اسماعیل فردوسی‌پور: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی امام خمینی
(ابرابزار)
برچسب: برگردانده‌شده
(خنثی‌سازی نسخهٔ 16654 از Shams (بحث))
برچسب: خنثی‌سازی
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه است اطلاعات شخصیت سیاسی مذه استبی
{{جعبه اطلاعات شخصیت سیاسی مذهبی
| عنوان        = اسماعیل فردوسی‌پور
| عنوان        = اسماعیل فردوسی‌پور
| تصویر        = فردوسی_پور_.jpg
| تصویر        = فردوسی_پور_.jpg
| اندازه است تصویر  =
| اندازه تصویر  =  
| توضیح تصویر  =
| توضیح تصویر  =  
|سرشناسی        =
|سرشناسی        =  
|نام کامل      = اسماعیل فردوسی‌پور
|نام کامل      = اسماعیل فردوسی‌پور  
|لقب            =
|لقب            =  
|نسب            =
|نسب            =  
|زادروز        = دوم شه استریور ۱۳۱۷
|زادروز        = دوم شهریور ۱۳۱۷
|شه استر تولد      = شه استرستان فردوس استان خراسان
|شهر تولد      = شهرستان فردوس استان خراسان
|کشور تولد      = ایران
|کشور تولد      = ایران
|تاریخ درگذشت  = ۲۶ به استمن ۱۳۸۵
|تاریخ درگذشت  = ۲۶ بهمن ۱۳۸۵
|شه استر درگذشت    = شه استرستان فردوس
|شهر درگذشت    = شهرستان فردوس
|کشور درگذشت    = [[ایران]]
|کشور درگذشت    = [[ایران]]
|آرامگاه است       =
|آرامگاه        =  
|نام ه استمسر       =
|نام همسر       =  
|فرزندان        =
|فرزندان        =  
|خویشاوند سرشناس=
|خویشاوند سرشناس=  
|دین            = [[اسلام]]
|دین            = [[اسلام]]
|مذه استب           = [[شیعه است]]
|مذهب           = [[شیعه]]
|پیشه است           =
|پیشه          =  
|مناصب          = روحانی [[مبارز]]، [[شاگردان امام‌خمینی|شاگرد امام‌خمینی]]، نماینده است [[خبرگان ره استبری]] و [[مجلس شورای اسلامی]]
|مناصب          = روحانی [[مبارز]]، [[شاگردان امام‌خمینی|شاگرد امام‌خمینی]]، نماینده [[خبرگان رهبری]] و [[مجلس شورای اسلامی]]
|پس از          =
|پس از          =  
|پیش از        =
|پیش از        =  
|اساتید        = [[محمدتقی ادیب نیشابوری]]، [[میرزااحمد مدرس یزدی]]، [[ه استاشم قزوینی]] و [[مجتبی قزوینی]]، [[سیدابوالقاسم خویی]]، [[میرزاباقر زنجانی]] و [[سیدعلی سیستانی]]
|اساتید        = [[محمدتقی ادیب نیشابوری]]، [[میرزااحمد مدرس یزدی]]، [[هاشم قزوینی]] و [[مجتبی قزوینی]]، [[سیدابوالقاسم خویی]]، [[میرزا‌‌باقر زنجانی]] و [[سیدعلی سیستانی]]  
|شاگردان        =
|شاگردان        =  
|تالیفات        =
|تالیفات        =  
|وبگاه است رسمی    =
|وبگاه رسمی    =  
|امضا          =
|امضا          =  
}}
}}
'''اسماعیل فردوسی‌پور'''، روحانی [[مبارز]]، [[شاگردان امام‌خمینی|شاگرد امام‌خمینی]]، نماینده است [[خبرگان ره استبری]] و [[مجلس شورای اسلامی]].
'''اسماعیل فردوسی‌پور'''، روحانی [[مبارز]]، [[شاگردان امام‌خمینی|شاگرد امام‌خمینی]]، نماینده [[خبرگان رهبری]] و [[مجلس شورای اسلامی]].
==زندگی‌نامه==
اسماعیل فردوسی‌پور فرزند غلامعلی، دوم شهریور ۱۳۱۷ در شهرستان فردوس استان [[خراسان]] متولد شد <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۳؛ فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۵.</ref> و در پنج‌سالگی پس از درگذشت پدر، مادرش سرپرستی او را بر عهده گرفت <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۵.</ref>. وی در مسجد جامع فردوس گاهی مکبر می‌شد که مورد توجه مجتبی قزوینی [[امام جماعت]] قرار گرفت؛ به همین دلیل پس از پایان تحصیلات ابتدایی با تشویق وی به تحصیل [[علوم دینی]] روی آورد. فردوسی‌پور دروس مقدماتی حوزه را در سال ۱۳۳۱ در فردوس آغاز کرد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸ ـ ۱۹.</ref> و در سال ۱۳۳۲ برای ادامه تحصیل عازم [[مشهد]] شد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۲۰؛ فردوسی‌پور، خاطرات، ۵.</ref>. او دو سال در خانه [[مجتبی قزوینی]] که از علمای تراز اول مشهد و از شاگردان [[سیدمحمدکاظم یزدی]]، [[میرزا‌محمدتقی شیرازی]] و [[میرزا‌محمدحسین نایینی]] بود زندگی کرد و زیر نظر وی تربیت شد <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۳ ـ ۵.</ref>.


== زندگی‌نامه است ==
فردوسی‌پور ادبیات عرب را در [[مدرسه نواب]] مشهد نزد [[محمدتقی ادیب نیشابوری]] و سطوح متوسط و عالی را نزد [[میرزااحمد مدرس یزدی]]، [[هاشم قزوینی]] و [[مجتبی قزوینی]] آموخت <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۵ ـ ۶؛ دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۴.</ref>؛ همچنین [[شرح اشارات]]، [[شرح منظومه]]، مشاعر، عرشیه و [[اسفار]] را از مجتبی قزوینی فرا گرفت <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۴.</ref> و هشت سال در مشهد در درس خارج [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] حسین وحید خراسانی شرکت کرد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۲۰؛ فردوسی‌پور، خاطرات، ۷.</ref>. فردوسی‌پور پس از حضور در [[نجف]] در سال ۱۳۴۶ از [[سیدابوالقاسم خویی]]، [[میرزا‌‌باقر زنجانی]] و [[سیدعلی سیستانی]] بهره‌مند گردید <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۸ ـ ۱۸۹.</ref>؛ اما بیشترین استفاده علمیِ وی یازده سال حضور در درس خارج فقه امام‌خمینی در [[نجف]] بود <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۴.</ref>.
اسماعیل فردوسی‌پور فرزند غلامعلی، دوم شه استریور ۱۳۱۷ در شه استرستان فردوس استان [[خراسان]] متولد شد<ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۳؛ فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۱۵.</ref> و در پنج‌سالگی پس از درگذشت پدر، مادرش سرپرستی او را بر عه استده است گرفت.<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۱۵.</ref> وی در مسجد جامع فردوس گاه استی مکبر می‌شد که است مورد توجه است مجتبی قزوینی [[امام جماعت]] قرار گرفت؛ به است ه استمین دلیل پس از پایان تحصیلات ابتدایی با تشویق وی به است تحصیل [[علوم دینی]] روی آورد. فردوسی‌پور دروس مقدماتی حوزه است را در سال ۱۳۳۱ در فردوس آغاز کرد<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۱۸–۱۹.</ref> و در سال ۱۳۳۲ برای ادامه است تحصیل عازم [[مشه استد]] شد.<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۲۰؛ فردوسی‌پور، خاطرات، ۵.</ref> او دو سال در خانه است [[مجتبی قزوینی]] که است از علمای تراز اول مشه استد و از شاگردان [[سیدمحمدکاظم یزدی]]، [[میرزامحمدتقی شیرازی]] و [[میرزامحمدحسین نایینی]] بود زندگی کرد و زیر نظر وی تربیت شد.<ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۳–۵.</ref>


