۲۱٬۳۱۹
ویرایش
سیدحسین خادمی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''سیدحسین خادمی'''، فقیه مبارز، محور نهضت اسلامی در [[اصفهان]] و رئیس سنی [[مجلس خبرگان قانون اساسی]]. | '''سیدحسین خادمی'''، فقیه مبارز، محور نهضت اسلامی در [[اصفهان]] و رئیس سنی [[مجلس خبرگان قانون اساسی]]. | ||
== | == تولد و خاندان== | ||
سیدحسین خادمی در روز سوم شعبان ۱۳۱۹ق/ ۱۴ دی ۱۲۸۰ش در اصفهان زاده شد<ref>خادمی، ۴۹؛ اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، راهنمای استفاده از صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی، ۴/۳۵۳.</ref> پدر او سیدابوجعفر عاملی از بزرگان [[حوزه علمیه اصفهان]] بود و نیای او [[سیدصدرالدین موسوی عاملی]] از عالمان و سادات خاندان صدر جبل عامل لبنان بود و نسب او به [[موسی بن جعفر (ع)]] می‌رسد<ref>آقابزرگ، ۲/۵۱۸–۵۱۹؛ صفری، زندگینامه مرحوم آیت‌الله خادمی اصفهانی، ۹–۱۰.</ref> سیدحسین خادمی به سبب اشتهار پدرش به «خادم‌الشریعه»، چون دیگر برادران، در اصفهان به «خادمی» معروف شد؛ اما در عراق به «صدر» یا «موسوی اصفهانی» شهرت داشت<ref>کمالیان، شرح حال آیت‌الله العظمی حاج‌آقا سیدحسین خادمی.</ref> مادر او فاطمه صدرالشریعه (خادمی)، دختر میرزافضل‌الله صدرالشریعه نیز از [[خاندان صدر]] بود<ref>کمالیان، شرح حال آیت‌الله العظمی حاج‌آقا سیدحسین خادمی.</ref> | سیدحسین خادمی در روز سوم شعبان ۱۳۱۹ق/ ۱۴ دی ۱۲۸۰ش در اصفهان زاده شد<ref>خادمی، ۴۹؛ اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، راهنمای استفاده از صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی، ۴/۳۵۳.</ref> پدر او سیدابوجعفر عاملی از بزرگان [[حوزه علمیه اصفهان]] بود و نیای او [[سیدصدرالدین موسوی عاملی]] از عالمان و سادات خاندان صدر جبل عامل لبنان بود و نسب او به [[موسی بن جعفر (ع)]] می‌رسد<ref>آقابزرگ، ۲/۵۱۸–۵۱۹؛ صفری، زندگینامه مرحوم آیت‌الله خادمی اصفهانی، ۹–۱۰.</ref> سیدحسین خادمی به سبب اشتهار پدرش به «خادم‌الشریعه»، چون دیگر برادران، در اصفهان به «خادمی» معروف شد؛ اما در عراق به «صدر» یا «موسوی اصفهانی» شهرت داشت<ref>کمالیان، شرح حال آیت‌الله العظمی حاج‌آقا سیدحسین خادمی.</ref> مادر او فاطمه صدرالشریعه (خادمی)، دختر میرزافضل‌الله صدرالشریعه نیز از [[خاندان صدر]] بود<ref>کمالیان، شرح حال آیت‌الله العظمی حاج‌آقا سیدحسین خادمی.</ref> | ||
==تحصیل در حوزه اصفهان و نجف== | |||
سیدحسین خادمی تا سیزده‌سالگی به مدرسه رفت و تا دوره پایانی آن روزگار را به پایان برد؛ سپس درس‌های اولیه علوم اسلامی را نزد استادان حوزه علمیه اصفهان علی مدرس یزدی، سیدمیرزا اردستانی و احمد مدرس اصفهانی فرا گرفت؛ همچنین رسائل را از آخوند عبدالکریم درگزی و میرسیدعلی مجتهد نجف‌آبادی و کفایة الاصول را نزد سیدمحمد نجف‌آبادی آموخت و میرمحمدصادق مدرس خاتون‌آبادی تنها استاد مقطع خارج وی در حوزه اصفهان بود. پس از تکمیل درس‌های سطح، در حدود سال‌های ۱۳۳۸–۱۳۳۹ق/ ۱۲۹۸–۱۲۹۹ش به [[نجف اشرف]] هجرت کرد و درس‌های خارج فقه و اصول را نزد استادان مطرح نجف چون [[سیدابوالحسن اصفهانی]]، [[میرزامحمدحسین نایینی]] و [[آقاضیاءالدین عراقی]] پی‌گرفت. [[سیدابوتراب خوانساری]] و [[محمدجواد بلاغی]]، استادان وی در [[علم رجال|رجال]] و [[درایه]] و [[علم کلام|کلام]] بودند.