۲۴٬۹۱۰
ویرایش
علی‌اکبر مروج: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
== زادگاه و تحصیل == | == زادگاه و تحصیل == | ||
بیوک خلیل‌زاده معروف به علی‌اکبر مروج در سال ۱۳۰۹ش در محله دربند عالی‌قاپوی اردبیل متولد شد. او دوران ابتدایی و بخشی از متوسطه را در زادگاهش گذراند.<ref>الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۱۶۴.</ref> آنگاه از سال ۱۳۲۳ش وارد مدرسه ملا ابراهیم اردبیل شد و به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در آنجا نزد شیخ غفور عامل اصل خواند. منطق را هم پیش ملا یعقوب مدرس آموخت و در شرح لمعه، شرح تجرید و شمسیه، از ملامحسن و میرزا مهدی عالم بهره برد. | بیوک خلیل‌زاده معروف به علی‌اکبر مروج در سال ۱۳۰۹ش در محله دربند عالی‌قاپوی اردبیل متولد شد. او دوران ابتدایی و بخشی از متوسطه را در زادگاهش گذراند.<ref>الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۱۶۴.</ref> آنگاه از سال ۱۳۲۳ش وارد مدرسه ملا ابراهیم اردبیل شد و به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در آنجا نزد شیخ غفور عامل اصل خواند. منطق را هم پیش ملا یعقوب مدرس آموخت و در شرح لمعه، شرح تجرید و شمسیه، از ملامحسن و میرزا مهدی عالم بهره برد. | ||
خلیل‌زاده در سال | او در سال ۱۳۲۶ش برای ادامه تحصیل راهی [[قم]] شد و در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه آنجا]]، رسایل را نزد [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]] و میرزا محمد مجاهدی تبریزی فراگرفت. مکاسب را هم پیش میرزا احمد کافی تبریزی و [[عبدالجواد جبل‌عاملی|شیخ عبدالجواد جبل عاملی اصفهانی]] آموخت.<ref>«درگذشتگان: آیت‌الله...»، ص۱۱۵.</ref> و هم‌زمان در جلسات فلسفه (شرح منظومه حاج ملاهادی سبزواری و اسفار اربعه ملاصدرا) شیخ محمد لاکانی، میرزا مهدی مازندرانی و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی شرکت می‌کرد.<ref>کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۳۴۰.</ref> | ||
خلیل‌زاده در سال ۱۳۳۰ش به مشهد رفت و در مدارس دینی آنجا در درس کفایه‌الاصول آیات سیدیونس اردبیلی، شیخ هاشم قزوینی و شیخ غلامحسین تبریزی شرکت کرد. سپس به فراگیری درس خارج فقه و اصول نزد آیت‌الله سیدیونس اردبیلی پرداخت و مورد توجه ایشان قرار گرفت.<ref>«درگذشتگان: آیت‌الله...»، ص۱۱۵.</ref> و در گردآوری تألیفات ایشان مشارکت داشت.<ref>کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۳۴۱.</ref> او پس از دو سال (در سال ۱۳۳۲ش) دوباره به قم بازگشت و در درس خارج فقه و اصول آیات سیدمحمد حجت کوه‌کمری و سیدصدرالدین صدر شرکت کرد و به احتمال زیاد، پس از درگذشت آیت‌الله حجت کوه‌کمری، به‌طور مرتب از درس خارج فقه [[سیدحسین بروجردی|آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی]] و خارج اصول آیت‌الله سیدمحمد محقق داماد بهره‌مند شد. مدت کوتاهی هم در درس خارج فقه (بحث طهارت) [[امام‌خمینی]] حضور یافت.<ref>خبرگان ملت، دفتر دوم، ۲۳۷-۲۳۸.</ref> مروج در زندگینامه خودنوشت (اتوبیوگرافی)، بر حضور کوتاه‌مدت در آن درس تأکید می‌کند و اطلاعات بیشتری درباره سال‌های حضور در درس خارج فقه امام‌خمینی نداده است، ولی با استناد به سال بازگشت او به اردبیل (۱۳۴۰ش).<ref>خبرگان ملت، دفتر دوم، ص۲۳۸.</ref> می‌توان احتمال داد که در اواخر دهه ۱۳۳۰ش در درس امام‌خمینی که در [[مسجد سلماسی]] تشکیل می‌شد، حضور می‌یافته است. وی در همان دوره نام و نام خانوادگی خود را از بیوک خلیل‌زاده به علی‌اکبر مروج تغییر داد. | |||
== فعالیت سیاسی و اجتماعی == | == فعالیت سیاسی و اجتماعی == | ||
