سلمان رشدی: تفاوت میان نسخه‌ها

امام‌خمینی در بهمن­ ماه ۱۳۶۷ رشدی را به خاطر توطئه‌ای که در آن شرکت داشت، محکوم به اعدام دانست و حتی توبه فرضی او را از این عمل زشت مردود شمرد، این حکم شرعی امام‌خمینی در داخل ایران و عرصه جهانی واکنش‌های گسترده­ای داشت.

== معرفی ==

کتاب آیات شیطانی «افسانه غرانیق» را دستاویز توهین به پیامبر اسلام(ص) قرار داده است. غرانیق جمع غرنوق است و غرنوق به معنای مرغ آبی است که گردنی بلند دارد و سپید یا سیاه‌رنگ است و به معنای جوان سپید زیباروی نیز آمده است. برخی غرنوق را لک لک، بوتیمار ـ غم‌خورک ـ نیز معنا کرده‌اند.<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ۱۰/۲۸۶–۲۸۸؛ مهاجرانی، نقد توطئه آیات شیطانی، ۵۳.</ref> این افسانه به نخستین سال‌های بعثت پیامبر اکرم(ص) بر می‌گردد که گویی آن حضرت مشغول تلاوت [[سوره نجم]] بود و وقتی به تلاوت آیات نوزدهم و بیستم رسید که اسم بت‌های مشرکان در آن ذکر شده است، شیطان عبارت «تلک الغرانیق العلی و ان شفاعتهن لترجی: اینها پرندگان زیبای بلندمقامی‌اند و از آنها امید شفاعت می‌رود» را بر زبان پیامبر(ص) جاری ساخت! جبرئیل نازل شد و حضرت را از شیطانی‌بودن این جمله آگاه کرد. مفسران این افسانه را رد کرده‌اند و آن را برخلاف [[عصمت|عصمت پیامبر(ص)]] و خلاف [[وحی]] دانسته‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴/۳۹۶–۳۹۷؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۴/۱۵۶–۱۵۹.</ref> مفسران [[اهل سنت]] نیز این داستان را ساختگی و مردود شمرده‌اند.<ref>قطب، فی ظلال القرآن، ۶/۳۴۲۲؛ شیخ‌زاده، حاشیه محی‌الدین شیخ‌زاده علی تفسیر القاضی البیضاوی‏، ۶/۱۲۴–۱۲۵.</ref> رشدی در این کتاب به [[ابراهیم(ع)]]، [[موسی(ع)]] و [[عیسی(ع)]] اهانت کرده است و پیامبر اسلام(ص) را از نظر اخلاقی ـ نعوذ بالله ـ فاسد و اهل عیش و نوش و جبرئیل را نیز هنرپیشه معرفی کرده است<ref>معاونت فرهنگی، دسیسه آیات شیطانی، ۳۵–۳۶.</ref> و در نهایت به [[انقلاب اسلامی]] و [[امام‌خمینی]] اتهام زده است. این کتاب در چهارم مهر ۱۳۶۷ش/ ۲۶ سپتامبر ۱۹۸۸م در لندن منتشر شد.

پس از انتشار کتاب آیات شیطانی، بدون‌فاصله دو مقاله در مجله هفتگی العالم چاپ لندن، شماره ۲۴۵، در ۲۲ اکتبر در صفحات ۲۸ و ۳۱، با عنوان «سلمان رشدی به اسلام اهانت می‌کند» و «آیه‌های شیطانی رمانی تبهکارانه در تمسخر [[اسلام]] و مقدسات آن» چاپ شد؛ چنان‌که [[سیدهادی خسروشاهی]] نیز بریده‌های مطبوعات غربی دربارهٔ این کتاب را بی‌درنگ به [[کیهان فرهنگی]] فرستاد که دربارهٔ آن، مطالبی در شماره نهم سال پنجم آذر ۱۳۶۷ این نشریه منتشر شد.<ref>خسروشاهی، مصاحبه، ۱۴ و ۲۴–۲۵.</ref> رشدی خود به اعتراض‌های [[مسلمانان]] در لندن و تجمع در برابر خانه و محل کارش اشاره می‌کند که سبب شد در یک خانه کوچک که دفتر کار همسرش بود، برای مدتی زندگی پنهانی داشته باشد.<ref>رشدی، مصاحبه، ۲۷۶–۲۷۷.</ref>