<ref>خادمی، ۴۹؛ ابراهیمی، دست نوشته حضرت حجت‌الاسلام ابراهیمی از شاگردان آیت‌الله خادمی، ۲۴؛ صفری، زندگینامه مرحوم آیت‌الله خادمی اصفهانی، ۱۱.</ref> | سیدحسین خادمی تا سیزده‌سالگی به مدرسه رفت و تا دوره پایانی آن روزگار را به پایان برد؛ سپس درس‌های اولیه علوم اسلامی را نزد استادان حوزه علمیه اصفهان علی مدرس یزدی، سیدمیرزا اردستانی و احمد مدرس اصفهانی فرا گرفت؛ همچنین رسائل را از آخوند عبدالکریم درگزی و میرسیدعلی مجتهد نجف‌آبادی و کفایة الاصول را نزد سیدمحمد نجف‌آبادی آموخت و میرمحمدصادق مدرس خاتون‌آبادی تنها استاد مقطع خارج وی در حوزه اصفهان بود. پس از تکمیل درس‌های سطح، در حدود سال‌های ۱۳۳۸–۱۳۳۹ق/ ۱۲۹۸–۱۲۹۹ش به [[نجف اشرف]] هجرت کرد و درس‌های خارج فقه و اصول را نزد استادان مطرح نجف چون [[سیدابوالحسن اصفهانی]]، [[میرزامحمدحسین نایینی]] و [[آقاضیاءالدین عراقی]] پی‌گرفت. [[سیدابوتراب خوانساری]] و [[محمدجواد بلاغی]]، استادان وی در [[علم رجال|رجال]] و [[درایه]] و [[علم کلام|کلام]] بودند.<ref>خادمی، ۴۹؛ ابراهیمی، دست نوشته حضرت حجت‌الاسلام ابراهیمی از شاگردان آیت‌الله خادمی، ۲۴؛ صفری، زندگینامه مرحوم آیت‌الله خادمی اصفهانی، ۱۱.</ref> | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
== فعالیت‌های سیاسی قبل از انقلاب اسلامی == | == فعالیت‌های سیاسی قبل از انقلاب اسلامی == | ||
فعالیت سیاسی خادمی از زمان رضا پهلوی آغاز شد. وی در جریان مسئله لباس‌های متحدالشکل، [[کشف حجاب]] و ممانعت از [[عزاداری امام‌حسین (ع)]]، با سخنرانی‌های مختلف به مخالفت آشکار با اقدامات پهلوی پرداخت و رژیم نیز در مقابل، تنگناهایی برای وی ایجاد کرد؛ مدتی با زیر نظر گرفتن خانه وی، از خروج او از خانه جلوگیری و با وجود اجازه اجتهاد از مراجع و استادان بزرگ [[حوزه علمیه نجف]]، با پوشیدن لباس روحانیت وی، مخالفت کردند<ref>مرکز بررسی اسناد، بیست‌وسه.</ref>؛ چنان‌که پس از روی‌کارآمدن محمدرضا پهلوی، خادمی به همراه پنجاه تن از علمای مجاهد و آگاه اصفهان با تشکیل «هیئت علمیه اصفهان» به ریاست [[سیدحسن چهارسوقی]] و اجتماع خود در هر روز پنج‌شنبه، مسائل و رویدادهای هفته را بررسی کرده، در برابر آن موضع یکسانی می‌گرفتند. پس از چهارسوقی، خادمی ریاست این هیئت را به عهده داشت و عالمانی چون سیدعبدالحسین طیب، مهدی نجفی مسجدشاهی و [[سیدابوالحسن شمس‌آبادی]] در آن عضویت داشتند<ref>کمالیان، شرح حال آیت‌الله العظمی حاج‌آقا سیدحسین خادمی.</ref> وی همچنین در جریان [[ملی‌شدن صنعت نفت]] با [[سیدابوالقاسم کاشانی]] همکاری داشت و با [[سیدمجتبی نواب صفوی]] و دیگر رهبران [[فدائیان اسلام]] نیز ارتباط نزدیک داشت<ref>فیروزیان، خاطرات و اسناد حجت‌الاسلام حاج شیخ‌غلام‌رضا فیروزیان، ۲۶۸؛ صفری، زندگینامه مرحوم آیت‌الله خادمی اصفهانی، ۴۱.</ref> وی در سال ۱۳۳۸ در اعتراض به وضع فرهنگی اصفهان با منوچهر اقبال نخست‌وزیر وقت نامه‌نگاری کرد که موجب جلب او به [[ساواک|سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] (ساواک) شد<ref>مرکز بررسی اسناد، ۳–۷.