مروج پس از بازگشت به اردبیل تدریس دروس حوزوی در اردبیل را آغاز کرد. با آغاز نهضت اسلامی به رهبری | مروج پس از بازگشت به اردبیل تدریس دروس حوزوی در اردبیل را آغاز کرد. با آغاز [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت اسلامی]] به رهبری [[امام‌خمینی]]، به مبارزه با [[حکومت پهلوی]] پرداخت و در کنار افرادی چون آیات [[سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی]] و سیدمحمد مسائلی به مبارزه با حکومت پهلوی ادامه داد.<ref>«درگذشتگان: آیت‌الله...»، ص۱۱۵.</ref> او در سال ۱۳۴۲ش همراه با روحانیان برجسته اردبیل، در اداره پست و تلگراف اردبیل تحصن کرد.<ref>الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۱۶۵؛ کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۳۴۱.</ref> پس از آن نیز با ایراد سخنرانی‌های انتقادی به مبارزه با حکومت پهلوی ادامه داد. به همین سبب در دهه ۱۳۵۰ش ممنوع‌المنبر شد. او در سال‌های ۱۳۵۶-۱۳۵۷ش در مسجد میرزاعلی اردبیل سخنرانی می‌کرد.<ref>کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۳۴۱.</ref> در اسفند ۱۳۵۶ش به خلخال رفت و با [[حسین نوری همدانی]]، روحانی تبعیدی در آن شهر دیدار کرد. همچنین همراه با سه تن دیگر از روحانیان اردبیل، درصدد رفع اختلاف بین روحانیان خلخال با هدف انسجام‌بخشی به مبارزات روحانیان آن شهر علیه حکومت پهلوی برآمد.<ref>آیت‌الله‌العظمی حسین...، ص۳۷۸.</ref> در همان سال و پس از ایراد سخنرانی انتقادی در اردبیل مورد ضرب و شتم نیروهای حکومت پهلوی قرار گرفت که به مصدومیت او انجامید و پانزده روز بستری شد.<ref>کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۳۴۱.</ref> مروج در دعوت از روحانیان مبارز به اردبیل برای سخنرانی در مسجد میرزا علی‌اکبر نقش داشت.<ref>سیر مبارزات یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱۰، ص۱۱۶-۱۱۷.</ref> | ||
او همچنین در سخنرانی‌های خود برای امام‌خمینی دعا می‌کرد. به همین سبب [[ساواک]] از وی به‌عنوان یکی از روحانیان «افراطی و مخالف» نام می‌برد.<ref>سیر مبارزات یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱۲، ص۴۲۲-۴۲۴.</ref> مروج پس از [[هجرت امام‌خمینی به پاریس]]، همراه با روحانیان مبارز اردبیل با ارسال تلگرافی به ایشان، نگرانی و تأسف خود را از انتقال ایشان به فرانسه اعلام کردند.<ref>سیر مبارزات یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱۳، ص۴۲۷.</ref> همراه با سیدمحمد مسائلی، یکی دیگر از روحانیان مبارز اردبیل، چهارم آبان ۱۳۵۷، سالروز تولد [[محمدرضا پهلوی|محمدرضاشاه]] را که یکی از جشن‌های دوره پهلوی دوم بود، عزای ملی اعلام کردند و خواستار بسته شدن بازار و تعطیلی عمومی شدند.<ref>سیر مبارزات یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱۳، ص۲۴۵.</ref> در ۵ آبان و پس از پایان سخنرانی انتقادی او که در آن بارها از امام‌خمینی نام برد، تظاهراتی در اردبیل صورت گرفت.<ref>سیر مبارزات یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱۳، ص۲۸۹-۲۹۲.</ref> در بهمن ۱۳۵۷ با دعوت [[محمد مفتح]] به تهران رفت و در تحصن روحانیان در مسجد دانشگاه تهران علیه دولت بختیار و در اعتراض به بسته شدن فرودگاه‌ها بر روی پروازهای خارجی شرکت کرد.<ref>الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۱۶۵.</ref> | |||
میرزا بیوک اجازاتی از آیات سیدیونس اردبیلی، سیدمحسن طباطبایی | میرزا بیوک اجازاتی از آیات سیدیونس اردبیلی، [[سیدمحسن حکیم|سیدمحسن طباطبایی حکیم]]، [[سیدابوالقاسم خویی|سیدابوالقاسم موسوی خویی]] و [[امام‌خمینی]] دریافت کرده بود. | ||
=== فعالیت‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی === | === فعالیت‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی === | ||
