سیدمحمدرضا یاسینی: تفاوت میان نسخه‌ها

سیدمحمدرضا یاسینی در سال ۱۳۱۰ در کنگاور در یک خانواده روحانی متولد شد. او تا هفت سالگی در کنگاور بود و پس از آن همراه خانواده به کرمانشاه مهاجرت کرد و در آنجا دوران ابتدایی را گذراند. از سال ۱۳۲۴ ش و از چهارده سالگی به تشویق شیخ فرج‌الله میموندی، از علمای سرشناس آن منطقه، برای تحصیل علوم دینی به مسجد حاج شهبازخان کرمانشاه رفت و درس‌های ابتدایی حوزه و صرف و نحو را نزد سیدحسین لاری، سیدمحمود لاری و سیدجواد نجومی خواند. کتاب‌های سیوطی، مغنی و مطول را هم در همان‌جا و نزد استادان آن مدرسه فراگرفت و پس از آن در درس فقه شیخ حسن علامی و سیدمحمد میبدی شرکت کرد و کتاب شرح لمعه و شرایع را نزد این دو استاد و نیز شیخ احمد آل آقا آموخت. در سال ۱۳۳۶ ش برای ادامه تحصیل به عراق رفت و در حوزه علمیه نجف اشرف مدت دو سال مشغول تحصیل شد و درس‌های رسایل و مکاسب را نزد سیداسدالله مدنی تبریزی و شیخ علی فلسفی گذراند. بعد از فراغت از این دروس، در امتحانی که به دستور آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی برگزار می‌شد، شرکت کرد و پس از آن در درس خارج فقه آیت‌الله سیدحسن موسوی بجنوردی در بحث رضاع شرکت کرد.

یاسینی در سال ۱۳۴۲ به کرمانشاه بازگشت و در همان سال راهی قم شد و در درس‌های خارج آیت‌الله بروجردی شرکت کرد و حدود شش ماه از درس‌های ایشان بهره برد. پس از رحلت آیت‌الله بروجردی در درس خارج اصول امام‌خمینی، آیت‌الله سیدکاظم شریعتمداری، سیدمحمد محقق داماد و درس فقه سایر علما شرکت کرد (انصاری، ۱۷۹؛ «نگاهی به زندگی امام جماعت مسجد حضرت ابوالفضل (ع) ستارخان؛ حجت‌الاسلام یاسینی به لقاءالله پیوست»، www.bultannews.com). با استناد به این گزارش می‌توان گفت که او از اوایل سال ۱۳۴۰ ش در درس خارج اصول امام‌خمینی که در مسجد اعظم قم برگزار می‌شد، حضور می‌یافته و این حضور تا سال ۱۳۴۲ ش که امام‌خمینی از کشور تبعید شد، ادامه داشته است. او هم‌زمان درس فلسفه و کتاب اشارات را تا نمط نهم نزد حسینعلی منتظری خواند (همان).

سیدمحمدرضا یاسینی از دوران ملی شدن صنعت نفت در سال ۱۳۲۹ ش به مبارزه با حکومت پهلوی می‌پرداخت و با جمعیت فدائیان اسلام از آیت‌الله سیدابوالقاسم کاشانی طرفداری می‌کرد. با آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام‌خمینی هم به مبارزه با حکومت پهلوی ادامه داد. یکی از فعالیت‌های او انتقال اعلامیه‌های امام‌خمینی به کرمانشاه بود. ازجمله در آذر ۱۳۴۱ ش وقتی درصدد انتقال اعلامیه‌های روحانیت مبارز به کرمانشاه بود توسط ساواک همدان دستگیر و پس از مدتی آزاد شد (یاران امام به...، قامت استوار...، ج ۲، ۶۳). در جریان موسوم به لیله‌الضرب که برخی از طلاب طرفدار امام‌خمینی ازجمله شیخ مهدی کروبی به جرم اعتراض به دستگیری و تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور مورد ضرب و شتم قرار گرفتند، حضور داشت و از سخنگویان طلاب معترض بود (در وادی عشق، ۱۴۴-۱۴۵). او در دی ۱۳۴۴ با دعوت غلامحسین جعفری همدانی به تهران رفت و به سخنرانی در مسجد گرمخانه تهران پرداخت (یاران امام به...، آیت‌الله حاج شیخ...، ۵۶). وی در آن مسجد به بیان مسائل انتقادی و ازجمله انتقاد از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور و سیاست‌های حکومت پهلوی می‌پرداخت و به همین علت ساواک در گزاشی، تداوم سخنرانی یاسینی در مسجد گرمخانه را به صلاح تشخیص نداد و خواستار جلوگیری از این سخنرانی‌ها شد (همان، ۵۸). این سخنرانی‌ها و دیگر فعالیت‌های سیاسی باعث شد تا ساواک تهران در نامه‌ای به ساواک قم خواستار دستگیری و یا تبعید او شود (یاران امام به...، آیت‌الله محمد مهدی...، ۹۰) و در پی این دستور و همچنین به دلیل نقشی که در انتقال اعلامیه‌های امام‌خمینی به شهرهای دیگر داشت، در همان سال دستگیر و مدتی زندانی شد. پس از آزادی به فعالیت‌های سیاسی در تهران ادامه داد و ساواک در گزارشی او را یکی از روحانیان مخالف حکومت پهلوی نامید که در سخنرانی‌هایش به تجلیل از امام‌خمینی می‌پردازد. به همین علت در همان سال ممنوع‌المنبر شد (همان و نیز یاران امام به...، قامت استوار...، ج ۲، ۶۳).