فردوسی‌پور ادبیات عرب را در [[مدرسه است نواب]] مشه استد نزد [[محمدتقی ادیب نیشابوری]] و سطوح متوسط و عالی را نزد [[میرزااحمد مدرس یزدی]]، [[ه استاشم قزوینی]] و [[مجتبی قزوینی]] آموخت<ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۵–۶؛ دبیرخانه است، خبرگان ملت، ۱/۳۴۴.</ref>؛ ه استمچنین [[شرح اشارات]]، [[شرح منظومه است]]، مشاعر، عرشیه است و [[اسفار]] را از مجتبی قزوینی فرا گرفت<ref>دبیرخانه است، خبرگان ملت، ۱/۳۴۴.</ref> و ه استشت سال در مشه استد در درس خارج [[فقه است]] و [[اصول فقه است|اصول]] حسین وحید خراسانی شرکت کرد.<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۲۰؛ فردوسی‌پور، خاطرات، ۷.</ref> فردوسی‌پور پس از حضور در [[نجف]] در سال ۱۳۴۶ از [[سیدابوالقاسم خویی]]، [[میرزاباقر زنجانی]] و [[سیدعلی سیستانی]] به استره است‌مند گردید<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۱۸۸–۱۸۹.</ref>؛ اما بیشترین استفاده است علمیِ وی یازده است سال حضور در درس خارج فقه است امام‌خمینی در [[نجف]] بود.<ref>دبیرخانه است، خبرگان ملت، ۱/۳۴۴.</ref>
فردوسی‌پور پس از مهاجرت از فردوس به مشهد و سکونت در خانه قزوینی که فردی آگاه از مسائل سیاسی روز بود، به امور سیاسی گرایش یافت <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۷ ـ ۱۰.</ref>. وقتی اعتراض [[امام‌خمینی]] به ماجرای انجمن‌های ایالتی و ولایتی آغاز شد {{ببینید|انجمن‌های ایالتی و ولایتی}}، او به نهضت پیوست و از راه و روش امام‌خمینی حمایت کرد <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۷ ـ ۱۰.</ref>. فردوسی‌پور در سال‌های ۱۳۴۱ و ۱۳۴۲ از طریق [[سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد]]، [[ابوالقاسم خزعلی]]، [[سیدمحمدرضا سعیدی]] و [[طلاب]] انقلابی که تابستان‌ها از [[قم]] به مشهد می‌رفتند با اندیشه‌های امام‌خمینی آشنایی پیدا کرد <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۱۸ ـ ۱۹.</ref>؛ سپس با شنیدن نوارهای سخنرانی و مطالعه اعلامیه‌های امام‌خمینی که به مشهد می‌رسید، به ایشان علاقه‌مند شد <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۱۳ ـ ۱۴.</ref>. به اعتقاد فردوسی‌پور در آغاز نهضت سال ۱۳۴۱، روحانیان مشهد نسبت به قم و [[تهران]] و حتی نجف، کمتر تحرک داشتند <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۳۷ ـ ۳۸.</ref>؛ به همین جهت طلاب انقلابی با راهنماییِ ‌مجتبی قزوینی و [[میرزاجواد‌ تهرانی]] و محوریت [[هاشمی‌نژاد]] و خود وی برای شکستن سکوت علمای مشهد در جلوی خانه برخی از روحانیان اجتماع کردند؛ اما همکاری آنان را در پی نداشت <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۱۰؛ شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد در انقلاب، ۱۱۸ ـ ۱۲۲.</ref>.


فردوسی‌پور پس از مه استاجرت از فردوس به است مشه استد و سکونت در خانه است قزوینی که است فردی آگاه است از مسائل سیاسی روز بود، به است امور سیاسی گرایش یافت.<ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۷–۱۰.</ref> وقتی اعتراض [[امام‌خمینی]] به است ماجرای انجمن‌ه استای ایالتی و ولایتی آغاز شد {{ببینید|انجمن‌ه استای ایالتی و ولایتی}}، او به است نه استضت پیوست و از راه است و روش امام‌خمینی حمایت کرد.<ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۷–۱۰.</ref> فردوسی‌پور در سال‌ه استای ۱۳۴۱ و ۱۳۴۲ از طریق [[سیدعبدالکریم ه استاشمی‌نژاد]]، [[ابوالقاسم خزعلی]]، [[سیدمحمدرضا سعیدی]] و [[طلاب]] انقلابی که است تابستان‌ه استا از [[قم]] به است مشه استد می‌رفتند با اندیشه است‌ه استای امام‌خمینی آشنایی پیدا کرد<ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۱۸–۱۹.</ref>؛ سپس با شنیدن نواره استای سخنرانی و مطالعه است اعلامیه است‌ه استای امام‌خمینی که است به است مشه استد می‌رسید، به است ایشان علاقه است‌مند شد.<ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۱۳–۱۴.</ref> به است اعتقاد فردوسی‌پور در آغاز نه استضت سال ۱۳۴۱، روحانیان مشه استد نسبت به است قم و [[ته استران]] و حتی نجف، کمتر تحرک داشتند<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۳۷–۳۸.</ref>؛ به است ه استمین جه استت طلاب انقلابی با راه استنماییِ مجتبی قزوینی و [[میرزاجواد ته استرانی]] و محوریت [[ه استاشمی‌نژاد]] و خود وی برای شکستن سکوت علمای مشه استد در جلوی خانه است برخی از روحانیان اجتماع کردند؛ اما ه استمکاری آنان را در پی نداشت.<ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۱۰؛ شمس‌آبادی، نقش علمای مشه استد در انقلاب، ۱۱۸–۱۲۲.</ref>
فردوسی‌پور در [[قیام پانزده خرداد]] ۱۳۴۲ همراه با روحانیان مبارزِ مشهد فعال بود و پس از بازداشت و حصر امام‌خمینی، دست از [[مبارزه]] نکشید و به فعالیت خود ادامه داد <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۵.</ref>؛ به گونه‌ای که وقتی احتمال محاکمه و اعدام امام‌خمینی را شنید، برای اعتراض و پیگیری به همراه شماری از علمای مشهد به تهران و قم رفت <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۱۹.</ref>. پس از اینکه امام‌خمینی در فروردین ۱۳۴۳ آزاد شد، فردوسی‌پور همراه علما و طلاب مشهد به دیدار ایشان به قم رفت <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۴۰ ـ ۱۴۱.</ref>. وی پس از آزادی امام‌خمینی نیز با پخش [[پیام‌ها و اعلامیه‌های امام‌خمینی|اعلامیه]] و نوارهای ایشان به [[مبارزه]] با حکومت پهلوی ادامه داد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۵.</ref> و با سخنرانی و وعظ در مناطق مختلف کشور به تبلیغ اندیشه‌های امام‌خمینی پرداخت و در خرداد ۱۳۴۳ در عباس‌آباد مازندران به دلیل سخنرانی علیه رژیم پهلوی تحت تعقیب سازمان اطلاعات و امنیت کشور ([[ساواک]]) قرار گرفت <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۵.</ref>. او در ماه رمضان همین سال در شهرستان فردوس مشهد طی یک سخنرانی به برنامه‌های فرهنگی حکومت پهلوی اعتراض کرد و روز بعد به شهربانی احضار و از منبر منع شد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۶.</ref>؛ با این حال، سال‌های بعد به سخنرانی‌های خود در دیگر مناطق و شهرها ادامه داد که دوباره احضار شد و تذکر گرفت <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۶.</ref>.


