سیدمحمدعلی علوی گرگانی: تفاوت میان نسخه‌ها
(اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
علوی گرگانی، سید محمدعلی؛ از شاگردان درس خارج اصول امام خمینی. او در ۲۹ خرداد ۱۳۱۸ در نجف اشرف زاده شد (مقدم، ۲۲۱). پدرش سید سجاد علوی منتسب به روستای النگ کردکوی (شریف رازی، ج ۶، ۴۱۳) از شاگردان آیات شیخ عبدالکریم حائری یزدی در قم و آقا ضیاءالدین عراقی و سید ابوالحسن اصفهانی در حوزه علمیه نجف اشرف بود (حائری، ۹) که پس از سال‌ها تحصیل به تدریس در حوزه علمیه قم می‌پرداخت و از مدرسان حوزه علمیه قم بود. او سپس به دستور آیت‌الله بروجردی به گرگان رفت و به تبلیغ دین در آن سامان پرداخت (شریف رازی، ج ۶، ۴۱۳-۴۱۴). مادرش هم منتسب به خانواده زاهدی قم بود و دایی او میرزا ابوالفضل زاهدی از مدرسان و مجتهدان قم محسوب می‌شد («سیری در سلوک...»، ۱۹). | علوی گرگانی، سید محمدعلی؛ از شاگردان درس خارج اصول امام خمینی. او در ۲۹ خرداد ۱۳۱۸ در نجف اشرف زاده شد (مقدم، ۲۲۱). پدرش سید سجاد علوی منتسب به روستای النگ کردکوی (شریف رازی، ج ۶، ۴۱۳) از شاگردان آیات شیخ عبدالکریم حائری یزدی در قم و آقا ضیاءالدین عراقی و سید ابوالحسن اصفهانی در حوزه علمیه نجف اشرف بود (حائری، ۹) که پس از سال‌ها تحصیل به تدریس در حوزه علمیه قم می‌پرداخت و از مدرسان حوزه علمیه قم بود. او سپس به دستور آیت‌الله بروجردی به گرگان رفت و به تبلیغ دین در آن سامان پرداخت (شریف رازی، ج ۶، ۴۱۳-۴۱۴). مادرش هم منتسب به خانواده زاهدی قم بود و دایی او میرزا ابوالفضل زاهدی از مدرسان و مجتهدان قم محسوب می‌شد («سیری در سلوک...»، ۱۹). | ||
سید محمد علوی در هفت‌سالگی همراه خانواده به ایران آمد و مقدمات را در گرگان نزد پدرش آموخت (شریف رازی، ج ۲، ۲۰۶). ازجمله کتاب‌های حاشیه، ادبیات (مغنی و مطول) و شرح منظومه را نزد پدرش خواند («پرونده‌ای در بزرگداشت مرحوم آیت‌الله العظمی علوی گرگانی: برگی از دفتر زندگی»، ۳؛ انصاری، ۳۰۴). در سال ۱۳۳۳ به قم رفت و معالم را از شیخ حسین معماریان (محقق قمی) فراگرفت و تتمه مطول را هم نزد مصطفی اعتمادی خواند. شرح لمعه را هم نزد محمدتقی ستوده آموخت و آنگاه در دروس سطح آیات ناصر مکارم شیرازی، حسین نوری همدانی و آقایان میرزا محمد مجاهدی و سید محمدباقر سلطانی طباطبایی شرکت کرد. اسفار و همچنین تفسیر قرآن را هم پیش علامه سید محمدحسین طباطبایی فراگرفت (انصاری، ۳۰۴). آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت (مقدم،۲۲۱) و سه سال در درس خارج فقه آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد (همان؛ حائری، ۱۲). او سپس در درس خارج اصول امام خمینی که در مسجد سلماسی برگزار می‌شد، حضور یافت («سیری در سلوک...»، ۱۹) و مدت هشت سال از درس ایشان بهره‌مند شد («پرونده‌ای در بزرگداشت مرحوم آیت‌الله العظمی علوی گرگانی: برگی از دفتر زندگی»، ۳؛ انصاری، ۳۰۴؛ حائری، ۱۲) و آن درس را از بحث «مقدمه واجب تا آخر قطع و ظن» (مقدم، ۲۲۱-۲۲۳) و با عنوان مشکاه الاصول تقریر کرد (انصاری، ۳۰۶). هم‌زمان به مدت ۱۲ سال در درس خارج فقه و اصول آیات سید محمد محقق داماد، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی، شیخ عباسعلی شاهرودی، شیخ محمدعلی اراکی و شیخ مرتضی حائری یزدی (۱۵ سال) شرکت می‌کرد. در تعطیلات تابستان برای استفاده از محضر علمای نجف اشرف به عراق می‌رفت و در حوزه علمیه آن شهر از درس خارج فقه و اصول آیات سید محسن طباطبایی حکیم، ابوالقاسم موسوی خویی، سید محمود حسینی شاهرودی، میرزا باقر زنجانی (حائری، ۱۳؛ مقدم، ۲۲۱-۲۲۳) و درس خارج فقه امام خمینی استفاده می‌کرد («گفتگو با آیت‌الله‌العظمی...»، ۱۹) که این روند هفت سال تداوم داشت (مقدم، ۲۲۱-۲۲۳). | |||
