۲۱٬۱۴۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
(اصلاح ارقام) |
||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
| تاریخ وفات = | | تاریخ وفات = | ||
| شهر وفات = | | شهر وفات = | ||
| تاریخ شهادت = | | تاریخ شهادت =۷اردیبهشت ۱۳۶۳ | ||
| محل شهادت = | | محل شهادت =مجنون | ||
| محل دفن = | | محل دفن = | ||
| خویشاوندان سرشناس = | | خویشاوندان سرشناس = | ||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
| وبگاه رسمی = | | وبگاه رسمی = | ||
}}'''مهدی شاهآبادی'''، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امامخمینی. | }}'''مهدی شاهآبادی'''، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امامخمینی. | ||
==تولد== | |||
او در شهریور سال ۱۳۰۹ در شهر قم به دنیا آمد. پدرش آیتالله حاج شیخ محمدعلی شاهآبادی از مدرسان درس فلسفه و عرفان در حوزه علمیه قم و از استادان امامخمینی بود. | |||
==تحصیل== | |||
مهدی شاهآبادی در پنج سالگی همراه با خانواده راهی تهران شد و خواندن و نوشتن را در مکتبخانهای در تهران فراگرفت. او آنگاه دوران ابتدایی را در دبستان توفیق تهران به پایان رسانید. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و در سال ۱۳۲۳ش وارد مدرسه مروی شد و بخشی از مقدمات و دروس سطح را در آن حوزه آموخت. مهدی شاهآبادی در سال ۱۳۳۰ش به قم رفت و در حوزه علمیه آن شهر دروس سطح را نزد استادان آن حوزه خواند. درباره استادان او در آن مقطع گزارش دقیقی در دست نیست، ولی از میرزا علیاکبر مشکینی بهعنوان یکی از استادان او در دوره سطح نام برده میشود. وی سپس به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و مدت چهار سال در درس آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، امامخمینی و سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی شرکت کرد. پس از فوت آیتالله بروجردی در کنار استفاده از درس آیتالله گلپایگانی و امامخمینی، در درس آیات سیدمحمد محقق داماد و شیخ محمدعلی اراکی هم شرکت میکرد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، ص۳۷۷.</ref> درباره سالهای حضور او در درس خارج فقه یا اصول امامخمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی با استناد به بازجوییهای او در ساواک، میتوان احتمال داد که از سال ۱۳۳۶ ش تا تبعید امامخمینی به خارج از کشور، در درس خارج فقه و اصول یا هر دو درس ایشان که در مسجد سلماسی و سپس مسجد اعظم قم تشکیل میشد شرکت میکرده است. شاهآبادی در کنار تحصیل دروس حوزوی، به فراگیری دروس نوین هم میپرداخت و در سال ۱۳۳۲ش موفق به اخذ دیپلم متوسطه شد. | |||
او در کنار تحصیل، به فعالیتهای سیاسی نیز میپرداخت و در سال ۱۳۳۲ش در جریان مبارزات طرفداران ملی شدن صنعت نفت و طرفداران محمد مصدق علیه حکومت پهلوی فعال بود. به سبب این فعالیتها پس از کودتای ۲۸ مرداد آن سال، دستگیر و مدتی زندان شد. پس از آزادی بار دیگر به فراگیری دروس حوزوی در قم ادامه داد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، مقدمه.</ref> در مهر ۱۳۴۲ و در آستانه آغاز سال تحصیلی جدید حوزههای علمیه، همراه با جمعی از روحانیون و طلاب حوزه علمیه قم با ارسال نامهای به هیئت دولت با اشاره به دستگیری و حبس و حصر امامخمینی از مدرسان برجسته حوزه علمیه قم در تهران، خواستار آزادی و بازگرداندن ایشان به حوزه علمیه قم شدند. آنان در آن نامه به انتقاد از وضعیت سیاسی کشور نیز پرداخته و خواستار آزادی دیگر زندانیان و الغای کلیه مصوبههای مغایر با شریعت و همچنین قانون اساسی شده بودند<ref>یاران امام به...، کتاب سیودوم، ص۲-۴.</ref> | |||
