پرش به محتوا

عبدالکریم بخردیان: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۶: خط ۱۶:
| محل دفن          =  
| محل دفن          =  
| خویشاوندان سرشناس =  
| خویشاوندان سرشناس =  
| استادان          = [[سیدمحمد مرتضوی]]، سیدفرج‌الله مصطفوی، سیدمحمدباقر آیت‌اللهی
| استادان          = [[سیدمحمد مرتضوی]]، سیدفرج‌الله مصطفوی، سیدمحمدباقر آیت‌اللهی، [[سیدابوالقاسم خویی]] و [[امام‌خمینی]]
| شاگردان          =  
| شاگردان          =  
| محل تحصیل        = بهبهان، شیراز، عراق
| محل تحصیل        = بهبهان، شیراز، عراق
خط ۲۵: خط ۲۵:
| تالیفات          =  
| تالیفات          =  
| سایر              =  
| سایر              =  
| سیاسی            = مبارزه با رژیم پهلوی، تأسیس گروه ضربت در بهبهان
| سیاسی            = مبارزه با [[رژیم پهلوی]]، حمایت از [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت امام‌خمینی]] و تأسیس گروه ضربت در بهبهان
| اجتماعی          = تأسیس مکتب محمدیه و زینبیه در بهبهان
| اجتماعی          = تأسیس مکتب محمدیه و مکتب زینبیه در بهبهان
| امضا              =  
| امضا              =  
| وبگاه رسمی        =  
| وبگاه رسمی        =  
خط ۳۲: خط ۳۲:
'''عبدالکریم بخردیان'''، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.  
'''عبدالکریم بخردیان'''، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.  


او در سال ۱۳۱۷ش در بهبهان متولد شد. دوران ابتدایی را در بهبهان گذراند. آنگاه به فراگیری دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در زادگاهش و نزد سیدمحمد مرتضوی و سیدفرج‌الله مصطفوی خواند. سپس به شیراز رفت و در حوزه علمیه آنجا به مدت پنج سال در درس سطح سیدمحمدباقر آیت‌اللهی شرکت کرد.<ref>ربانی خلخالی، شهدای روحانیت در یکصد سال اخیر، ج۲، ص۱۸۵.</ref> بخردیان از روحانیانی بود که در سال‌های نخست نهضت اسلامی، رویکرد انتقادی شدیدی نسبت به حکومت پهلوی داشت.<ref>حسن‌زاده و ابوعلی، «تحلیل مواضع سیاسی روحانیون بهبهان در تحولات انقلاب اسلامی»، ص۱۸۴.</ref> او پس از قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، به سخنرانی در بهبهان پرداخت و به صراحت از امام‌خمینی دفاع کرد. این سخنرانی خشم مقامات محلی را برانگیخت و او را به شهربانی احضار و سپس بازداشت کردند. این اقدام انعکاس زیادی در بهبهان داشت و مردم با اطلاع از دستگیری او دست به تظاهرات زدند و گسترش دامنه آن تظاهرات، مقامات شهربانی را وادار به آزادی بخردیان کرد.<ref>حسن‌زاده و ابوعلی، «تحلیل مواضع سیاسی روحانیون بهبهان در تحولات انقلاب اسلامی»، ص۱۸۷.</ref>
== زادگاه و تحصیل ==
او در سال ۱۳۱۷ش در بهبهان متولد شد. دوران ابتدایی را در بهبهان گذراند. آنگاه به فراگیری دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در زادگاهش و نزد سیدمحمد مرتضوی و سیدفرج‌الله مصطفوی خواند. سپس به شیراز رفت و در حوزه علمیه آنجا به مدت پنج سال در درس سطح سیدمحمدباقر آیت‌اللهی شرکت کرد.<ref>ربانی خلخالی، شهدای روحانیت در یکصد سال اخیر، ج۲، ص۱۸۵.</ref>  


