً جایز دانستهاند.[۵] مطابق این نظر قمهزدن از روی حزن و اندوه در مصیبت امام حسین (ع) هرچند شدید باشد، از شعائر و مستحب است. از این جهت که تحت عنوان جزع قرار دارد و نصوص معتبر بر رجحان آن دلالت دارد، حتی اگر لطم و قمه زدن به خونآمدن یا کبودشدن سینه بینجامد.[۶] برخی نیز با شرط واردنشدن ضرر به بدن، فتوا به جواز آن دادهاند.[۷] عدهای نیز گفتهاند در صورتی که قمهزنی خطر جانی یا نقص عضو داشته یا مستلزم ضرر قابل توجه یا هتک مذهب و وهن عزاداری امام حسین(ع) باشد باید از آن خودداری شود.[۸]
شماری از فقیهان معتقد به وهنآمیزبودن قمهزنی هستند و آن را از مصادیق فعل ضرری و حرام دانسته و آن را موضوعاً از دایره «تعظیم شعائر» خارج دانستهاند و به نامشروعبودن آن حکم دادهاند.[۹] همچنین از نگاه این دسته، با توجه به ضرورتها و اولویتهای عصر حاضر، از باب حکم ثانوی اعمال مذکور فاقد مجوز قانونی و شرعی است.[۱۰] برخی محققان با بررسی روایات به این نتیجه رسیدند که قمهزنی وجه شرعی ندارد و حرمت اولیه این عمل را ثابت کردهاند.[۱۱]
گفته شده قمهزنی موجب ترسیم چهرهای خشن و منفور از اسلام شیعی در جهان شده[۱۲] و در روایات نیز هیچ توصیهای غیر از گریه برای امام حسین(ع) وجود ندارد.[۱۳] لذا لازم است شیعیان علاقهمند به مکتب امام حسین(ع) از آن خودداری کنند.[۱۴]
نظر امامخمینی دربارهٔ قمهزنی
امامخمینی توجه زیادی به عزاداری برای امام حسین(ع) داشتهاست؛ اما در این بینش مراقب است شکلی از عزاداری رخ ندهد که سبب وهن دین شود. امام در پاسخ به استفتائات فراوان دربارهٔ جواز قمهزنی میفرماید که اگر قمهزنی موجب ضرر نباشد مانع ندارد اما تأکید دارد که در این زمان و این شرایط و وضع کنونی از این عمل خودداری شود و توصیه به عزاداریهای معقول و مرسوم مانند سینهزنی میکند.[۱۵]
پانویس
- ↑ حسام مظاهری، «قمهزنی»، ج۷، ذیل مدخل.
- ↑ حسام مظاهری، «قمهزنی»، ج۷، ذیل مدخل.
- ↑ حسام مظاهری، محسن، «قمه زنی»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، تهران، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، بیتا. ج۷، ذیل مدخل.
- ↑ آقا نوری، و خوش صورت موفق، «بررسی و نقد دیدگاههای عالمان شیعی در باب لطم و قمهزنی»، ص۲۷.
- ↑ تبریزی، إستفتائات جدید، ج۲، ص۴۵۴؛ «پاسخ حضرت آیتالله العظمی روحانی دام ظله به سوالاتی درباره کیفیت عزاداری برای ائمه معصومین»، پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی روحانی.
- ↑ آقا نوری، و خوش صورت موفق، «بررسی و نقد دیدگاههای عالمان شیعی در باب لطم و قمهزنی»، ص۲۸.
- ↑ آقا نوری، و خوش صورت موفق، «بررسی و نقد دیدگاههای عالمان شیعی در باب لطم و قمهزنی»، ص۲۷.
- ↑ منتظری، رساله استفتائات، ج۲، ص۳۲۱.
- ↑ اکبرنژاد، «قمهزنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، ص۲۱۵.
- ↑ آقا نوری، و خوش صورت موفق، «بررسی و نقد دیدگاههای عالمان شیعی در باب لطم و قمهزنی»، ص۲۷؛ فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج۱۷ ص۵۸۲؛ اکبرنژاد، «قمه زنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، ص۲۱۵.
- ↑ اکبرنژاد، محمد تقی، «قمه زنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، ص۱۹۶.
- ↑ آقا نوری، و خوش صورت موفق، «بررسی و نقد دیدگاههای عالمان شیعی در باب لطم و قمهزنی»، ص۲۷.
- ↑ اکبرنژاد، «قمه زنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، ص۵۳.
- ↑ فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج۱۷ ص۵۸۲.
- ↑ استفاتائات، ج۳، ص۵۸۱ و ۵۸۳. ج۱۰، ص۶۵۴ و ص۶۵۵.
منابع
- آقا نوری، علی؛ خوش صورت موفق، اعظم، «بررسی و نقد دیدگاههای عالمان شیعی در باب لطم و قمهزنی»، شیعهپژوهی، شماره ۵، زمستان ۱۳۹۴ش.
- اکبرنژاد، محمد تقی، «قمهزنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، فقه اهلبیت، شماره ۴۸، زمستان ۱۳۸۵ش.
- اکبرنژاد، محمد تقی، «قمه زنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، بازتاب اندیشه اردیبهشت، شماره ۸۵، ۱۳۸۶ش.
- تبریزی، میرزا جواد، إستفتائات جدید، قم، سرور، ۱۳۸۵ش.
- «پاسخ حضرت آیتالله العظمی روحانی دام ظله به سوالاتی درباره کیفیت عزاداری برای ائمه معصومین»، پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله العظمی روحانی، بازدید: ۲۶ مرداد ۱۴۰۴ش.
- حسام مظاهری، محسن، «قمه زنی»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، تهران، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، بیتا.
- خمینی، استفتائات امام خمینی،
- فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، امیر، قم، ۱۳۸۳ش.
- منتظری، حسینعلی، رساله استفتائات،