او در کنار تحصیل، به فعالیتهای سیاسی نیز میپرداخت و در سال | |||
شاهآبادی در فروردین ۱۳۴۸ در مسجد کیلان دماوند به سخنرانی میپرداخت. او در آن مسجد سیاستهای فرهنگی حکومت پهلوی را بهویژه در حوزه حجاب مورد انتقاد قرار میداد. به سبب این سخنرانیها توسط ساواک احضار و متعهد شد مطالبی بر خلاف مصالح ملی ایران بیان نکند<ref>یاران امام به...، کتاب سیودوم، ص۸-۱۳.</ref> در اسناد ساواک نامهای به او منتسب است مبنی بر اینکه وی پس از رحلت آیتالله سیدمحسن طباطبایی حکیم، امامخمینی را بهعنوان مرجع عامه و اعلم اعلام کرد. بر اساس گزارش ساواک، او اعلامیهای دراینباره صادر کرد و نوشت: «اتباع از آرا و فتوای آیتاللهالعظمی خمینی مدظله موجب فلاح و رستگاری است»<ref>یاران امام به...، کتاب سیودوم، ص۱۱۷.</ref> او سپس همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم همچون آقایان مرتضی بنیفضل، محمد موحدی لنکرانی، صالحی نجفآبادی، محمدرضا توسلی، یوسف صانعی و... در تلگرافی به «زعیم و مرجع عالیقدر حضرت آیتاللهالعظمی خمینی»، درگذشت آیتالله حکیم را تسلیت گفتند. در آن نامه آمده بود: «[امضاکنندگان] عظمت اسلام و مسلمین و ترقی روزافزون جامعه روحانیت حوزههای علمیه را در ظل توجهات امام زمان (عج) و رهبری ارزنده حضرت مستطاب عالی از پیشگاه خداوند قادر خواستار است»<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ص۲۲۲؛ روحانی، ج ۲، ص۵۷۶-۵۷۷؛ سیر مبارزات یاران امامخمینی در آینه اسناد، ج ۵، ص۳۶۶؛ آیتاللهالعظمی حسین...، ص۲۲۵.</ref> به احتمال زیاد این نامه نه توسط مهدی شاهآبادی که توسط برادر بزرگتر او شیخ محمد شاهآبادی صادر شده است، ولی برخی از گزارشگران ساواک به اشتباه مهدی شاهآبادی را صادرکننده این نامه معرفی کردهاند. مهدی شاهآبادی به احتمال زیاد در سال ۱۳۵۰ ش به تهران بازگشت و پس از عزیمت به تهران که مصادف با فوت شیخ محمدتقی رستمآبادی، امام جماعت مسجد رستمآباد شمیران بود، در آن روستا مقیم شد و به فعالیتهای دینی در مسجد آنجا پرداخت<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۳۷۷.</ref> او در سال ۱۳۵۲ ش به جرم همکاری با سازمان مجاهدین خلق دستگیر و زندانی شد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۲۰-۲۱.</ref> و مورد بازجویی قرار گرفت<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۲۳-۲۴.</ref> آنگاه پس از محاکمه در دادگاه اداره دادرسی نیروهای مسلح به یک سال حبس محکوم گردید<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۹۲.</ref> و پس از چند ماه حبس در دوم آبان ۱۳۵۲ از زندان آزاد شد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۱۱۰.</ref> میتوان احتمال داد که حکم یک سال حبس در دادگاه تجدیدنظر کاهش یافته بود. شاهآبادی پس از آزادی همچنان تحت مراقبت مأموران ساواک قرار داشت<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۱۱۴.</ref> در سال ۱۳۵۳ ش بار دیگر به سبب فعالیتهای سیاسی تحت تعقیب قرار گرفت و خانه او هم توسط مأموران ساواک بازرسی شد. با نگاهی به کتابهای کشفشده در خانه او میتوان به سیاسی بودن بخش اعظم آثار و کتابهای مذکور پی برد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۱۲۰-۱۲۱.