عبدالکریم بخردیان در سال ۱۳۴۳ش به عراق رفت و به تکمیل تحصیلات حوزوی پرداخت. او با آغاز تدریس درس خارج فقه امام‌خمینی در مسجد شیخ انصاری معروف به مسجد ترک‌ها، در آن درس حاضر شد و ۱۸ ماه در آن درس شرکت داشت. هم‌زمان در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدابوالقاسم موسوی خویی نیز حضور می‌یافت. وی در اواخر دهه ۱۳۴۰ش به بهبهان بازگشت و به تدریس در مدارس دینی آن شهر پرداخت. یکی از اقدامات او در بهبهان، تشکیل «مکتب محمدیه» در مسجد سبزپوشان بهبهان بود. بخردیان مکتب فوق را با همکاری جمعی از جوانان مذهبی آن شهر تأسیس و آن را به پایگاهی برای مبارزه با حکومت پهلوی تبدیل کرد. در سال ۱۳۵۵ش نیز صندوق قرض‌الحسنه حضرت محمد(ص) را با هدف کمک به نیازمندان در بهبهان بنیان نهاد.<ref>زندگی‌نامه و آثار ائمه جماعات شهید، ص۱۵۸؛ ربانی خلخالی، شهدای روحانیت در یکصد سال اخیر، ج۲، ص۱۸۵.</ref>
== انتقاد از رژیم پهلوی در سال‌های اول نهضت ==
بخردیان از روحانیانی بود که در سال‌های نخست [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت اسلامی]]، رویکرد انتقادی شدیدی نسبت به [[حکومت پهلوی]] داشت.<ref>حسن‌زاده و ابوعلی، «تحلیل مواضع سیاسی روحانیون بهبهان در تحولات انقلاب اسلامی»، ص۱۸۴.</ref> او پس از [[قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲|قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲]]، به سخنرانی در بهبهان پرداخت و به صراحت از [[امام‌خمینی]] دفاع کرد. این سخنرانی خشم مقامات محلی را برانگیخت و او را به شهربانی احضار و سپس بازداشت کردند. این اقدام انعکاس زیادی در بهبهان داشت و مردم با اطلاع از دستگیری او دست به تظاهرات زدند و گسترش دامنه آن تظاهرات، مقامات شهربانی را وادار به آزادی بخردیان کرد.<ref>حسن‌زاده و ابوعلی، «تحلیل مواضع سیاسی روحانیون بهبهان در تحولات انقلاب اسلامی»، ص۱۸۷.</ref>


