۱۹٬۱۴۱
ویرایش
سیدابوالفضل موسوی تبریزی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| استادان =[[علی‌اکبر مشکینی]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[سیدکاظم شریعتمداری]]، [[امام‌خمینی]]، [[عباسعلی شاهرودی]] و... | | استادان =[[علی‌اکبر مشکینی]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[سیدکاظم شریعتمداری]]، [[امام‌خمینی]]، [[عباسعلی شاهرودی]] و... | ||
| شاگردان = | | شاگردان = | ||
| محل تحصیل =تبریز و قم | | محل تحصیل =تبریز و [[قم]] | ||
| اجازه روایت از = | | اجازه روایت از = | ||
| اجازه اجتهاد از = | | اجازه اجتهاد از = | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| اجازه اجتهاد به = | | اجازه اجتهاد به = | ||
| تالیفات =رسالة فی ولایة الفقیه | | تالیفات =رسالة فی ولایة الفقیه | ||
| سایر =تدریس در حوزه علمیه قم | | سایر =تدریس در [[حوزه علمیه قم]] | ||
| سیاسی =مبارزه با رژیم | | سیاسی =مبارزه با [[رژیم پهلوی]]، حمایت از [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت امام‌خمینی]]، نماینده [[مجلس خبرگان قانون اساسی|مجالس خبرگان قانون اساسی]]، [[مجلس خبرگان رهبری|خبرگان رهبری]] و [[مجلس شورای اسلامی|شورای اسلامی]]، ریاست دیوان عالی کشور، مشاور رئیس قوه قضائیه، عضویت در [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] و... | ||
| اجتماعی = | | اجتماعی = | ||
| امضا = | | امضا = | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
== تولد و تحصیل == | == تولد و تحصیل == | ||
سیدابوالفضل سیدریحانی معروف به موسوی تبریزی در ۱۳۱۴ش در تبریز دیده به جهان گشود.<ref>معرفی نمایندگان مجلس شورای | سیدابوالفضل سیدریحانی معروف به موسوی تبریزی در ۱۳۱۴ش در تبریز دیده به جهان گشود.<ref>معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، ص۲۰۰؛ مشروح مذاکرات...، ج۴، ص۳۹۷.</ref> پدرش سیدرضا موسوی از علمای بنام تبریز بود. | ||
سیدابوالفضل موسوی دوران ابتدایی را در تبریز طی کرد. آنگاه وارد مدرسه حسن پاشا در تبریز شد و ادبیات عرب (علم نحو) را نزد رسول شاهرودی خواند و چندی نیز از درس شیخ حنیف<ref>خبرگان ملت، ج۲، ص۵۵۵-۵۵۶.</ref> و میرزاعلی عطار بهره برد.<ref>صالح، ج۳، ص۴۶۷.</ref> در سال ۱۳۳۱ش به [[قم]] رفت و رسایل و مکاسب را نزد [[علی‌اکبر مشکینی]] و کفایه را نزد [[حسینعلی منتظری]] آموخت. هم‌زمان از بحث‌های اخلاقی علی‌اکبر مشکینی بهره‌مند می‌شد. او آنگاه در دوره سوم [[درس خارج اصول امام‌خمینی]] حاضر شد و آن درس را تقریر کرد. در آن درس با [[محمد مؤمن]]، [[محمدعلی گرامی]] و محسن تهرانی هم‌مباحثه بود. درس خارج فقه را هم نزد [[سیدکاظم شریعتمداری]] خواند و آن درس را نیز تقریر کرد. مدت کوتاهی هم در [[درس خارج فقه امام‌خمینی]] و [[عباسعلی شاهرودی]] حضور یافت.<ref>خبرگان ملت، ج۲، ص۵۵۵-۵۵۶.</ref> او سپس به تدریس شرح لمعه و مکاسب در [[حوزه علمیه قم]] پرداخت.<ref>«درگذشتگان: آیت‌الله موسوی تبریزی»، ص۱۲۲.</ref> | سیدابوالفضل موسوی دوران ابتدایی را در تبریز طی کرد. آنگاه وارد مدرسه حسن پاشا در تبریز شد و ادبیات عرب (علم نحو) را نزد رسول شاهرودی خواند و چندی نیز از درس شیخ حنیف<ref>خبرگان ملت، ج۲، ص۵۵۵-۵۵۶.</ref> و میرزاعلی عطار بهره برد.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تاکنون، ج۳، ص۴۶۷.