</ref> | فعالیت سیاسی خادمی از زمان رضا پهلوی آغاز شد. وی در جریان مسئله لباس‌های متحدالشکل، [[کشف حجاب]] و ممانعت از [[عزاداری امام‌حسین (ع)]]، با سخنرانی‌های مختلف به مخالفت آشکار با اقدامات پهلوی پرداخت و رژیم نیز در مقابل، تنگناهایی برای وی ایجاد کرد؛ مدتی با زیر نظر گرفتن خانه وی، از خروج او از خانه جلوگیری و با وجود اجازه اجتهاد از مراجع و استادان بزرگ [[حوزه علمیه نجف]]، با پوشیدن لباس روحانیت وی، مخالفت کردند<ref>مرکز بررسی اسناد، بیست‌وسه.</ref>؛ چنان‌که پس از روی‌کارآمدن محمدرضا پهلوی، خادمی به همراه پنجاه تن از علمای مجاهد و آگاه اصفهان با تشکیل «هیئت علمیه اصفهان» به ریاست [[سیدحسن چهارسوقی]] و اجتماع خود در هر روز پنج‌شنبه، مسائل و رویدادهای هفته را بررسی کرده، در برابر آن موضع یکسانی می‌گرفتند. پس از چهارسوقی، خادمی ریاست این هیئت را به عهده داشت و عالمانی چون سیدعبدالحسین طیب، مهدی نجفی مسجدشاهی و [[سیدابوالحسن شمس‌آبادی]] در آن عضویت داشتند<ref>کمالیان، شرح حال آیت‌الله العظمی حاج‌آقا سیدحسین خادمی.</ref> وی همچنین در جریان [[ملی‌شدن صنعت نفت]] با [[سیدابوالقاسم کاشانی]] همکاری داشت و با [[سیدمجتبی نواب صفوی]] و دیگر رهبران [[فدائیان اسلام]] نیز ارتباط نزدیک داشت<ref>فیروزیان، خاطرات و اسناد حجت‌الاسلام حاج شیخ‌غلام‌رضا فیروزیان، ۲۶۸؛ صفری، زندگینامه مرحوم آیت‌الله خادمی اصفهانی، ۴۱.</ref> وی در سال ۱۳۳۸ در اعتراض به وضع فرهنگی اصفهان با منوچهر اقبال نخست‌وزیر وقت نامه‌نگاری کرد که موجب جلب او به [[ساواک|سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] (ساواک) شد<ref>مرکز بررسی اسناد، ۳–۷.</ref> | ||
خادمی پس از درگذشت مرجع تقلید وقت، [[سیدحسین بروجردی]] در فروردین ۱۳۴۰، در زمره مروجان مرجعیت دینی امام‌خمینی قرار گرفت و در پی آن، بسیاری از روحانیان اطراف او و بازاری‌های مرتبط با وی، مقلد امام‌خمینی شدند<ref>صلواتی، اصفهان در جریان انقلاب اسلامی، ۲۲۰؛ کمالیان، شرح حال آیت‌الله العظمی حاج‌آقا سیدحسین خادمی.</ref> {{ببینید|مرجعیت امام‌خمینی}} وی همچنین با آغاز نهضت امام‌خمینی به حمایت از ایشان پرداخت و در نخستین اقدام، پس از مخالفت قاطع امام‌خمینی و دیگر مراجع تقلید با [[لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]]، به همراه سی تن از روحانیان بزرگ اصفهان، در اطلاعیه‌ای این مصوبه را محکوم کردند و پس از بازپس‌گیری مصوبه از سوی رژیم، به دستور وی، جشن و شادمانی در شهر اصفهان برگزار شد<ref>کمالیان، شرح حال آیت‌الله العظمی حاج‌آقا سیدحسین خادمی.</ref> | خادمی پس از درگذشت مرجع تقلید وقت، [[سیدحسین بروجردی]] در فروردین ۱۳۴۰، در زمره مروجان مرجعیت دینی امام‌خمینی قرار گرفت و در پی آن، بسیاری از روحانیان اطراف او و بازاری‌های مرتبط با وی، مقلد امام‌خمینی شدند<ref>صلواتی، اصفهان در جریان انقلاب اسلامی، ۲۲۰؛ کمالیان، شرح حال آیت‌الله العظمی حاج‌آقا سیدحسین خادمی.</ref> {{ببینید|مرجعیت امام‌خمینی}} وی همچنین با آغاز نهضت امام‌خمینی به حمایت از ایشان پرداخت و در نخستین اقدام، پس از مخالفت قاطع امام‌خمینی و دیگر مراجع تقلید با [[لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]]، به همراه سی تن از روحانیان بزرگ اصفهان، در اطلاعیه‌ای این مصوبه را محکوم کردند و پس از بازپس‌گیری مصوبه از سوی رژیم، به دستور وی، جشن و شادمانی در شهر اصفهان برگزار شد<ref>کمالیان، شرح حال آیت‌الله العظمی حاج‌آقا سیدحسین خادمی.</ref> | ||