</ref>او سپس به اتهام اقدام علیه امنیت ملی بازداشت شد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۱۲۸.</ref> و ۲ اسفند ۱۳۵۳ به قرار التزام آزاد گردید<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۱۴۵.</ref> | شاهآبادی در فروردین ۱۳۴۸ در مسجد کیلان دماوند به سخنرانی میپرداخت. او در آن مسجد سیاستهای فرهنگی حکومت پهلوی را بهویژه در حوزه حجاب مورد انتقاد قرار میداد. به سبب این سخنرانیها توسط ساواک احضار و متعهد شد مطالبی بر خلاف مصالح ملی ایران بیان نکند<ref>یاران امام به...، کتاب سیودوم، ص۸-۱۳.</ref> در اسناد ساواک نامهای به او منتسب است مبنی بر اینکه وی پس از رحلت آیتالله سیدمحسن طباطبایی حکیم، امامخمینی را بهعنوان مرجع عامه و اعلم اعلام کرد. بر اساس گزارش ساواک، او اعلامیهای دراینباره صادر کرد و نوشت: «اتباع از آرا و فتوای آیتاللهالعظمی خمینی مدظله موجب فلاح و رستگاری است»<ref>یاران امام به...، کتاب سیودوم، ص۱۱۷.</ref> او سپس همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم همچون آقایان مرتضی بنیفضل، محمد موحدی لنکرانی، صالحی نجفآبادی، محمدرضا توسلی، یوسف صانعی و... در تلگرافی به «زعیم و مرجع عالیقدر حضرت آیتاللهالعظمی خمینی»، درگذشت آیتالله حکیم را تسلیت گفتند. در آن نامه آمده بود: «[امضاکنندگان] عظمت اسلام و مسلمین و ترقی روزافزون جامعه روحانیت حوزههای علمیه را در ظل توجهات امام زمان (عج) و رهبری ارزنده حضرت مستطاب عالی از پیشگاه خداوند قادر خواستار است»<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ص۲۲۲؛ روحانی، ج ۲، ص۵۷۶-۵۷۷؛ سیر مبارزات یاران امامخمینی در آینه اسناد، ج ۵، ص۳۶۶؛ آیتاللهالعظمی حسین...، ص۲۲۵.</ref> به احتمال زیاد این نامه نه توسط مهدی شاهآبادی که توسط برادر بزرگتر او شیخ محمد شاهآبادی صادر شده است، ولی برخی از گزارشگران ساواک به اشتباه مهدی شاهآبادی را صادرکننده این نامه معرفی کردهاند. مهدی شاهآبادی به احتمال زیاد در سال ۱۳۵۰ ش به تهران بازگشت و پس از عزیمت به تهران که مصادف با فوت شیخ محمدتقی رستمآبادی، امام جماعت مسجد رستمآباد شمیران بود، در آن روستا مقیم شد و به فعالیتهای دینی در مسجد آنجا پرداخت<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۳۷۷.</ref> او در سال ۱۳۵۲ ش به جرم همکاری با سازمان مجاهدین خلق دستگیر و زندانی شد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۲۰-۲۱.</ref> و مورد بازجویی قرار گرفت<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۲۳-۲۴.</ref> آنگاه پس از محاکمه در دادگاه اداره دادرسی نیروهای مسلح به یک سال حبس محکوم گردید<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۹۲.</ref> و پس از چند ماه حبس در دوم آبان ۱۳۵۲ از زندان آزاد شد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۱۱۰.</ref> میتوان احتمال داد که حکم یک سال حبس در دادگاه تجدیدنظر کاهش یافته بود. شاهآبادی پس از آزادی همچنان تحت مراقبت مأموران ساواک قرار داشت<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۱۱۴.</ref> در سال ۱۳۵۳ ش بار دیگر به سبب فعالیتهای سیاسی تحت تعقیب قرار گرفت و خانه او هم توسط مأموران ساواک بازرسی شد. با نگاهی به کتابهای کشفشده در خانه او میتوان به سیاسی بودن بخش اعظم آثار و کتابهای مذکور پی برد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۱۲۰-۱۲۱.</ref>او سپس به اتهام اقدام علیه امنیت ملی بازداشت شد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۱۲۸.</ref> و ۲ اسفند ۱۳۵۳ به قرار التزام آزاد گردید<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۱۴۵.</ref> | ||