از سوی دیگر، دولت هند در ۵ نوامبر ۱۹۸۸م/ چهاردهم آبان ۱۳۶۷ ممنوع‌بودن فروش کتاب آیات شیطانی را اعلام کرد؛ سپس در [[پاکستان]] و چند کشور اسلامی دیگر نیز فروش کتاب مذکور، ممنوع اعلام شد. در ۱۴ ژانویه ۱۳۸۹م/ ۲۴ دی ۱۳۶۷ مسلمانان شهر برادفورد در شمال [[انگلستان]]، اقدام به [[تظاهرات]] و سوزاندن کتاب آیات شیطانی کردند و در ۱۲ فوریه ۱۳۸۹م/ ۲۳ بهمن ۱۳۶۷ مسلمانان پاکستان در شهر اسلام‌آباد علیه آن به تظاهرات پرداختند و به طرف مرکز فرهنگی [[آمریکا]] حرکت کردند. این تظاهرات که به برخورد نیروهای انتظامی یا افراد مسلح از درون مرکز فرهنگی آمریکا با تظاهرکنندگان انجامید، باعث [[شهادت]] شش تن و مجروح‌شدن بیش از صد تن شد. در ۲۴ بهمن ۱۳۶۷ نیز تظاهرات مردم هند علیه این کتاب یک [[شهید]] به جای گذاشت.<ref>مهاجرانی، نقد توطئه آیات شیطانی، ۱۱۸.</ref> ۳۵ تن از [[روحانیت|روحانیان]] اسلام‌آباد پاکستان انتشار کتاب را محکوم و از مردم خواستند در راهپیمایی اعتراض‌آمیزی در ۲۳ بهمن شرکت کنند؛ نیز مجلس پاکستان با صدور قطعنامه‌ای در نوزدهم بهمن ۱۳۶۷ خواستار ممنوعیت انتشار کتاب آیات شیطانی شد و از دولت خواست فشار سیاسی بر دولت‌های آمریکا و انگلیس وارد کند؛ همچنین تظاهرات بزرگ مردم در شهر کراچی شهادت شش تن را در پی داشت.<ref>سیاسی، پیک، توطئه علیه جهان اسلام در قالب کتاب آیات شیطانی، ۱۸۷–۱۸۸.</ref>

[[امام‌خمینی]] در ۲۵ بهمن ۱۳۶۷ در پیامی به همه مسلمانان غیور حکم اعدام سلمان رشدی را صادر کرد و در آن که با [[کلمه استرجاع]] «إنا للَّه و إنا إلیه راجعون‏» آغاز می‌شد، خطاب به آنان نوشت: «مؤلف کتاب آیات شیطانی که علیه [[اسلام]]، [[پیامبر(ص)]] و [[قرآن]]، کتابی چاپ و منتشر کرده است و نیز ناشران مطلع از محتوای کتاب، محکوم به [[اعدام]] هستند». ایشان از مسلمانان خواست در هر نقطه که آنان را یافتند، سریعاً آنان را اعدام کنند تا دیگر کسی جرئت توهین به مقدسات اسلام را به خود ندهد و افزود هر کسی در این راه کشته شود، به خواست خدا [[شهید]] محسوب می‌شود. ایشان افزود اگر کسی به مؤلف کتاب دسترسی دارد، ولی قدرت اعدام او را ندارد، وی را به مردم معرفی کند تا به جزای اعمالش برسد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۱/۲۶۳.</ref> چهار روز پس از صدور حکم اعدام رشدی، ۲۹ بهمن ۱۳۶۷ دفتر امام‌خمینی با اشاره به نسبت دروغی که رسانه‌های بیگانه به مسئولان [[جمهوری اسلامی]] دربارهٔ لغو حکم اعدام در صورت توبه رشدی، داده بودند، به نقل از امام‌خمینی یادآور شد سلمان رشدی اگر [[توبه]] کند و [[زاهد]] زمان هم گردد، بر هر مسلمانی واجب است جان و مال و تمامی همّ خود را در اعدام وی به کار گیرد و اگر غیر مسلمانی از مکان او مطلع گردد و قادر باشد سریع‌تر از مسلمانان، او را اعدام کند، بر مسلمانان واجب است آنچه را که در قبال این عمل می‌خواهد به عنوان جایزه یا مزد عمل به او بپردازند.<ref>← امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۱/۲۶۸.</ref>

