کاربر:Alipour/صفحه تمرین

عید مبعث به روز برانگیخته‌شدن حضرت محمد(ص) به پبامبری از جانب خداوند گفته می‌شود. عید مبعث از اعیاد بزرگ اسلامی به شمار می‌رود. این روز به اعتقاد شیعیان در در روز بیست و هفتم ماه رجب در چهل سالگی پیامبر(ص) رخ داد. در این روز پیامبر در غار حرا به عبادت مشغول بود که جبرئیل بر وی نازل شد و آیاتی از قران را برای پیامبر(ص) خواند و رسالت پیامبر آغاز شد. مفسران گفته اند نخستین آیاتی که بر پیامبر نازل شد آیه‌های آغازین سوره علق بود. مطابق آیات قرآن، تزکیه نفوس و تعلیم کتاب و حکمت از اهداف بعثت شمرده می‌شود.

از نگاه امام‌خمینی بعثت روزی بی نظیر در تاریخ بشریت است که روزی بزرگتر از آن نیست. ایشان با توجه به آیات قرآن که تزکیه را اهداف بعثت شمرده است، به این امر تأکید ویژه دارد و معتقد است انسانها باید این امر را سرلوحه کار خود قرار دهند و از خودخواهی و ریاست طلبی ها دور شوند و از ظلمت و ظلم به عدالت و روشنایی دست پیدا کنند.

معرفی و جایگاه

عید مبعث از اعیاد بزرگ اسلامی شمرده می‌شود. همچنین مبعث را بزرگترین حادثه بشری و عظیم‌ترین نعمت الهی توصیف کرده‌اند در این روز حضرت محمد(ص) به پیامبری مبعوث شد و از جانب خداوند رسالت یافت دین اسلام را به مردم معرفی کند. گفته شده پیامبر اکرم در غار حرا (کوه نور) در حوالی مکه به عبادت و نیایش می‌پرداخت، جبرئیل بر وی نازل شد و بر وی آیاتی از قرآن مجید را به عنوان طلیعه نبوت نازل نمود. نخستین آیاتی که بر آن حضرت فرود آمد، آیه‌های نخستین سوره علق بود. برخی نیز سوره مدثر یا سوره فاتحة الکتاب را نخستین آیات نازل شده بر پیامبر دانسته‌اند. بنابر روایات، پیامبر(ص) پس از نزول وحی به‌شتاب به خانه بازگشت و خواست که او را هرچه زودتر بپوشانند. گفته شده پیامبر مد‌تها پیش از آغاز وحی از مردم کناره می‌گرفت و به تفکر در آفرینش و هستی می پرداخت.

با نزول نخستین آیات از پیام وحی، پیامبر رسالت خویش را آغاز نمود. نظر بیشتر مورخان این است که پیامبر در چهل‌سالگی به پیامبری مبعوث شده‌است. عالمان شیعه اجماع دارند که مبعث پیانبر(ص) در روز بیست و هفتم ماه رجب سال چهلم عام الفیل (مطابق با سال ۶۱۰ میلادی) صورت گرفت. دیدگاه مشهور اهل‌سنت این است که بعثت در ماه رمضان رخ داده است. و به نظر برخی از ایشان روز ۱۷ ماه رمضان بعثت اتفاق افتاده است

برای روز مبعث اعمالی گفته شده است. غسل، روزه، زیارت قبر پیامبر(ص)، نماز و دعای مخصوص از اعمال این روز است.

اهداف بعثت

در قرآن هدف از رسالت و بعثت پیامبر(ص) در چندین آیه بیان شده است. در آيه ۲ سوره جمعه هدف از بعثت پیامبر(ص) را در سه امر خلاصه كرده كه يكى جنبه مقدماتى دارد و آن بیان آيات قرآن است، و دو قسمت ديگر يعنى تهذيب و تزكيه نفوس و تعليم كتاب و حكمت دو هدف بزرگ نهايى را تشكيل می‌دهد.

یکی از اساسی‌ترین اهداف بعثت در روایات، نهادینه‌کردن اخلاق و کرامات اخلاقی در میان انسان‌ها است. در میان مؤلفه‌های برآمده از روایات درباره بعثت، مفاهیم اخلاقی بیشترین تأکید و فراوانی را در اهداف بعثت به خود اختصاص داده‌ است. همچنین مفاهیمی همچون: یاد کردن خداوند، شکرگزاری، صداقت، مدارا و پرهیز از خشونت، خردگرایی، صله رحم و تکریم جایگاه خانواده، رحمت و مهرورزی، اقامه نماز، زکات و جهاد از مضامین تکرارشده و برجسته در اهداف بعثت در روایات شمرده می‌شود.

بعثت از نگاه امام‌خمینی

امام‌خمینی بعثت را یک نعمت بزرگ برای انسان‌ها توصیف می‌کند. ایشان با توجه به آیات قرآن هدف بعثت را تزکیه نفوس بیان می‌دارد و تزکیه را به از بین رفتن خودبینی‌ها و ریاست‌طلبی‌ها و دنیاطلبی‌ها معنا می‌کند. امام‌خمینی در شرح آیه ۶ سوره جمعه در تفسیر بعثت بیان می‌کند که انگیزه بعثت، نزول قرآن و بیان آن برای بشر است تا بشر تزکیه پیدا بکنند و از این ظلماتی که در آنها موجود است، رهایی پیدا کنند تا روح و ذهن آنها، قابل این بشود که کتاب و حکمت را بفهمند. امام در جایی دیگر هدف بعثت را تربیت انسان می‌دانست تا انسان‌ها ظلم و ظلمت را کنار بگذارند و به عدالت و وحدت دست پیدا کنند.

امام‌خمینی بعثت را فراتر از یک اتفاق صرف تاریخی دانسته و معتقد است آن قدر ابعاد این موضوع وسیع است که نمی‌توان جهات معنوی و مادی آن را توصیف کرد. امام شخصیت بی‌نظیر پیامبر(ص) در حادثه بعثت را می‌ستاید که چگونه یک تنه در مقابل بت‌پرستان و مستکبرین پرچم توحید را با نیروی ایمان به اهتزاز درآورد. مسئله مهم دیگری که در سخنان امام‌خمینی حول موضوع بعثت وجود دارد توجه به اهمیت و جهات اثرگذاری این رویداد بزرگ است. بر این اساس امام بعثت را رویدادی بی نظیر در سراسر تاریخ بشریت دانسته، و معتقد است روزی بزرگتر از این روز نیست؛ زیرا که، بزرگتر از رسول اکرم در عالم نیست.

‏قضیۀ بعثت مسئله ای نیست که ما بتوانیم در اطراف او صحبتی‏‎ ‎‏بکنیم. ما همین قدر می دانیم که با بعثت پیغمبر اکرم، انقلاباتی‏‎ ‎‏حاصل شد و چیزهایی در دنیا حاصل شد که قبل از او نبوده است.‏‎ ‎‏آن معارفی که به برکت بعثت رسول اکرم در عالم پخش شد ـ‏‎ ‎‏کسانی که مطلع اند که این معارف چی است و تا آن اندازه ای که‏‎ ‎‏ماها می توانیم ادراک بکنیم ـ می بینم که از حد [درک‏‎ ‎‏]بشریت‏‎ ‎‏خارج است؛ اعجازی است فوق ادراک بشریت از یک انسانی که‏‎ ‎‏در جاهلیت متولد شده است، در جاهلیت بزرگ شده است و یک‏‎ ‎‏آدمی بوده است که در یک محیطی پرورش یافته است که اسمی از‏‎ ‎‏این مسائل اصلاً نبوده در آن وقت. محیط آنجا اصلاً راجع به‏‎ ‎‏مسائل دنیا و به مسائل عرفان و فلسفه و سایر مسائل اصلاً آشنایی‏‎ ‎‏نداشتند و در تمام عمرش، حضرت آنجا بوده، یک سفر‏‎ ‎‏مختصری کرده است که چند وقتی، یک چند روزی، سفر کرده و‏‎ ‎‏برگشته. آن وقت، وقتی که بعثت حاصل شد، انسان می بیند که یک‏‎ ‎‏مطالبی پیش آورده است که از حد بشریت خارج است. این‏‎ ‎‏اعجازی است که برای اهل نظر، دلیل بر نبوت پیغمبر است، و الاّ‏‎ ‎‏ایشان به خودش نمی توانست این کار را بکند. نه تحصیلاتی‏‎ ‎‏داشت، حتی نوشتن را هم نمی دانست.

منابع

• آیتی، محمدابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۶۹ش.
• بلاغی، صدرالدین، «مبعث خاتم الانبیا»، داراللام، شماره ۲۴، اردیبهشت ۱۳۳۱ش.
• خمینی، سید روح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹ش.
• رضایی، حسن، «بعثت»، دانشنامه حج و حرمین شریفین،
• سبحانی تبریزی، جعفر، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش.
• عاملی، سید جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة النبی الأعظم، قم، دارالحدیث، ۱۴۲۶ق.
• قمی، عباس، مفاتیح الجنان، مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیّة، بی‌تا.
• گروهی از نویسندگان، «اسلام»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۳، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، بی‌تا.
• مدیر شانه‌چی، کاظم، «بعثت رسول اکرم (ص)»، نامه آستان قدس، شماره ۲۹ و ۳۰، ۱۳۴۶ش.
• مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلامية، ۱۳۷۱ش.
• مهریزی، مهدی؛ نقوی مقدم، ملیحه، «تحلیل اهداف بعثت پیامبر اسلام در روایات»، علوم حدیث، شماره ۶۶، زمستان ۱۳۹۱ش.
• یوسفی غروی، محمدهادی، تاریخ تحقیقی اسلام (موسوعة التاریخ الاسلامی)، ترجمه حسینعلی عربی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۸۳ش.