۲۰٬۷۴۰
ویرایش
قربانعلی محقق کابلی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
او در هشتم خرداد ۱۳۰۷ش در ولایت پروان افغانستان زاده شد. خواندن و نوشتن را در زادگاهش فراگرفت و سپس به فراگیری عقاید اسلامی، احکام شرعی و علوم حوزوی مشغول شد. آنگاه برای تکمیل تحصیلات حوزوی به کابل رفت و جامع‌المقدمات، شرح جامی، مغنی، مطول، حاشیه ملاعبدالله، معالم‌الاصول، قوانین، شرح لمعه و ... را نزد استادان برجسته در کابل آموخت. خفقان شدید سیاسی، فرهنگی و مذهبی بر افغانستان باعث شد تا در سال ۱۳۳۲ راهی عراق شود. | او در هشتم خرداد ۱۳۰۷ش در ولایت پروان افغانستان زاده شد. خواندن و نوشتن را در زادگاهش فراگرفت و سپس به فراگیری عقاید اسلامی، احکام شرعی و علوم حوزوی مشغول شد. آنگاه برای تکمیل تحصیلات حوزوی به کابل رفت و جامع‌المقدمات، شرح جامی، مغنی، مطول، حاشیه ملاعبدالله، معالم‌الاصول، قوانین، شرح لمعه و ... را نزد استادان برجسته در کابل آموخت. خفقان شدید سیاسی، فرهنگی و مذهبی بر افغانستان باعث شد تا در سال ۱۳۳۲ راهی عراق شود. | ||
== ادامه تحصیل در نجف == | |||
او پس از ورود به عراق، در حوزه علمیه نجف رسایل و مکاسب را نزد سید عبدالاعلی سبزواری، شیخ کاظم تبریزی، سید عبدالحسین رشتی و شیخ محمدتقی آل‌راضی خواند. کفایه‌الاصول را هم در محضر شیخ صدرا بادکوبه‌ای و شیخ مجتبی لنکرانی آموخت و در درس منظومه ملاهادی سبزواری از شاگردان شیخ عباس قوچانی بود. محقق کابلی پس از دو سال تحصیل دروس سطح، از سال ۱۳۳۴ش به درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سید ابوالقاسم موسوی خویی راه یافت و به استفاده از هر دو درس آن مرجع پرداخت .<ref>موسوی‌نژاد، سی‌وپنج عالم (از عالمان تأثیرگذار افغانستان)، ص۲۴۶-۲۴۷.</ref> و مدت هجده سال از محضر ایشان استفاده کرد .<ref>«بررسی اوضاع افغانستان و طلاب افغانی در گفتگو با آیت‌الله محقق کابلی از مراجع تقلید افغانستان»، ص۲.</ref> هم‌زمان در درس خارج فقه آیات میرزا باقر زنجانی و سید محسن طباطبایی حکیم و خارج اصول آیت‌الله شیخ حسین حلی حضور می‌یافت .<ref>موسوی‌نژاد، سی‌وپنج عالم (از عالمان تأثیرگذار افغانستان)، ص۲۴۶-۲۴۷.</ref> وی نزدیک یک سال نیز در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام‌خمینی که در مسجد شیخ انصاری برگزار می‌شد، حضور یافت.<ref>«بررسی اوضاع افغانستان و طلاب افغانی در گفتگو با آیت‌الله محقق کابلی از مراجع تقلید افغانستان»، ص۲؛ «مرحوم آیت‌الله‌العظمی محقق کابلی: امام با تبعیض مخالف بود»، ص۱۸.</ref> محتشمی‌پور<ref>خاطرات حجت‌الاسلام‌والمسلمین محتشمی‌پور، ص۵۰۵.</ref> و روحانی.<ref>روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۱، ص۵۰.</ref> در فهرست شاگردان امام‌خمینی به فردی به نام محقق افغانی اشاره کرده‌اند که به نظر می‌رسیدقربانعلی محقق باشد. | او پس از ورود به عراق، در حوزه علمیه نجف رسایل و مکاسب را نزد سید عبدالاعلی سبزواری، شیخ کاظم تبریزی، سید عبدالحسین رشتی و شیخ محمدتقی آل‌راضی خواند. کفایه‌الاصول را هم در محضر شیخ صدرا بادکوبه‌ای و شیخ مجتبی لنکرانی آموخت و در درس منظومه ملاهادی سبزواری از شاگردان شیخ عباس قوچانی بود. محقق کابلی پس از دو سال تحصیل دروس سطح، از سال ۱۳۳۴ش به درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سید ابوالقاسم موسوی خویی راه یافت و به استفاده از هر دو درس آن مرجع پرداخت .<ref>موسوی‌نژاد، سی‌وپنج عالم (از عالمان تأثیرگذار افغانستان)، ص۲۴۶-۲۴۷.</ref> و مدت هجده سال از محضر ایشان استفاده کرد .<ref>«بررسی اوضاع افغانستان و طلاب افغانی در گفتگو با آیت‌الله محقق کابلی از مراجع تقلید افغانستان»، ص۲.