خادمی در بهمن ۱۳۴۱ پیرو دریافت پیام شفاهی امام‌خمینی، همگام با ایشان، علیه جریان رفراندوم اصول ششگانه یا [[انقلاب سفید]]، قاطعانه موضع گرفت و در اطلاعیه مشترک با علمای اصفهان، مخالفت صریح خود با آن را اعلام و [[مردم]] را به شرکت‌نکردن در رفراندوم دعوت کرد. پس از آن و پیشاپیش علما راهپیمایی اعتراض‌آمیز برپا کرد که مورد استقبال گسترده مردم قرار گرفت. در پی این راهپیمایی، بازار اصفهان به توصیه وی [[اعتصاب]] کرد و درس‌های [[حوزه علمیه اصفهان]] و نمازهای جماعت در تمامی مساجد شهر، رسماً تعطیل اعلام شد. ساواک پس از این واقعه وی را بازداشت کرد، ولی به سبب اجتماع اعتراض‌آمیز علما برابر ساختمان استانداری، خیلی زود آزاد شد<ref>مقتدایی، مصاحبه، ۱۷.</ref> | خادمی در بهمن ۱۳۴۱ پیرو دریافت پیام شفاهی امام‌خمینی، همگام با ایشان، علیه جریان رفراندوم اصول ششگانه یا [[انقلاب سفید]]، قاطعانه موضع گرفت و در اطلاعیه مشترک با علمای اصفهان، مخالفت صریح خود با آن را اعلام و [[مردم]] را به شرکت‌نکردن در رفراندوم دعوت کرد. پس از آن و پیشاپیش علما راهپیمایی اعتراض‌آمیز برپا کرد که مورد استقبال گسترده مردم قرار گرفت. در پی این راهپیمایی، بازار اصفهان به توصیه وی [[اعتصاب]] کرد و درس‌های [[حوزه علمیه اصفهان]] و نمازهای جماعت در تمامی مساجد شهر، رسماً تعطیل اعلام شد. ساواک پس از این واقعه وی را بازداشت کرد، ولی به سبب اجتماع اعتراض‌آمیز علما برابر ساختمان استانداری، خیلی زود آزاد شد<ref>مقتدایی، مصاحبه، ۱۷.</ref> | ||
در پی [[حمله رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه]] در روز دوم فروردین ۱۳۴۲، خادمی که در قم حضور داشت، به دیدار امام‌خمینی رفت و مورد تکریم ایشان قرار گرفت<ref>مقتدایی، مصاحبه، ۲۰–۲۱.</ref> وی پس از بازگشت به اصفهان، روحانیان شهر اصفهان را بسیج کرده، از روز ششم فروردین نمازهای جماعت همه مساجد شهر را به نشانه اعتراض تعطیل کرد. این اعتصاب که تا روز ۱۲ فروردین به درازا انجامید، موجب شد بازار اصفهان نیز به‌طور کامل و یکپارچه برای روزهای پی‌درپی تعطیل شود<ref>کمالیان، شرح حال آیت‌الله العظمی حاج‌آقا سیدحسین خادمی.</ref> وی همچنین چند هفته بعد، همراه جمعی از علمای اصفهان در نامه‌ای به امام‌خمینی، جنایت رژیم پهلوی در حمله به مدرسه فیضیه و اقدامات دین‌ستیزانه آن را با شدت محکوم کردند<ref>کمالیان، شرح حال آیت‌الله العظمی حاج‌آقا سیدحسین خادمی.</ref> | در پی [[حمله رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه]] در روز دوم فروردین ۱۳۴۲، خادمی که در قم حضور داشت، به دیدار امام‌خمینی رفت و مورد تکریم ایشان قرار گرفت<ref>مقتدایی، مصاحبه، ۲۰–۲۱.