ابتلا: تفاوت میان نسخه‌ها

ابتلا (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲ دی ۱۴۰۱، ساعت ۱۱:۳۱

۲۲ بایت اضافه‌شده ، ‏۲ دی ۱۴۰۱

←‏معنای لغوی و اصطلاحی

دیداریویکی‌متن

Shams

Image-reviewer، دیوان‌سالاران، emailconfirmed، مدیران رابط کاربری، مدیران

۱۴٬۷۵۵

ویرایش

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 ابتلا از ریشه «بلوْ» یا «بلی» و به معنای امتحان‌کردن است<ref>فراهیدی، کتاب العین، ۸/۳۴۰؛ ابن‌منظور، لسان العرب، ۱۴/۸۳–۸۴؛ فیّومی، المصباح المنیر، ۶۲.</ref> و در امور مکروه و سخت<ref>عسکری، الفروق فی اللغه، ۲۱۱.</ref> و امور خیر<ref>ابن‌اثیر، النهایه، ۱/۱۵۵.</ref> به کار می‌رود. در منابع دینی نیز ابتلا در همان معنای لغوی<ref>راغب، مفردات، ۱۴۵–۱۴۶.</ref> و به معنای امتحان‌کردن بندگان توسط [[خداوند]]<ref>کلینی، الکافی، ۱/۱۵۲.</ref> به‌کار رفته‌است. [[امام‌خمینی]] با استناد به کلام اهل لغت<ref>جوهری، الصحاح، ۶/۲۲۸۵.</ref> بر این باور است که واژه بلا و ابتلا هم در [[امتحان]] به [[شر]] و هم در امتحان به [[خیر]] به کار گرفته می‌شود. ابتلا در [[شرع]] در هر چیزی که وسیله‌ای برای امتحان بندگان باشد، به کار می‌رود؛ چه همانند بیماری و فقر باشد یا تندرستی و ثروت؛ اما هرجا ابتلا بدون قید به کار برده شود، مراد بیماری و فقر است.<ref>امام‌خمینی، چهل حدیث، ۲۳۶.</ref>
-علمای اخلاق، ابتلا را امتحان بندگان می‌دانند تا حقیقت‌شان آشکار شود که ازجمله اطاعت‌کنندگان و شکرگزاران هستند یا از مخالفان و کافران.<ref>غزالی، احیاء علوم الدین، ۲/۳۸۵؛ مدنی، ریاض السالکین، ۱/۳۷۵.</ref> بلا نزد عارفان، آشکارشدن امتحان از جانب خداوند است تا [[عارف]]، کوتاهی و کمبودی در بندگی و معرفتِ حق نداشته باشد.<ref>بقلی، ۵۷۳.</ref> همچنین خداوند دل سالکان را به واسطه بلاها آشفته و پراکنده می‌کند تا آنها را بیازماید.<ref>سرّاج، اللمع، ۳۸۳؛ ← سجّادی، ۱۳۲.</ref> بعضی از عارفان میان امتحان و بلا فرق قائل شده‌اند و امتحان را مبتلاشدن دل اولیا و بلا را مبتلاشدن دل و بدن آنان به انواع رنج‌ها و بیماری‌ها می‌دانند.<ref>هجویری، کشف المحجوب، ۵۰۳–۵۰۴.</ref>
+علمای اخلاق، ابتلا را امتحان بندگان می‌دانند تا حقیقت‌شان آشکار شود که ازجمله اطاعت‌کنندگان و شکرگزاران هستند یا از مخالفان و کافران.<ref>غزالی، احیاء علوم الدین، ۲/۳۸۵؛ مدنی، ریاض السالکین، ۱/۳۷۵.</ref> بلا نزد عارفان، آشکارشدن امتحان از جانب خداوند است تا [[عارف]]، کوتاهی و کمبودی در بندگی و معرفتِ حق نداشته باشد.<ref>بقلی، شرح شطحیات، ۵۷۳.</ref> همچنین خداوند دل سالکان را به واسطه بلاها آشفته و پراکنده می‌کند تا آنها را بیازماید.<ref>سرّاج، اللمع، ۳۸۳؛ ← سجّادی، ۱۳۲.</ref> بعضی از عارفان میان امتحان و بلا فرق قائل شده‌اند و امتحان را مبتلاشدن دل اولیا و بلا را مبتلاشدن دل و بدن آنان به انواع رنج‌ها و بیماری‌ها می‌دانند.<ref>هجویری، کشف المحجوب، ۵۰۳–۵۰۴.</ref>
 از واژگان مرتبط با ابتلا، بلا، [[فتنه]] و [[اختبار]] است. بلا و فتنه نوعی آزمایش است<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ۱۳/۳۱۷؛ مدنی، ریاض السالکین، ۲/۱۳۲.</ref> که به معنای شیفتگی، شیدایی<ref>ابن‌فارس، معجم، ۴/۴۷۲؛ طریحی، مجمع البحرین، ۶/۲۹۲.</ref> و فریفتگی به چیزی<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ۱۳/۳۱۷–۳۱۸.</ref> است؛ اما ابتلا آزمایشی است که در امور خیر و شر به‌کار می‌رود.<ref>جوهری، الصحاح، ۶/۲۲۸۵.</ref> اختبار نیز به همان معنای امتحان است.<ref>طریحی، مجمع البحرین، ۳/۲۸۱.</ref> در فرق ابتلا با اختبار و فتنه گفته‌اند اختبار و فتنه در اعم از امر مکروه و محبوب، اما ابتلا در امور مکروه و تحمل مشقت به‌کار می‌رود.<ref>عسکری، الفروق فی اللغه، ۲۱۱.</ref>