محمد شاه‌آبادی

از ویکی امام خمینی
محمد شاه‌آبادی
محمد شاه‌آبادی.jpg
اطلاعات فردی
تاریخ تولد۱۳۰۵ش
زادگاهتهران
تاریخ وفات۱۷ دی ۱۳۹۰
محل دفنحرم حضرت معصومه(س)
خویشاوندان
سرشناس
محمدعلی شاه‌آبادی (پدر)
اطلاعات علمی
استادانمحمدتقی آملی، محمدعلی شاه‌آبادی، مهدی امامی امیری، سیدحسین بروجردی و محمدعلی اراکی، سیدکاظم شریعتمداری، سیدمحمد محقق داماد، سیدمحمدرضا گلپایگانی، امام‌خمینی و ...
محل تحصیلقم و تهران
تألیفاتترجمه و شرح کتاب رشحات البحار، و...
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسیمبارزه با رژیم پهلوی و حمایت از مرجعیت امام‌خمینی
اجتماعیتدریس


محمد شاه‌آبادی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.

خاندان

او در سال ۱۳۰۵ش در تهران به دنیا آمد. پدرش محمدعلی شاه‌آبادی از مدرسان عالی دروس حوزوی به‌ویژه علوم عقلی و عرفان بود که از شاگردان او می‌توان به امام‌خمینی اشاره کرد.[۱] و به دلیل اقامت در منطقه شاه‌آباد تهران (جمهوری اسلامی فعلی)، به شاه‌آبادی معروف شد و فرزندانش نیز به همین نام موسوم شدند.[۲]

تحصیل و تدریس

محمد شاه‌آبادی در سال ۱۳۰۶ ش همراه خانواده به قم رفت و دوران کودکی را در آن شهر گذراند و خواندن و نوشتن را در آن شهر آموخت. در سال ۱۳۱۴ش همراه خانواده به تهران بازگشت و دوران ابتدایی و بخشی از متوسطه را در دبیرستان تدین تهران گذراند. از سال ۱۳۲۰ش به تحصیل دروس دینی پرداخت.[۳]و مقدمات را نزد سیدحسن احمدی علون‌آبادی اصفهانی و محمدعلی لواسانی فراگرفت و در دروس عالی سطح (رسایل، مکاسب و کفایه)، از شاگردان سیدعباس آیت‌الله‌زاده (زواره‌ای) و محمدتقی آملی بود[۴] آنگاه در درس خارج معقول و منقول پدرش محمدعلی شاه‌آبادی شرکت کرد. پس از آن ضمن اقامه نماز در مسجد جامع تهران، به تدریس دروس و تفسیر قرآن در آن مسجد پرداخت.[۵]

وی در جریان فعالیت‌های جمعیت فدائیان اسلام، از سیدمجتبی نواب صفوی رهبر جمعیت فدائیان اسلام برای سخنرانی در مسجد جامع تهران دعوت کرد.[۶]

شاه‌آبادی پس از فوت پدرش در سال ۱۳۲۸ ش به قم رفت.[۷] و مدتی از دروس فلسفه و عرفان مهدی امامی امیری معروف به مازندرانی بهره‌مند شد[۸] سپس به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و دوازده سال در دروس خارج فقه و اصول بروجردی و محمدعلی اراکی شرکت کرد. هم‌زمان سه سال در درس خارج فقه سیدکاظم شریعتمداری حضور یافت و یک سال نیز از درس خارج سیدمحمد محقق داماد و سیدمحمدرضا گلپایگانی بهره‌مند شد. آنگاه در درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی شرکت کرد و مدت دو سال از درس ایشان بهره برد[۹] او از شاگردان و ارادتمندان امام‌خمینی بود و درباره ایشان تعبیر «لحمک لحمی» را به کار می‌برد[۱۰] که نشان از میزان ارادت او به امام‌خمینی دارد. او از سال ۱۳۴۰ ش تدریس خارج فقه و اصول را در حوزه علمیه قم آغاز کرد،.[۱۱] بنابراین می‌توان گفت که پیش از آن سال در درس خارج فقه امام‌خمینی حضور می‌یافته است.