</ref> هم‌زمان در درس خارج فقه آیات میرزا باقر زنجانی و سید محسن طباطبایی حکیم و خارج اصول آیت‌الله شیخ حسین حلی حضور می‌یافت .<ref>موسوی‌نژاد، سی‌وپنج عالم (از عالمان تأثیرگذار افغانستان)، ص۲۴۶-۲۴۷.</ref> وی نزدیک یک سال نیز در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام‌خمینی که در مسجد شیخ انصاری برگزار می‌شد، حضور یافت.<ref>«بررسی اوضاع افغانستان و طلاب افغانی در گفتگو با آیت‌الله محقق کابلی از مراجع تقلید افغانستان»، ص۲؛ «مرحوم آیت‌الله‌العظمی محقق کابلی: امام با تبعیض مخالف بود»، ص۱۸.</ref> محتشمی‌پور<ref>خاطرات حجت‌الاسلام‌والمسلمین محتشمی‌پور، ص۵۰۵.</ref> و روحانی.<ref>روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۱، ص۵۰.</ref> در فهرست شاگردان امام‌خمینی به فردی به نام محقق افغانی اشاره کرده‌اند که به نظر می‌رسیدقربانعلی محقق باشد. | ||
او هم‌زمان با حضور در درس خارج استادان حوزه علمیه نجف اشرف، به تدریس در آن حوزه نیز می‌پرداخت و دروسی چون شرح لمعه، قوانین، رسایل و مکاسب شیخ انصاری و کفایه‌الاصول آخوند خراسانی را تدریس می‌کرد. | او هم‌زمان با حضور در درس خارج استادان حوزه علمیه نجف اشرف، به تدریس در آن حوزه نیز می‌پرداخت و دروسی چون شرح لمعه، قوانین، رسایل و مکاسب شیخ انصاری و کفایه‌الاصول آخوند خراسانی را تدریس می‌کرد. | ||
==بازگشت به افغانستان== | ==بازگشت به افغانستان== | ||
وی پس از بیست سال تحصیل، تحقیق، تدریس، در حوزه علمیه نجف اشرف در اسفند ۱۳۵۱ در میان استقبال باشکوه مردم شهرهای مختلف افغانستان، به زادگاهش بازگشت و در کابل مقیم شد و به تدریس دروس حوزوی و تبلیغ دین پرداخت.<ref>موسوی‌نژاد، سی‌وپنج عالم (از عالمان تأثیرگذار افغانستان)، ص۲۴۷-۲۴۹.</ref> او همچنین با تأسیس مراکز آموزشی ازجمله مدرسه علمیه جامعه الاسلام در کابل همراه با کتابخانه و یک باب مسجد.<ref>بختیاری، شیعیان افغانستان، ص۲۴۶.</ref> احداث مسجد امام‌خمینی در کابل که با کودتای کمونیستی سال ۱۳۵۷ش در افغانستان ناتمام ماند، ساخت مسجد جامع شهرک المهدی (جبرئیل) در هرات، تأسیس مدرسه علمیه جامعه الاسلام در هرات و ساخت مدرسه علمیه خاتم‌الانبیا در هرات، در افزایش فعالیت شیعیان در آن کشور تأثیرگذار بود. او پس از کودتای اردیبهشت ۱۳۵۷ کمونیست‌ها در افغانستان، مخفیانه به پاکستان رفت. برخی از احزاب ازجمله حزب اسلامی، جمعیت اسلامی و... او را به همکاری و اقامت در کویته پاکستان دعوت کردند، ولی او به فعالیت مستقل معتقد بود و در شهر کویته با همکاری جمعی از مهاجران افغانستان، «سازمان دفاع از حریم اسلامی» را بنیان نهاد | وی پس از بیست سال تحصیل، تحقیق، تدریس، در حوزه علمیه نجف اشرف در اسفند ۱۳۵۱ در میان استقبال باشکوه مردم شهرهای مختلف افغانستان، به زادگاهش بازگشت و در کابل مقیم شد و به تدریس دروس حوزوی و تبلیغ دین پرداخت.<ref>موسوی‌نژاد، سی‌وپنج عالم (از عالمان تأثیرگذار افغانستان)، ص۲۴۷-۲۴۹.</ref> او همچنین با تأسیس مراکز آموزشی ازجمله مدرسه علمیه جامعه الاسلام در کابل همراه با کتابخانه و یک باب مسجد.<ref>بختیاری، شیعیان افغانستان، ص۲۴۶.</ref> احداث مسجد امام‌خمینی در کابل که با کودتای کمونیستی سال ۱۳۵۷ش در افغانستان ناتمام ماند، ساخت مسجد جامع شهرک المهدی (جبرئیل) در هرات، تأسیس مدرسه علمیه جامعه الاسلام در هرات و ساخت مدرسه علمیه خاتم‌الانبیا در هرات، در افزایش فعالیت شیعیان در آن کشور تأثیرگذار بود. او پس از کودتای اردیبهشت ۱۳۵۷ کمونیست‌ها در افغانستان، مخفیانه به پاکستان رفت. برخی از احزاب ازجمله حزب اسلامی، جمعیت اسلامی و... او را به همکاری و اقامت در کویته پاکستان دعوت کردند، ولی او به فعالیت مستقل معتقد بود و در شهر کویته با همکاری جمعی از مهاجران افغانستان، «سازمان دفاع از حریم اسلامی» را بنیان نهاد. | ||