فردوسی‌پور در [[قیام پانزده است خرداد]] ۱۳۴۲ ه استمراه است با روحانیان مبارزِ مشه استد فعال بود و پس از بازداشت و حصر امام‌خمینی، دست از [[مبارزه است]] نکشید و به است فعالیت خود ادامه است داد<ref>دبیرخانه است، خبرگان ملت، ۱/۳۴۵.</ref>؛ به است گونه است‌ای که است وقتی احتمال محاکمه است و اعدام امام‌خمینی را شنید، برای اعتراض و پیگیری به است ه استمراه است شماری از علمای مشه استد به است ته استران و قم رفت.<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۱۱۹.</ref> پس از اینکه است امام‌خمینی در فروردین ۱۳۴۳ آزاد شد، فردوسی‌پور ه استمراه است علما و طلاب مشه استد به است دیدار ایشان به است قم رفت.<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۱۴۰–۱۴۱.</ref> وی پس از آزادی امام‌خمینی نیز با پخش [[پیام‌ه استا و اعلامیه است‌ه استای امام‌خمینی|اعلامیه است]] و نواره استای ایشان به است [[مبارزه است]] با حکومت په استلوی ادامه است داد<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۱۸۵.</ref> و با سخنرانی و وعظ در مناطق مختلف کشور به است تبلیغ اندیشه است‌ه استای امام‌خمینی پرداخت و در خرداد ۱۳۴۳ در عباس‌آباد مازندران به است دلیل سخنرانی علیه است رژیم په استلوی تحت تعقیب سازمان اطلاعات و امنیت کشور ([[ساواک]]) قرار گرفت.<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۱۸۵.</ref> او در ماه است رمضان ه استمین سال در شه استرستان فردوس مشه استد طی یک سخنرانی به است برنامه است‌ه استای فره استنگی حکومت په استلوی اعتراض کرد و روز بعد به است شه استربانی احضار و از منبر منع شد<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۱۸۶.</ref>؛ با این حال، سال‌ه استای بعد به است سخنرانی‌ه استای خود در دیگر مناطق و شه استره استا ادامه است داد که است دوباره است احضار شد و تذکر گرفت.<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۱۸۶.</ref>
فردوسی‌پور در سال ۱۳۴۶ به همراه خانواده خود پنهانی راهی نجف شد و در حلقه یاران و [[شاگردان امام‌خمینی]] درآمد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۸ ـ ۱۸۹.</ref>. وی در ایجاد تشکل «روحانیون مبارز» خارج از کشور نقش داشت و از اعضای هسته مرکزی این تشکل شد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۹۵ ـ ۱۹۶.</ref>. با آغاز درس‌های [[ولایت فقیه]] امام‌خمینی در [[نجف]]، فردوسی‌پور و گروهی از طلاب انقلابی مسئولیت ضبط و آماده‌سازی و پخش درس‌ها، [[سخنرانی‌های امام‌خمینی|سخنرانی‌ها]]، جزوه‌ها و [[پیام‌ها و اعلامیه‌های امام‌خمینی|اعلامیه‌های]] ایشان را برای فرستادن به ایران بر عهده گرفتند <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۲۰۰؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، ۶/۲۲۳ ـ ۲۲۴.</ref>. وی همچنین در نجف در جمع‌آوری، تدوین، چاپ و پخش کتاب زندگی‌نامه [[سیدمصطفی خمینی]]، چاپ و پخش ماهنامه ۱۵ خرداد که در موضوع انقلاب و مبارزات منتشر می‌شد نقش داشت. این فعالیت‌ها توجه و حساسیت ساواک را در پی داشت <ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۳/۵۹۸.</ref>. در مهر ۱۳۵۷ امام‌خمینی از طریق [[سیداحمد خمینی]] در نجف به روحانیان اعلام کرد تصمیم گرفته است به [[کویت]] برود و از آنجا به کشور اسلامی دیگری خواهد رفت؛ به همین دلیل فردوسی‌پور با همکاری [[سیدعباس مهری]] نماینده امام‌خمینی در کویت، دعوتنامه امام‌خمینی و سیداحمد خمینی به کویت را تهیه کرد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۳۸۰ ـ ۳۸۱.</ref> و ایشان را هنگام هجرت از نجف به سوی کویت و پس از ممانعت دولت کویت از ورود امام‌خمینی به آن کشور، ایشان را در سفر به پاریس همراهی کرد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۳۸۷ ـ ۴۲۱.</ref> {{ببینید|هجرت امام‌خمینی}}.