فعالیت سیاسی و مبارزاتی

محمد شاه‌آبادی در سال‌های ۱۳۴۰-۱۳۴۱ش در جلسات هفتگی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم حضور می‌یافت و به تبادل نظر با دیگر اعضا و مدرسان درباره مسائل حوزه می‌پرداخت.[۱۲] او از سال ۱۳۴۱ همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم به مبارزه با حکومت پهلوی پرداخت و امضای او زیر اغلب بیانیه‌ها و اعلامیه‌های مدرسان حوزه علمیه قم به چشم می‌خورد.[۱۳] ازجمله در سال ۱۳۴۹ش که از مدرسان خارج فقه حوزه علمیه قم بود، با رحلت سیدمحسن طباطبایی حکیم، اعلامیه‌ای درباره مرجعیت امام‌خمینی صادر و تأکید کرد: «اتباع از آراء و فتوای آیت‌الله آقای خمینی مدظله موجب فلاح و رستگاری است».[۱۴] به این ترتیب اعلمیت ایشان را تأیید کرد.[۱۵]

تألیفات

محمد شاه‌آبادی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تدریس دروس دینی و تألیف ادامه داد.

آثار و تألیفات او عبارت است از: ۱- ترجمه و شرح کتاب رشحات البحار مرحوم والدشان حضرت آیت‌الله‌العظمی شیخ محمدعلی شاه‌آبادی. ۲- اعتقادات شامل مباحث توحید، نبوت، امامت، رجعت، معاد (عربی و فارسی). ۳- سماع (عربی و فارسی). ۴- اخلاق شامل مباحث یقظه، توبه، انابه، محاسبه، تفکر، تذکر و اعتصام (عربی و فارسی). ۵- تعلیقه بر عروه‌الوثقی. ۶- تعلیقه بر وسیله النجاه. ۷- تعلیقه بر رساله توضیح‌المسائل آیت‌الله بروجردی. ۸- تعلیقه بر اسفار اربعه مرحوم ملاصدرا. ۹- تعلیقه بر مصباح الانس. ۱۰- تعلیقه بر مفتاح الغیب. ۱۱- تعلیقه بر شفا بوعلی سینا. ۱۲- تعلیقه بر مکاسب شیخ انصاری. ۱۳- تعلیقه بر کفایه‌الاصول. ۱۴- تعلیقه بر کتب فقهی و اصولی مرحوم علامه اصفهانی(ره). ۱۵- رساله‌ای در قمار. ۱۶- رساله‌ای در شرائط متعاقدین.[۱۶]

درگذشت

شاه‌آبادی در ۱۷ دی ۱۳۹۰ درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط حسین وحید خراسانی، در حرم حضرت معصومه(س) در مقابل مسجد بالاسر به خاک سپرده شد.[۱۷]

