سیداحمد زنجانی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''زنجانی، سیداحمد'''، از مدرسان حوزه علمیه و از دوستان [[امام‌خمینی]] در [[قم]] است.
'''زنجانی، سیداحمد'''، از مدرسان [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه]] و از دوستان [[امام‌خمینی]] در [[قم]] است.
==زندگی‌نامه==
==زندگی‌نامه==
سیداحمد حسینی (شبیری) زنجانی در چهارم [[صفر]] ۱۳۰۸ق/ ۲۸ [[شهریور]] ۱۲۶۹ش در [[زنجان]] به دنیا آمد <ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴.</ref>. پدرش سیدعنایت‌الله از شاگردان آخوند [[ملاقربانعلی زنجانی]] بود <ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۳.</ref> و در حدود ۱۲۸۸ق/ ۱۲۵۰ش از روستاهای [[میانه]] به زنجان رفت و در این شهر [[ازدواج]] کرد و سال ۱۳۴۳ق/ ۱۳۰۳ش درگذشت <ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۳؛ باقری بیدهندی، نجوم امت، ۲۶/۱۱۴.</ref>.
سیداحمد حسینی (شبیری) زنجانی در چهارم [[صفر]] ۱۳۰۸ق/ ۲۸ [[شهریور]] ۱۲۶۹ش در [[زنجان]] به دنیا آمد <ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴.</ref>. پدرش سیدعنایت‌الله از شاگردان آخوند [[ملاقربانعلی زنجانی]] بود <ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۳.</ref> و در حدود ۱۲۸۸ق/ ۱۲۵۰ش از روستاهای [[میانه]] به زنجان رفت و در این شهر [[ازدواج]] کرد و سال ۱۳۴۳ق/ ۱۳۰۳ش درگذشت <ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۳؛ باقری بیدهندی، نجوم امت، ۲۶/۱۱۴.</ref>.
خط ۷: خط ۷:
زنجانی در سال ۱۳۴۶ق/ ۱۳۰۶ش به [[قم]] رفت <ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۳۴۱/۳.</ref> و از درس [[میرزامحمدصادق خاتون‌آبادی]] (م۱۳۴۹ق)، [[محمدرضا نجفی اصفهانی]] (م۱۳۶۲ق) و [[شیخ‌عبدالکریم حائری یزدی]] استفاده کرد <ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴؛ باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۶.</ref>. وی که با امام‌خمینی هم‌درس و هم‌بحث بود <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۶۵۱ ـ ۶۵۲.</ref>، ده سال در درس حائری شرکت کرد <ref>خیابانی تبریزی، علمای معاصر، ۴۳۰.</ref> و درس ایشان را نوشت <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۶ ـ ۱۱۷.</ref>. وی از سیدمحسن امین عاملی، محمدرضا مسجدشاهی، حائری یزدی و [[شیخ‌عباس قمی]] و سیدعبدالحسین شرف‌الدین عاملی اجازه روایت داشت <ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴.</ref>.
زنجانی در سال ۱۳۴۶ق/ ۱۳۰۶ش به [[قم]] رفت <ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۳۴۱/۳.</ref> و از درس [[میرزامحمدصادق خاتون‌آبادی]] (م۱۳۴۹ق)، [[محمدرضا نجفی اصفهانی]] (م۱۳۶۲ق) و [[شیخ‌عبدالکریم حائری یزدی]] استفاده کرد <ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴؛ باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۶.</ref>. وی که با امام‌خمینی هم‌درس و هم‌بحث بود <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۶۵۱ ـ ۶۵۲.</ref>، ده سال در درس حائری شرکت کرد <ref>خیابانی تبریزی، علمای معاصر، ۴۳۰.</ref> و درس ایشان را نوشت <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۶ ـ ۱۱۷.</ref>. وی از سیدمحسن امین عاملی، محمدرضا مسجدشاهی، حائری یزدی و [[شیخ‌عباس قمی]] و سیدعبدالحسین شرف‌الدین عاملی اجازه روایت داشت <ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴.</ref>.


زنجانی عالمی خودساخته <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۵؛ جواهر کلام، تربت پاکان، ۱/۳۳۷.</ref>، بی‌تکلف، [[فروتن]] <ref>کریمی جهرمی، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله سیداحمد زنجانی، ۹ ـ ۱۰.</ref>، آزاده و شجاع بود و مطالبی را که دیگران جرئت گفتن آن را نداشتند، به زبان می‌آورد <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۳.</ref>. بسیار قرآن [[تلاوت]] می‌کرد <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۴؛ شبیری زنجانی، حریم امام، ۵.</ref>، از [[خشک مقدسی]]، بیزار و از اشخاص متظاهر به [[تقوا]] و خرافی که به حقوق دیگران بی‌قید بودند، متنفر بود <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱/۵۹۵.</ref>.