خط ۴۱: | خط ۴۴: | ||
پس از مدتی آزاد شد، ولی اعمال و رفتار او همچنان زیر نظر ساواک قرار داشت<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۴۱۸.</ref> ساواک در گزارشی دراینباره اعلام کرد که او پس از آزادی همراه با جمعی دیگر از روحانیان تهران اعلامیهها را امضا میکند و در بسیج تمام عناصر مذهبی در ماه محرم نقش دارد و کلیه اعلامیههای مربوط به امامخمینی و دیگر مراجع را توزیع میکند. همچنین برخی از جلسات سیاسی در خانه او برگزار میشود<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۴۱۲.</ref> بر اساس گزارشی دیگر، او در تحریک مردم به تظاهرات علیه حکومت پهلوی نقش داشت<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۴۲۷.</ref> به همین سبب در ۱۷ آذر همان سال بار دیگر دستگیر و به بازداشتگاه کمیته مشترک ضدخرابکاری تحویل داده شد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۴۳۷.</ref>جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر در ۱۸ دی همان سال با ارسال نامهای خواستار آزادی مهدی شاهآبادی شد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۴۴۴.</ref> او تا ۳۰ دی ۱۳۵۷ در زندان بود و پس از آن از زندان آزاد شد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۴۴۸.</ref> | پس از مدتی آزاد شد، ولی اعمال و رفتار او همچنان زیر نظر ساواک قرار داشت<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۴۱۸.</ref> ساواک در گزارشی دراینباره اعلام کرد که او پس از آزادی همراه با جمعی دیگر از روحانیان تهران اعلامیهها را امضا میکند و در بسیج تمام عناصر مذهبی در ماه محرم نقش دارد و کلیه اعلامیههای مربوط به امامخمینی و دیگر مراجع را توزیع میکند. همچنین برخی از جلسات سیاسی در خانه او برگزار میشود<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۴۱۲.</ref> بر اساس گزارشی دیگر، او در تحریک مردم به تظاهرات علیه حکومت پهلوی نقش داشت<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۴۲۷.</ref> به همین سبب در ۱۷ آذر همان سال بار دیگر دستگیر و به بازداشتگاه کمیته مشترک ضدخرابکاری تحویل داده شد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۴۳۷.</ref>جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر در ۱۸ دی همان سال با ارسال نامهای خواستار آزادی مهدی شاهآبادی شد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۴۴۴.</ref> او تا ۳۰ دی ۱۳۵۷ در زندان بود و پس از آن از زندان آزاد شد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، ص۴۴۸.</ref> | ||
==فعالیتها پس از پیروزی انقلاب اسلامی== | |||