یاسینی سخنران اصلی برخی از مجالسی بود که به مناسبت‌های مختلف و با هدف تجلیل از امام‌خمینی توسط روحانیان مبارز برگزار می‌شد. ازجمله سخنران جشن نیمه شعبان ۱۳۴۴ ش بود و در آن سخنرانی خواستار بازگرداندن امام‌خمینی به کشور شد (خاطرات و مبارزات شهید محلاتی، ۶۷ـ۶۸). بر اساس اسناد ساواک، در گزارشی در سال ۱۳۴۶ ش اعلام شد که او در مدرسه آیت‌الله بروجردی کرمانشاه حضور دارد و از امام‌خمینی دفاع می‌کند (سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد ساواک، ج ۹، ۴۰۱). این گزارش نشان می‌دهد که وی در آن سال‌ها در کرمانشاه مقیم شده بود. یکی از اقدامات او در کرمانشاه، دریافت وجوهات شرعی از مردم و ارسال آن به امام‌خمینی بود (همان، ج ۱۵، ۴۷) و همین گزارش مبین فعالیت‌های او برای تثبیت مرجعیت امام‌خمینی نیز بود. در سال ۱۳۴۹ ش به احتمال زیاد به تهران بازگشت و در آنجا با شیخ فضل‌الله مهدی‌زاده محلاتی همکاری می‌کرد (یاران امام به...، قامت استوار...، ج ۲، ۶۳). وقتی در سال ۱۳۵۱ ش جمعی از اعضای سازمان مجاهدین خلق دستگیر شدند، به آن اعتراض کرد و به همین علت در همان سال دستگیر و در زندان قزل‌قلعه زندانی شد (همان، ۱۹۸) و پس از چند روز از زندان آزاد گردید (یاران امام به...، قامت استوار، ج ۲، ۲۱۸). یاسینی در سال ۱۳۵۶  ش پس از آزادی از زندان محکوم به اقامت در تهران و عدم خروج از حوزه¬ قضایی تهران شد و پس آن در محافل و مجالس دینی تهران به تبلیغ پرداخت. او در سال‌های ۱۳۵۶-۱۳۵۷ ش همراه با روحانیان مبارز تهران اعلامیه‌هایی را در انتقاد از حکومت پهلوی و حمایت از امام‌خمینی و مبارزات مردم ایران امضا می‌کرد (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۲۴۲ ـ ۲۴۳، ۲۵۵ ـ ۲۵۶، ۲۶۴ ـ ۲۶۶، ۲۸۱ ـ ۲۸۳، ۳۰۸ ـ ۳۰۹، ۳۲۳ ـ ۳۲۵، ۳۶۸ ـ ۳۷۱، ۳۸۵ ـ ۳۸۶، ۴۲۱ ـ ۴۲۲، ۴۵۳ ـ ۴۵۶، ۴۶۷ ـ ۴۷۰، ۴۸۳ ـ ۴۸۷، ۴۹۹ ـ ۵۰۰، ۵۰۹ ـ ۵۱۲، ۵۱۳ ـ ۵۱۷).

او پس از پیروزی انقلاب اسلامی بنا بر دلایلی از سیاست فاصله گرفت و به کار تبلیغ دین مشغول شد («نگاهی به زندگی امام جماعت مسجد حضرت ابوالفضل (ع) ستارخان؛ حجت‌الاسلام یاسینی به لقاءالله پیوست»، www.bultannews.com). امام‌خمینی در سال ۱۳۶۴ اجازه‌ای در امور حسبیه به یاسینی داد (صحیفه امام، ج ۱۹، ۵۰۱). یاسینی سپس امام جماعت مسجد حضرت ابوالفضل (علیه‌السلام) را پذیرفت و در آنجا درس‌ها و مباحثی در زمینه¬ معارف اسلامی و تفسیر قرآن برگزار می‌کرد. هم‌زمان به تدریس در دانشکده روانشناسی دانشگاه علوم پزشکی ایران هم می‌پرداخت. تألیفات او عبارت است از: انسان در عرصه¬ هستی، پدیده‌ای با مرز دو بی‌نهایت در دو مجلد (تدریس دروس روح‌شناسی در دانشکده روانشناسی دانشگاه علوم پزشکی ایران)، اسماءالحسنی در شناخت صفات جمال و جلال آفریدگار، جهان در قرآن کریم در چهار مجلد، تقوی در قرآن، خویشتن‌بانی و ایمان و عمل صالح در قرآن کریم («نگاهی به زندگی امام جماعت مسجد حضرت ابوالفضل (ع) ستارخان؛ حجت‌الاسلام یاسینی به لقاءالله پیوست»، www.bultannews.com؛ انصاری، ۱۷۹) و شرح و تفسیر خطبه حضرت زهرا (س) (همان).

منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۸)، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام یاسینی»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال سی‌ام، شماره ۱۸۰، بهمن و اسفند؛ در وادی عشق (خاطرات حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدتقی موسوی درچه‌ای) (۱۳۸۹)، تدوین عبدالرحیم اباذری، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، جلد نوزدهم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی؛ سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد ساواک (۱۳۸۷)، ج ۹، ۱۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی؛ «نگاهی به زندگی امام جماعت مسجد حضرت ابوالفضل (ع) ستارخان؛ حجت‌الاسلام یاسینی به لقاءالله پیوست»، www.bultannews.com/fa/news/639142؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، آیت‌الله شیخ عبدالرحیم ربانی شیرازی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، قامت استوار شهید حجت‌الاسلام شیخ فضل‌الله مهدیزاده محلاتی (۱۳۸۲)، ج ۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، آیت‌الله حاج شیخ غلامحسین جعفری همدانی (۱۳۸۸)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.