او پس از درگذشت مشکوک سیدمصطفی خمینی در آبان ۱۳۵۶، همراه با جمعی از روحانیان مبارز بهبهان چون سیدمحمدحسین موسوی بلادی و سیدمحمدحسین مجتهدی، اعلامیه‌ای صادر کردند و از مردم خواستند در مجلسی که به این مناسبت در نهم آبان ۱۳۵۶ در مسجد سیدفقیه آن شهر برگزار خواهد شد، شرکت کنند.<ref>آیت‌الله حاج سید...، ص۶۳۶.</ref> وی در آن مجلس به سخنرانی پرداخت و در سخنانی کوبنده و انقلابی، حکومت پهلوی را عامل «آن جنایت» معرفی کرد.<ref>حسن‌زاده و ابوعلی، «تحلیل مواضع سیاسی روحانیون بهبهان در تحولات انقلاب اسلامی»، ص۱۹۷.</ref> بخردیان که به باور حسن‌زاده و ابوعلی، از دیدگاه‌های انتقادی علی شریعتی تأثیر پذیرفته بود.<ref>حسن‌زاده و ابوعلی، «تحلیل مواضع سیاسی روحانیون بهبهان در تحولات انقلاب اسلامی»، ص۱۹۴.</ref> در خیزش مردم آن شهر نقش داشت.<ref>حسن‌زاده و ابوعلی، «تحلیل مواضع سیاسی روحانیون بهبهان در تحولات انقلاب اسلامی»، ص۱۹۷.</ref> و در اغلب تظاهرات و راه‌پیمایی‌ها رهبری تظاهرات مردم آن شهر را بر عهده می‌گرفت.<ref>نظرلو، ام کاکا، ص۲۱.</ref> یکی از مهم‌ترین اقدامات او با هدف مبارزه علیه حکومت پهلوی، تأسیس «گروه ضربت» در بهبهان بود؛ وی با ساختن انواع نارنجک و بمب‌های انفجاری، درصدد ترور برخی از مقامات نظامی آن شهر برآمد و با چنین اقداماتی، در گسترش فضای انقلابی در بهبهان حضوری مؤثر داشت.<ref>حسن‌زاده و بوعلی، حسن‌زاده و ابوعلی، ص۱۸۴.</ref> وی در کنار فعالیت در بهبهان، در بندر دیلم و ماهشهر و روستاهای اطراف آن شهرها نیز دست به تبلیغ می‌زد و نقش مؤثری در آگاهی توده‌های مردم ایفا می‌کرد. به خاطر این‌گونه فعالیت‌ها بارها توسط مأموران حکومت پهلوی بازداشت و زندانی شد.<ref>ربانی خلخالی، شهدای روحانیت در یکصد سال اخیر، ج۲، ص۱۸۵.</ref>
== مهاجرت به عراق ==
عبدالکریم بخردیان در سال ۱۳۴۳ش به [[عراق]] رفت و به تکمیل تحصیلات حوزوی پرداخت. او با آغاز تدریس درس خارج فقه امام‌خمینی در [[مسجد شیخ انصاری]] معروف به مسجد ترک‌ها، در آن درس حاضر شد و ۱۸ ماه در آن درس شرکت داشت.  


تداوم این مبارزات باعث شد شهربانی بهبهان در گزارشی در ۲۷ فروردین ۱۳۵۷، او را یکی از محرکان مردم علیه حکومت پهلوی تشخیص دهد و خواستار دستگیری و تبعید او از بهبهان شود.<ref>سیر مبارزات یاران امام...، ج۶، ص۳۳۴.</ref> به نظر می‌رسد این پیشنهاد عملی نشد، چراکه او همچنان به فعالیت در بهبهان ادامه می‌داد و در بعضی از راه‌پیمایی‌های اعتراضی مردم بهبهان حضور محوری داشت. از آن جمله می‌توان به سخنرانی او در تظاهرات شانزدهم شهریور ۱۳۵۷ اشاره کرد؛ بخردیان در آن سخنرانی بر تبعیت از دستورات مراجع تقلید و آزادی سه تن از روحانیان بازداشت‌شده در بهبهان تأکید کرد.<ref>سیر مبارزات یاران امام...، ج۱۱، ص۱۵۳-۱۵۴؛ انقلاب اسلامی به...، کتاب ۱۱، ص۲۷.</ref> همچنین سخنران تظاهرات مردم آن شهر در روز ۱۸ شهریور آن سال بود که با اشاره به سوءاستفاده کمونیست‌ها از تظاهرات مردم، خواستار پرهیز از خشونت و خویشتن‌داری شد.<ref>انقلاب اسلامی به...، کتاب ۱۱، ص۹۹.</ref>
هم‌زمان در درس خارج فقه و اصول [[سیدابوالقاسم خویی|آیت‌الله سیدابوالقاسم موسوی خویی]] نیز حضور می‌یافت.  