</ref> در سال ۱۳۳۱ش به [[قم]] رفت و رسایل و مکاسب را نزد [[علی‌اکبر مشکینی]] و کفایه را نزد [[حسینعلی منتظری]] آموخت. هم‌زمان از بحث‌های اخلاقی علی‌اکبر مشکینی بهره‌مند می‌شد. او آنگاه در دوره سوم [[درس خارج اصول امام‌خمینی]] حاضر شد و آن درس را تقریر کرد. در آن درس با [[محمد مؤمن]]، [[محمدعلی گرامی]] و محسن تهرانی هم‌مباحثه بود. درس خارج فقه را هم نزد [[سیدکاظم شریعتمداری]] خواند و آن درس را نیز تقریر کرد. مدت کوتاهی هم در [[درس خارج فقه امام‌خمینی]] و [[عباسعلی شاهرودی]] حضور یافت.<ref>خبرگان ملت، ج۲، ص۵۵۵-۵۵۶.</ref> او سپس به تدریس شرح لمعه و مکاسب در [[حوزه علمیه قم]] پرداخت.<ref>«درگذشتگان: آیت‌الله موسوی تبریزی»، ص۱۲۲.</ref> | ||
== فعالیت مبارزاتی == | == فعالیت مبارزاتی == | ||
موسوی تبریزی در سال‌های ۱۳۴۱-۱۳۴۳ در اغلب [[سخنرانی‌های امام‌خمینی]] در قم حضور می‌یافت.<ref>خبرگان ملت، ج۲، ص۵۵۶.</ref> همچنین امضای او زیر اغلب اعلامیه‌های آنان در پشتیبانی از امام‌خمینی دیده می‌شود؛ ازجمله اعلامیه جمعی از فضلا و محصلان آذربایجانی حوزه علمیه قم به [[امیرعباس هویدا]] نخست‌وزیر وقت در سال ۱۳۴۴ش در انتقاد از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور و تأکید بر خلاف قانون و شرع بودن آن و ضرورت بازگرداندن ایشان به کشور.<ref>دوانی، ج۵، ص۱۵۰-۱۵۳؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۳۲-۱۳۳.</ref> و ارسال تلگراف به امام‌خمینی در مهر ۱۳۴۴ در محکومیت مجدد تبعید ایشان به خارج از کشور و اظهار خوشحالی از حضور ایشان در نجف اشرف.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۷۸- ۱۷۳؛ دوانی، ج۵، ص۱۵۸-۱۵۹؛ سیر مبارزات | موسوی تبریزی در سال‌های ۱۳۴۱-۱۳۴۳ در اغلب [[سخنرانی‌های امام‌خمینی]] در قم حضور می‌یافت.<ref>خبرگان ملت، ج۲، ص۵۵۶.</ref> همچنین امضای او زیر اغلب اعلامیه‌های آنان در پشتیبانی از امام‌خمینی دیده می‌شود؛ ازجمله اعلامیه جمعی از فضلا و محصلان آذربایجانی حوزه علمیه قم به [[امیرعباس هویدا]] نخست‌وزیر وقت در سال ۱۳۴۴ش در انتقاد از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور و تأکید بر خلاف قانون و شرع بودن آن و ضرورت بازگرداندن ایشان به کشور.<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۵، ص۱۵۰-۱۵۳؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۳۲-۱۳۳.</ref> و ارسال تلگراف به امام‌خمینی در مهر ۱۳۴۴ در محکومیت مجدد تبعید ایشان به خارج از کشور و اظهار خوشحالی از حضور ایشان در نجف اشرف.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۷۸-۱۷۳؛ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۵، ص۱۵۸-۱۵۹؛ سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد ساواک، ج۵، ص۳۷۲-۳۶۹.</ref> | ||
موسوی تبریزی که میان مردم تبریز از موقعیت خوبی برخوردار بود<ref>خاطرات آیت‌الله شیخ | موسوی تبریزی که میان مردم تبریز از موقعیت خوبی برخوردار بود<ref>خاطرات آیت‌الله شیخ مرتضی بنی‌فضل، ص۲۱۷.</ref> و با مردم و روحانیان آذربایجان ارتباط داشت،.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تاکنون، ج۱، ص۶۴.</ref> در سال‌های [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت امام‌خمینی]] (۱۳۴۳-۱۳۵۷ش) به تبریز سفر می‌کرد و جلساتی را به‌صورت سیار برگزار می‌نمود و در آن جلسات به تبیین اهداف نهضت امام‌خمینی می‌پرداخت. در یکی از آن جلسات، از امام‌خمینی با عنوان «حضرت آیت‌الله آقای خمینی رجل مجتهد عادل یعرفه کل الناس» نام برد که با استقبال مردم مواجه شد.<ref>خبرگان ملت، ج۲، ص۵۵۸.</ref> | ||
