۱۹٬۱۵۹
ویرایش
(+ 3 categories; ±رده:مقالههای آماده ارزیابی←رده:مقالههای ارزیابیشده using HotCat) |
|||
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کشور | |||
| عنوان =امریکا | |||
| تصویر = آمریکا.svg | |||
| اندازه تصویر = | |||
| تصویر پرچم = | |||
| عرض پرچم = | |||
| تصویر نشان ملی = | |||
| عرض تصویر نشان ملی= | |||
| نام رسمی =ایالات متحده آمریکا | |||
| دین رسمی = | |||
| جمعیت کل = | |||
| مساحت = نُه میلیون کیلومتر مربع | |||
| حکومت = نظام فدرال حکومتی | |||
| واحد پول = | |||
| پایتخت = | |||
| شهرهای مهم = | |||
| ادیان(درصد) = | |||
| زبان رسمی = | |||
| سایت = | |||
| پیشینه اسلام = | |||
| جمعیت مسلمانان = | |||
| جمعیت = | |||
| درصد به جمعیت کشور = | |||
| درصد به جمعیت مسلمانان= | |||
| آداب و رسوم = | |||
| وقایع تاریخی = | |||
| حکومتها = | |||
| احزاب = دموکرات و جمهوریخواه | |||
| فرق = | |||
| خاندانها = | |||
| اقوام = | |||
| مراکز علمی = | |||
| زیارتگاهها = | |||
| مساجد = | |||
| حسینیهها = | |||
| مؤسسات فرهنگی = | |||
| مؤسسات اجتماعی = | |||
| مناطق شیعهنشین = | |||
| مذهبی = | |||
| سیاسی = نهاد ریاستجمهوری، کنگره و دیوان عالی | |||
| علمی = | |||
| اجتماعی = | |||
}} | |||
'''آمریکا'''، سیاستها و عملکردهای دولت امریکا در برابر [[ایران]] و [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]]. | '''آمریکا'''، سیاستها و عملکردهای دولت امریکا در برابر [[ایران]] و [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]]. | ||
ایالات متحده امریکا در قارۀ امریکای شمالی، با انقلاب ۱۷۷۶م به استقلال رسید. وقوع دو جنگ جهانی، موجب رشد [[سرمایهداری]] امریکا و تبدیل آن به قدرت بلامنازع شد. اگرچه از زمان ناصرالدینشاه پای امریکاییها به ایران باز شد، اما حضور پررنگ این کشور به کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و پس از آن تا پیروزی انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ بازمیگردد. | |||
دشمنی امریکا با [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] و نیز اصل «نه شرقی نه غربی»، موجب قطع ارتباط ایران و امریکا شد. | |||
[[امامخمینی]] با واکنش به اقدامات خصمانۀ امریکا، پس از [[محاصره اقتصادی|تحریم اقتصادی]] این کشور، آن را به فال نیک گرفت و شکوفایی استعدادها و بازیافتن [[خودباوری|اعتماد به نفس]] را دو جنبه مثبت تحریمها دانست که میتوانست موجب پایان چپاولگری امریکا باشد. | |||
امام توطئه امریکا علیه مردم ایران را پایانناپذیر میشمرد که تا سستکردن و خاموشی نهضت اسلامی پیش خواهد رفت؛ ازاینرو به مردم هشدار میداد با رهاکردن مسائل فرعی، مراقب مسئله اصلی، یعنی [[دشمن|دشمنی]] امریکا باشند. | |||
== معرفی اجمالی == | == معرفی اجمالی == | ||
خط ۲۹: | خط ۸۰: | ||
=== مبنای سیاست خارجی === | === مبنای سیاست خارجی === | ||