شاهآبادی بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عضویت شورای مرکزی کمیته انقلاب اسلامی درآمد و در سازماندهی این نهاد انقلابی نقش فعالی ایفا کرد. او همچنین در انسجامبخشی به کمیتههای فرعی انقلاب اسلامی نقش ویژهای داشت و مسئولیت یکی از ستادهای کمیته انقلاب اسلامی در شمیرانات را بر عهده داشت. مدتی هم دبیر کمیته انقلاب اسلامی شمیران بود. همچنین دبیری جامعه روحانیت مبارز شمیران را بر عهده داشت. همچنین در سامانبخشی به اوضاع شمیرانات نقش ویژهای را ایفا کرد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، پانزده.</ref> او در نخستین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی به نمایندگی از مردم تهران در آن مجلس برگزیده شد<ref>معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی...، ص۷۳.</ref> و در آن دوره در کمیسیون قضایی فعالیت داشت. شاهآبادی در کنار فعالیتهای سیاسی، در مسجد رستمآباد در شمیرانات به فعالیتهای دینی میپرداخت و در کنار آن با سازمان اوقاف نیز همکاری میکرد. امامخمینی در سال ۱۳۵۹ ش هیئتی را برای بررسی عملکرد بنیاد مستضعفان تعیین کرد که مهدی شاهآبادی یکی از اعضای آن هیئت بود. شاهآبادی با آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، بارها در جبهههای حضور یافت تا اینکه در هفتم اردیبهشت ۱۳۶۳ در منطقه مجنون | شاهآبادی بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عضویت شورای مرکزی کمیته انقلاب اسلامی درآمد و در سازماندهی این نهاد انقلابی نقش فعالی ایفا کرد. او همچنین در انسجامبخشی به کمیتههای فرعی انقلاب اسلامی نقش ویژهای داشت و مسئولیت یکی از ستادهای کمیته انقلاب اسلامی در شمیرانات را بر عهده داشت. مدتی هم دبیر کمیته انقلاب اسلامی شمیران بود. همچنین دبیری جامعه روحانیت مبارز شمیران را بر عهده داشت. همچنین در سامانبخشی به اوضاع شمیرانات نقش ویژهای را ایفا کرد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، پانزده.</ref> او در نخستین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی به نمایندگی از مردم تهران در آن مجلس برگزیده شد<ref>معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی...، ص۷۳.</ref> و در آن دوره در کمیسیون قضایی فعالیت داشت. شاهآبادی در کنار فعالیتهای سیاسی، در مسجد رستمآباد در شمیرانات به فعالیتهای دینی میپرداخت و در کنار آن با سازمان اوقاف نیز همکاری میکرد. امامخمینی در سال ۱۳۵۹ ش هیئتی را برای بررسی عملکرد بنیاد مستضعفان تعیین کرد که مهدی شاهآبادی یکی از اعضای آن هیئت بود. | ||
==شهادت== | |||
شاهآبادی با آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، بارها در جبهههای حضور یافت تا اینکه در هفتم اردیبهشت ۱۳۶۳ در منطقه مجنون بر اثر اصابت ترکش نیروهای رژیم بعث به شهادت رسید<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سیودو، پانزده ـ شانزده.</ref> امامخمینی در پیام تسلیتی گفتند: | |||
:«با کمال تأسف و تأثر شهادت استادزاده محترم، جناب حجتالاسلام آقای آقا شیخ مهدی شاهآبادی را به پیشگاه معظّم حضرت بقیةالله، أرواحنا لمقدمه الفداء، تبریک و تسلیت عرض میکنم. مبارک باد بر آن حضرت چنین فداکاران و جانبازان در راه هدف بزرگ و اسلام عزیز که با شهادت افتخارآمیز خود ملت عظیمالشأن ایران، بهویژه روحانیت عالیقدر را سرفراز مینمایند. این شهید عزیز علاوه بر آنکه خود مجاهدی شریف و خدمتگزاری مخلص برای اسلام بود و در همین راه به لقاء اللَّه پیوست، فرزند برومند شیخ بزرگوار ما بود که حقاً حق حیات روحانی به این جانب داشت که با دست و زبان از عهده شکرش برنمیآیم. از خداوند متعال برای این شهید سعید و سایر شهدای در راه اسلام رحمت در جوار خود و برای فامیل معظّم و حضرات آقازادگان محترم شاهآبادی، دامت افاضاتهم، صبر و اجر عظیم خواستارم»<ref>صحیفه امام، ج۱۸، ص۴۰۷.</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == |