صدام‌حسین: تفاوت میان نسخه‌ها

'''صدام حسین'''، پنجمین رئیس‌جمهور [[عراق]] و عامل کشتار مردم عراق و تحمیل هشت سال [[جنگ]] علیه [[جمهوری اسلامی ایران]].

صدام حسین در سال ۱۹۵۶م/ ۱۳۳۵ش در حالی‌که دوران دبیرستان را می‌گذراند، تحت تأثیر اندیشه‌های ملی‌گرایی حزب بعث عراق وارد این حزب شد<ref>امامی، صدام: بازی نفت و بحران خلیج فارس، ۴۴؛ پارسادوست، نقش عراق، ۱۲۸.</ref> که در سال ۱۹۵۱م/ ۱۳۳۰ش تأسیس شده بود و شاخه‌ای از حزب بعث سوریه به‌شمار می‌رفت {{ببینید|حزب بعث عراق}}. حزب بعث سوریه را میشل عفلق مسیحی سوری با گرایش چپ و بر بنیاد [[اندیشه ناسیونالیستی]]، در سال ۱۹۴۳م/ ۱۳۲۲ش در [[دمشق]] تأسیس کرده بود.<ref>شورای نویسندگان، تاریخ سیاسی عراق، ۱۴۶؛ خلیل، جمهوری وحشت، ۸.</ref>

صدام در سال ۱۹۵۸م/ ۱۳۳۷ش به اتهام [[قتل]] یکی از مقامات دولتی در تکریت زندانی و در زندان با تعداد بیشتری از اعضای حزب بعث آشنا شد و پس از آزادی، از سوی حزب مأمور شد در بغداد به فعالیت بپردازد.<ref>پارسادوست، نقش عراق، ۱۲۸.</ref> وی با آنکه بیش از ۲۲ سال سن نداشت، به درخواست حزب بعث در سال ۱۹۵۹م/ ۱۳۳۸ش در ترور عبدالکریم قاسم، رئیس‌جمهور وقت عراق مشارکت کرد و خود نیز از ناحیه پا زخمی و مجبور به ترک [[عراق]] شد<ref>پارسادوست، نقش عراق، ۱۲۸–۱۲۹.</ref> و از آن پس، نخست به [[سوریه]] و سپس از سال ۱۹۶۰م/ ۱۳۳۹ش به [[مصر]] پناه برد.<ref>صدام، مصاحبه، ۲۸۹–۲۹۰؛ خلیل، جمهوری وحشت، ۱۰.</ref> وی در حالی‌که در عراق به صورت غیابی به مرگ محکوم شده بود، در قاهره ضمن اتمام دروس دبیرستان، با دختر دایی خود [[ازدواج]] کرد و در دانشگاه قاهره در رشته حقوق به تحصیل پرداخت؛ ولی پس از قتل عبدالکریم قاسم، با ناتمام‌گذاشتن درس، در سال ۱۹۶۳م/ ۱۳۴۲ش به عراق بازگشت.<ref>امامی، صدام: بازی نفت و بحران خلیج فارس، ۴۵–۴۷؛ اسکندر، صدام حسین مناضلاً و منکرا و انساناً، ۵۴؛ پارسادوست، نقش عراق، ۱۲۹.</ref>

سران حزب بعث در سپتامبر ۱۹۶۴م/ ۱۳۴۳ش صدام حسین را مأمور [[ترور]] عبدالسلام عارف، رئیس‌جمهور وقت عراق کردند؛ ولی پیش از اجرای عملیات، توطئه ترور افشا شد و صدام و عده‌ای از دوستان او بازداشت شدند. وی پس از مدتی و در ژوئیه ۱۹۶۶م/ ۱۳۴۵ش موفق به فرار از زندان شد و تا روی کار آمدن رژیم بعث در ژوئیه ۱۹۶۸م در سازمان‌های مخفی حزب فعالیت می‌کرد. وی که پیش از کودتای ۱۷ ژوئیه ۱۹۶۸م/ ۲۶ تیر ۱۳۴۷ش با سفر به [[بیروت]] موافقت امریکاییان با کودتا در عراق را جلب کرده بود،<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۲/۵۱۴.</ref> در هنگام اجرای کودتا، در حالی‌که لباس نظامی پوشیده بود با تانک به کاخ ریاست‌جمهوری عراق حمله کرد و پس از موفقیت کودتا، معاون حسن البکر شد و به فعالیت پرداخت<ref>پارسادوست، نقش عراق، ۱۲۹–۱۳۰.</ref> {{ببینید|حزب بعث عراق}}.

صدام حسین به مدت یازده سال معاون حسن البکر بود؛ ولی عملاً در همه امور حزب و مسائل کشور دخالت و فعالیت می‌کرد. به دلیل آنکه حسن البکر به بیماری قند مبتلا بود، دیدارها و بازدیدهای رسمی، همچنین دیدار با سران کشورها در خارج از عراق را صدام انجام می‌داد. او در فوریه ۱۹۷۲م/ ۱۳۵۱ش به [[مسکو]] رفت و زمینه را برای انعقاد پیمان دوستی میان عراق و [[شوروی]] آماده کرد و در مارس ۱۹۷۵م/ اسفند ۱۳۵۳ش، با [[محمدرضا پهلوی]] نیز، در [[الجزایر]] دیدار کرد و موافقت‌نامه ۶ مارس ۱۹۷۵م/ ۱۵ اسفند ۱۳۵۳ش، معروف به «قرارداد الجزایر» را امضا کرد.<ref>پارسادوست، نقش عراق، ۱۳۰–۱۳۱.</ref> به ابتکار او سران عرب در نوامبر ۱۹۷۸م/ آبان ۱۳۵۷ش در بغداد جمع شدند و او رهبری اعتراض علیه محمد انور سادات رئیس‌جمهور وقت مصر را به سبب امضای [[پیمان کمپ دیوید]] بر عهده گرفت.<ref>پارسادوست، نقش عراق، ۱۳۱.</ref> حزب بعث عراق در این دوره در صدد سوء استفاده از [[حوزه علمیه نجف]]، [[مرجعیت]] و شخص سیدمحسن حکیم برآمد که به موفقیتی دست نیافته و منجر به هجرت اعتراضی حکیم به بغداد و اهانت حزب بعث به وی شد،<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۲/۵۶۳–۵۷۰.</ref> که مورد اشاره امام‌خمینی نیز قرار گرفته‌است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۲۷۵–۲۷۷.</ref> {{ببینید|سیدمحسن حکیم}}؛ چنان‌که پس از الغای قرارداد مرزی ۱۳۱۶ از سوی رژیم پهلوی، در صدد برآمد از امام‌خمینی و نهضت اسلامی ایران، علیه رژیم پهلوی سوء استفاده کند که با پاسخ قاطع ایشان روبه‌رو شد.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۲/۵۸۱–۵۸۶.</ref>

تداوم کشمکش‌ها و تسویه حساب‌های درون‌حزبی، منجر به استعفای اجباری حسن البکر و به‌قدرت‌رسیدن صدام حسین در شانزدهم ژوئیه ۱۹۷۹م/ ۲۵ تیر ۱۳۵۸ش شد.<ref>پارسادوست، نقش عراق، ۱۳۱–۱۳۳؛ امامی، صدام: بازی نفت و بحران خلیج فارس، ۶۴–۶۵؛ احمدی، ۳۴.</ref> صدام از لحاظ شخصیتی خود را متأثر از شخصیت [[لنین]] و جمال عبدالناصر برشمرده است.<ref>صدام، مصاحبه، ۲۹۳.</ref> او مدعی شده‌است رابطه‌اش با دوستان حزبی‌اش بیشتر انسانی و عاطفی بوده تا سیاسی و حزبی<ref>صدام، مصاحبه، ۲۹۲.</ref>؛ ولی وی بی‌درنگ پس از به دست‌گرفتن قدرت، در ۳۱ تیر ۱۳۵۸ دستور گردهمایی رهبران حزب بعث عراق را صادر کرد و نام بیش از بیست فرمانده نظامی عالی‌رتبه را خواند و در بیرون از سالن اجلاس به جوخه اعدام سپرد.<ref>امامی، صدام: بازی نفت و بحران خلیج فارس، ۶۶–۶۷؛ خراسان، روزنامه، حزب بعث از میشل عفلق تا صدام تکریتی، ۳۱/۶/۱۳۹۴ش، ۱۲.</ref>

صدام حسین در سیاست خارجی نیز یک نژادپرست افراطی بود.<ref>پارسادوست، نقش عراق، ۱۳۵.</ref> شعار طرفداری از عرب‌ها<ref>جعفری، بحران در مرزها، ۳۹۰.</ref> و آزادسازی سرزمین‌های عربی مسئله‌ای بود که وی بر آن تکیه می‌کرد.<ref>جعفری، بررسی تاریخی، ۵۵۵ و ۵۶۲.</ref> وی دربارهٔ ارزش‌های عربی غلو می‌کرد و به پیروی از حزب بعث، برای ملت عرب رسالت ابدی برای رستگاری همه انسان‌ها قائل بود و ملت عرب را منبع همه [[پیامبران(ع)]] و مهد تمدن می‌دانست. او می‌گفت مسلمان واقعی حتماً میل دارد و می‌کوشد که عرب‌ها را قوی و نیرومند ببیند.<ref>پارسادوست، نقش عراق، ۱۳۵.</ref>

پس از تشکیل [[نظام جمهوری اسلامی در ایران]] صدام از طرفی به مذاکره روی آورد و با [[ابراهیم یزدی]] وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در هاوانا دیدار کرد و بر عادی‌شدن روابط دو کشور تأکید کرد.<ref>پارسادوست، نقش عراق، ۲۷۰.</ref> از سوی دیگر، او پس از تظاهرات شیعیان در دو کشور [[بحرین]] و [[کویت]] در مهر ۱۳۵۸ به‌طور تلویحی به دولت جمهوری اسلامی ایران اخطار کرد و خود را نماینده همه کشورهای عربی [[خلیج فارس]] خواند. در این میان دولت عراق تجدید نظر دربارهٔ قرارداد الجزایر را دنبال می‌کرد.<ref>پارسادوست، نقش عراق، ۲۷۶–۲۷۷.</ref> صدام در سخنانی دولت عراق را بیش از هر کشور دیگری در خاورمیانه مورد تهدید امام‌خمینی برای صدور [[انقلاب اسلامی]] معرفی کرد؛ ازجمله به این دلیل که ایران کشوری شیعه است و نیمی از جمعیت عراق را نیز شیعیان تشکیل می‌دهند.<ref>پارسادوست، نقش عراق، ۲۷۷–۲۷۸؛ کیهان، روزنامه، ۱۴/۱/۱۳۵۹ش، ۱.</ref> از این‌رو به ارعاب و سرکوب شیعیان در داخل عراق رو آورد و ازجمله فعالیت‌های سیدمحمدباقر صدر را زیر نظر گرفت و به بازداشت ایشان پرداخت<ref>غفاری و حیدرخانی، شیعیان عراق پس از سقوط صدام، ۴۹–۵۰.</ref> و در نهایت به [[شهادت]] وی و خواهرش [[بنت‌الهدی]] در فروردین ۱۳۵۹، انجامید.<ref>پارسادوست، ما و عراق، ۲۶۷–۲۶۸.</ref> امام‌خمینی از چگونگی شهادت دلخراش آنان ابراز تأسف شدید کرد و قاتلان ایشان را جنایتکارانی برشمرد که عمری را به خونخواری و ستم‌پیشگی گذرانده‌اند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۵۳–۳۵۴.</ref> {{ببینید|سیدمحمدباقر صدر}}. صدام همچنین در سال ۱۳۶۲ شش تن از خاندان سیدمحسن حکیم را به شکل وحشتناکی به [[شهادت]] رساند. امام‌خمینی این خبر را بسیار تأسف‌برانگیز و حیرت‌آور برشمرد که به دست «صدام عفلقی، جنایتکار و ددمنش دهر»، صورت گرفت. به تعبیر ایشان، این جنایت باعث تأسف و ناراحتی هر انسان باوجدانی می‌شود که از فطرت انسانی منحرف نشده باشد. ایشان از صدام و امثال او با عنوان جنایت‌پیشه‌ای یاد کرده که خوی درندگی بر آنان چیره است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ‏۱۷/۵۰۱.</ref> {{ببینید|سیدمحسن حکیم}}.

ازجمله مهم‌ترین اقدامات صدام علیه نهضت اسلامی مردم ایران، راه اندازی جنگی تمام عیار علیه جمهوری اسلامی ایران بود. ششم مارس سال ۱۹۷۵م/ ۱۵ اسفند ۱۳۵۳ در جریان کنفرانس سران اوپک با میانجی‌گری هواری بومدین رئیس‌جمهور الجزایر دیداری میان [[محمدرضا پهلوی]] و صدام حسین انجام شد که نتیجه آن اعلامیه الجزایر و انعقاد قرارداد ۱۹۷۵م بود. به موجب این اعلامیه دو کشور [[ایران]] و عراق توافق کردند که مرزهای آبی خود را بر اساس «خط تالوگ» تعیین کنند و تدبیری در مرزها سنجیده شود که از هر گونه حرکت خرابکارانه جلوگیری شود. عهدنامه یادشده و سه پروتکل منضم به آن و چهار موافقت‌نامه تکمیلی به تصویب مجلس شورای ملی ایران و عراق رسید.<ref>شورای عالی نظارت، گزیده اسناد جنگ ایران و عراق، ۱۸۹–۱۹۰؛ آقایی، بررسی ابعاد حقوقی جنگ عراق علیه ایران، ۱۰۵–۱۰۶.</ref> بنابر این قرارداد نیم طرف شرقی اروندرود از آنِ ایران شد.<ref>سامرائی، ویرانی دروازه شرقی، ۴۶؛ مشایخ فریدنی، ۱۷۶–۱۷۸.</ref> جمهوری اسلامی ایران نیز پس از انقلاب اسلامی، بر پایبندی خود به توافق الجزایر تأکید کرد<ref>لوی و میک، علل وقوع جنگ ایران و عراق، ۱۱۹؛ حوزه، مجله، جنگ در آیینه مبانی، شماره ۱۳، ۱۳۶۴ش، ۱۱۰–۱۱۱.</ref>؛ ولی صدام حسین این قرارداد را به نفع ایران برشمرد<ref>آقایی، بررسی ابعاد حقوقی جنگ عراق علیه ایران، ۱۱۱–۱۱۲ و ۱۱۵.</ref> و دولت عراق با احضار کاردار [[سفارتخانه|سفارت]] جمهوری اسلامی ایران در بغداد، به وزارت خارجه، لغو یک‌جانبه قرارداد الجزایر را ابلاغ کرد<ref>سلیمانی‌خواه، تصمیم صدام به جنگ علیه ایران، ۹/۳۷.</ref> و صدام در ۲۶ شهریور ۱۳۵۹ با اونیفورم فرماندهی کل نیروهای مسلح عراق، در سخنرانی‌ای در تلویزیون ملی عراق، متن قرارداد الجزایر را پاره و الغای آن را اعلام کرد.<ref>معتضد، سقوط دیکتاتور، ۴۴۱.</ref> وی با چراغ سبز غرب و با ادعای رهبری جهان عرب جنگ با ایران را در ۳۱/۶/۱۳۵۹ آغاز کرد<ref>فوزی، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب، ۲/۶–۹؛ غلامی ابرستان، استراتژی امام‌خمینی در جنگ تحمیلی، ۹.</ref> {{ببینید|جنگ تحمیلی}} و با روحیه دیکتاتوری و [[جنگ‌طلبی]] و به تحریک دشمنان جمهوری اسلامی، به مدت هشت سال با ایران جنگید. او در این جنگ، از سلاح‌های شیمیایی و ضد انسانی استفاده کرد.<ref>خراسان، روزنامه، حزب بعث از میشل عفلق تا صدام تکریتی، ۳۱/۶/۱۳۹۴ش، ۱۲.</ref>

در طول [[جنگ تحمیلی عراق علیه ایران]] همه قدرت‌های جهان آن روز در کنار صدام قرار داشتند و بسیاری از کشورها آشکارا از تجاوز عراق به ایران حمایت کردند<ref>هاشمی رفسنجانی، روزنامه جمهوری اسلامی، ۱۲.</ref>؛ ازجمله [[اتحادیه عرب]]،<ref>علیزاده، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نسبت به جهان عرب، ۱۴.</ref> [[عربستان]]، [[مصر]]، [[امارات]]، [[یمن]] شمالی و جنوبی و نیز تعدادی از کشورهای عرب قاره [[آفریقا]]، آشکارا از عراق حمایت می‌کردند. کشورهای غربی به‌ویژه [[فرانسه]] کمک‌های نظامی ـ تبلیغاتی و اطلاعاتی خود را در اختیار عراق قرار دادند.<ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۵۹–۶۰.</ref> کشورهای عربی به‌ویژه کویت و عربستان با فرستادن کمک‌های مالی و نظامی به عراق پرداخت بخشی از هزینه‌های این کشور در جنگ تحمیلی علیه ایران را قبول کردند.<ref>قادری، تحلیلی بر میزان کمک‌های مالی ـ تسلیحاتی منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای، ۶۴.</ref> [[کویت]] و امارات عربی<ref>قادری، تحلیلی بر میزان کمک‌های مالی ـ تسلیحاتی منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای، ۶۴.</ref> مصر و [[اردن]] علاوه بر پشتیبانی سیاسی و تدارکاتی، نیروهای نظامی خود را نیز به کمک صدام فرستادند.<ref>مختاری، نیروهای مصری و اردنی در لشکرهای عراق، ۱۰۲.</ref> [[اتحاد جماهیر شوروی]] نیز از پشتیبانان صدام در جنگ بود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۵۵.</ref> بیشتر کشورهای اروپایی و [[انگلستان]]<ref>قادری، تحلیلی بر میزان کمک‌های مالی ـ تسلیحاتی منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای، ۶۱–۶۲.</ref> و [[آمریکا]] نیز از صدام حمایت می‌کردند<ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۶۱.</ref> {{ببینید|جنگ تحمیلی}}.

رژیم بعثی عراق در این جنگ افزون بر رزمندگان، به غیر نظامیان نیز [[حمله شیمیایی]] می‌کرد<ref>خاطری و جنتی‌محب، جنگ شیمیایی عراق علیه ایران، ۱۹–۲۶.</ref> و صدام به مردم خودش نیز رحم نمی‌کرد. او کردهای شمال عراق را به خاک و خون کشید و از سلاح‌های شیمیایی برای قتل‌عام کردهای حلبچه استفاده کرد.<ref>خاطری و جنتی‌محب، جنگ شیمیایی عراق علیه ایران، ۴۶۸–۴۶۹؛ گالبرایت، پایان عراق، ۵۰–۵۱.</ref> او در دهه هشتاد میلادی، به حدود هفتاد دهکده با گاز سمّی حمله کرد. چهار هزار روستا ویران و نود درصد زمین‌ها از حالت کشت خارج شد. صدام در توطئه‌های گوناگون، ۳۷ نفر از خاندان بارزانی، ازجمله ادریس پسر [[ملامصطفی بارزانی]] را نیز به قتل رساند.<ref>معتضد، سقوط دیکتاتور، ۳۸۰.</ref>

از سوی دیگر، همان‌گونه که امام‌خمینی به کشورهای منطقه هشدار داده بود که اگر صدام حسین فرصت پیدا کند، به کشورهای دیگر نیز حمله می‌کند،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۵۲.</ref> ارتش عراق به دستور وی در ۱۱ مرداد ۱۳۶۹ش/ ۱۹۹۰م به کشور کویت حمله و این کشور را اشغال کرد<ref>معتضد، سقوط دیکتاتور، ۴۹۹؛ کلیدر، جنگ‌های صدام، ۷۸.</ref> و دست به غارت و تاراج بی‌حد و حصر زد و صدام «علی کامل مجید» معروف به علی شیمیایی را حکمران کویت کرد.<ref>معتضد، سقوط دیکتاتور، ۵۰۲–۵۰۶.</ref> صدام با این حمله باعث بروز بحران بین‌المللی شد. شورای امنیت سازمان ملل متحد، در هجده مرداد ۱۳۶۹ ضمیمه‌سازی کویت به عراق را غیرقانونی اعلام کرد.<ref>معتضد، سقوط دیکتاتور، ۵۰۸.</ref>

جنایت‌های صدام حسین، ملت عراق را به قیام علیه وی واداشت. انتفاضه شعبانیه عراق عنوان قیام مردم عراق بر ضد حکومت صدام بود که در شعبان سال ۱۴۱۱ق/ اسفند ۱۳۶۹ش پس از شکست ارتش عراق در جنگ اول خلیج فارس رخ داد.<ref>تبرائیان، انتفاضه شعبانیه، ۲۲۲–۲۲۳.</ref> در نتیجه این قیام، از هجده استان عراق، چهارده استان دیالی، واسط، میسان، [[بصره|البصره]]، ذی‌قار، المثنی، القادسیه، بابل، [[کربلا]]، [[نجف]]، دهوک، اربیل، کرکوک و سلیمانیه به دست انقلابیان افتاد و تنها استان‌های مرکزی شامل صلاح‌الدین، [[بغداد]]، نینوا و انبار در اختیار حکومت بود.<ref>تبرائیان، انتفاضه شعبانیه، ۲۳۰.</ref>

امام‌خمینی که به فراوانی از صدام حسین و اقدامات جنایتکارانه او سخن گفته‌است، او را فردی دیوانه،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۸۸–۸۹.</ref> دارای فکر مغشوش،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۴۳۳.</ref> کسی که عقل درستی ندارد،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۲۴۵ و ۱۳/۲۲۲.</ref> احمق،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۵.</ref> هذیان‌گو و عاری از تفکر<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۳۵۴.</ref> ‏و با خصلت جنون قدرت، خیالاتی و اغواشده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۲۸۴ و ۴۰۱.</ref> و دارای خوی و خصلت درندگی و جنایتکاری و آدم‌کشی<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۳۷۸؛ ۱۷/۸۵ و ۲۰/۳۲۸.</ref> و زنگی مست خوانده که آمریکا تیغ به دست او داده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۳۲۴.</ref> ایشان که صدام را ابرجنایتکار خوانده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۰۱ و ۳۷۵.</ref> خاطرنشان کرده که وی علیه ایران بغی کرده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۷۶.</ref> و جنایت‌های بی‌شماری را در عراق و ایران مرتکب شده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۶۸ و ۲۵۱.</ref> ایشان حتی در وصیت‌نامه خود افتخار کرده که دشمن ایشان صدام عفلقی است؛ کسی که دوست و دشمنْ او را با صفاتی مانند جنایتکار، ناقض حقوق بین‌الملل و ناقض حقوق بشر می‌شناسند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۹۸.</ref>

از سوی دیگر، امام‌خمینی صدام را خادم سرسپرده آمریکا شمرده که به نفع اسرائیل، به تفرقه‌افکنی میان مسلمانان دست زده و در این راه از هیچ جنایتی فروگذار نمی‌کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ‏۱۳/۲۰۹ و ۲۲۵.</ref> و خطای مهم صدام را خدمت به [[آمریکا]] و [[اسرائیل]] دانست و به ارتش عراق گفت نباید در راه افکارِ فاسدِ او کشته شوند. ایشان به همه حکومت‌های منطقه نصیحت کرد که از پشتیبانی صدام دست بردارند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۲۸۶ و ۴۰۴–۴۰۵.</ref> ایشان که صدام و اسرائیل را دو فرزند نامشروع آمریکا برشمرده،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۳۰۸.</ref> از صدام با عناوینی چون مزدور آمریکا،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۳۹.</ref> خدمتگزار و سرسپرده آمریکا و اسرائیل<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۲۳۳ و ۱۳/۲۰۹.</ref> یاد کرده‌است که به تحریک آمریکا علیه ملت ایران دست به تجاوز زد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۲۲ و ۲۴۲.</ref>؛ همچنین او را نوکر چشم و گوش‌بسته [[ابرقدرت‌ها]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۵۸.</ref> و عنصری آمریکایی خواند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۲۳۸ و ۲۰/۳۵۰.</ref> که شخصیت مستقلی نداشت بلکه در پناه کفّاری مانند [[جیمی کارتر]] به حیات خودش ادامه می‌داد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۲۶.</ref> ایشان ملت عراق را آگاه از پیروی صدام حسین و رفقای کافر او از میشل عَفْلَقْ ملحد و نوکر [[صهیونیسم]] و [[امپریالیسم]] می‌دانست و [[تکلیف شرعی]]، الهی و انسانی آنان را این شمرد که در هر محلی هستند به ضدیت و کارشکنی علیه صدام برآیند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۳۰–۲۳۱.</ref>

امام‌خمینی طرفداری صدام از ملت عرب را نیز نمایشی بیش ندانسته و تأکید کرده‌است صدام به‌زعم جلب توجه ملت‌های عرب، عرب‌بودن را از اسلام بالاتر برشمرده و به اسلام پشت کرده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ‏۱۲/۲۳۵–۲۳۶.</ref> صدام زیر پوشش عربیت پنهان شد و رژیم بعث می‌خواست به [[زمان جاهلیت]] برگردد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ‏۱۲/۲۴۵.</ref> ایشان حمله نیروهای صدام به [[خوزستان]] و کشتار عرب‌ها را باعث رسوایی و تکذیب ادعای طرفداری صدام از عرب‌ها دانسته و مشکل اصلی صدام را نه پدیده عرب، بلکه مسئله نوکری ابرقدرت‌ها شمرده‌است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۴۴.</ref>؛ چنان‌که وی را منحرف و بی‌اطلاع از اسلام برشمرد و مصداق عرب‌هایی دانست که در [[قرآن]]<ref>توبه، ۹۷.</ref> به [[کفر]] و [[نفاق]] شدید وصف شده‌اند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۳۸.</ref> ایشان با اشاره به اینکه صدام به دلیل اینکه قرآن عربی است و [[پیامبر اکرم(ص)]] عرب بوده‌است؛ فارس‌ها را مسلمان نمی‌دانست،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۳۹؛ پارسادوست، نقش عراق، ۱۳۵.</ref> تأکید کرد چنین اتهامی علیه فارس‌ها، منطق شخص بی‌اطلاع از اسلام و قرآن است؛ در حالی‌که از ضرورت مسلمانان این است که پیامبر اکرم (ص) برای هدایت تمام بشر مبعوث شده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۳۸.</ref>

از سوی دیگر، امام‌خمینی ضمن اشاره به بی‌پایه‌بودن رژیم عراق و گسست آن از حمایت مردمی، صدام را تهی از [[عقل سلیم]] و نظام بعثی را نظامی پوسیده برشمرد و خاطرنشان کرد که صدام و پیروان او ضداسلام‌اند و ملت عراق باید خود را از این حکومت ضداسلامی نجات دهد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ‏۱۲/۲۴۵.</ref> ایشان جایگاه صدام در میان ملت عراق را این‌گونه ارزیابی کرد که اگر او از میان برده شود، مردم عراق شادی خواهند کرد و ملت عراق هرگز همراه و موافق با او نیست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ‏۱۳/۱۴۲ و ۲۲۶.</ref> ایشان با یادآوری روزهای حضور خود در [[نجف]] تصریح کرده‌است صدام با آنکه در آن زمان، هنوز رئیس دولت نبود، در میان مردم، به عنوان مخالف اسلام و به جلادی خونخوار معروف بود. اما وقتی رئیس‌جمهور شد، به اسم اینکه [[ایران]] و ایرانی‌ها، فارس و مجوس‌اند، با تحریک آمریکا، از زمین و دریا و هوا به ایران حمله کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۴۸۹–۴۹۰.</ref> ایشان پایان کار صدام را جز انتحار و [[خودکشی]] ندانست و به وی توصیه کرد، همان‌طور که [[هیتلر]] پس از آنکه به شکست رسید خود را کشت، او نیز اگر مرد است، خود را بکشد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۱۲.</ref>

سرانجام متحدان [[ناتو]] به بهانه اینکه عراق دارای [[سلاح شیمیایی]] است، در سال ۱۳۸۲ به‌شدت به آن حمله کردند<ref>گالبرایت، پایان عراق، ۹؛ یافی، جمهوری عراق، ۲۰۸؛ تبرائیان، انتفاضه شعبانیه، ۱۰۱–۱۰۲.</ref> و عراق به دست نیروی‌های آمریکایی و متحدانش اشغال و صدام مدتی فراری و ناپدید شد تا اینکه نیروهای آمریکایی در روز ۲۲ آذر ۱۳۸۲ صدام حسین را در چاله‌ای در [[تکریت عراق]]، بازداشت و تصاویر تحقیرآمیزی از وی منتشر کردند.<ref>ایرنا، خبرگزاری، پایگاه اطلاع‌رسانی، ۲۳/۹/۱۳۸۲ش.</ref> وی پس از ۴۱ جلسه دادگاه، در ۲۷ تیر ۱۳۸۴ محکوم به [[اعدام]] و در دهم دی ۱۳۸۵ این حکم اجرا شد.<ref>تبرائیان، انتفاضه شعبانیه، ۱۰۲؛ ایران، روزنامه، ۱۱/۱۰/۱۳۸۵ش، ۱.</ref>