سیداحمد فقیه‌امامی: تفاوت میان نسخه‌ها

فقیه امامی، سید احمد؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. سید احمد فقیه امامی معروف به امامی اصفهانی در سال ۱۳۱۲ ش در اصفهان به دنیا آمد. پدرش حاج‌آقا عطاءالله نیز از علمای مشهور اصفهان و از مدرسان دروس حوزوی در آن شهر بود. سید احمد مقدمات را در حوزه علمیه اصفهان و نزد پدرش، احمد فیاض، نورالدین اشنی، علی مشکاه سدهی، میرزا محمدعلی معلم حبیب‌آبادی و حاج شیخ محمود مفید فراگرفت. سپس به قم رفت و ابتدا در درس سطح میرزا محمد مجاهدی تبریزی و سید محمدباقر سلطانی طباطبایی شرکت کرد. آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و ابتدا در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سید حسین بروجردی شرکت کرد (موحد ابطحی، ۳۷؛ مهدوی، ۴۳۲). از ۲۷ مهر ۱۳۳۵ و از نخستین جلسه شروع درس خارج مکاسب امام خمینی، در آن درس شرکت کرد و علاوه بر آن در دیگر درس‌های ایشان شرکت می‌کرد و تا سوم مهر ۱۳۴۳ از محضر درس امام خمینی سود می‌برد (شریف رازی، ج ۹، ۲۶۶) و درس خارج اصول امام خمینی (مباحث الفاظ و مبحث قطع و ظن و اصول عملیه) و خارج فقه (مکاسب محرمه و بیع) ایشان را تقریر کرد (موحد ابطحی، ۴۱-۴۲). مدتی هم از درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سید محمد محقق داماد بهره برد (موحد ابطحی، ۳۷؛ مهدوی، ۴۳۲). وی فلسفه را هم نزد علامه طباطبایی آموخت (مهریزی، ۵۴۵؛ «درگذشت...»، ۱۰۹).

فقیه امامی پس از تبعید امام خمینی به اصفهان بازگشت (شریف رازی، ج ۹، ۲۶۶) و مدرسه ذوالفقار و مدارس وابسته را احیا کرد و به مسجد بابا محمدعلی سقا رونق بخشید و کتابخانه‌ای را به نام حضرت زهرا (س) بنیان نهاد (مهریزی، ج ۱۱، ۵۴۵؛ موحد ابطحی، ۴۳۲). مسجد بابا محمدعلی سقا بعدها به سبب فعالیت‌های او در آن مسجد، به مسجد امامی موسوم گردید. او به‌طور مستمر، به تفسیر صحیفه سجادیه در آن مسجد می‌پرداخت که آن جلسات با اقبال مردم اصفهان روبرو شد (موحد ابطحی، ۵۸). سپس به تدریس کفایه‌الاصول، مکاسب و رسایل در مدارس علمیه اصفهان پرداخت. وی مدتی بعد به تدریس خارج فقه و اصول در اصفهان پرداخت و از مدرسان برجسته اصفهان محسوب می‌شد (همان، ۴۰-۴۱).

وی در دوران تحصیل در قم که هم‌زمان با آغاز نهضت امام خمینی بود، به مبارزه با حکومت پهلوی پرداخت. در سوم اردیبهشت ۱۳۴۲ همراه با جمعی از روحانیان اصفهان در نامه‌ای به آیات امام خمینی، سید کاظم شریعتمداری و سید محمدرضا موسوی گلپایگانی، حمله مأموران حکومت پهلوی به مدرسه فیضیه در دوم فروردین ۱۳۴۲ را محکوم کرد و مراتب همدردی خود را با مراجع تقلید اعلام نمود (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۷۶). بر اساس گزارش ساواک، وی در آستانه ماه محرم ۱۳۴۲ ش از طرف امام خمینی برای تبلیغ به کشور کویت اعزام شد (قیام ۱۵ خرداد به...، ج ۲، ۲۹۲). به سبب همین فعالیت‌ها در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۴۲ در اصفهان دستگیر شد، ولی با قرار التزام آزاد گردید (قیام ۱۵ خرداد به...، ج ۹، ۲۱۶ ـ ۲۱۷). پس از دستگیری و حبس امام خمینی و آیات سید حسن قمی و بهاءالدین محلاتی در تهران، همراه با جمعی از روحانیان اصفهان با صدور اعلامیه‌ای، رفتار حکومت پهلوی را محکوم کرد و خواستار آزادی آنان شد (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۸۶). تداوم این فعالیت‌ها باعث شد تا ساواک او را در ۱۳۴۳ ش در فهرست روحانیان ممنوع‌المنبر قرار دهد. ساواک در آن حکم، صدور اجازه سخنرانی او را به سپردن تعهد و نیز ابراز پشیمانی از فعالیت‌های گذشته‌اش مشروط کرده بود (قیام ۱۵ خرداد به...، ج ۵، ۱۱).