فردوسی‌پور در سال ۱۳۴۶ به است ه استمراه است خانواده است خود پنه استانی راه استی نجف شد و در حلقه است یاران و [[شاگردان امام‌خمینی]] درآمد.<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۱۸۸–۱۸۹.</ref> وی در ایجاد تشکل «روحانیون مبارز» خارج از کشور نقش داشت و از اعضای ه استسته است مرکزی این تشکل شد.<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۱۹۵–۱۹۶.</ref> با آغاز درس‌ه استای [[ولایت فقیه است]] امام‌خمینی در [[نجف]]، فردوسی‌پور و گروه استی از طلاب انقلابی مسئولیت ضبط و آماده است‌سازی و پخش درس‌ه استا، [[سخنرانی‌ه استای امام‌خمینی|سخنرانی‌ه استا]]، جزوه است‌ه استا و [[پیام‌ه استا و اعلامیه است‌ه استای امام‌خمینی|اعلامیه است‌ه استای]] ایشان را برای فرستادن به است ایران بر عه استده است گرفتند.<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۲۰۰؛ مؤسسه است تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، ۶/۲۲۳–۲۲۴.</ref> وی ه استمچنین در نجف در جمع‌آوری، تدوین، چاپ و پخش کتاب زندگی‌نامه است [[سیدمصطفی خمینی]]، چاپ و پخش ماه استنامه است ۱۵ خرداد که است در موضوع انقلاب و مبارزات منتشر می‌شد نقش داشت. این فعالیت‌ه استا توجه است و حساسیت ساواک را در پی داشت.<ref>روحانی، نه استضت امام‌خمینی، ۳/۵۹۸.</ref> در مه استر ۱۳۵۷ امام‌خمینی از طریق [[سیداحمد خمینی]] در نجف به است روحانیان اعلام کرد تصمیم گرفته است‌است به است [[کویت]] برود و از آنجا به است کشور اسلامی دیگری خواه استد رفت؛ به است ه استمین دلیل فردوسی‌پور با ه استمکاری [[سیدعباس مه استری]] نماینده است امام‌خمینی در کویت، دعوتنامه است امام‌خمینی و سیداحمد خمینی به است کویت را ته استیه است کرد<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۳۸۰–۳۸۱.</ref> و ایشان را ه استنگام ه استجرت از نجف به است سوی کویت و پس از ممانعت دولت کویت از ورود امام‌خمینی به است آن کشور، ایشان را در سفر به است پاریس ه استمراه استی کرد<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۳۸۷–۴۲۱.</ref> {{ببینید|ه استجرت امام‌خمینی}}.
پس از ورود امام‌خمینی و همراهان وی به [[پاریس]]، کمیته‌ای تشکیل شد <ref>فردوسی‌پور، پابه‌پای آفتاب، ۲/۳۷۱ ـ ۳۷۲.</ref>. در این کمیته فردوسی‌پور در تدوین و تنظیم اطلاعیه دفتر ایشان و هماهنگ‌کردن دیدارهای امام‌خمینی در [[پاریس]] و نوفل لوشاتو شرکت داشت <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۵.</ref> و در پاسخگویی به تماس‌های دفتر و ارتباط تلفنی امام‌خمینی با سران و رهبران انقلاب در ایران فعال بود <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۲۶۴.</ref> {{ببینید|نوفل لوشاتو}}. وی در دوازدهم بهمن ۱۳۵۷ با هواپیمای حامل امام‌خمینی وارد ایران شد <ref>فردوسی‌پور، پابه‌پای آفتاب، ۲/۳۹۲ ـ ۳۹۴.</ref>.


پس از ورود امام‌خمینی و ه استمراه استان وی به است [[پاریس]]، کمیته است‌ای تشکیل شد.<ref>فردوسی‌پور، پابه است‌پای آفتاب، ۲/۳۷۱–۳۷۲.</ref> در این کمیته است فردوسی‌پور در تدوین و تنظیم اطلاعیه است دفتر ایشان و ه استماه استنگ‌کردن دیداره استای امام‌خمینی در [[پاریس]] و نوفل لوشاتو شرکت داشت<ref>دبیرخانه است، خبرگان ملت، ۱/۳۴۵.</ref> و در پاسخگویی به است تماس‌ه استای دفتر و ارتباط تلفنی امام‌خمینی با سران و ره استبران انقلاب در ایران فعال بود<ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۲۶۴.</ref> {{ببینید|نوفل لوشاتو}}. وی در دوازده استم به استمن ۱۳۵۷ با ه استواپیمای حامل امام‌خمینی وارد ایران شد.<ref>فردوسی‌پور، پابه است‌پای آفتاب، ۲/۳۹۲–۳۹۴.</ref>
فردوسی‌پور پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]]، عضو [[دفتر امام‌خمینی]] در قم و تهران بود <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.</ref>؛ همچنین مسئولیت حساب ۱۰۰ امام‌خمینی را ـ که به منظور خانه‌سازی برای مستضعفان افتتاح شده بود ـ در [[بنیاد مسکن انقلاب اسلامی]] قم بر عهده داشت <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.</ref>. وی در تیرماه ۱۳۵۸ به درخواست مردم فردوس، از سوی امام‌خمینی برای رسیدگی به امور مذهبی و مشکلات محلی به آن شهر اعزام شد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۲۵۳.</ref> و در مهر ۱۳۵۸ با حکم امام‌خمینی به سمت قاضی شرع در دادگاه‌های انقلاب اسلامی خراسان منصوب شد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۷۱.</ref>؛ چنان‌که در مرداد ۱۳۵۸ به ریاست دادگاه انقلاب اسلامی شهرستان‌های طبس و فردوس انتخاب شد <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.</ref>. فردوسی‌پور در خرداد ۱۳۵۹ منتخب مردم فردوس و طبس در دور اول [[مجلس شورای اسلامی]] و در خرداد ۱۳۶۳ نماینده مردم مشهد در دور دوم مجلس شورای اسلامی شد <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.</ref>. او در مجلس عضو کمیسیون‌های تحقیق، اصل نود و کمیسیون امور حقوقی و قضایی بود <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.</ref>. وی در فروردین ۱۳۶۱ برای تعمیر مسجد جامع و مدرسه علمیه در شهرستان فردوس اجازه استفاده از وجوهات از امام‌خمینی گرفت <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۷۰.</ref>. وی همچنین در دوره اول و دوم [[مجلس خبرگان رهبری]] نماینده مردم استان خراسان شد و مسئولیت برگزاری کنگره امام‌رضا(ع) را بر عهده داشت <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۷.</ref>. وی در دی ۱۳۶۴ از امام‌خمینی اجازه تصرف در [[امور حسبیه]] و شرعی‏ را دریافت کرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۴۶۵.</ref> و در سال‌های ۱۳۶۵ و ۱۳۶۶ نماینده مجلس شورای اسلامی در شورای سرپرستی [[صدا و سیما]] بود و در این مقام برخی مسائل شرعی در باره صدا و سیما را از امام‌خمینی پرسیده است و امام‌خمینی پاسخ داده است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۴۴۶؛ فردوسی‌پور، خاطرات، ۳۳۲.</ref> {{ببینید|تلویزیون}}.