محقق کابلی در همان سال به افغانستان بازگشت و یک سال در کابل به فعالیت پرداخت و در آن مدت نماز جمعه را اقامه می‌کرد. حضور او در کابل این بار کوتاه‌مدت بود، چراکه بر اثر افزایش درگیری‌ها در آن شهر، دوباره به ایران بازگشت و به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت. او درس خارج فقه خود را از اول کتاب خمس در حسینیه نجفی‌ها آغاز کرد و تاکنون (۱۳۹۳) کتاب‌های خمس، اجتهاد و تقلید، طهارت و... را تدریس کرده است. او همچنین با انتشار رساله عملیه در ۱۳۷۳، در شمار مراجع تقلید صاحب رساله درآمد و هم‌اکنون از مراجع تقلید شیعه است .<ref>موسوی‌نژاد، سی‌وپنج عالم (از عالمان تأثیرگذار افغانستان)، ص۲۴۹-۲۵۴.</ref> شیخ عبدالعلی مزاری در تثبیت مرجعیت او در افغانستان نقش زیادی داشت و بیت محقق کابلی مهم‌ترین پایگاه شهید مزاری بود. محقق کابلی پس از بازگشت به ایران، علاوه بر حل مسائل شرعی، در حل مسائل و مشکلات پناهندگان افغانی در ایران نقش فعالی دارد.<ref>«یادی از منادی وحدت شهید راه حق و عدالت شهید مزاری حلقه اتصال امام‌خمینی و شیعیان افغانستان»، ص۵.</ref> از آثار علمی | == مهاجرت به ایران == | ||
پس از مدتی توقف در کویته، به ایران آمد و در مشهد مقدس مقیم شد. مدتی بعد راهی قم شد و در آن شهر نام «سازمان دفاع از حریم اسلامی» را به «اتحادیه علما» تغییر داد و همراه با جمعی دیگر حزب «اتحاد انقلاب اسلامی» را با همکاری گروه‌هایی چون سازمان نصر، حرکت اسلامی، نهضت اسلامی، شورای اتفاق اسلامی، نیروی اسلامی و جنبش مستضعفین بنیان نهاد. این حزب دو ماه پس از تأسیس به سبب اختلاف داخلی منحل شد و در پی آن او نام «اتحادیه علما» را به «پاسداران جهاد اسلامی» تغییر داد و سپس همراه با جمعی دیگر از گروه‌های جهادی شیعی، شورای ائتلاف انقلاب اسلامی افغانستان را تأسیس کرد. وی در سال ۱۳۶۸ش تأسیس «حزب وحدت اسلامی» را در بامیان تأیید کرد و در سال ۱۳۷۱ش از طرف شورای عالی آن حزب به‌عنوان دبیر شورای عالی نظارت بر حزب وحدت اسلامی برگزیده شد. | |||
محقق کابلی در همان سال به افغانستان بازگشت و یک سال در کابل به فعالیت پرداخت و در آن مدت نماز جمعه را اقامه می‌کرد. حضور او در کابل این بار کوتاه‌مدت بود، چراکه بر اثر افزایش درگیری‌ها در آن شهر، دوباره به ایران بازگشت و به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت. او درس خارج فقه خود را از اول کتاب خمس در حسینیه نجفی‌ها آغاز کرد و تاکنون (۱۳۹۳) کتاب‌های خمس، اجتهاد و تقلید، طهارت و... را تدریس کرده است. او همچنین با انتشار رساله عملیه در ۱۳۷۳، در شمار مراجع تقلید صاحب رساله درآمد و هم‌اکنون از مراجع تقلید شیعه است .<ref>موسوی‌نژاد، سی‌وپنج عالم (از عالمان تأثیرگذار افغانستان)، ص۲۴۹-۲۵۴.</ref> شیخ عبدالعلی مزاری در تثبیت مرجعیت او در افغانستان نقش زیادی داشت و بیت محقق کابلی مهم‌ترین پایگاه شهید مزاری بود. محقق کابلی پس از بازگشت به ایران، علاوه بر حل مسائل شرعی، در حل مسائل و مشکلات پناهندگان افغانی در ایران نقش فعالی دارد.<ref>«یادی از منادی وحدت شهید راه حق و عدالت شهید مزاری حلقه اتصال امام‌خمینی و شیعیان افغانستان»، ص۵.</ref> | |||
== تألیفات == | |||
از آثار علمی محقق کابلی می‌توان به رساله عملیه (توضیح المسائل)، مباحث الفقهیه در چهار جلد، کتاب الخمس، استفتائات جدید، وظیفه القضاه، منهاج الصلحا، تحریر العروه، نصایح اخلاقی، آموزش احکام بانوان و مناسک حج<ref>موسوی‌نژاد، سی‌وپنج عالم (از عالمان تأثیرگذار افغانستان)، ص۲۴۹-۲۵۴.</ref> اشاره کرد. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||