سیاست خارجی امریکا پس از استقلال بر مبنای دکترین رؤسای جمهور آن قرار داشت؛ بر این اساس جورج واشینگتن بر اصل بیطرفی مطلق تأکید میکرد<ref>امامجمعهزاده و تویسرکانی، درآمدی بر سیاست خارجی ایالات متحده از دکترین واشینگتن تا یکجانبهگرایی، ۶۴۳–۶۴۴.</ref> و پس از وی، رئیسجمهور مونروئه (۱۸۲۳م/ ۱۲۰۲ش)، سیاست خارجی امریکا را بر مبنای سیاست انزواطلبی تعیین کرد<ref>deconde, | سیاست خارجی امریکا پس از استقلال بر مبنای دکترین رؤسای جمهور آن قرار داشت؛ بر این اساس جورج واشینگتن بر اصل بیطرفی مطلق تأکید میکرد<ref>امامجمعهزاده و تویسرکانی، درآمدی بر سیاست خارجی ایالات متحده از دکترین واشینگتن تا یکجانبهگرایی، ۶۴۳–۶۴۴.</ref> و پس از وی، رئیسجمهور مونروئه (۱۸۲۳م/ ۱۲۰۲ش)، سیاست خارجی امریکا را بر مبنای سیاست انزواطلبی تعیین کرد<ref>deconde, 140.</ref> و این سیاست در حدود یکونیم قرن ادامه یافت.<ref>پلنو و آلتون، فرهنگ روابط بینالملل، ۵۸۲.</ref> | ||
=== رشد سرمایهداری و سیاستهای استعماری === | === رشد سرمایهداری و سیاستهای استعماری === | ||
خط ۵۵: | خط ۱۰۶: | ||
=== سیاست امریکا در دوره کندی === | === سیاست امریکا در دوره کندی === | ||
امریکا همچنین در دوران جان اف کندی، رئیسجمهور آمریکا، با توجه به بروز بحرانهای سیاسی و اجتماعی در کشورهای جهان سوم، سیاست تشویق برای اصلاحات اجتماعی در این کشورها، ازجمله ایران را در پیش گرفت.<ref>معبادی، چالشهای ایران و امریکا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ۳۷.</ref>{{سخ}} | امریکا همچنین در دوران جان اف کندی، رئیسجمهور آمریکا، با توجه به بروز بحرانهای سیاسی و اجتماعی در کشورهای جهان سوم، سیاست تشویق برای اصلاحات اجتماعی در این کشورها، ازجمله ایران را در پیش گرفت.<ref>معبادی، چالشهای ایران و امریکا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ۳۷.</ref>{{سخ}} | ||
[[لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی]]، اجرای [[اصلاحات ارضی]] و [[انقلاب سفید]] محمدرضا پهلوی، ازجمله این اصلاحات اجتماعی بود که با توجه به ماهیت آنها با مخالفت بسیاری از علما و مردم روبهرو شد. {{ببینید|متن=ببینید|انجمنهای ایالتی و ولایتی |اصلاحات ارضی | | [[لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی]]، اجرای [[اصلاحات ارضی]] و [[انقلاب سفید]] محمدرضا پهلوی، ازجمله این اصلاحات اجتماعی بود که با توجه به ماهیت آنها با مخالفت بسیاری از علما و مردم روبهرو شد. {{ببینید|متن=ببینید|انجمنهای ایالتی و ولایتی |اصلاحات ارضی | انقلاب سفید}}{{سخ}} | ||
امامخمینی در آغاز مبارزات علنی خود با انحرافات رژیم پهلوی در سال ۱۳۴۱، طرح لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی از سوی رژیم را با تهدید یا تطمیع قدرتهای خارجی ازجمله امریکا دانست،<ref>امامخمینی، صحیفه، ۱/۱۰۱.</ref> و با صراحت اعلام کرد تمام سختگیری رژیم پهلوی علیه [[مردم]] و [[روحانیت]] به این جرم است که میگویند «ربنا اللَّه» و اینکه مربی آنان آمریکا، [[انگلیس]] و [[اسرائیل]] نیست.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۱/۱۵۹.</ref> ایشان همچنین با تأکید بر اینکه اصلاحات ارضی به فرمان دولت امریکا صورت گرفتهاست<ref>امامخمینی، صحیفه، ۳/۵۲۱ و ۴/۲۳.</ref> هدف از آن را ایجاد بازاری برای کشورهای خارجی بهویژه امریکا و وابستهکردن کشور میدانست.