علوی گرگانی از سال ۱۳۳۴ ش تدریس در حوزه علمیه قم را آغاز کرد و ازجمله به تدریس ادبیات، معالم، قوانین، شرح لمعه و سطوح عالیه پرداخت و معروف‌ترین دروس او شرح لمعه و سطوح عالیه بود (انصاری، ۳۰۴). وی در سال ۱۳۵۲ از مدرسان درس فقه و اصول در قم بود (شریف رازی، ج ۲، ۲۰۶). همچنین رابط علمای گرگان به‌ویژه پدرش سید سجاد علوی با امام خمینی بود. او در انتقال برخی از اخبار داخل کشور به امام خمینی نقش داشت («سیدی در سلوک...»، ۱۹). همچنین سالیان دراز در ماه محرم و رمضان به گرگان می‌رفت و به اقامه نماز جماعت در مسجد جامع آن شهر می‌پرداخت (انصاری، ۳۰۴). وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در انتقال اخبار گرگان و دشت به امام خمینی فعال بود. وی مدتی عضو شورای تجدیدنظر در قانون اساسی، مستقر در قوه قضائیه بود و درباره تغییر برخی از مواد قانون مدنی ازجمله در بحث حدود و قصاص، مشاوره می‌داد (همان، ۲۰-۲۱). همچنین مدتی هم در دادگاه انقلاب اسلامی خدمت کرد («گفتگو با آیت‌الله‌العظمی...»، ۲۰). سپس به تدریس در قم ادامه داد. هم‌زمان با تدریس، به تبلیغ دین هم اهتمام جدی داشت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به مدت بیست سال متمادی در مسجد فاطمیه تهران به سخنرانی می‌پرداخت و در هیئت وحدت فاطمیه فعالیت می‌کرد (انصاری،۳۰۴). تاسیس صندوق قرض‌الحسنه، از یادگارهای آن دوران است. او که از مدرسان درس خارج و فقه و اصول حوزه علمیه قم بود، در سال ۱۳۷۰ ش با انتشار رساله عملیه‌اش در شمار مراجع تقلید درآمد. تألیفات منتشرشده او عبارت است از: ۱. توضیح المسائل (به اردو هم ترجمه شده است). ۲. اجوبه المسائل یا پاسخ به جدیدترین استفتائات (در دو جلد). ۳. مناسک حج (آداب، اعمال و استفتائات حج). ۴. منهج الصالحین (رساله توضیح المسائل عربی). ۵. منهج الناسکین (مناسک حج عربی). ۶. نورالهدی (تعلیقه بر عروة الوثقی). ۷. المناظر الناضرة فی احکام العترة الطاهرة (ج ۱. بخشی از کتاب الطهارة). ۸. تعلیقه بر تحریرالوسیله امام خمینی، در دو جلد. ۹. گلچینی از انوار اخلاقی (برگزیده درس اخلاق روز چهارشنبه). ۱۰. ره‌توشه پارسایان، انوار اخلاقی (ج ۱، شرح وصایای پیامبر اکرم به ابوذر غفاری). ۱۱. ره‌توشه پارسایان، انوار اخلاقی (ج ۲، شرح وصایای پیامبر اکرم به عبدالله ابن مسعود). ۱۲. روزه سپر مؤمن (شامل احکام، استفتائات و آداب روزه‌داری). ۱۳. احکام بانوان. ۱۴. احکام جوانان. ۱۵. احکام کسب‌وکار. ۱۶. آشنایی با اعتکاف. ۱۷. کلید سعادت (در احکام بانوان). ۱۸. توحید از دیدگاه علم. علاوه بر آن برخی از تقریرات او عبارت است از: تقریرات درس آیت‌الله بروجردی (طهارت، خمس و قضا)، تقریرات درس فقه آیت‌الله محقق داماد (دوره کامل صلات و حج)، تقریرات درس فقه آیت‌الله حائری یزدی (طهارت و صلات المسافر و خمس)، تقریرات درس فقه آیت‌الله اراکی (صلات الجمعه)، تقریرات درس اصول آیت‌الله محقق داماد (سراج الاصول از بحث اقل و اکثر تا پایان تعادل و تراجیح) و تقریرات درس آیت‌الله عباسعلی شاهرودی (طهارت) (انصاری، ۳۰۶). آثار غیرچاپی او هم عبارت است از: ۱. المناظر الناضرة (ج ۲ تا ۱۰: شرح مفصّل ابواب طهارت، صلات و زکات شرایع الاسلام). ۲. لئالی