صدور حکم امام‌خمینی از جهت فقهی به این دلیل بوده است که رشدی در خانواده‌ای مسلمان متولد شده و از اسلام بازگشته است و افزون بر این [[پیامبران(ع)|پیامبران الهی]] چون ابراهیم(ع)، اسماعیل(ع)، موسی(ع)، عیسی(ع) و پیامبر اکرم(ص) را به شدیدترین وجه سبّ کرده است. از نگاه امام‌خمینی و بسیاری از فقهای شیعی دو عنوان «[[ارتداد]]» و «سابّ النبی» بر رشدی صادق است که هر یک می‌تواند مبنای صدور حکم قتل او باشد. علمای [[اهل سنت]] نیز جرم ناسزاگویی به [[پیامبر اکرم(ص)|پیامبر(ص)]] را از گناه ارتداد بزرگ‌تر و [[کیفر]] آن را بدون هیچ شرطی، مرگ دانسته‌اند؛ ولی دربارهٔ مرتد فطری، برخی طلب توبه و مهلت سه‌روز را مطرح کرده‌اند.{{ببینید|ارتداد}}

در داخل کشور واکنش‌های بسیاری در برابر انتشار آیات شیطانی و حمایت از حکم امام‌خمینی صورت گرفت. [[دولت جمهوری اسلامی ایران]] اقدام مؤسسه انگلیسی پنگوئن در نشر کتاب آیات شیطانی را محکوم کرد؛<ref>درویشی سه‌تلانی، سیره عملی امام‌خمینی در اداره امور کشور (۱۳۵۷–۱۳۶۸)، ۶۱۰.</ref> همچنین دولت ۲۶ بهمن را عزای عمومی اعلام کرد و مراجع تقلید درس‌های خود را تعطیل کردند. مردم در سراسر کشور با راهپیمایی و [[تظاهرات]] عظیم مردمی، دانشجویی و دانشگاهی و حوزوی، همچنین [[ائمه جمعه]] سراسر کشور انزجار خود از رشدی و حمایت از حکم امام‌خمینی را اعلام کردند.<ref>درویشی سه‌تلانی، سیره عملی امام‌خمینی در اداره امور کشور (۱۳۵۷–۱۳۶۸)، ۶۱۰–۶۱۱؛ جمهوری اسلامی، ۲۷/۱۱/۱۳۶۷، ۴؛ معاونت فرهنگی، دسیسه آیات شیطانی، ۴۷–۴۸؛ مهاجرانی، نقد توطئه آیات شیطانی، ۱۱۹–۱۲۰.</ref> [[سیدعلی خامنه‌ای]] رئیس‌جمهور وقت، مسلمانان جهان را به هوشیاری و حساسیت در برابر [[تهاجم فرهنگی]] دشمنان [[اسلام]] فرا خواند و اقدامات مسلمانان جهان را بیانگر عشق به [[پیامبر(ص)]] و علاقه به امام‌خمینی و اجرای حکم ایشان دانست.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۹/۱۱/۱۳۶۷، ۱.</ref> [[بنیاد پانزده خرداد]] با مسئولیت [[حسن صانعی]] جایزه‌ای دو میلیون دلاری برای کسی که رشدی را به قتل برساند، تعیین کرد<ref>تابناک، پایگاه اطلاع‌رسانی.</ref> و تعیین جایزه با نظر امام‌خمینی صورت گرفت؛ جایزه‌ای که در سال‌های بعد دو بار با افزایش هشتصد هزار دلار و بار دیگر با افزایش پانصد هزار دلار، در شهریور ۱۳۹۱ به سه میلیون و سیصد هزار دلار رسید.<ref>تابناک، پایگاه اطلاع‌رسانی.</ref> [[جمهوری اسلامی ایران]] ورود تمام کتاب‌های انتشارات سلسله‌ای پنگوئن را به ایران ممنوع و دعوت خود را از این انتشاراتی برای شرکت در نمایشگاه بین‌المللی کتاب لغو کرد.<ref>معاونت فرهنگی، دسیسه آیات شیطانی، ۴۸؛ ستاد برگزاری، ابعاد توطئه وتبیین حکم، ۱۰–۱۱.</ref> مراسم نکوداشت شهدای تظاهرات مردم پاکستان در اعتراض به کتاب سلمان رشدی در [[ایران]] برگزار شد؛<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۹/۱۱/۱۳۶۷، ۱۱.</ref> همچنین سمینار مقدماتی و کنفرانس بین‌المللی تبیین حکم تاریخی امام‌خمینی نیز در همان روزهای صدور فتوای امام‌خمینی برگزار شد.<ref>ستاد برگزاری، ابعاد توطئه وتبیین حکم، ۱۱.</ref>{{ببینید|بنیاد پانزده خرداد}}