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۳/۳۶۹؛ ۴/۲۳، ۲۷۴، ۳۳۴ و ۵/۲۳۹.</ref>{{سخ}} | امامخمینی در آغاز مبارزات علنی خود با انحرافات رژیم پهلوی در سال ۱۳۴۱، طرح لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی از سوی رژیم را با تهدید یا تطمیع قدرتهای خارجی ازجمله امریکا دانست،<ref>امامخمینی، صحیفه، ۱/۱۰۱.</ref> و با صراحت اعلام کرد تمام سختگیری رژیم پهلوی علیه [[مردم]] و [[روحانیت]] به این جرم است که میگویند «ربنا اللَّه» و اینکه مربی آنان آمریکا، [[انگلیس]] و [[اسرائیل]] نیست.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۱/۱۵۹.</ref> ایشان همچنین با تأکید بر اینکه اصلاحات ارضی به فرمان دولت امریکا صورت گرفتهاست<ref>امامخمینی، صحیفه، ۳/۵۲۱ و ۴/۲۳.</ref> هدف از آن را ایجاد بازاری برای کشورهای خارجی بهویژه امریکا و وابستهکردن کشور میدانست.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۳/۳۶۹؛ ۴/۲۳، ۲۷۴، ۳۳۴ و ۵/۲۳۹.</ref>{{سخ}} | ||
همچنین تصویب قانون [[کاپیتولاسیون]] در سال ۱۳۴۳ و اعطای مصونیت سیاسی به رئیس و اعضای هیئتهای مستشاری نظامی امریکا در ایران از سوی [[مجلس شورای ملی]]، اعتراضهای بسیاری در پی داشت.<ref>معبادی، چالشهای ایران و امریکا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ۳۸.</ref>{{سخ}} | همچنین تصویب قانون [[کاپیتولاسیون]] در سال ۱۳۴۳ و اعطای مصونیت سیاسی به رئیس و اعضای هیئتهای مستشاری نظامی امریکا در ایران از سوی [[مجلس شورای ملی]]، اعتراضهای بسیاری در پی داشت.<ref>معبادی، چالشهای ایران و امریکا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ۳۸.</ref>{{سخ}} | ||
امامخمینی پس از آگاهی از این قانون، با صدور اعلامیه و سخنرانی، با اعتراض شدید به آن، آن را سند بردگی ملت ایران، اقرار به مستعمره بودن ایران و مضر به حال [[قرآن]]، [[اسلام]] و استقلال کشور شمرد و محمدرضا پهلوی را به سبب تندادن به این قانون ذلتبار، سرزنش کرد. ایشان با اعلام اینکه تمام گرفتاری مردم ایران از امریکا است، رئیسجمهور امریکا را به سبب تحمیل این قانون به ملت ایران، منفورترین افراد دنیا نزد ملت دانست.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۱/۴۰۹–۴۲۵.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|کاپیتولاسیون}} این اعتراضها موجب [[دستگیری امامخمینی|دستگیری]] و [[تبعید امامخمینی|تبعید]] ایشان از کشور در آبان ۱۳۴۳ شد.<ref>فوزی، اندیشه سیاسی امامخمینی، ۴۳.</ref> | امامخمینی پس از آگاهی از این قانون، با صدور اعلامیه و سخنرانی، با اعتراض شدید به آن، آن را سند بردگی ملت ایران، اقرار به مستعمره بودن ایران و مضر به حال [[قرآن]]، [[اسلام]] و استقلال کشور شمرد و محمدرضا پهلوی را به سبب تندادن به این قانون ذلتبار، سرزنش کرد. ایشان با اعلام اینکه تمام گرفتاری مردم ایران از امریکا است، رئیسجمهور امریکا را به سبب تحمیل این قانون به ملت ایران، منفورترین افراد دنیا نزد ملت دانست.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۱/۴۰۹–۴۲۵.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|کاپیتولاسیون}} این اعتراضها موجب [[دستگیری امامخمینی|دستگیری]] و [[تبعید امامخمینی|تبعید]] ایشان از کشور در آبان ۱۳۴۳ شد.