پس از پیروزی انقلاب اسلامی هم اجازه‌نامه‌ای از آیات سیدعلی خامنه‌ای و میرزا علی‌اکبر مشکینی دریافت نمود.<ref>نیکبخت، پیک محبت، ص۱۸-۲۰.</ref> او پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سامان‌بخشی به امور شهر اردبیل نقش داشت<ref>نیکبخت، پیک محبت، ص۱۸-۲۰.</ref> گویا در سال ۱۳۵۸ش به قم بازگشته بود، چراکه در آبان ۱۳۵۸ جمعی از اهالی اردبیل با ارسال طوماری به امام‌خمینی، خواستار حضور او در اردبیل شده بودند و در پی آن درخواست، امام‌خمینی در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ او را به امامت جمعه شهر اردبیل منصوب کرد. همچنین در آن حکم از وی خواست با سفر به منطقه مغان، به اوضاع آنجا نیز رسیدگی کند.<ref>صحیفه امام، ج ۱۰، ص۴۶۴.</ref> میرزا بیوک مروج در نخستین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری با رأی مردم استان آذربایجان شرقی به نمایندگی برگزیده شد.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۸۶.</ref> در دوره دوم آن مجلس نیز نمایندگی مردم استان آذربایجان شرقی را بر عهده داشت.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۹۱.</ref> و در دوره سوم مجلس خبرگان رهبری، نماینده مردم اردبیل بود.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۹۶.</ref> او به امور اجتماعی اهتمامی جدی داشت که از آن جمله می‌توان به رسیدگی به امور مردم و رفع دعاوی آنان، تأسیس کتابخانه مهدیه، راه‌اندازی کتابخانه در مساجد جامع، ملا ابراهیم و دیگر مدارس علوم حوزوی اردبیل، احداث و تجدید بنای حوزه علمیه اردبیل، احداث مجتمع فرهنگی مصلای اردبیل، تأسیس صندوق قرض‌الحسنه امام سجاد (ع)، احداث درمانگاه و حسینیه و صندوق پستی ۵۸ برای پاسخگویی به سؤالات مردم اشاره کرد. همچنین در برگزاری همایش مقدس اردبیلی و انتشار آثار ایشان نقش داشت.<ref>کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۳۴۱-۳۴۲؛ «درگذشتگان: آیت‌الله...»، ص۱۱۵.</ref> | پس از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]] هم اجازه‌نامه‌ای از آیات [[سیدعلی خامنه‌ای]] و [[علی‌اکبر مشکینی|میرزا علی‌اکبر مشکینی]] دریافت نمود.<ref>نیکبخت، پیک محبت، ص۱۸-۲۰.</ref> او پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سامان‌بخشی به امور شهر اردبیل نقش داشت<ref>نیکبخت، پیک محبت، ص۱۸-۲۰.</ref> گویا در سال ۱۳۵۸ش به قم بازگشته بود، چراکه در آبان ۱۳۵۸ جمعی از اهالی اردبیل با ارسال طوماری به امام‌خمینی، خواستار حضور او در اردبیل شده بودند و در پی آن درخواست، امام‌خمینی در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ او را به امامت جمعه شهر اردبیل منصوب کرد. همچنین در آن حکم از وی خواست با سفر به منطقه مغان، به اوضاع آنجا نیز رسیدگی کند.<ref>صحیفه امام، ج ۱۰، ص۴۶۴.</ref> | ||
میرزا بیوک مروج در نخستین دوره انتخابات [[مجلس خبرگان رهبری]] با رأی مردم استان آذربایجان شرقی به نمایندگی برگزیده شد.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۸۶.</ref> در دوره دوم آن مجلس نیز نمایندگی مردم استان آذربایجان شرقی را بر عهده داشت.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۹۱.</ref> و در دوره سوم مجلس خبرگان رهبری، نماینده مردم اردبیل بود.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۹۶.</ref> | |||
او به امور اجتماعی اهتمامی جدی داشت که از آن جمله می‌توان به رسیدگی به امور مردم و رفع دعاوی آنان، تأسیس کتابخانه مهدیه، راه‌اندازی کتابخانه در مساجد جامع، ملا ابراهیم و دیگر مدارس علوم حوزوی اردبیل، احداث و تجدید بنای حوزه علمیه اردبیل، احداث مجتمع فرهنگی مصلای اردبیل، تأسیس صندوق قرض‌الحسنه امام سجاد(ع)، احداث درمانگاه و حسینیه و صندوق پستی ۵۸ برای پاسخگویی به سؤالات مردم اشاره کرد. همچنین در برگزاری همایش مقدس اردبیلی و انتشار آثار ایشان نقش داشت.<ref>کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۳۴۱-۳۴۲؛ «درگذشتگان: آیت‌الله...»، ص۱۱۵.</ref> | |||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
او در ۲۷ فروردین ۱۳۸۰ در اردبیل درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط آیت‌الله | او در ۲۷ فروردین ۱۳۸۰ در اردبیل درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط [[علی‌اکبر مشکینی|آیت‌الله مشکینی]]، در گلزار شهدای آن شهر به خاک سپرده شد.<ref>«درگذشتگان: آیت‌الله...»، ص۱۱۵.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||