الاصول (۱۰ جلد از مباحث الفاظ تا پایان استصحاب) که سه جلد آن به چاپ رسیده است. ۳. زبدة اللئالی. ۴. القواعد الفقهیة (قاعده‌های: ضمان، لاضرر، تقیه، عدالت، میسور و اصالت الصحة). ۵. رساله در فروع علم اجمالی. ۶. رساله در تعادل و تراجیح. ۷. رساله در اجتهاد و تقلید. ۸. تقریرات درس فقه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (بحث: طهارت و قضا). ۹. تقریرات درس فقه آیت‌الله محقق داماد (کتاب صلات و حج). ۱۰. تقریرات درس فقه آیت‌الله حاج شیخ عباسعلی شاهرودی (کتاب طهارت). ۱۱. تقریرات درس فقه آیت‌الله اراکی (بحث صلات الجمعة). ۱۲. تقریرات درس فقه آیت‌الله حاج‌آقا مرتضی حائری (کتاب طهارت و خمس). ۱۳. تقریرات درس اصول آیت‌الله‌العظمی امام خمینی (از بحث مقدمة واجب تا آخر قطع و ظن). ۱۴. تقریرات درس اصول آیت‌الله محقق داماد (دوره کامل). ۱۵. تعلیقه بر وسیلة النجاة. ۱۶. تعلیقه بر منهاج الصالحین. ۱۷. کشف الغاشیة عن وجه الحاشیة (توضیح مشکلات حاشیه ملا عبدالله). ۱۸. نورالبیان فی تفسیر القرآن. ۱۹. طبقات الرجال. ۲۰. ره‌توشه پارسایان انوار اخلاقی (ج ۲ شرح وصایای پیامبر اکرم به امیرالمؤمنین) (انصاری، ۳۰۵-۳۰۶؛ مقدم، ۲۲۳). برخی از فعالیت‌های اجتماعی او عبارت است از: تعمیر بخشی از مسجد جامع گرگان، تأسیس و تعمیر چند مسجد در گرگان و روستاهای اطراف، مسجد اعظم و درمانگاه آیت‌الله حاج سید سجاد علوی در روستای النگ، حسینیه سیّدالشهداء در مهدی‌شهر سمنان، صندوق قرض‌الحسنه وحدت فاطمیه در خیابان هفده شهریور جنوبی (تهران) (انصاری، ۳۰۵؛ «پرونده‌ای در بزرگداشت مرحوم آیت‌الله العظمی علوی گرگانی: برگی از دفتر زندگی»، ۳؛ مقدم، ۲۲۳). | |||
آیت‌الله سید محمدعلی علوی گرگانی در ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ در قم از دنیا رفت و پیکرش در حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد. | آیت‌الله سید محمدعلی علوی گرگانی در ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ در قم از دنیا رفت و پیکرش در حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد. | ||
منابع: انصاری، ناصرالدین (۱۴۰۱)، «درگذشتگان: سید محمدعلی علوی گرگانی»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال سی‌ودوم، شماره ۱۹۳، فروردین و اردیبهشت؛ «پرونده‌ای در بزرگداشت مرحوم آیت‌الله العظمی علوی گرگانی: برگی از دفتر زندگی» (۱۴۰۱)، هفته‌نامه حریم امام، سال دهم، شماره ۴۹۴، ۳ اردیبهشت؛ حائری، سید احمد (بی‌تا)، الکوکب الدری فی حیاه المرجع العلوی، بی‌جا، بی نا؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۲ و ۶، تهران، کتابفروشی اسلامیه؛ «سیری در سلوک امام و رهبر معظم انقلاب در گفت‌وشنود پاسدار اسلام با مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله علوی گرگانی» (۱۳۹۳)، ماهنامه پاسدار اسلام، شماره پیاپی ۳۹۱-۳۹۲، مهر و آبان؛ «گفتگو با آیت‌الله‌العظمی علوی گرگانی: همه ما بدهکار امام و انقلاب هستیم» (۱۳۹۲)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۷۶، ۳ مرداد؛ مقدم، کاظم (۱۳۸۶)، آشنایی با همه مراجع تقلید، قم، محدث. | منابع: انصاری، ناصرالدین (۱۴۰۱)، «درگذشتگان: سید محمدعلی علوی گرگانی»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال سی‌ودوم، شماره ۱۹۳، فروردین و اردیبهشت؛ «پرونده‌ای در بزرگداشت مرحوم آیت‌الله العظمی علوی گرگانی: برگی از دفتر زندگی» (۱۴۰۱)، هفته‌نامه حریم