<ref>فوزی، اندیشه سیاسی امامخمینی، ۴۳.</ref> سه روز پس از تبعید ایشان وزیر مختار و رایزن سفارت امریکا در نامهای به یکی از مقامات وزارت امور خارجه آمریکا، از تبعید ایشان اظهار خوشحالی میکند و مینویسد: «بالاخره توانستیم از سوءرفتار پیرمردی که با سخن خود چوب در میان چرخهای ما میگذاشت، خلاص شویم».<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امامخمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۵/۱۱۱–۱۱۶.</ref> | ||
=== سیاست امریکا در دوره نیکسون === | === سیاست امریکا در دوره نیکسون === | ||
خط ۶۷: | خط ۱۱۸: | ||
=== سیاست امریکا در دوره کارتر === | === سیاست امریکا در دوره کارتر === | ||
با پیروزی جیمی کارتر در سال ۱۳۵۵ به شعار حقوق بشر روی آورد. هدف دکترین کارتر از این طرح، ترسیم چهرهای مثبت از آمریکا، زدودن آثار مداخلات این کشور در جهان و تقویت و ایجاد ثبات در کشورهای وابسته به امریکا بود.<ref>ملکوتیان، زمینهها عوامل و بازتاب جهانی انقلاب اسلامی ایران، ۲۲۵.</ref> البته محمدرضا پهلوی از انتقادهایی که [[مطبوعات]] و کنگره امریکا دربارهٔ رعایت [[حقوق بشر]] در ایران مطرح میکردند، خشنود نبود.<ref>سولیوان و پارسونز، خاطرات دو سفیر، ۴۶۷.</ref> اوجگیری اعتراضها در داخل و خارج کشور علیه [[استبداد]] پهلوی و نگرانی از آن، موجب شد دولت امریکا اصلاحات سیاسی (فضای باز سیاسی) را مطرح کند<ref>سولیوان و پارسونز، خاطرات دو سفیر، ۴۶۳–۴۶۵.</ref> حامی سیاست اصلاحات (هرچند ظاهری) در امریکا وزارت خارجه این کشور بود و با تبلیغات فراوان این سیاست را به پیش میبرد. این در حالی بود که در طول مبارزات مردم علیه پهلوی، برژینسکی مشاور امنیت ملی کارتر همواره بر سیاست مشت آهنین در برخورد با انقلابیان تأکید میکرد.<ref>سولیوان و پارسونز، خاطرات دو سفیر، ۵۱۴؛ ملکوتیان، زمینهها عوامل و بازتاب جهانی انقلاب اسلامی ایران، ۲۲۵.</ref>{{سخ}} | با پیروزی [[جیمی کارتر]] در سال ۱۳۵۵ به شعار حقوق بشر روی آورد. هدف دکترین کارتر از این طرح، ترسیم چهرهای مثبت از آمریکا، زدودن آثار مداخلات این کشور در جهان و تقویت و ایجاد ثبات در کشورهای وابسته به امریکا بود.<ref>ملکوتیان، زمینهها عوامل و بازتاب جهانی انقلاب اسلامی ایران، ۲۲۵.</ref> البته محمدرضا پهلوی از انتقادهایی که [[مطبوعات]] و کنگره امریکا دربارهٔ رعایت [[حقوق بشر]] در ایران مطرح میکردند، خشنود نبود.<ref>سولیوان و پارسونز، خاطرات دو سفیر، ۴۶۷.</ref> اوجگیری اعتراضها در داخل و خارج کشور علیه [[استبداد]] پهلوی و نگرانی از آن، موجب شد دولت امریکا اصلاحات سیاسی (فضای باز سیاسی) را مطرح کند<ref>سولیوان و پارسونز، خاطرات دو سفیر، ۴۶۳–۴۶۵.</ref> حامی سیاست اصلاحات (هرچند ظاهری) در امریکا وزارت خارجه این کشور بود و با تبلیغات فراوان این سیاست را به پیش میبرد. این در حالی بود که در طول مبارزات مردم علیه پهلوی، برژینسکی مشاور امنیت ملی کارتر همواره بر سیاست مشت آهنین در برخورد با انقلابیان تأکید میکرد.<ref>سولیوان و پارسونز، خاطرات دو سفیر، ۵۱۴؛ ملکوتیان، زمینهها عوامل و بازتاب جهانی انقلاب اسلامی ایران، ۲۲۵.</ref>{{سخ}} | ||