از سوی دیگر، نمایندگان [[مجلس شورای اسلامی]] نیز در نطق‌های پیش از دستور به افشای توطئه دشمنان پرداختند و اعلام کردند روز [[عزای عمومی]] برای همه اقشار مخصوصاً امام‌خمینی و مراجع است و باید پرچم‌های عزا افراشته شود. [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] رئیس وقت مجلس آن را توطئه سازماندهی‌شده دانست و سبب آن را سیلی‌خوردن دشمنان از [[بیداری اسلامی]] در کشورهای اسلامی شمرد و توطئه‌ای برای شکستن تقدس اسلام اعلام کرد.<ref>مهاجرانی، نقد توطئه آیات شیطانی، ۱۱۹–۱۲۰.</ref> اقلیت‌های دینی نیز با انتشار اعلامیه‌هایی، همبستگی خود را با هموطنان مسلمان خود اعلام و کتاب آیات شیطانی را به‌شدت محکوم کردند.<ref>معاونت فرهنگی، دسیسه آیات شیطانی، ۴۹.</ref> خلیفه ارامنه کاتولیک ایران از رهبر کاتولیک‌های جهان خواستار محکوم‌کردن کتاب شد.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۳۰/۱۱/۱۳۶۷، ۱۲.</ref> دولت جمهوری اسلامی ایران با فرستادن پیام و نامه به کشورهای مسلمان و غیر مسلمان ازجمله [[ژان پل دوم|پاپ ژان پل دوم]] خواستار جلوگیری آنان از چاپ و انتشار کتاب آیات شیطانی شد.<ref>معاونت فرهنگی، دسیسه آیات شیطانی، ۵۰.</ref> روز نهم اسفند ۱۳۶۷ مجلس شورای اسلامی به دولت انگلیس به سبب موضع غیراصولی دربارهٔ موضوع سلمان رشدی، مهلت یک‌هفته‌ای داد تا به اصلاح موضع خود بپردازد و از اقدامات غیراصولی دربارهٔ این ماجرا عذرخواهی کند و تهدید کرد در غیر این صورت دولت جمهوری اسلامی ظرف یک هفته اقدام به قطع رابطه با [[انگلیس]] خواهد کرد. وزیر خارجه انگلیس ضمن ابراز تأسف از انتشار کتاب آیات شیطانی، خود و دولت متبوع خود را جدا از مسئولیت این کتاب دانست. در پی این موضع‌گیری، وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران به سبب آنکه این اظهارات فاقد عذرخواهی رسمی و علنی لندن از مسلمانان جهان بود، در شانزدهم اسفند ۱۳۶۷ رسماً روابط سیاسی خود را با انگلیس قطع کرد.<ref>هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات، ۵۴۶؛ مؤسسه فرهنگی، آیات شیطانی بارزترین جلوه دشمنی استکبار جهانی با اسلام ناب محمدی، ۵۰–۵۱.</ref> در اسفند ۱۳۶۷ دولت جمهوری اسلامی خواستار آن شد که موضوع کتاب آیات شیطانی در دستور کار وزرای خارجه و سران کشورهای عضو [[سازمان کنفرانس اسلامی|کنفرانس اسلامی]] قرار گیرد. در پایان اسفند ۱۳۶۷، نمایندگان [[مجلس شورای اسلامی|مجلس]] در نامه‌ای با بیش از ۱۷۰ امضا، خواستار برخورد مناسب کنفرانس بین‌المجالس با مسئله انتشار کتاب آیات شیطانی شدند.<ref>مؤسسه فرهنگی، آیات شیطانی بارزترین جلوه دشمنی استکبار جهانی با اسلام ناب محمدی، ۱۴.</ref>