</ref> وی پس از بازگشت به اصفهان، روحانیان شهر اصفهان را بسیج کرده، از روز ششم فروردین نمازهای جماعت همه مساجد شهر را به نشانه اعتراض تعطیل کرد. این اعتصاب که تا روز ۱۲ فروردین به درازا انجامید، موجب شد بازار اصفهان نیز به‌طور کامل و یکپارچه برای روزهای پی‌درپی تعطیل شود<ref>کمالیان، شرح حال آیت‌الله العظمی حاج‌آقا سیدحسین خادمی.</ref> وی همچنین چند هفته بعد، همراه جمعی از علمای اصفهان در نامه‌ای به امام‌خمینی، جنایت رژیم پهلوی در حمله به مدرسه فیضیه و اقدامات دین‌ستیزانه آن را با شدت محکوم کردند<ref>کمالیان، شرح حال آیت‌الله العظمی حاج‌آقا سیدحسین خادمی.</ref> | ||
با [[دستگیری امام‌خمینی]] در سحرگاه در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، خادمی علمای بزرگ شهر را گرد هم آورد و در اطلاعیه‌ای این افراد و خادمی دستگیری ایشان را قاطعانه محکوم کردند؛ چنان‌که با هدایت وی بازار اصفهان در اعتصاب فرورفت و نمازهای جماعت مساجد، همچنین درس‌های حوزه علمیه این شهر تعطیل شد<ref>حداد، صفهان در جریان انقلاب اسلامی، ۲۳۳–۲۳۶.</ref> وی همچنین در اطلاعیه دیگری در ۱۶ خرداد این سال، که به امضای سه تن دیگر از علمای اصفهان رسید، دین خدا را در معرض خطر دشمنان اسلام دانست و حمایت عموم مردم از نهضت اسلامی به رهبری مراجع تقلید تا حصول نتیجه قطعی را لازم دانست<ref>مرکز بررسی اسناد، ۱۷.</ref> وی همچنین ازجمله علمای مهاجر به تهران برای آزادی امام‌خمینی بود<ref>مرکز بررسی اسناد، ۲۰–۲۱.</ref> و از نخستین عالمان بزرگی بود که با انگیزه رهایی امام‌خمینی از خطر [[اعدام]]، در اعلامیه مشترک علما، بر مرجعیت ایشان تأکید کرد<ref>مرکز بررسی اسناد، ۲۲؛ صفری، زندگینامه مرحوم آیت‌الله خادمی اصفهانی، ۴۱.</ref>؛ چنان‌که همراه عالمان بزرگ دیگر، در اطلاعیه‌ای خطاب به ملت ایران، امام‌خمینی را «از مراجع مسلم تقلید» خواند<ref>مرکز بررسی اسناد، ۲۵.</ref> | با [[دستگیری امام‌خمینی]] در سحرگاه در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، خادمی علمای بزرگ شهر را گرد هم آورد و در اطلاعیه‌ای این افراد و خادمی دستگیری ایشان را قاطعانه محکوم کردند؛ چنان‌که با هدایت وی بازار اصفهان در اعتصاب فرورفت و نمازهای جماعت مساجد، همچنین درس‌های حوزه علمیه این شهر تعطیل شد<ref>حداد، صفهان در جریان انقلاب اسلامی، ۲۳۳–۲۳۶.</ref> وی همچنین در اطلاعیه دیگری در ۱۶ خرداد این سال، که به امضای سه تن دیگر از علمای اصفهان رسید، دین خدا را در معرض خطر دشمنان اسلام دانست و حمایت عموم مردم از نهضت اسلامی به رهبری مراجع تقلید تا حصول نتیجه قطعی را لازم دانست<ref>مرکز بررسی اسناد، ۱۷.</ref> وی همچنین ازجمله علمای مهاجر به تهران برای آزادی امام‌خمینی بود<ref>مرکز بررسی اسناد، ۲۰–۲۱.</ref> و از نخستین عالمان بزرگی بود که با انگیزه رهایی امام‌خمینی از خطر [[اعدام]]، در اعلامیه مشترک علما، بر مرجعیت ایشان تأکید کرد<ref>مرکز بررسی اسناد، ۲۲؛ صفری، زندگینامه مرحوم آیت‌الله خادمی اصفهانی، ۴۱.</ref>؛ چنان‌که همراه عالمان بزرگ دیگر، در اطلاعیه‌ای خطاب به ملت ایران، امام‌خمینی را «از مراجع مسلم تقلید» خواند<ref>مرکز بررسی اسناد، ۲۵.</ref> | ||