[[امامخمینی]] با رد برنامه اصلاحات سیاسیِ مورد نظر کارتر، معتقد بود این اصلاحات منجر به حکومتی با سیمای آزادمنش و مضمون [[دیکتاتوری]] خواهد شد،<ref>امامخمینی، صحیفه، ۳/۳۷۵.</ref> زیرا ادعای امریکا در حمایت از حقوق بشر و دفاع از [[حکومتنظامی]] و سرکوب آزادیهای اولیه با هم در تضاد است.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۴/۴۰۱.</ref> از نظر ایشان ادعای فضای باز سیاسی در ایران از سوی رژیم پهلوی چیزی جز عوض کردن منطقها و واژهها نبود و گرنه فضای باز سیاسی، همان اختناقها و سانسورهای همهجانبه است.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۴/۲۵۹.</ref>{{سخ}} | [[امامخمینی]] با رد برنامه اصلاحات سیاسیِ مورد نظر کارتر، معتقد بود این اصلاحات منجر به حکومتی با سیمای آزادمنش و مضمون [[دیکتاتوری]] خواهد شد،<ref>امامخمینی، صحیفه، ۳/۳۷۵.</ref> زیرا ادعای امریکا در حمایت از حقوق بشر و دفاع از [[حکومتنظامی]] و سرکوب آزادیهای اولیه با هم در تضاد است.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۴/۴۰۱.</ref> از نظر ایشان ادعای فضای باز سیاسی در ایران از سوی رژیم پهلوی چیزی جز عوض کردن منطقها و واژهها نبود و گرنه فضای باز سیاسی، همان اختناقها و سانسورهای همهجانبه است.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۴/۲۵۹.</ref>{{سخ}} | ||
رئیسجمهور امریکا در حالیکه از ضرورت حقوق بشر و ایجاد آزادی در ایران سخن میگفت، در سفر به ایران در دهم دی ۱۳۵۶، ایران را جزیره باثبات خواند و حمایت همهجانبه خود را از پهلوی اعلام کرد<ref>ازغندی، روابط خارجی ایران، ۳۶۱.</ref> و امامخمینی با اشاره به این سفر کارتر به ایران و پشتیبانی از پهلوی، آن را نشانه عدم صداقت امریکا در [[شعار]] حقوق بشر دانست.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۳/۳۷۵.</ref>{{سخ}} | رئیسجمهور امریکا در حالیکه از ضرورت حقوق بشر و ایجاد آزادی در ایران سخن میگفت، در سفر به ایران در دهم دی ۱۳۵۶، ایران را جزیره باثبات خواند و حمایت همهجانبه خود را از پهلوی اعلام کرد<ref>ازغندی، روابط خارجی ایران، ۳۶۱.</ref> و امامخمینی با اشاره به این سفر کارتر به ایران و پشتیبانی از پهلوی، آن را نشانه عدم صداقت امریکا در [[شعار]] حقوق بشر دانست.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۳/۳۷۵.</ref>{{سخ}} | ||
خط ۱۵۷: | خط ۲۰۸: | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
* امید حسینخانی، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/271/ آمریکا]»، [[دانشنامه امامخمینی]]، ج۲، ص۲۷۱–۲۸۱. | |||
* امید حسینخانی، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/271/ آمریکا]»، [[دانشنامه | {{جنگ عراق علیه ایران}} | ||
[[رده:مقالههای تأییدشده]] | |||
[[رده:مقالههای | [[رده:مقالههای جلد دوم دانشنامه امامخمینی]] | ||
[[رده:مقالههای | |||
[[رده:مقالههای دارای لینک دانشنامه]] | [[رده:مقالههای دارای لینک دانشنامه]] | ||
[[رده:مقالههای | [[رده:مقالههای دارای جعبه اطلاعات]] | ||
[[رده:مکانها]] | |||
[[رده:تصمیمات سیاسی امامخمینی]] | |||
[[رده:مقالههای دارای شناسه]] |