زنجانی عالمی خودساخته <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۵؛ جواهر کلام، تربت پاکان، ۱/۳۳۷.</ref>، بی‌تکلف، [[فروتن]] <ref>کریمی جهرمی، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله سیداحمد زنجانی، ۹ ـ ۱۰.</ref>، آزاده و شجاع بود و مطالبی را که دیگران جرئت گفتن آن را نداشتند، به زبان می‌آورد <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۳.</ref>. بسیار قرآن [[تلاوت]] می‌کرد <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۴؛ شبیری زنجانی، حریم امام، ۵.</ref>، از خشک مقدسی، بیزار و از اشخاص متظاهر به [[تقوا]] و خرافی که به حقوق دیگران بی‌قید بودند، متنفر بود <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱/۵۹۵.</ref>.


زنجانی به مبانی فقهی احاطه داشت و تسلط وی بر کتاب فقهی [[جواهر الکلام]] شگفتی دیگران را برانگیخته بود <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۷.</ref>. وی اعتقاد داشت دین جوابگوی نیازهای مردم است و فقه اسلامی قابل اجرا‌شدن <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۸.</ref>. او به ادبیات فارسی مسلط بود و از نوشتن مطالب غیر مفید پرهیز می‌کرد <ref>مختاری، نگاهی به شخصیت مرحوم سیداحمد زنجانی، ۱۶.</ref> و از دستاوردهای علمی تازه بشر مانند رادیو استقبال می‌کرد و آن را وسیله‌ای برای خبررسانی می‌دانست <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۸.</ref>. پس از آنکه در سال ۱۳۴۴ق [[عبدالعزیز‌بن‌سعود]]، [[قبور ائمه(ع)]] را در [[قبرستان بقیع]] مدینه خراب کرد، زنجانی که در آن زمان در [[زنجان]] بود با میرزامهدی میرزایی، از دیگر علمای زنجان، در نامه‌هایی از علمای شهرها خواستند [[روز هشتم شوال]] را برای ابراز انزجار از این جنایت تعطیل کنند <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۹ ـ ۱۲۰.</ref>. زنجانی بر ضرورت تقویت هم‌زمان [[حوزه قم]] و [[نجف]] برای رویارویی با تهدیدهای [[رژیم پهلوی]] علیه حوزه تأکید داشت <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۰ ـ ۱۲۱.</ref>.
زنجانی به مبانی فقهی احاطه داشت و تسلط وی بر کتاب فقهی [[جواهر الکلام]] شگفتی دیگران را برانگیخته بود <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۷.</ref>. وی اعتقاد داشت دین جوابگوی نیازهای [[مردم]] است و فقه اسلامی قابل اجرا‌شدن <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۸.</ref>. او به ادبیات فارسی مسلط بود و از نوشتن مطالب غیر مفید پرهیز می‌کرد <ref>مختاری، نگاهی به شخصیت مرحوم سیداحمد زنجانی، ۱۶.</ref> و از دستاوردهای علمی تازه بشر مانند رادیو استقبال می‌کرد و آن را وسیله‌ای برای خبررسانی می‌دانست <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۸.</ref>. پس از آنکه در سال ۱۳۴۴ق [[عبدالعزیز‌بن‌سعود]]، [[قبور ائمه(ع)]] را در [[قبرستان بقیع]] مدینه خراب کرد، زنجانی که در آن زمان در [[زنجان]] بود با میرزامهدی میرزایی، از دیگر علمای زنجان، در نامه‌هایی از علمای شهرها خواستند [[روز هشتم شوال]] را برای ابراز انزجار از این جنایت تعطیل کنند <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۹ ـ ۱۲۰.</ref>. زنجانی بر ضرورت تقویت هم‌زمان [[حوزه قم]] و [[نجف]] برای رویارویی با تهدیدهای [[رژیم پهلوی]] علیه حوزه تأکید داشت <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۰ ـ ۱۲۱.</ref>.