فردوسی‌پور پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]]، عضو [[دفتر امام‌خمینی]] در قم و ته استران بود<ref>دبیرخانه است، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.</ref>؛ ه استمچنین مسئولیت حساب ۱۰۰ امام‌خمینی را ـ که است به است منظور خانه است‌سازی برای مستضعفان افتتاح شده است بود ـ در [[بنیاد مسکن انقلاب اسلامی]] قم بر عه استده است داشت.<ref>دبیرخانه است، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.</ref> وی در تیرماه است ۱۳۵۸ به است درخواست مردم فردوس، از سوی امام‌خمینی برای رسیدگی به است امور مذه استبی و مشکلات محلی به است آن شه استر اعزام شد<ref>امام‌خمینی، صحیفه است، ۸/۲۵۳.</ref> و در مه استر ۱۳۵۸ با حکم امام‌خمینی به است سمت قاضی شرع در دادگاه است‌ه استای انقلاب اسلامی خراسان منصوب شد<ref>امام‌خمینی، صحیفه است، ۱۰/۱۷۱.</ref>؛ چنان‌که است در مرداد ۱۳۵۸ به است ریاست دادگاه است انقلاب اسلامی شه استرستان‌ه استای طبس و فردوس انتخاب شد.<ref>دبیرخانه است، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.</ref> فردوسی‌پور در خرداد ۱۳۵۹ منتخب مردم فردوس و طبس در دور اول [[مجلس شورای اسلامی]] و در خرداد ۱۳۶۳ نماینده است مردم مشه استد در دور دوم مجلس شورای اسلامی شد.<ref>دبیرخانه است، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.</ref> او در مجلس عضو کمیسیون‌ه استای تحقیق، اصل نود و کمیسیون امور حقوقی و قضایی بود.<ref>دبیرخانه است، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.</ref> وی در فروردین ۱۳۶۱ برای تعمیر مسجد جامع و مدرسه است علمیه است در شه استرستان فردوس اجازه است استفاده است از وجوه استات از امام‌خمینی گرفت.<ref>امام‌خمینی، صحیفه است، ۲۱/۶۷۰.</ref> وی ه استمچنین در دوره است اول و دوم [[مجلس خبرگان ره استبری]] نماینده است مردم استان خراسان شد و مسئولیت برگزاری کنگره است امام‌رضا(ع) را بر عه استده است داشت.<ref>دبیرخانه است، خبرگان ملت، ۱/۳۴۷.</ref> وی در دی ۱۳۶۴ از امام‌خمینی اجازه است تصرف در [[امور حسبیه است]] و شرعی را دریافت کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه است، ۱۹/۴۶۵.</ref> و در سال‌ه استای ۱۳۶۵ و ۱۳۶۶ نماینده است مجلس شورای اسلامی در شورای سرپرستی [[صدا و سیما]] بود و در این مقام برخی مسائل شرعی درباره است صدا و سیما را از امام‌خمینی پرسیده است‌است و امام‌خمینی پاسخ داده است‌است<ref>امام‌خمینی، صحیفه است، ۲۰/۴۴۶؛ فردوسی‌پور، خاطرات، ۳۳۲.</ref> {{ببینید|تلویزیون}}.
به نظر فردوسی‌پور امام‌خمینی از لحاظ علمی تأثیری بر حوزه قم و نجف گذاشت که همه او را به عنوان مرجع، فقیه، اصولی، فیلسوف و [[عارف]] کامل و جامع پذیرفتند <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۹۶.</ref> و از نظر فهم سیاسی، ایشان از ویژگی‌هایی برخوردار بود که ‌توانست رهبر جهان [[تشیع]] و پرچمدار انقلاب باشد و مردم نیز دانستند تنها ایشان می‌تواند جانشین حقیقی [[سیدحسین بروجردی]] باشد <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۷۲ ـ ۷۳.</ref>. از نگاه وی از روزی که امام‌خمینی انقلاب را آغاز کرد، هدفش از ‌میان‌بردن رژیم نامشروع پهلوی و جایگزین‌کردن [[حکومت اسلامی]] بود و به پیروزی انقلاب اسلامی نیز یقین داشت <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۱۴۴.</ref> و هجرت ایشان به پاریس، راه‌کاری منطقی بود که یک عالِم جهادگر از محدوده محیط ستم و خفقان خارج شد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۴۱۷ ـ ۴۱۸.</ref>.


به است نظر فردوسی‌پور امام‌خمینی از لحاظ علمی تأثیری بر حوزه است قم و نجف گذاشت که است ه استمه است او را به است عنوان مرجع، فقیه است، اصولی، فیلسوف و [[عارف]] کامل و جامع پذیرفتند<ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۹۶.</ref> و از نظر فه استم سیاسی، ایشان از ویژگی‌ه استایی برخوردار بود که است توانست ره استبر جه استان [[تشیع]] و پرچمدار انقلاب باشد و مردم نیز دانستند تنه استا ایشان می‌تواند جانشین حقیقی [[سیدحسین بروجردی]] باشد.<ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۷۲–۷۳.</ref> از نگاه است وی از روزی که است امام‌خمینی انقلاب را آغاز کرد، ه استدفش از میان‌بردن رژیم نامشروع په استلوی و جایگزین‌کردن [[حکومت اسلامی]] بود و به است پیروزی انقلاب اسلامی نیز یقین داشت<ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۱۴۴.</ref> و ه استجرت ایشان به است پاریس، راه است‌کاری منطقی بود که است یک عالِم جه استادگر از محدوده است محیط ستم و خفقان خارج شد.<ref>فردوسی‌پور، ه استمگام با خورشید، ۴۱۷–۴۱۸.</ref>
اسماعیل فردوسی‌پور که از اعضای ذخیره شورای مرکزی [[حزب جمهوری اسلامی]] بود <ref>اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، ۶۳.</ref>، در هفتم تیر ۱۳۶۰ در حادثه انفجار دفتر این حزب {{ببینید|هفت تیر}} مجروح شد <ref>کردی، زندگی و مبارزات شهید آیت‌الله بهشتی، ۱۹۶؛ اصغرنیا، یاد آن شب، ۷۷.</ref> و پس از آن دچار کسالت و بیماری شد و از وی به شهید زنده یاد می‌شد. وی سرانجام در ۲۶ بهمن ۱۳۸۵ در سن ۶۹سالگی درگذشت و در زادگاهش شهرستان فردوس به ‌خاک سپرده شد <ref>اطلاعات، ۲۸/۱۱/۱۳۸۵ش، ۲.</ref>.
 
==پانویس==
اسماعیل فردوسی‌پور که است از اعضای ذخیره است شورای مرکزی [[حزب جمه استوری اسلامی]] بود،<ref>اسماعیلی، حزب جمه استوری اسلامی، ۶۳.</ref> در ه استفتم تیر ۱۳۶۰ در حادثه است انفجار دفتر این حزب {{ببینید|ه استفت تیر}} مجروح شد<ref>کردی، زندگی و مبارزات شه استید آیت‌الله است به استشتی، ۱۹۶؛ اصغرنیا، یاد آن شب، ۷۷.</ref> و پس از آن دچار کسالت و بیماری شد و از وی به است شه استید زنده است یاد می‌شد. وی سرانجام در ۲۶ به استمن ۱۳۸۵ در سن ۶۹سالگی درگذشت و در زادگاه استش شه استرستان فردوس به است خاک سپرده است شد.<ref>اطلاعات، ۲۸/۱۱/۱۳۸۵ش، ۲.</ref>
 
