سیدعلی کمالی: تفاوت میان نسخه‌ها

کمالی دزفولی در ۱۳۲۲ ش در تأسیس انجمن نهضت جوانان دزفول نقش داشت و همراه با شیخ مصطفی عاملی، آن تشکل مذهبی را اداره می‌کرد (درکتانیان، ۶۳-۶۴). او یکی از واعظان نامور خوزستان بود و مدت دوازده سال به سخنرانی در اهواز و دزفول می‌پرداخت (کمالی، ۱۸۹۹). جایگاه و اشتهار او در دزفول به‌اندازه‌ای بود که در انتخابات دوره چهاردهم مجلس شورای ملی، توسط علمای دزفول نامزد نمایندگی شد و رأی اکثریت مردم دزفول را کسب کرد، ولی به گفته‌ خودش، با نفوذ عوامل اجرایی و دولتی از راهیابی به مجلس شورای ملی بازماند. کمالی سپس به حزب زحمتکشان ملت ایران پیوست و در دفتر آن حزب در دزفول فعال بود، ولی پس از مدتی به سبب انتقاداتی که متوجه رهبر آن حزب بود، از آن کناره گرفت. وی در جریان ملی شدن صنعت نفت، به حمایت از آن پرداخت و به سبب مناسبات خانوادگی که با محمد مصدق داشت، در پشتیبانی از او، تظاهراتی را در دزفول سازمان‌دهی کرد و به همین سبب مورد ضرب و شتم مخالفان محمد مصدق قرار گرفت و مصدوم شد (کمالی، ۱۹۰۰-۱۹۰۱). سیدعلی کمالی که مدتی ریاست انجمن شیر و خورشید و همچنین ریاست انجمن معتمدان دزفول را بر عهده داشت، در ۱۳۲۹ ش در تهران مقیم شد (برقعی قمی، ج ۵، ۲۹۶۴) و در آن شهر بارها با محمد مصدق و آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی دیدار کرد. او پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به اعدام محکوم گردید (درکتانیان، ۷۱). پس از آن مخفیانه راهی اهواز شد و آنگاه در همان‌جا دستگیر و زندانی گردید. او در آن دوره چهار بار دستگیر شد و در مجموع هفت ماه در زندان بود (کمالی، ۱۹۰۰-۱۹۰۱).

کمالی از دهه‌ پنجاه عمرش به مطالعات قرآنی روی آورد و آثار فراوانی را در حوزه علوم و معارف قرآنی نگاشت که برخی از آنها عبارت است از: ۱- قرآن و جامعه؛ شامل سه محور قرآن و مبارزات (ترجمه و تفسیر مختصر آیات مربوط به احکام مبارزات به دشمن داخلی و خارجی و جهاد)، قرآن و جامعه‌شناسی (تفسیر و ترجمه برخی از آیات مربوط به امور اجتماعی، علل فتح و شکست اجتماعات)، قرآن و دستورات اجتماعی (مسائل متفرقه اجتماعی و سیاست‌های تهذیب اخلاقی و تدبیر منزل و سیاست مدن). ۲- قرآن و شعارها. ۳- قانون تفسیر. ۴- تاریخ تفسیر. ۵- قرآن ثقل اکبر. ۶- شناخت قرآن. ۷- قبسات القرآن. ۸- مقدمه تفسیر قرآن (همان، ۱۹۰۲-۱۹۰۴؛ جوان‌مهر، ۳۵-۳۳). ۹- خاتم النبیین (درباره‌ سیرت و سیره‌نویسی). ۱۰- عترت ثقل کبیر. ۱۱- جاء‌الحق (در ردّ شبهات کتاب بیست‌وسه سال علی دشتی). ۱۲- عرفان و سلوک اسلامی. ۱۳- تاریخ صدر اسلام. ۱۴- ارمغان ربیع. ۱۵- قرآن و مقام زن. ۱۶- هر که می‌خواهد بخواند (در جواب به کتاب ملایان شوشتر بخوانند اثر سید محمدعلی امام شوشتری). ۱۷- گلستان منظوم عزیز و نگار (مثنوی به وزن خسرو و شیرین نظامی گنجوی). ۱۸- گلستان امثال دزفولی (شامل سیصد مثل دزفولی و شرح آنها به نظم و نثر و به سبک گلستان سعدی). ۱۹- جنایات دوساله دکتر بقایی در دزفول (وقایع حزب زحمتکشان). ۲۰- تحقیق، تصحیح و تقدیم ذکر المجرّب فی صحفٍ مطهره. ۲۱- همزیستی و معاشرت در اسلام. ۲۲- تحقیق در ادعیه‌ قرآن. ۲۳- مقدمه مفصّل بر الترجمان عن المرزبان. ۲۴- مقاصد قرآن یا جمهوریت محمد. ۲۵- محسّنات بدیعیه. ۲۶- معارف اسلامی. ۲۷- جزوه علوم القرآن. ۲۸- الثقافه الاسلامی. ۲۹- ترجمه احادیث غیرمکرر از طرق امامیه. ۳۰- ترجمه احادیث غیرمکرر از طرق عامه (به‌جز احادیث تفسیری و فقهی). ۳۱- سیمای دزفول. (۱۰ جلد، در تاریخ ۲۰۰ ساله اخیر). ۳۲- مستدرک الفاظ معرب. ۳۳- چهره مولوی در آئینه مثنوی. ۳۴- تک‌بیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مثنوی. ۳۵- ابیات تفسیری مثنوی. ۳۶- منتخب مثنوی. ۳۷- مجموعه مقالات. ۳۸- دفتر خاطرات و اشعار. ۳۹- چند دفتر در مواعظ. ۴۰- مصادر المطالب. ۴۱- فهرست تفصیلی وافی (تا جلد پانزدهم). ۴۲- نامه‌هایی به فرزاندانم. ۴۳-.شرح فارسی بر کفایه الا صول (در ۵ جلد). ۴۴- حافظ در آینه سخنش. ۴۵- هزار سخن. او در کنار تألیف آثار فوق به تدریس در مراکز آموزش عالی چون دانشکده شهید مطهری و دانشکده حسابداری دزفول می‌پرداخت (کمالی، ۱۹۰۰-۱۰۹۵، کمالی دزفولی، ۷-۹).

وی در ۱۳۵۷ ش و پس از حمله مأموران حکومت پهلوی به خانه‌های مراجع تقلید درقم، همراه با روحانیت مبارز خوزستان، با ارسال نامه‌ای به آیات عظام، تنفر خود را از آن اقدام اعلام کردند (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۲۹۴ ـ ۲۹۵). کمالی دزفولی در سال‌های پایانی عمرش در دزفول مقیم بود و در مدرسه اجدادی‌اش و مقبره‌ ظهیرالاسلام سکونت داشت (کمالی، ۱۹۰۵) و در دوازدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن در آبان ۱۳۸۳ در تهران، مورد تقدیر قرار گرفت («نکوداشت استاد...»، ۱۱). او سرانجام در ۲۹ اسفند ۱۳۸۳ در دزفول درگذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد («درگذشتگان: استاد...»، ۱۱۴).