عبدالکریم بخردیان پس از پیروزی انقلاب اسلامی در تأسیس کمیته‌های انقلاب اسلامی در بهبهان نقش داشت.<ref>ربانی خلخالی، شهدای روحانیت در یکصد سال اخیر، ج۲، ص۱۸۶.</ref> و سپس مسئولیت آن کمیته‌ها را بر عهده گرفت.<ref>ربانی خلخالی، شهدای روحانیت در یکصد سال اخیر، ج۲، ص۱۸۶؛ نظرلو، ام کاکا، ص۲۱.</ref> همچنین مدتی مسئول بنیاد مستضعفان و جانبازان و بنیاد شهید آن شهر نیز بود. در کنار فعالیت‌های فوق، «مکتب زینبیه» را با هدف ارشاد بانوان تشکیل داد.  
== فعالیت‌های اجتماعی در بهبهان قبل از پیروزی انقلاب ==
بخردیان در اواخر دهه ۱۳۴۰ش به بهبهان بازگشت و به تدریس در مدارس دینی آن شهر پرداخت. یکی از اقدامات او در بهبهان، تشکیل «مکتب محمدیه» در مسجد سبزپوشان بهبهان بود. بخردیان مکتب فوق را با همکاری جمعی از جوانان مذهبی آن شهر تأسیس و آن را به پایگاهی برای مبارزه با حکومت پهلوی تبدیل کرد. در سال ۱۳۵۵ش نیز صندوق قرض‌الحسنه حضرت محمد(ص) را با هدف کمک به نیازمندان در بهبهان بنیان نهاد.<ref>زندگی‌نامه و آثار ائمه جماعات شهید، ص۱۵۸؛ ربانی خلخالی، شهدای روحانیت در یکصد سال اخیر، ج۲، ص۱۸۵.</ref>
 
== فعالیت‌های مبارزاتی در بهبهان ==
او پس از درگذشت مشکوک [[سیدمصطفی خمینی]] در آبان ۱۳۵۶، همراه با جمعی از روحانیان مبارز بهبهان چون [[سیدمحمدحسین موسوی بلادی]] و سیدمحمدحسین مجتهدی، اعلامیه‌ای صادر کردند و از مردم خواستند در مجلسی که به این مناسبت در نهم آبان ۱۳۵۶ در مسجد سیدفقیه آن شهر برگزار خواهد شد، شرکت کنند.<ref>آیت‌الله حاج سید...، ص۶۳۶.</ref> وی در آن مجلس به سخنرانی پرداخت و در سخنانی کوبنده و انقلابی، حکومت پهلوی را عامل «آن جنایت» معرفی کرد.<ref>حسن‌زاده و ابوعلی، «تحلیل مواضع سیاسی روحانیون بهبهان در تحولات انقلاب اسلامی»، ص۱۹۷.</ref>
 
بخردیان که به باور حسن‌زاده و ابوعلی، از دیدگاه‌های انتقادی [[علی شریعتی]] تأثیر پذیرفته بود.<ref>حسن‌زاده و ابوعلی، «تحلیل مواضع سیاسی روحانیون بهبهان در تحولات انقلاب اسلامی»، ص۱۹۴.</ref> در خیزش مردم آن شهر نقش داشت.<ref>حسن‌زاده و ابوعلی، «تحلیل مواضع سیاسی روحانیون بهبهان در تحولات انقلاب اسلامی»، ص۱۹۷.</ref> و در اغلب تظاهرات و راه‌پیمایی‌ها رهبری تظاهرات مردم آن شهر را بر عهده می‌گرفت.<ref>نظرلو، ام کاکا، ص۲۱.</ref>
 
یکی از مهم‌ترین اقدامات او با هدف مبارزه علیه [[حکومت پهلوی]]، تأسیس «گروه ضربت» در بهبهان بود؛ وی با ساختن انواع نارنجک و بمب‌های انفجاری، درصدد [[ترور]] برخی از مقامات نظامی آن شهر برآمد و با چنین اقداماتی، در گسترش فضای انقلابی در بهبهان حضوری مؤثر داشت.<ref>حسن‌زاده و بوعلی، حسن‌زاده و ابوعلی، ص۱۸۴.</ref> وی در کنار فعالیت در بهبهان، در بندر دیلم و ماهشهر و روستاهای اطراف آن شهرها نیز دست به تبلیغ می‌زد و نقش مؤثری در آگاهی توده‌های مردم ایفا می‌کرد. به خاطر این‌گونه فعالیت‌ها بارها توسط مأموران حکومت پهلوی بازداشت و زندانی شد.<ref>ربانی خلخالی، شهدای روحانیت در یکصد سال اخیر، ج۲، ص۱۸۵.</ref>
 