== پانویس ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
 
==منابع==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* اسماعیلی، خیرالله است، حزب جمه استوری اسلامی، ته استران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۶ش.
* اسماعیلی، خیرالله، حزب جمهوری اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۶ش.
* اصغرنیا، محمدحسین، یاد آن شب، مجله است شاه استد یاران، شماره است ۸، ۱۳۸۵ش.
* اصغرنیا، محمدحسین، یاد آن شب، مجله شاهد یاران، شماره ۸، ۱۳۸۵ش.
* اطلاعات، روزنامه است، ۲۸/۱۱/۱۳۸۵ش.
* اطلاعات، روزنامه، ۲۸/۱۱/۱۳۸۵ش.
* امام‌خمینی، سیدروح‌الله است، صحیفه است امام، ته استران، مؤسسه است تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
* امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
* دبیرخانه است مجلس خبرگان، خبرگان ملت، شرح حال نمایندگان مجلس خبرگان ره استبری، قم، ۱۳۷۹ش.
* دبیرخانه مجلس خبرگان، خبرگان ملت، شرح حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، قم، ۱۳۷۹ش.
* روحانی، سیدحمید، نه استضت امام‌خمینی، ته استران، عروج، چاپ پنجم، ۱۳۸۲ش.
* روحانی، سیدحمید، نهضت امام‌خمینی، تهران، عروج، چاپ پنجم، ۱۳۸۲ش.
* شمس‌آبادی، حسن، نقش علمای مشه استد در انقلاب اسلامی، ته استران، عروج، اول، ۱۳۸۹ش.
* شمس‌آبادی، حسن، نقش علمای مشهد در انقلاب اسلامی، تهران، عروج، اول، ۱۳۸۹ش.
* فردوسی‌پور، اسماعیل، خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین فردوسی‌پور، تدوین فرامرز شعاع‌حسینی و رحیم روح‌بخش، عروج، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.
* فردوسی‌پور، اسماعیل، خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین فردوسی‌پور، تدوین فرامرز شعاع‌حسینی و رحیم روح‌بخش، عروج، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.
* فردوسی‌پور، اسماعیل، مصاحبه است، چاپ‌شده است در پابه است‌پای آفتاب، تدوین امیررضا ستوده است، ته استران، پنجره است، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.
* فردوسی‌پور، اسماعیل، مصاحبه، چاپ‌شده در پابه‌پای آفتاب، تدوین امیررضا ستوده، تهران، پنجره، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.
* فردوسی‌پور، اسماعیل، ه استمگام با خورشید از ایران تا ایران، خاطرات اسماعیل فردوسی‌پور، قم، مجتمع فره استنگی اجتماعی امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۷۲ش.
* فردوسی‌پور، اسماعیل، همگام با خورشید از ایران تا ایران، خاطرات اسماعیل فردوسی‌پور، قم، مجتمع فرهنگی اجتماعی امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۷۲ش.
* کردی، علی، زندگی و مبارزات شه استید آیت‌الله است به استشتی، ته استران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
* کردی، علی، زندگی و مبارزات شهید آیت‌الله بهشتی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
* مؤسسه است تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه است اسناد به است روایت ساواک، ته استران، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
* مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
{{پایان}}
{{پایان}}
 
==پیوند به بیرون==
== پیوند به است بیرون ==
* محمد رجائی‌نژاد، [https://books.khomeini.ir/10007/books/558/ اسماعیل فردوسی‌پور]، دانشنامه امام‌خمینی، ج۷، ص۵۵۸-۵۶۱.
* محمد رجائی‌نژاد، [https://books.khomeini.ir/10007/books/558/ اسماعیل فردوسی‌پور]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۷، ص۵۵۸–۵۶۱.
[[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]]
[[رده است:مقاله است‌ه استای آماده است ارزیابی]]
[[رده:مقاله‌های جلد هفتم دانشنامه]]
[[رده است:مقاله است‌ه استای جلد ه استفتم دانشنامه است]]

نسخهٔ ‏۲۵ دی ۱۴۰۱، ساعت ۰۱:۰۷

اسماعیل فردوسی‌پور
فردوسی پور .jpg
شناسنامه
نام کاملاسماعیل فردوسی‌پور
زادروزدوم شهریور ۱۳۱۷
شهر تولدشهرستان فردوس استان خراسان
کشور تولدایران
تاریخ درگذشت۲۶ بهمن ۱۳۸۵
شهر درگذشتشهرستان فردوس
کشور درگذشتایران
دیناسلام
مذهبشیعه
اطلاعات سیاسی
پست‌هاروحانی مبارز، شاگرد امام‌خمینی، نماینده خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی
اطلاعات علمی و مذهبی
اساتیدمحمدتقی ادیب نیشابوری، میرزااحمد مدرس یزدی، هاشم قزوینی و مجتبی قزوینی، سیدابوالقاسم خویی، میرزا‌‌باقر زنجانی و سیدعلی سیستانی

اسماعیل فردوسی‌پور، روحانی مبارز، شاگرد امام‌خمینی، نماینده خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی.

زندگی‌نامه

اسماعیل فردوسی‌پور فرزند غلامعلی، دوم شهریور ۱۳۱۷ در شهرستان فردوس استان خراسان متولد شد [۱] و در پنج‌سالگی پس از درگذشت پدر، مادرش سرپرستی او را بر عهده گرفت [۲]. وی در مسجد جامع فردوس گاهی مکبر می‌شد که مورد توجه مجتبی قزوینی امام جماعت قرار گرفت؛ به همین دلیل پس از پایان تحصیلات ابتدایی با تشویق وی به تحصیل علوم دینی روی آورد. فردوسی‌پور دروس مقدماتی حوزه را در سال ۱۳۳۱ در فردوس آغاز کرد [۳] و در سال ۱۳۳۲ برای ادامه تحصیل عازم مشهد شد [۴]. او دو سال در خانه مجتبی قزوینی که از علمای تراز اول مشهد و از شاگردان سیدمحمدکاظم یزدی، میرزا‌محمدتقی شیرازی و میرزا‌محمدحسین نایینی بود زندگی کرد و زیر نظر وی تربیت شد [۵].

فردوسی‌پور ادبیات عرب را در مدرسه نواب مشهد نزد محمدتقی ادیب نیشابوری و سطوح متوسط و عالی را نزد میرزااحمد مدرس یزدی، هاشم قزوینی و مجتبی قزوینی آموخت [۶]؛ همچنین شرح اشارات، شرح منظومه، مشاعر، عرشیه و اسفار را از مجتبی قزوینی فرا گرفت [۷] و هشت سال در مشهد در درس خارج فقه و اصول حسین وحید خراسانی شرکت کرد [۸]. فردوسی‌پور پس از حضور در نجف در سال ۱۳۴۶ از سیدابوالقاسم خویی، میرزا‌‌باقر زنجانی و سیدعلی سیستانی بهره‌مند گردید [۹]؛ اما بیشترین استفاده علمیِ وی یازده سال حضور در درس خارج فقه امام‌خمینی در نجف بود [۱۰].