حکم امام‌خمینی در ۲۵ بهمن ۱۳۶۷، حمایت مسلمانان را با خود همراه کرد. با وجود سکوت دولت‌های عربی،<ref>مؤسسه فرهنگی، آیات شیطانی بارزترین جلوه دشمنی استکبار جهانی با اسلام ناب محمدی، ۲.</ref> مسلمانان در بسیاری از کشورها دست به تظاهرات و حمایت از امام‌خمینی زدند.<ref>معاونت فرهنگی، دسیسه آیات شیطانی، ۳۸–۸۵.</ref> از طرفی در برنامه ویژه رادیو ملی اسپانیا خبرنگاری آیات شیطانی را توطئه غرب علیه اسلام و جمهوری اسلامی دانست. یک شیعه اسپانیایی نیز در مصاحبه‌ای حکم امام‌خمینی را دفاع از مظلومان و بی‌دفاعان جهان شمرد.<ref>معاونت فرهنگی، دسیسه آیات شیطانی، ۱۰۲–۱۰۳.</ref> مسئولان مراکز مهم اسلامی انگلیس نیز خواستار تقبیح و تحریم آیات شیطانی شدند. تظاهرات گسترده مسلمانان انگلیس مسئولان انگلیس را به وحشت انداخت، به طوری که تلویزیون ای.تی. ان انگلیس، تجمع تظاهرکنندگان در هایدپارک را تجمعی بزرگ دانست و این پارک را بزرگ‌ترین [[مسجد]] مسلمانان انگلیس خواند. این تظاهرات به طرف محل اقامت مارگارت تاچر، نخست‌وزیر وقت انگلیس در جریان بود و مردم خواستار تحریم کتاب آیات شیطانی بودند.<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، پایگاه اطلاع‌رسانی.</ref> عبدالله محمد وزیر فرهنگ سودان، با حمایت از حکم قتل سلمان رشدی، برای کشتن رشدی اعلام آمادگی کرد.<ref>طلاس، رد شیطان، ۱۷.</ref> حافظ اسد رئیس‌جمهور وقت سوریه در زمینه حکم امام‌خمینی به مهدورالدم بودن رشدی گفت امام‌خمینی شخصی عالم است و فتوای یادشده را نیز بر اساس مبانی و اصول اسلامی که به آن اعتقاد دارد، صادر کرده است و رشدی در نوشتن کتاب آیات شیطانی، به آزادی دیگران تجاوز کرده است.<ref>طلاس، رد شیطان، ۱۹–۲۰.</ref> مجلس اعلای اسلامی الجزایر نیز ضمن محکوم‌کردن انتشار کتاب آیات شیطانی، خواستار [[مجازات]] نویسنده آن شد.<ref>معاونت فرهنگی، دسیسه آیات شیطانی، ۵۵.</ref> چندین بنگاه انتشاراتی نیز در [[اقامتگاه‌های امام‌خمینی|فرانسه]]، آلمان، سوئیس، ایتالیا و [[آمریکا]] از انتشار کتاب آیات شیطانی خودداری و آن را جمع کردند.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۹/۱۱/۱۳۶۷، ۱ و ۱۱.</ref> اما از سوی دیگر، با وجود حمایت گسترده مردمی از حکم امام‌خمینی در دنیای اسلام، مقامات حکومتی در [[جهان اسلام]]، به خصوص کشورهای عربی، به دلیل وابستگی به غرب، موضع دوگانه یا منفی گرفتند؛ ازجمله رهبران مذهبی و شاه اردن با وجود اذعان به توهین‌آمیزبودن رمان رشدی، در برابر حکم امام‌خمینی موضع منفی گرفتند. مطبوعات الجزایر نیز صحنه رقابتِ مقالات موافق فتوا و مخالف آن بودند. وزارت اوقاف امارات متحده عربی، خطبا را از هر گونه اظهار نظر دربارهٔ حکم ایشان منع کرد. کشورهای [[بحرین]]، تونس، [[عراق]]، سازمان آزادی‌بخش فلسطین، مصر و مراکش نیز شاهد مواضع منفی دربارهٔ فتوای قتل سلمان رشدی بودند. آنان حکم ایشان را مصداق خشونت یا باعث آسیب‌زدن به چهره [[اسلام]] می‌شمردند.<ref>درویشی سه‌تلانی، سیره عملی امام‌خمینی در اداره امور کشور (۱۳۵۷–۱۳۶۸)، ۶۱۹–۶۲۲.</ref>