تداوم این مبارزات باعث شد شهربانی بهبهان در گزارشی در ۲۷ فروردین ۱۳۵۷، او را یکی از محرکان مردم علیه حکومت پهلوی تشخیص دهد و خواستار دستگیری و تبعید او از بهبهان شود.<ref>سیر مبارزات یاران امام...، ج۶، ص۳۳۴.</ref> به نظر می‌رسد این پیشنهاد عملی نشد، چراکه او همچنان به فعالیت در بهبهان ادامه می‌داد و در بعضی از راهپیمایی‌های اعتراضی مردم بهبهان حضور محوری داشت. از آن جمله می‌توان به سخنرانی او در تظاهرات شانزدهم شهریور ۱۳۵۷ اشاره کرد؛ بخردیان در آن سخنرانی بر تبعیت از دستورات مراجع تقلید و آزادی سه تن از روحانیان بازداشت‌شده در بهبهان تأکید کرد.<ref>سیر مبارزات یاران امام...، ج۱۱، ص۱۵۳-۱۵۴؛ انقلاب اسلامی به...، کتاب ۱۱، ص۲۷.</ref> همچنین سخنران تظاهرات مردم آن شهر در روز ۱۸ شهریور آن سال بود که با اشاره به سوءاستفاده [[مارکسیسم|کمونیست‌ها]] از تظاهرات مردم، خواستار پرهیز از خشونت و خویشتن‌داری شد.<ref>انقلاب اسلامی به...، کتاب ۱۱، ص۹۹.</ref>
 
== فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی ==
عبدالکریم بخردیان پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]] در تأسیس [[کمیته انقلاب اسلامی|کمیته‌های انقلاب اسلامی]] در بهبهان نقش داشت.<ref>ربانی خلخالی، شهدای روحانیت در یکصد سال اخیر، ج۲، ص۱۸۶.</ref> و سپس مسئولیت آن کمیته‌ها را بر عهده گرفت.<ref>ربانی خلخالی، شهدای روحانیت در یکصد سال اخیر، ج۲، ص۱۸۶؛ نظرلو، ام کاکا، ص۲۱.</ref> همچنین مدتی مسئول [[بنیاد مستضعفان|بنیاد مستضعفان و جانبازان]] و [[بنیاد شهید انقلاب اسلامی|بنیاد شهید]] آن شهر نیز بود. در کنار فعالیت‌های فوق، «مکتب زینبیه» را با هدف ارشاد بانوان تشکیل داد.  
==شهادت==
==شهادت==
بخردیان در ۱۲ مرداد ۱۳۶۰ مورد سوءقصد مخالفان جمهوری اسلامی قرار گرفت و به شهادت رسید<ref>زندگی‌نامه و آثار ائمه جماعات شهید، ۱۵۹-۱۶۰؛ ربانی خلخالی، شهدای روحانیت در یکصد سال اخیر، ج۲، ص۱۸۶.</ref>
بخردیان در ۱۲ مرداد ۱۳۶۰ مورد سوءقصد مخالفان جمهوری اسلامی قرار گرفت و به شهادت رسید<ref>زندگی‌نامه و آثار ائمه جماعات شهید، ۱۵۹-۱۶۰؛ ربانی خلخالی، شهدای روحانیت در یکصد سال اخیر، ج۲، ص۱۸۶.</ref>
۲۴٬۹۱۰

ویرایش