زنجانی در حوزه قم جایگاهی ممتاز داشت؛ چنان‌که علما در مسائل مهم با وی [[مشورت]] می‌کردند <ref>گلپایگانی، شعله انقلاب را روشن نگه داشتند، ۱۲۷.</ref>. [[سیدصدرالدین صدر]]، [[سیدمحمد حجت]] و [[سیدمحمدتقی خوانساری]] معروف به مراجع ثلاث، برای وی احترام بسیار قائل بودند و جلسات مشترک آنان گاه در خانه زنجانی برگزار می‌شد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۵۶۶ ـ ۵۶۷.</ref>. پس از درگذشت[[سیدحسین بروجردی]]، نام زنجانی در میان [[نخبگان حوزه]] به عنوان [[مرجع تقلید]] مطرح بود <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۵۶۶.</ref>؛ ولی او دراین‌باره احساس وظیفه نکرد و بیشتر وقت خود را صرف تألیف و تحقیق کرد <ref>مختاری، نگاهی به شخصیت مرحوم سیداحمد زنجانی، ۱۷.</ref>. به گزارشی پس از درگذشت بروجردی، زنجانی برای تقویت حوزه قم و تثبیت [[مرجعیت]] در [[ایران]]، مرجعیت [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]] و [[سیدکاظم شریعتمداری]] را (برای جذب مردم [[آذربایجان]] به حوزه علمیه قم) تأیید کرد <ref>صابری همدانی، خاطرات آیت‌الله صابری همدانی، ۱۱۳؛ بیات، مصاحبه حضوری.</ref>. سیدمحمد حجت در [[حرم فاطمه معصومه(س)]] نماز می‌خواند و در نبود وی سیداحمد زنجانی [[نماز]] را برپا می‌کرد و پس از درگذشت حجت، اقامه جماعت به زنجانی سپرده شد <ref>عراقچی، خاطرات آیت‌الله حاج‌شیخ‌علی عراقچی همدانی، ۹۴؛ کریمی جهرمی، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله سیداحمد زنجانی، ۸.</ref>. [[امام‌خمینی]] مقید بود [[نماز ظهر و عصر]] را به سیداحمد زنجانی [[اقتدا]] کند <ref>رسولی محلاتی، مجله حوزه، ۶۴.</ref> و در نبود زنجانی ایشان نماز را اقامه می‌کرد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۶۴۳.</ref>.
زنجانی در حوزه قم جایگاهی ممتاز داشت؛ چنان‌که علما در مسائل مهم با وی [[مشورت]] می‌کردند <ref>گلپایگانی، شعله انقلاب را روشن نگه داشتند، ۱۲۷.</ref>. [[سیدصدرالدین صدر]]، [[سیدمحمد حجت]] و [[سیدمحمدتقی خوانساری]] معروف به مراجع ثلاث، برای وی احترام بسیار قائل بودند و جلسات مشترک آنان گاه در خانه زنجانی برگزار می‌شد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۵۶۶ ـ ۵۶۷.</ref>. پس از درگذشت [[سیدحسین بروجردی]]، نام زنجانی در میان [[نخبگان حوزه]] به عنوان [[مرجع تقلید]] مطرح بود <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۵۶۶.</ref>؛ ولی او دراین‌باره احساس وظیفه نکرد و بیشتر وقت خود را صرف تألیف و تحقیق کرد <ref>مختاری، نگاهی به شخصیت مرحوم سیداحمد زنجانی، ۱۷.</ref>. به گزارشی پس از درگذشت بروجردی، زنجانی برای تقویت حوزه قم و تثبیت [[مرجعیت]] در [[ایران]]، مرجعیت [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]] و [[سیدکاظم شریعتمداری]] را (برای جذب مردم [[آذربایجان]] به حوزه علمیه قم) تأیید کرد <ref>صابری همدانی، خاطرات آیت‌الله صابری همدانی، ۱۱۳؛ بیات، مصاحبه حضوری.</ref>. سیدمحمد حجت در [[حرم فاطمه معصومه(س)]] نماز می‌خواند و در نبود وی سیداحمد زنجانی [[نماز]] را برپا می‌کرد و پس از درگذشت حجت، اقامه جماعت به زنجانی سپرده شد <ref>عراقچی، خاطرات آیت‌الله حاج‌شیخ‌علی عراقچی همدانی، ۹۴؛ کریمی جهرمی، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله سیداحمد زنجانی، ۸.</ref>. [[امام‌خمینی]] مقید بود [[نماز ظهر و عصر]] را به سیداحمد زنجانی [[اقتدا]] کند <ref>رسولی محلاتی، مجله حوزه، ۶۴.</ref> و در نبود زنجانی ایشان نماز را اقامه می‌کرد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۶۴۳.</ref>.