حامیان غربی رشدی نیز به دفاع از وی پرداختند. نخست [[انگلیس]] تلاش کرد تا ابتکار عمل را به دست بگیرد. این کشور با هماهنگی دوازده کشور عضو جامعه اقتصادی شدیدترین حملات را علیه [[جمهوری اسلامی]] و شخص [[امام‌خمینی]] راه انداخت.<ref>سیاسی، پیک، توطئه علیه جهان اسلام در قالب کتاب آیات شیطانی، ۱۸۸.</ref> امریکایی‌ها از رشدی و همسرش، برای مسافرت به ایالت‌های مختلف آمریکا به هدف ایراد سخنرانی و دفاع از این کتاب و تصمیم به نشر آن در کشورهایی چون [[پاکستان]]، بنگلادش و کشورهای اروپایی و آسیایی دعوت کردند.<ref>معاونت فرهنگی، دسیسه آیات شیطانی، ۳۹.</ref> سنای آمریکا برای بررسی آثار حکم امام‌خمینی همایشی را تشکیل داد و حکم ایشان را دربارهٔ اعدام رشدی توهین به جامعه متمدن و آن را تروریستی دانست و این اقدام [[ایران]] را نشانه مشکلات و اختلافات سیاسی ایران شمرد که هیچ‌یک از رهبران کشورهای اسلامی به استثنای [[معمر قذافی]] دیکتاتور لیبی، از این اقدام پشتیبانی نکردند. رئیس الازهر مصر نیز علی‌رغم محکوم‌کردن انتشار این کتاب، تهدید به قتل را مذموم شمرد.<ref>معاونت فرهنگی، دسیسه آیات شیطانی، ۹۲–۹۳.</ref> انگلستان حفاظت از جان سلمان رشدی را پذیرفت و برای او مأموران زیادی گماشت؛ چنان‌که سال‌ها بعد در روز شنبه ۱۶ ژوئن ۲۰۰۷م، ملکه بریتانیا در جشن تولد خود، لقب شوالیه را به سلمان رشدی داد که لقبی تشریفاتی است و دربار به مشاهیر آن کشور می‌دهد.<ref>منتظری، با چشم باز، سلمان رشدی، ۴۶.</ref>

امام‌خمینی در ریشه‌یابی این موضوع، نفوذ [[بیگانگان]] در فرهنگ و مکتب اسلام را منجر به نتایجی از این دست دانست و تأکید کرد که این همه مسلمانان جهان اعم از عرب، عجم و فارس باید به این مسئله توجه کنند و در صورت [[غفلت]] و کوتاهی مسلمانان، [[استعمار]] این راه را ادامه خواهد داد و نویسندگان بیشتری را در این مسیر به خدمت خواهد گرفت.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۱/۲۹۱.</ref> ایشان دراین‌باره اظهار نگرانی کرد که در آینده کسانی بر کرسی [[قضاوت]] بنشینند و حکم اعدام سلمان رشدی را دارای پیامدهایی ازجمله موضع‌گیری غرب علیه [[ایران]] بدانند و از کنار اهانت‌کنندگان به مقام پیامبر اسلام(ص) بگذرند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۱/۲۹۱–۲۹۲.</ref> ایشان در همین پیام اعلام کرد که ضرورتی ندارد که [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی]] دنبال مناسبات گسترده با دنیای غرب باشد؛ زیرا این مسئله ممکن بود برای دشمنان اسلام این تصور را به وجود آورد که مسلمانان به دلیل وابستگی و نیاز به آنان، حتی حاضر خواهند شد از اهانتی که متوجه مقدسات اسلامی شده است، بی‌توجه بگذرند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۱/۲۹۱.</ref> از نظر ایشان، جهان‌خواران و سران [[کفر]] و [[استکبار]]، از قدرت عملی مسلمانان در مبارزه با توطئه‌های آنان، دچار ترس و واهمه شده‌اند و از بابت این مسئله که مزدورانِ آنان دیگر نمی‌توانند مانند گذشته علیه مقدسات اسلام، دست به قلم ببرند، به‌شدت مضطرب‌اند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۱/۲۹۰.</ref>

== پانویس ==