فردوسی‌پور پس از مهاجرت از فردوس به مشهد و سکونت در خانه قزوینی که فردی آگاه از مسائل سیاسی روز بود، به امور سیاسی گرایش یافت [۱۱]. وقتی اعتراض امام‌خمینی به ماجرای انجمن‌های ایالتی و ولایتی آغاز شد (ببینید: انجمن‌های ایالتی و ولایتی)، او به نهضت پیوست و از راه و روش امام‌خمینی حمایت کرد [۱۲]. فردوسی‌پور در سال‌های ۱۳۴۱ و ۱۳۴۲ از طریق سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، ابوالقاسم خزعلی، سیدمحمدرضا سعیدی و طلاب انقلابی که تابستان‌ها از قم به مشهد می‌رفتند با اندیشه‌های امام‌خمینی آشنایی پیدا کرد [۱۳]؛ سپس با شنیدن نوارهای سخنرانی و مطالعه اعلامیه‌های امام‌خمینی که به مشهد می‌رسید، به ایشان علاقه‌مند شد [۱۴]. به اعتقاد فردوسی‌پور در آغاز نهضت سال ۱۳۴۱، روحانیان مشهد نسبت به قم و تهران و حتی نجف، کمتر تحرک داشتند [۱۵]؛ به همین جهت طلاب انقلابی با راهنماییِ ‌مجتبی قزوینی و میرزاجواد‌ تهرانی و محوریت هاشمی‌نژاد و خود وی برای شکستن سکوت علمای مشهد در جلوی خانه برخی از روحانیان اجتماع کردند؛ اما همکاری آنان را در پی نداشت [۱۶].

فردوسی‌پور در قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲ همراه با روحانیان مبارزِ مشهد فعال بود و پس از بازداشت و حصر امام‌خمینی، دست از مبارزه نکشید و به فعالیت خود ادامه داد [۱۷]؛ به گونه‌ای که وقتی احتمال محاکمه و اعدام امام‌خمینی را شنید، برای اعتراض و پیگیری به همراه شماری از علمای مشهد به تهران و قم رفت [۱۸]. پس از اینکه امام‌خمینی در فروردین ۱۳۴۳ آزاد شد، فردوسی‌پور همراه علما و طلاب مشهد به دیدار ایشان به قم رفت [۱۹]. وی پس از آزادی امام‌خمینی نیز با پخش اعلامیه و نوارهای ایشان به مبارزه با حکومت پهلوی ادامه داد [۲۰] و با سخنرانی و وعظ در مناطق مختلف کشور به تبلیغ اندیشه‌های امام‌خمینی پرداخت و در خرداد ۱۳۴۳ در عباس‌آباد مازندران به دلیل سخنرانی علیه رژیم پهلوی تحت تعقیب سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) قرار گرفت [۲۱]. او در ماه رمضان همین سال در شهرستان فردوس مشهد طی یک سخنرانی به برنامه‌های فرهنگی حکومت پهلوی اعتراض کرد و روز بعد به شهربانی احضار و از منبر منع شد [۲۲]؛ با این حال، سال‌های بعد به سخنرانی‌های خود در دیگر مناطق و شهرها ادامه داد که دوباره احضار شد و تذکر گرفت [۲۳].

فردوسی‌پور در سال ۱۳۴۶ به همراه خانواده خود پنهانی راهی نجف شد و در حلقه یاران و شاگردان امام‌خمینی درآمد [۲۴]. وی در ایجاد تشکل «روحانیون مبارز» خارج از کشور نقش داشت و از اعضای هسته مرکزی این تشکل شد [۲۵]. با آغاز درس‌های ولایت فقیه امام‌خمینی در نجف، فردوسی‌پور و گروهی از طلاب انقلابی مسئولیت ضبط و آماده‌سازی و پخش درس‌ها، سخنرانی‌ها، جزوه‌ها و اعلامیه‌های ایشان را برای فرستادن به ایران بر عهده گرفتند [۲۶]. وی همچنین در نجف در جمع‌آوری، تدوین، چاپ و پخش کتاب زندگی‌نامه سیدمصطفی خمینی، چاپ و پخش ماهنامه ۱۵ خرداد که در موضوع انقلاب و مبارزات منتشر می‌شد نقش داشت. این فعالیت‌ها توجه و حساسیت ساواک را در پی داشت [۲۷]. در مهر ۱۳۵۷ امام‌خمینی از طریق سیداحمد خمینی در نجف به روحانیان اعلام کرد تصمیم گرفته است به کویت برود و از آنجا به کشور اسلامی دیگری خواهد رفت؛ به همین دلیل فردوسی‌پور با همکاری سیدعباس مهری نماینده امام‌خمینی در کویت، دعوتنامه امام‌خمینی و سیداحمد خمینی به کویت را تهیه کرد [۲۸] و ایشان را هنگام هجرت از نجف به سوی کویت و پس از ممانعت دولت کویت از ورود امام‌خمینی به آن کشور، ایشان را در سفر به پاریس همراهی کرد [۲۹] (ببینید: هجرت امام‌خمینی).

پس از ورود امام‌خمینی و همراهان وی به پاریس، کمیته‌ای تشکیل شد [۳۰]. در این کمیته فردوسی‌پور در تدوین و تنظیم اطلاعیه دفتر ایشان و هماهنگ‌کردن دیدارهای امام‌خمینی در پاریس و نوفل لوشاتو شرکت داشت [۳۱] و در پاسخگویی به تماس‌های دفتر و ارتباط تلفنی امام‌خمینی با سران و رهبران انقلاب در ایران فعال بود [۳۲] (ببینید: نوفل لوشاتو). وی در دوازدهم بهمن ۱۳۵۷ با هواپیمای حامل امام‌خمینی وارد ایران شد [۳۳].

فردوسی‌پور پس از پیروزی انقلاب اسلامی، عضو دفتر امام‌خمینی در قم و تهران بود [۳۴]؛ همچنین مسئولیت حساب ۱۰۰ امام‌خمینی را ـ که به منظور خانه‌سازی برای مستضعفان افتتاح شده بود ـ در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی قم بر عهده داشت [۳۵]. وی در تیرماه ۱۳۵۸ به درخواست مردم فردوس، از سوی امام‌خمینی برای رسیدگی به امور مذهبی و مشکلات محلی به آن شهر اعزام شد [۳۶] و در مهر ۱۳۵۸ با حکم امام‌خمینی به سمت قاضی شرع در دادگاه‌های انقلاب اسلامی خراسان منصوب شد [۳۷]؛ چنان‌که در مرداد ۱۳۵۸ به ریاست دادگاه انقلاب اسلامی شهرستان‌های طبس و فردوس انتخاب شد [۳۸]. فردوسی‌پور در خرداد ۱۳۵۹ منتخب مردم فردوس و طبس در دور اول مجلس شورای اسلامی و در خرداد ۱۳۶۳ نماینده مردم مشهد در دور دوم مجلس شورای اسلامی شد [۳۹]. او در مجلس عضو کمیسیون‌های تحقیق، اصل نود و کمیسیون امور حقوقی و قضایی بود [۴۰]. وی در فروردین ۱۳۶۱ برای تعمیر مسجد جامع و مدرسه علمیه در شهرستان فردوس اجازه استفاده از وجوهات از امام‌خمینی گرفت [۴۱]. وی همچنین در دوره اول و دوم مجلس خبرگان رهبری نماینده مردم استان خراسان شد و مسئولیت برگزاری کنگره امام‌رضا(ع) را بر عهده داشت [۴۲]. وی در دی ۱۳۶۴ از امام‌خمینی اجازه تصرف در امور حسبیه و شرعی‏ را دریافت کرد [۴۳] و در سال‌های ۱۳۶۵ و ۱۳۶۶ نماینده مجلس شورای اسلامی در شورای سرپرستی صدا و سیما بود و در این مقام برخی مسائل شرعی در باره صدا و سیما را از امام‌خمینی پرسیده است و امام‌خمینی پاسخ داده است [۴۴] (ببینید: تلویزیون).