زنجانی که در حوزه زنجان دروس سطح میانی را درس می‌داد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۲/۶۳۱.</ref>، پس از مهاجرت به قم آن را ادامه داد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا؛ شبیری زنجانی، حریم امام، ۵.</ref>. برخی از شاگردان او عبارت‌اند از: سیدستار میانجی، سیدناصرالدین آرام قمی، صدرالدین لنگرانی، [[موسی عباسی زنجانی]] و [[سیدیونس اردبیلی]] <ref>ریحان یزدی، آینه دانشوران، ۳۱۸، ۴۰۵، ۴۱۳ و ۴۲۶.</ref>. پس از درگذشت حائری یزدی و مرجعیت سیدمحمد حجت، پاسخ به [[استفتائات فقهی]] وی بر عهده زنجانی قرار گرفت <ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۶۶ ـ ۱۶۷.</ref>. فعالیت‌های اجتماعی وی پس از آمدن به قم نیز ادامه یافت. نظارت بر مدرسه حجتیه از سوی حجت <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۰ ـ ۱۲۱.</ref>، حاشیه‌نویسی بر مسائل فقهی با شرکت عده‌ای از علما <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۵۶۶ ـ ۵۶۷.</ref> و نیز مباحثه با امام‌خمینی درباره برخی از [[مسائل فقهی]] <ref>سبحانی، ابعاد شخصیت حضرت آیت‌الله العظمی امام‌خمینی، ۱۷.</ref>، از فعالیت‌های زنجانی بود.
زنجانی که در حوزه زنجان دروس سطح میانی را درس می‌داد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۲/۶۳۱.</ref>، پس از مهاجرت به قم آن را ادامه داد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا؛ شبیری زنجانی، حریم امام، ۵.</ref>. برخی از شاگردان او عبارت‌اند از: سیدستار میانجی، سیدناصرالدین آرام قمی، صدرالدین لنگرانی، [[موسی عباسی زنجانی]] و [[سیدیونس اردبیلی]] <ref>ریحان یزدی، آینه دانشوران، ۳۱۸، ۴۰۵، ۴۱۳ و ۴۲۶.</ref>. پس از درگذشت حائری یزدی و مرجعیت سیدمحمد حجت، پاسخ به [[استفتائات فقهی]] وی بر عهده زنجانی قرار گرفت <ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۶۶ ـ ۱۶۷.</ref>. فعالیت‌های اجتماعی وی پس از آمدن به قم نیز ادامه یافت. نظارت بر مدرسه حجتیه از سوی حجت <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۰ ـ ۱۲۱.</ref>، حاشیه‌نویسی بر مسائل فقهی با شرکت عده‌ای از علما <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۵۶۶ ـ ۵۶۷.</ref> و نیز مباحثه با امام‌خمینی درباره برخی از [[مسائل فقهی]] <ref>سبحانی، ابعاد شخصیت حضرت آیت‌الله العظمی امام‌خمینی، ۱۷.</ref>، از فعالیت‌های زنجانی بود.
