امریکا: تفاوت میان نسخه‌ها

سیاست خارجی امریکا پس از استقلال بر مبنای دکترین رؤسای جمهور آن قرار داشت؛ بر این اساس جورج واشینگتن بر اصل بی‌طرفی مطلق تأکید می‌کرد<ref>امام‌جمعه‌زاده و تویسرکانی، درآمدی بر سیاست خارجی ایالات متحده از دکترین واشینگتن تا یک‌جانبه‌گرایی، ۶۴۳–۶۴۴.</ref> و پس از وی، رئیس‌جمهور مونروئه (۱۸۲۳م/ ۱۲۰۲ش)، سیاست خارجی امریکا را بر مبنای سیاست انزواطلبی تعیین کرد<ref>deconde, ۱۴۰.</ref> و این سیاست در حدود یک‌ونیم قرن ادامه یافت.<ref>پلنو و آلتون، فرهنگ روابط بین‌الملل، ۵۸۲.</ref>

[[لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]]، اجرای [[اصلاحات ارضی]] و [[انقلاب سفید]] محمدرضا پهلوی، ازجمله این اصلاحات اجتماعی بود که با توجه به ماهیت آنها با مخالفت بسیاری از علما و مردم روبه‌رو شد. {{ببینید|متن=ببینید|انجمن‌های ایالتی و ولایتی |اصلاحات ارضی | انقلاب سفید}}{{سخ}}

امام‌خمینی پس از آگاهی از این قانون، با صدور اعلامیه و سخنرانی، با اعتراض شدید به آن، آن را سند بردگی ملت ایران، اقرار به مستعمره بودن ایران و مضر به حال [[قرآن]]، [[اسلام]] و استقلال کشور شمرد و محمدرضا پهلوی را به سبب تن‌دادن به این قانون ذلت‌بار، سرزنش کرد. ایشان با اعلام اینکه تمام گرفتاری مردم ایران از امریکا است، رئیس‌جمهور امریکا را به سبب تحمیل این قانون به ملت ایران، منفورترین افراد دنیا نزد ملت دانست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۰۹–۴۲۵.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|کاپیتولاسیون}} این اعتراض‌ها موجب [[دستگیری امام‌خمینی|دستگیری]] و [[تبعید امام‌خمینی|تبعید]] ایشان از کشور در آبان ۱۳۴۳ شد.<ref>فوزی، اندیشه سیاسی امام‌خمینی، ۴۳.</ref> سه روز پس از تبعید ایشان وزیر مختار و رایزن سفارت امریکا در نامه‌ای به یکی از مقامات وزارت امور خارجه آمریکا، از تبعید ایشان اظهار خوشحالی می‌کند و می‌نویسد: «بالاخره توانستیم از سوءرفتار پیرمردی که با سخن خود چوب در میان چرخ‌های ما می‌گذاشت، خلاص شویم».<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۵/۱۱۱–۱۱۶.</ref>

با پیروزی جیمی کارتر در سال ۱۳۵۵ به شعار حقوق بشر روی آورد. هدف دکترین کارتر از این طرح، ترسیم چهره‌ای مثبت از آمریکا، زدودن آثار مداخلات این کشور در جهان و تقویت و ایجاد ثبات در کشورهای وابسته به امریکا بود.<ref>ملکوتیان، زمینه‌ها عوامل و بازتاب جهانی انقلاب اسلامی ایران، ۲۲۵.</ref> البته محمدرضا پهلوی از انتقادهایی که [[مطبوعات]] و کنگره امریکا دربارهٔ رعایت [[حقوق بشر]] در ایران مطرح می‌کردند، خشنود نبود.<ref>سولیوان و پارسونز، خاطرات دو سفیر، ۴۶۷.</ref> اوج‌گیری اعتراض‌ها در داخل و خارج کشور علیه [[استبداد]] پهلوی و نگرانی از آن، موجب شد دولت امریکا اصلاحات سیاسی (فضای باز سیاسی) را مطرح کند<ref>سولیوان و پارسونز، خاطرات دو سفیر، ۴۶۳–۴۶۵.</ref> حامی سیاست اصلاحات (هرچند ظاهری) در امریکا وزارت خارجه این کشور بود و با تبلیغات فراوان این سیاست را به پیش می‌برد. این در حالی بود که در طول مبارزات مردم علیه پهلوی، برژینسکی مشاور امنیت ملی کارتر همواره بر سیاست مشت آهنین در برخورد با انقلابیان تأکید می‌کرد.<ref>سولیوان و پارسونز، خاطرات دو سفیر، ۵۱۴؛ ملکوتیان، زمینه‌ها عوامل و بازتاب جهانی انقلاب اسلامی ایران، ۲۲۵.</ref>{{سخ}}

 

* امید حسین‌خانی، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/271/ آمریکا]»، [[دانشنامه امام خمینی]]، ج۲، ص۲۷۱–۲۸۱.

 

[[رده:مقاله‌های ارزیابی‌شده]]

[[رده:مقاله‌های نیازمند جعبه اطلاعات]]

[[رده:مقاله‌های جلد دوم دانشنامه]]