به نظر فردوسی‌پور امام‌خمینی از لحاظ علمی تأثیری بر حوزه قم و نجف گذاشت که همه او را به عنوان مرجع، فقیه، اصولی، فیلسوف و عارف کامل و جامع پذیرفتند [۴۵] و از نظر فهم سیاسی، ایشان از ویژگی‌هایی برخوردار بود که ‌توانست رهبر جهان تشیع و پرچمدار انقلاب باشد و مردم نیز دانستند تنها ایشان می‌تواند جانشین حقیقی سیدحسین بروجردی باشد [۴۶]. از نگاه وی از روزی که امام‌خمینی انقلاب را آغاز کرد، هدفش از ‌میان‌بردن رژیم نامشروع پهلوی و جایگزین‌کردن حکومت اسلامی بود و به پیروزی انقلاب اسلامی نیز یقین داشت [۴۷] و هجرت ایشان به پاریس، راه‌کاری منطقی بود که یک عالِم جهادگر از محدوده محیط ستم و خفقان خارج شد [۴۸].

اسماعیل فردوسی‌پور که از اعضای ذخیره شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی بود [۴۹]، در هفتم تیر ۱۳۶۰ در حادثه انفجار دفتر این حزب (ببینید: هفت تیر) مجروح شد [۵۰] و پس از آن دچار کسالت و بیماری شد و از وی به شهید زنده یاد می‌شد. وی سرانجام در ۲۶ بهمن ۱۳۸۵ در سن ۶۹سالگی درگذشت و در زادگاهش شهرستان فردوس به ‌خاک سپرده شد [۵۱].

پانویس

  1. فردوسی‌پور، خاطرات، ۳؛ فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۵.
  2. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۵.
  3. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸ ـ ۱۹.
  4. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۲۰؛ فردوسی‌پور، خاطرات، ۵.
  5. فردوسی‌پور، خاطرات، ۳ ـ ۵.
  6. فردوسی‌پور، خاطرات، ۵ ـ ۶؛ دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۴.
  7. دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۴.
  8. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۲۰؛ فردوسی‌پور، خاطرات، ۷.
  9. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۸ ـ ۱۸۹.
  10. دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۴.
  11. فردوسی‌پور، خاطرات، ۷ ـ ۱۰.
  12. فردوسی‌پور، خاطرات، ۷ ـ ۱۰.
  13. فردوسی‌پور، خاطرات، ۱۸ ـ ۱۹.
  14. فردوسی‌پور، خاطرات، ۱۳ ـ ۱۴.
  15. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۳۷ ـ ۳۸.
  16. فردوسی‌پور، خاطرات، ۱۰؛ شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد در انقلاب، ۱۱۸ ـ ۱۲۲.
  17. دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۵.
  18. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۱۹.
  19. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۴۰ ـ ۱۴۱.
  20. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۵.
  21. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۵.
  22. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۶.
  23. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۶.
  24. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۸ ـ ۱۸۹.
  25. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۹۵ ـ ۱۹۶.
  26. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۲۰۰؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، ۶/۲۲۳ ـ ۲۲۴.
  27. روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۳/۵۹۸.
  28. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۳۸۰ ـ ۳۸۱.
  29. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۳۸۷ ـ ۴۲۱.
  30. فردوسی‌پور، پابه‌پای آفتاب، ۲/۳۷۱ ـ ۳۷۲.
  31. دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۵.
  32. فردوسی‌پور، خاطرات، ۲۶۴.
  33. فردوسی‌پور، پابه‌پای آفتاب، ۲/۳۹۲ ـ ۳۹۴.
  34. دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.
  35. دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.
  36. امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۲۵۳.
  37. امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۷۱.
  38. دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.
  39. دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.
  40. دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.
  41. امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۷۰.
  42. دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۷.
  43. امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۴۶۵.
  44. امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۴۴۶؛ فردوسی‌پور، خاطرات، ۳۳۲.
  45. فردوسی‌پور، خاطرات، ۹۶.
  46. فردوسی‌پور، خاطرات، ۷۲ ـ ۷۳.
  47. فردوسی‌پور، خاطرات، ۱۴۴.
  48. فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۴۱۷ ـ ۴۱۸.
  49. اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، ۶۳.
  50. کردی، زندگی و مبارزات شهید آیت‌الله بهشتی، ۱۹۶؛ اصغرنیا، یاد آن شب، ۷۷.
  51. اطلاعات، ۲۸/۱۱/۱۳۸۵ش، ۲.

منابع

  • اسماعیلی، خیرالله، حزب جمهوری اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۶ش.
  • اصغرنیا، محمدحسین، یاد آن شب، مجله شاهد یاران، شماره ۸، ۱۳۸۵ش.
  • اطلاعات، روزنامه، ۲۸/۱۱/۱۳۸۵ش.
  • امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
  • دبیرخانه مجلس خبرگان، خبرگان ملت، شرح حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، قم، ۱۳۷۹ش.
  • روحانی، سیدحمید، نهضت امام‌خمینی، تهران، عروج، چاپ پنجم، ۱۳۸۲ش.
  • شمس‌آبادی، حسن، نقش علمای مشهد در انقلاب اسلامی، تهران، عروج، اول، ۱۳۸۹ش.
  • فردوسی‌پور، اسماعیل، خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین فردوسی‌پور، تدوین فرامرز شعاع‌حسینی و رحیم روح‌بخش، عروج، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.
  • فردوسی‌پور، اسماعیل، مصاحبه، چاپ‌شده در پابه‌پای آفتاب، تدوین امیررضا ستوده، تهران، پنجره، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.
  • فردوسی‌پور، اسماعیل، همگام با خورشید از ایران تا ایران، خاطرات اسماعیل فردوسی‌پور، قم، مجتمع فرهنگی اجتماعی امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۷۲ش.
  • کردی، علی، زندگی و مبارزات شهید آیت‌الله بهشتی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
  • مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.

پیوند به بیرون