پانویس

  1. شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۲، ص۱۷۸؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۲، ص۱۲۴.
  2. مدرس تبریزی، ج۳، ص۱۷۶-۱۶۸.
  3. «زندگینامه حضرت آیت‌الله حاج شیخ محمد شاه‌آبادی»، ص۱۲.
  4. «زندگینامه حضرت آیت‌الله حاج شیخ محمد شاه‌آبادی»، ص۱۲؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۲، ص۱۲۴.
  5. شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۲، ص۱۷۸.
  6. خاطرات اسدالله تجریشی، ص۷.
  7. «زندگینامه حضرت آیت‌الله حاج شیخ محمد شاه‌آبادی»، ص۱۲.
  8. یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۲، ص۱۲۳.
  9. «زندگینامه حضرت آیت‌الله حاج شیخ محمد شاه‌آبادی»، ص۱۲؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۲، ص۱۲۳-۱۲۴.
  10. خاطرات آیت‌الله محمد مؤمن، ص۵۷.
  11. «زندگینامه حضرت آیت‌الله حاج شیخ محمد شاه‌آبادی»، ص۱۲؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۲، ص۱۲۳-۱۲۴.
  12. جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج۱، ص۳۳ و ۵۶.
  13. اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۳۲ ـ ۱۳۵، ۱۷۲ ـ ۱۷۴، ۱۸۵ ـ ۱۹۱، ۱۹۵ ـ ۱۹۸، ۱۹۹ ـ ۲۰۰، ۲۳۹، ۲۴۸ ـ ۲۵۱، ۲۹۶ ـ ۲۹۹، ۳۱۹ ـ ۳۲۲، ۲۲۹ ـ ۳۳۱، ۴۰۳ ـ ۴۰۵، ۴۱۸ ـ ۴۲۰، ۴۲۵ ـ ۴۲۸، ۴۳۳ ـ ۴۳۵، ۴۳۸ ـ ۴۳۹، ۴۴۹ ـ ۴۵۰، ۴۵۹ ـ ۴۶۲، ۴۷۸، ۴۷۹، ۴۸۱ ـ ۴۸۲، ۴۹۰ ـ ۴۹۲، ۵۱۹ ـ ۵۲۱، ۵۲۲ و ۵۳۲ ـ ۵۳۵؛ دوانی، نهضت روحانیون ایران،، ج۷، ۴۱-۴۲، ۷۷-۸۱، ۱۲۰-۱۲۱، ۱۶۳-۱۶۴، ۳۸۰-۳۸۲، ۴۹۹-۵۰۲؛ روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۱، ص۸۷۸.
  14. روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۱، ص۷۱؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۴۰، ص۱۷۴.
  15. خاطرات آیت‌الله سیدحسین موسوی تبریزی، ص۲۵۰؛ در وادی عشق، ص۳۲۷.
  16. انصاری قمی، «درگذشتگان، آیت‌الله شاه‌آبادی»، ص۱۶۳؛ «زندگینامه حضرت آیت‌الله حاج شیخ محمد شاه‌آبادی»، ص۱۲.
  17. انصاری قمی، «درگذشتگان، آیت‌الله شاه‌آبادی»،ص۱۶۳.

منابع

  • اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • انصاری قمی، ناصرالدین (۱۳۹۰)، «درگذشتگان، آیت‌الله شاه‌آبادی»، دوماهنامه آینه پژوهش، دوره ۲۲، شماره ۱۳۲، زمستان.
  • جامعه مدرسین حوزه علمیه قم (۱۳۸۵)، ج۱، زیر نظر سیدمحسن صالح، تحقیق: علیرضا جوادزاده، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • خاطرات آیت‌الله سیدحسین موسوی تبریزی (۱۳۸۴)، دفتر اول، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج.
  • خاطرات آیت‌الله محمد مؤمن (۱۳۸۷)، تدوین رضا شیخ محمدی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • خاطرات اسدالله تجریشی (۱۳۸۷)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج.
  • در وادی عشق (خاطرات حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدتقی موسوی درچه‌ای) (۱۳۸۹)، تدوین عبدالرحیم اباذری، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج.
  • دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج۶، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • روحانی، سیدحمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۱، بی‌جا، دارالفکر ـ دارالعلم.
  • شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۳)، گنجینه دانشمندان، ج۴، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیه.
  • «زندگینامه حضرت آیت‌الله حاج شیخ محمد شاه‌آبادی» (۱۳۹۰)، نشریه حکمت اسلامی، خبرنامه داخلی مجمع عالی حکمت اسلامی، سال چهارم، شماره هفدهم، آذر و دی.
  • یادنامه آیت‌الله اراکی (۱۳۷۵)، به کوشش رضا استادی، اراک، انجمن علمی، فرهنگی و هنری استان مرکزی.
  • یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۲)، ج۳۲، شهید حجت‌الاسلام‌والمسلمین مهدی شاه‌آبادی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
  • یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۷)، ج۴۰، آیت‌الله حاج میرزا علی‌اکبر فیض مشکینی اردبیلی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.