خط ۲۹: خط ۲۹:
سیدموسی شبیری زنجانی، متولد هشتم [[رمضان]] ۱۳۴۶ق/ ۱۰ اسفند ۱۳۰۶ش در قم و از [[اساتید]] و [[مراجع حوزه علمیه قم]] و دارای آثار فقهی و رجالی چندی است. وی به سبب دوستی دیرین پدر خود با امام‌خمینی و نیز شخصیت خود وی همواره مورد توجه امام‌خمینی بوده است و در روز دوم ورود ایشان به [[ایران]] به همراه [[علی احمدی میانه‌جی]] به دیدار ایشان رفت <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۴/۶۱۲.</ref>. وی در استفتایی نظر امام‌خمینی را درباره [[خمس]] چیزهایی که در میان سال یا پس از آن از نیاز شخص خارج شده است و تفاوت نظر ایشان در دو کتاب [[تحریر الوسیله]] و تعلیقه بر[[عروة الوثقی]] پرسیده است و امام‌خمینی همراه با پاسخ، خواستار توفیق و تأیید او شده و از وی درخواست [[دعا]] کرده است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۲۳۷ ـ ۲۳۸.</ref>؛ چنان‌که ایشان در اجازه‌ای شفاهی و حضوری به وی او را دارای همه اختیاراتی شمرده که خود دارد <ref>شبیری زنجانی، سیدموسی، کتاب صوم.</ref>
سیدموسی شبیری زنجانی، متولد هشتم [[رمضان]] ۱۳۴۶ق/ ۱۰ اسفند ۱۳۰۶ش در قم و از [[اساتید]] و [[مراجع حوزه علمیه قم]] و دارای آثار فقهی و رجالی چندی است. وی به سبب دوستی دیرین پدر خود با امام‌خمینی و نیز شخصیت خود وی همواره مورد توجه امام‌خمینی بوده است و در روز دوم ورود ایشان به [[ایران]] به همراه [[علی احمدی میانه‌جی]] به دیدار ایشان رفت <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۴/۶۱۲.</ref>. وی در استفتایی نظر امام‌خمینی را درباره [[خمس]] چیزهایی که در میان سال یا پس از آن از نیاز شخص خارج شده است و تفاوت نظر ایشان در دو کتاب [[تحریر الوسیله]] و تعلیقه بر[[عروة الوثقی]] پرسیده است و امام‌خمینی همراه با پاسخ، خواستار توفیق و تأیید او شده و از وی درخواست [[دعا]] کرده است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۲۳۷ ـ ۲۳۸.</ref>؛ چنان‌که ایشان در اجازه‌ای شفاهی و حضوری به وی او را دارای همه اختیاراتی شمرده که خود دارد <ref>شبیری زنجانی، سیدموسی، کتاب صوم.</ref>
==آثار==
==آثار==
سیداحمد زنجانی دارای آثار فقهی، اجتماعی و ادبی گوناگونی است ازجمله: رساله فقهی رضاعیه، صید و ذباحه <ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴ ـ ۱۸۵.</ref>، ردّ بر [[قصیمی]] (از [[علمای وهابی]])، تعلیقه بر الفقه علی المذاهب الاربعه، حاشیه بر عروة الوثقی، [[رسائل]] و [[کفایة الاصول]] <ref>زنجانی، الکلام یجرّ، ۱ ـ ۲/۴۶۱ ـ ۴۶۳.</ref>، الکلام یجرّ الکلام <ref>آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ۱۸/۱۱۲.</ref>، ایمان و رجعت در نقد انکار رجعت از سوی شریعت سنگلجی و مستثنیات الاحکام <ref>زنجانی، الکلام یجرّ، ۱ ـ ۲/۴۶۱.</ref>. امام‌خمینی از کتاب [[الکلام یجر الکلام]] با اعجاب یاد می‌کرد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۲/۶۲۳.</ref> و نیز درکتاب [[کشف اسرار]] اشاره کرده است در زمان [[رضاشاه پهلوی]] به کتاب ایمان و رجعت اجازه انتشار ندادند (۳۳۳)؛ اما بعدها منتشر شد.
سیداحمد زنجانی دارای آثار فقهی، اجتماعی و ادبی گوناگونی است ازجمله: رساله فقهی رضاعیه، صید و ذباحه <ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴ ـ ۱۸۵.</ref>، ردّ بر [[قصیمی]] (از [[علمای وهابی]])، تعلیقه بر الفقه علی المذاهب الاربعه، حاشیه بر عروة الوثقی، [[رسائل]] و [[کفایة الاصول]] <ref>زنجانی، الکلام یجرّ، ۱ ـ ۲/۴۶۱ ـ ۴۶۳.</ref>، الکلام یجرّ الکلام <ref>آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ۱۸/۱۱۲.</ref>، ایمان و رجعت در نقد انکار رجعت از سوی شریعت سنگلجی و مستثنیات الاحکام <ref>زنجانی، الکلام یجرّ، ۱ ـ ۲/۴۶۱.</ref>. امام‌خمینی از کتاب [[الکلام یجر الکلام]] با اعجاب یاد می‌کرد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۲/۶۲۳.</ref> و نیز درکتاب [[کشف اسرار]] اشاره کرده است در زمان [[رضاشاه پهلوی]] به کتاب ایمان و رجعت اجازه انتشار ندادند<ref>امام‌خمینی، کشف الاسرار،  ۳۳۳.</ref>؛ اما بعدها منتشر شد.
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس|2}}
{{پانویس|2}}
۱۴٬۹۸۸

ویرایش