او که از ۱۳۴۷ش به عضویت [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] در آمده بود،.<ref>خبرگان ملت، ج۲، ص۵۶۰.</ref> در سال‌های ۱۳۵۶-۱۳۵۷ از روحانیان فعال بود و با سخنرانی‌های انتقادی، به مبارزه علیه حکومت پهلوی ادامه می‌داد. در ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ با ایراد سخنرانی افشاگرانه در مسجد سیدحمزه تبریز، به انتقاد از اقدامات [[حکومت پهلوی]] در سرکوب مبارزات مردم به‌خصوص سرکوب [[قیام ۱۹ دی قم]] و نیز انتشار مقاله موهن [[احمد رشیدی مطلق]] علیه [[امام‌خمینی]] پرداخت و مردم را به اعتراض علیه رژیم پهلوی فراخواند. پس از آن، تحت تعقیب قرار گرفت، لذا شبانه به قم منتقل شد و مبارزات سیاسی خود را در آن شهر ادامه داد.<ref>صالح، ج۳، ص۴۶۸.</ref> امضای او ذیل اغلب بیانیه‌ها، اعلامیه‌ها و نامه‌های جامعه مدرسین حوزه علمیه قم دیده می‌شود.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۹۱- ۲۹۲، ۴۰۳-۴۰۵، ۴۴۹-۴۵۰، ۴۵۹-۴۶۲، ۴۸۱-۴۸۲، ۴۹۷-۴۹۸، ۵۰۷، ۵۲۵، ۵۲۸-۵۲۹ و ۵۳۲-۵۳۵.</ref> | او که از ۱۳۴۷ش به عضویت [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] در آمده بود،.<ref>خبرگان ملت، ج۲، ص۵۶۰.</ref> در سال‌های ۱۳۵۶-۱۳۵۷ از روحانیان فعال بود و با سخنرانی‌های انتقادی، به مبارزه علیه حکومت پهلوی ادامه می‌داد. در ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ با ایراد سخنرانی افشاگرانه در مسجد سیدحمزه تبریز، به انتقاد از اقدامات [[حکومت پهلوی]] در سرکوب مبارزات مردم به‌خصوص سرکوب [[قیام ۱۹ دی قم]] و نیز انتشار مقاله موهن [[احمد رشیدی مطلق]] علیه [[امام‌خمینی]] پرداخت و مردم را به اعتراض علیه رژیم پهلوی فراخواند. پس از آن، تحت تعقیب قرار گرفت، لذا شبانه به قم منتقل شد و مبارزات سیاسی خود را در آن شهر ادامه داد.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تاکنون، ج۳، ص۴۶۸.</ref> امضای او ذیل اغلب بیانیه‌ها، اعلامیه‌ها و نامه‌های جامعه مدرسین حوزه علمیه قم دیده می‌شود.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۹۱- ۲۹۲، ۴۰۳-۴۰۵، ۴۴۹-۴۵۰، ۴۵۹-۴۶۲، ۴۸۱-۴۸۲، ۴۹۷-۴۹۸، ۵۰۷، ۵۲۵، ۵۲۸-۵۲۹ و ۵۳۲-۵۳۵.</ref> | ||
== فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی == | == فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی == | ||
سیدابوالفضل موسوی تبریزی پس از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]] به تدریس در کلاس‌های قضایی و دادگستری پرداخت.<ref>مشروح مذاکرات مجلس...، ص۳۹۷.</ref> وی در سال ۱۳۵۸ ش همراه با روحانیانی چون [[محسن دوزدوزانی]]، [[مسلم ملکوتی]] و [[مرتضی بنی‌فضل تبریزی|مرتضی بنی‌فضل]] ستادی را موسوم به «ستاد تبلیغات» در قم برای اعزام روحانیان به سراسر کشور به‌ویژه آذربایجان برای تبیین اهداف نظام اسلامی تأسیس کرد. این ستاد با تشکیل «[[دفتر تبلیغات اسلامی]]» در قم به فعالیت‌های تبلیغی ادامه داد و پس از آن تعطیل شد.<ref>خاطرات مسلم ملکوتی، ص۲۱۴-۲۱۸.</ref> او در همان سال در انتخابات [[مجلس خبرگان قانون اساسی]] از استان آذربایجان شرقی نامزد شد و توانست به آن مجلس راه یابد.<ref>مشروح مذاکرات...، ج۴، ص۳۹۷.</ref> او در اولین دوره انتخابات [[مجلس شورای اسلامی]] از سوی مردم تبریز به نمایندگی برگزیده شد.