فقیه امامی در ۲۹ بهمن ۱۳۴۳ همراه با جمعی از روحانیان حوزه علمیه قم با ارسال نامه‌ای به امیرعباس هویدا نخست‌وزیر، از فضای سیاسی کشور و سخت‌گیری دولت علیه منتقدان انتقاد کردند و با اشاره به تبعید امام خمینی به خارج از کشور و دستگیری جمعی از روحانیان مبارز در سراسر کشور، خواستار آزادی و بازگرداندن امام خمینی به کشور و آزادی دیگر زندانیان سیاسی شدند (سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد، ج ۳، ۱۴۰-۱۴۳؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۲۸ ـ ۱۳۰). سپس همراه با جمعی از روحانیان و طلاب اصفهانی حوزه علمیه قم، در نامه‌ای دیگر به امیرعباس هویدا، با اشاره به مصونیت قضایی امام خمینی به‌عنوان یکی از مراجع عظام تقلید، تبعید ایشان به سبب مخالفت با مصونیت قضایی مستشاران آمریکایی در ایران را محکوم کردند و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور شدند (همان، ۱۳۶ ـ ۱۳۷). همچنین در اسفند آن سال و پس از حمله مأموران حکومت پهلوی به تجمع طلاب علوم حوزوی در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه (س) در اعتراض به تبعید امام خمینی که به دستگیری جمعی از روحانیان انجامید، با ارسال نامه‌ای به هویدا اقدام حکومت پهلوی در هتک حرمت حرم حضرت معصومه (س) را محکوم کرد و خواستار آزادی روحانیان زندانی شد (همان، ۱۶۱ ـ ۱۶۳). در همان روزها شایعاتی درباره جابجایی امام خمینی از محل تبعید در ترکیه منتشر شده بود و همین شایعات باعث شد تا فقیه امامی همراه با جمعی از روحانیان و مدرسان حوزه علمیه قم در نامه‌ای به امیرعباس هویدا، خواستار اطلاع‌رسانی دولت درباره وضعیت امام خمینی شود (همان، ۱۶۵).

او پس از پیروزی انقلاب اسلامی هم به فعالیت‌های تبلیغی و تدریس در اصفهان ادامه داد. آثار او عبارت است از: ۱ ـ تقریرات درس فقه آیت‌الله‌العظمی بروجردی. ۲ ـ تقریرات درس اصول امام خمینی (مباحث الفاظ و مبحث قطع و ظن و اصول علمیه). ۳ ـ تقریرات درس فقه (مکاسب) امام خمینی. ۴ ـ اجتهاد و تقلید. ۵ ـ جغرافیای کشورهای اسلامی. ۶ ـ شرح دعای عرفه. ۷ ـ جنگ در نظام کامل اسلام. ۸ ـ قواعد درایه و رجال. ۹ ـ مبارزه و راه آن در قرآن. ۱۰ ـ آیات معجزه‌آسای قرآن. ۱۱ ـ انسان در قرآن. ۱۲ـ ولایت و امامت از دیدگاه قرآن. ۱۳ ـ اخلاق در قرآن. ۱۴ ـ تمثیلات و تشبیهات قرآن. ۱۵ ـ قرآن و تعهدات انسان. ۱۶ ـ تفسیر جزء ۳۰ قرآن. ۱۷ ـ تفسیر قرآن (از سوره بقره تا انفال). ۱۸ ـ اسرار حج. ۱۹ ـ سنت تغییر. ۲۰ ـ راه مستقیم. ۲۱ ـ بشر و رسالت او. ۲۲ ـ قدرت و نیرو. ۲۳ ـ جاسوسی در اسلام. ۲۴ ـ انقلاب در پرتو وحی. ۲۵ ـ جهاد. ۲۶ ـ روحانیت و تبلیغ در اسلام. ۲۷ ـ انحرافات و مبارزه مکتب تشیع با آن. ۲۸ ـ وظایف مردم در زمان غیبت. ۲۹ ـ شیطان در خانه ما. ۳۰ ـ چگونه باید زیست. ۳۱ ـ راهنمایی‌های حضرت علی (ع) (۷ جلد). ۳۲ ـ قیامت (۳ جلد) ۳۳ ـ اسلام تنها راه مبارزه با استعمار. ۳۴ ـ جامعه اسلامی. ۳۵ ـ خدمات اهل‌بیت پیامبر. ۳۶ ـ فرهنگ واژه‌های علمی. ۳۷ ـ فرازهای عالی صحیفه سجادیه. ۳۸ ـ اقتصاد (پرسش و پاسخ). ۳۹ ـ شناخت خط انقلابی حضرت مهدی (عج). ۴۰ ـ شرح نامه علی (ع) به مالک اشتر. ۴۱- تقریرات درس اصول سید محمدباقر سلطانی طباطبایی. ۴۲- تقریرات درس اصول آیت‌الله سید محمد محقق داماد. ۴۳- تفسیر سوره حمد و بقره (در دو جلد به عربی). ۴۴- تفسیر سوره آل عمران (به عربی). ۴۵- تفسیر سوره نسا (به عربی). ۴۶- تفسیر سوره مائده، انعام و اعراف. ۴۷- چرا جمهوری اسلامی؟ (حجت ابطحی، ۴۱-۴۸).

منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان اصفهان (۱۳۷۹)، ج ۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۸)، ج ۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۲)، ج ۵، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۷)، ج ۹، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ شریف رازی، محمد (بی‌تا)، گنجینه دانشمندان، ج ۹، بی‌جا، مؤلف؛ موحد ابطحی، سید حجت (۱۳۸۷)، یادواره و شمع زندگی و مبارزات مدافع حریم ولایت و امامت، آیت‌الله فقیه امامی، اصفهان، مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان (نشر دیجیتالی)؛ سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج ۳، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ مهدوی، مصلح‌الدین (۱۳۸۶)، اعلام اصفهان، ج ۴، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان؛ مهریزی، مهدی (۱۳۸۰)، میراث حدیث شیعه، به کوشش علی صدرایی خویی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث: سازمان چاپ و نشر.