confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸
ویرایش
(←منابع) |
(←پیشینه) |
||
خط ۲: | خط ۲: | ||
==مفهومشناسی== | ==مفهومشناسی== | ||
دانشگاه به معنای محل دانش است<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۹۱۲۱/۶؛ عمید، فرهنگ فارسی، ۵۸۶.</ref> و در اصطلاح به مؤسسه یا مدرسه عالی میگویند که اقسام علوم در آن تدریس میشود و شامل زیرمجموعههایی به نام دانشکده است و در هر کدام از دانشکدهها، رشته خاصی از علوم در سطح بالاتر از دیپلم تدریس میشود.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۹۱۲۱/۶؛ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۲۹۹۱/۴.</ref> | دانشگاه به معنای محل دانش است<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۹۱۲۱/۶؛ عمید، فرهنگ فارسی، ۵۸۶.</ref> و در اصطلاح به مؤسسه یا مدرسه عالی میگویند که اقسام علوم در آن تدریس میشود و شامل زیرمجموعههایی به نام دانشکده است و در هر کدام از دانشکدهها، رشته خاصی از علوم در سطح بالاتر از دیپلم تدریس میشود.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۹۱۲۱/۶؛ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۲۹۹۱/۴.</ref> | ||
==پیشینه== | |||
کهنترین دانشگاه جهان با هفتصد سال تداوم، «گندیشاپور» یا جندی شاپور است که حدود ۱۷۰۰ سال پیش در دزفول تأسیس گردید<ref>متقی، آموزش عالی در ایران و جهان، ۱۶؛ روشننهاد، انقلاب فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران، ۶۳.</ref> و در آن تعلیمات عالی در رشتههای ادبیات، طب و فلسفه تدریس میشد.<ref>دورانت، تاریخ تمدن، ۱۷۰/۴.</ref> گندیشاپور بزرگترین مرکز فرهنگی آن زمان بود که دانشجویان و استادان از اطراف جهان به آن رو میآوردند.<ref>دورانت، تاریخ تمدن، ۱۷۱/۴.</ref> با این حال، دانشگاه قرویین را به عنوان قدیمیترین دانشگاه جهان شمردهاند. این دانشگاه در شهر فاس مراکش قرار دارد و در سال ۸۵۹م/ ۲۳۸ش به وسیله دختری به نام فاطمه فِهری تأسیس شد.<ref>جماران، پایگاه اطلاعرسانی، ۱۳۹۴/۵/۷ش.</ref> | |||
دانشگاه الازهر با بیش از هزار سال سابقه در مصر برای رهبری حرکتهای دینی ایجاد شد و علاوه بر علوم دینی به مسائل سیاسی نیز میپرداخت.<ref>ضمیری، تاریخ آموزش و پرورش ایران و اسلام، ۱۳۶.</ref> از دیگر مکانهای آموزشی قدیمی، مدرسههایی معروف به مدرسههای نظامیه در دوران سلجوقیاند. گروهی معتقدند رونق دانشگاههای اروپا پس از قرون وسطی با الگوبرداری از این مدرسههای اسلامی میسر شد.<ref>ضمیری، تاریخ آموزش و پرورش ایران و اسلام، ۱۳۷؛ متقی، آموزش عالی در ایران و جهان، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۷.</ref> مدرسه نظامیه بغداد ازجمله این مدارس است که تا سال ۶۰۳ق رونق داشت و سپس دانشگاههای دیگر جایگزین آن شدند.<ref>ضمیری، تاریخ آموزش و پرورش ایران و اسلام، ۱۳۸؛ متقی، آموزش عالی در ایران و جهان، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۷ ـ ۱۹.</ref> | |||
نظام آموزش عالی جدید در ایران مدرسه عالی «دارالفنون»، در سال ۱۲۲۹ به دست میرزاتقیخان امیرکبیر در تهران پایهریزی شد | نظام آموزش عالی جدید در ایران مدرسه عالی «دارالفنون»، در سال ۱۲۲۹ به دست میرزاتقیخان امیرکبیر در تهران پایهریزی شد<ref>راوندی، سیر فرهنگ و تاریخ تعلیم و تربیت در ایران و اروپا، ۱۰۳ ـ ۱۰۴.</ref> و در دی ۱۲۳۰ رسماً افتتاح گردید.<ref>روشننهاد، انقلاب فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران، ۶۷؛ ورجاوند، دارالفنون چاپشده در دایرةالمعارف تشیع، ۴۱۱/۷ ـ ۴۱۳.</ref> پس از دارالفنون مدارس عالی دیگری چون دارالمعلمین عالی (۱۲۶۹)، مدرسه علوم سیاسی (۱۲۷۹)، مدرسه فلاحت (۱۲۸۱) و مدرسه طب (۱۲۹۸) تأسیس شدند.<ref>روشننهاد، انقلاب فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران، ۷۰.</ref> طرح تأسیس دانشگاه تهران در خرداد ۱۳۱۳ به تصویب مجلس وقت رسید و در ۲۴ اسفند همان سال به دست رضاخان پهلوی بهصورت رسمی افتتاح گردید.<ref>کرونین، شکلگیری ایران نوین: دولت و جامعه در دوران رضاشاه، ۱۹۴ ـ ۱۹۶؛ مکی، تاریخ بیستساله ایران، ۲۲۴/۶ ـ ۲۲۵.</ref> گسترش دانشگاهها از سال ۱۳۲۶ با افتتاح دانشگاه تبریز آغاز شد و در ۱۳۲۸ با تصویب مجلس، به وزارت فرهنگ اجازه تأسیس دانشگاه در شهرستانهای مشهد، اصفهان، شیراز و دیگر شهرها داده شد.<ref>روشننهاد، انقلاب فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران، ۷۵.</ref> در سال ۱۳۴۶ نیز وزارت علوم و آموزش عالی برای ساماندهی متمرکز آموزش عالی تأسیس شد.<ref>روشننهاد، انقلاب فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران، ۸۰.</ref> | ||
==جایگاه و نقش== | ==جایگاه و نقش== |