<ref>معرفی نمایندگان مجلس شورای | سیدابوالفضل موسوی تبریزی پس از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]] به تدریس در کلاس‌های قضایی و دادگستری پرداخت.<ref>مشروح مذاکرات مجلس...، ص۳۹۷.</ref> وی در سال ۱۳۵۸ ش همراه با روحانیانی چون [[محسن دوزدوزانی]]، [[مسلم ملکوتی]] و [[مرتضی بنی‌فضل تبریزی|مرتضی بنی‌فضل]] ستادی را موسوم به «ستاد تبلیغات» در قم برای اعزام روحانیان به سراسر کشور به‌ویژه آذربایجان برای تبیین اهداف نظام اسلامی تأسیس کرد. این ستاد با تشکیل «[[دفتر تبلیغات اسلامی]]» در قم به فعالیت‌های تبلیغی ادامه داد و پس از آن تعطیل شد.<ref>خاطرات مسلم ملکوتی، ص۲۱۴-۲۱۸.</ref> او در همان سال در انتخابات [[مجلس خبرگان قانون اساسی]] از استان آذربایجان شرقی نامزد شد و توانست به آن مجلس راه یابد.<ref>مشروح مذاکرات...، ج۴، ص۳۹۷.</ref> او در اولین دوره انتخابات [[مجلس شورای اسلامی]] از سوی مردم تبریز به نمایندگی برگزیده شد.<ref>معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، ص۷۳.</ref> وی در آن دوره در کمیسیون قضایی عضویت داشت.<ref>خبرگان ملت، ج۲، ص۵۶۱.</ref> در دومین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی هم بار دیگر از سوی مردم تبریز به نمایندگی انتخاب شد.<ref>معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، ص۲۰۰.</ref> و در آن دوره هم عضو کمیسیون قضایی بود.<ref>خبرگان ملت، ج۲، ص۵۶۱.</ref> او در اولین دوره [[مجلس خبرگان رهبری]] هم از سوی مردم استان آذربایجان شرقی به نمایندگی برگزیده شد و در دوره‌های دوم و سوم آن مجلس نیز همچنان نمایندگی مردم آن استان را بر عهده داشت.<ref>خبرگان ملت، ج۲، ص۵۶۱.</ref> | ||
موسوی تبریزی که در ۹ مهر ۱۳۶۳ از [[امام‌خمینی]] اجازه تصدی در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرده بود،<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۱۹، ص۸۳.</ref> پس از پایان دوره دوم مجلس شورای اسلامی به [[قضاوت|قوه قضائیه]] رفت و به سمت ریاست دیوان عالی کشور منصوب شد و هم‌زمان مشاورت عالی رئیس قوه قضائیه را بر عهده داشت.<ref>«درگذشتگان: آیت‌الله | موسوی تبریزی که در ۹ مهر ۱۳۶۳ از [[امام‌خمینی]] اجازه تصدی در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرده بود،<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۱۹، ص۸۳.</ref> پس از پایان دوره دوم مجلس شورای اسلامی به [[قضاوت|قوه قضائیه]] رفت و به سمت ریاست دیوان عالی کشور منصوب شد و هم‌زمان مشاورت عالی رئیس قوه قضائیه را بر عهده داشت.<ref>«درگذشتگان: آیت‌الله موسوی تبریزی»، ص۱۲۲.</ref> هم‌زمان از اعضای [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] بود و به تدریس در [[حوزه علمیه قم]] اشتغال داشت<ref>صالح، ص۴۶۸.</ref> و رساله فی ولایه الفقیه از آثار علمی اوست. | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
موسوی تبریزی در ۲۵ فروردین ۱۳۸۲ درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط [[میرزا جواد آقا تبریزی]] در [[حرم حضرت معصومه(س)]] به خاک سپرده شد.<ref>«درگذشتگان: آیت‌الله | موسوی تبریزی در ۲۵ فروردین ۱۳۸۲ درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط [[میرزا جواد آقا تبریزی]] در [[حرم حضرت معصومه(س)]] به خاک سپرده شد.<ref>«درگذشتگان: آیت‌الله موسوی تبریزی»، ص۱۲۲.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||