امام، سال دهم، شماره ۴۹۴، ۳ اردیبهشت؛ حائری، سید احمد (بی‌تا)، الکوکب الدری فی حیاه المرجع العلوی، بی‌جا، بی نا؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۲ و ۶، تهران، کتابفروشی اسلامیه؛ «سیری در سلوک امام و رهبر معظم انقلاب در گفت‌وشنود پاسدار اسلام با مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله علوی گرگانی» (۱۳۹۳)، ماهنامه پاسدار اسلام، شماره پیاپی ۳۹۱-۳۹۲، مهر و آبان؛ «گفتگو با آیت‌الله‌العظمی علوی گرگانی: همه ما بدهکار امام و انقلاب هستیم» (۱۳۹۲)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۷۶، ۳ مرداد؛ مقدم، کاظم (۱۳۸۶)، آشنایی با همه مراجع تقلید، قم، محدث. | ||
نسخهٔ ۲۱ تیر ۱۴۰۳، ساعت ۱۰:۲۸
علوی گرگانی، سید محمدعلی؛ از شاگردان درس خارج اصول امام خمینی. او در ۲۹ خرداد ۱۳۱۸ در نجف اشرف زاده شد (مقدم، ۲۲۱). پدرش سید سجاد علوی منتسب به روستای النگ کردکوی (شریف رازی، ج ۶، ۴۱۳) از شاگردان آیات شیخ عبدالکریم حائری یزدی در قم و آقا ضیاءالدین عراقی و سید ابوالحسن اصفهانی در حوزه علمیه نجف اشرف بود (حائری، ۹) که پس از سال‌ها تحصیل به تدریس در حوزه علمیه قم می‌پرداخت و از مدرسان حوزه علمیه قم بود. او سپس به دستور آیت‌الله بروجردی به گرگان رفت و به تبلیغ دین در آن سامان پرداخت (شریف رازی، ج ۶، ۴۱۳-۴۱۴). مادرش هم منتسب به خانواده زاهدی قم بود و دایی او میرزا ابوالفضل زاهدی از مدرسان و مجتهدان قم محسوب می‌شد («سیری در سلوک...»، ۱۹).
سید محمد علوی در هفت‌سالگی همراه خانواده به ایران آمد و مقدمات را در گرگان نزد پدرش آموخت (شریف رازی، ج ۲، ۲۰۶). ازجمله کتاب‌های حاشیه، ادبیات (مغنی و مطول) و شرح منظومه را نزد پدرش خواند («پرونده‌ای در بزرگداشت مرحوم آیت‌الله العظمی علوی گرگانی: برگی از دفتر زندگی»، ۳؛ انصاری، ۳۰۴). در سال ۱۳۳۳ به قم رفت و معالم را از شیخ حسین معماریان (محقق قمی) فراگرفت و تتمه مطول را هم نزد مصطفی اعتمادی خواند. شرح لمعه را هم نزد محمدتقی ستوده آموخت و آنگاه در دروس سطح آیات ناصر مکارم شیرازی، حسین نوری همدانی و آقایان میرزا محمد مجاهدی و سید محمدباقر سلطانی طباطبایی شرکت کرد. اسفار و همچنین تفسیر قرآن را هم پیش علامه سید محمدحسین طباطبایی فراگرفت (انصاری، ۳۰۴). آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت (مقدم،۲۲۱) و سه سال در درس خارج فقه آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد (همان؛ حائری، ۱۲). او سپس در درس خارج اصول امام خمینی که در مسجد سلماسی برگزار می‌شد، حضور یافت («سیری در سلوک...»، ۱۹) و مدت هشت سال از درس ایشان بهره‌مند شد («پرونده‌ای در بزرگداشت مرحوم آیت‌الله العظمی علوی گرگانی: برگی از دفتر زندگی»، ۳؛ انصاری، ۳۰۴؛ حائری، ۱۲) و آن درس را از بحث «مقدمه واجب تا آخر قطع و ظن» (مقدم، ۲۲۱-۲۲۳) و با عنوان مشکاه الاصول تقریر کرد (انصاری، ۳۰۶). هم‌زمان به مدت ۱۲ سال در درس خارج فقه و اصول آیات سید محمد محقق داماد، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی، شیخ عباسعلی شاهرودی، شیخ محمدعلی اراکی و شیخ مرتضی حائری یزدی (۱۵ سال) شرکت می‌کرد. در تعطیلات تابستان برای استفاده از محضر علمای نجف اشرف به عراق می‌رفت و در حوزه علمیه آن شهر از درس خارج فقه و اصول آیات سید محسن طباطبایی حکیم، ابوالقاسم موسوی خویی، سید محمود حسینی شاهرودی، میرزا باقر زنجانی (حائری، ۱۳؛ مقدم، ۲۲۱-۲۲۳) و درس خارج فقه امام خمینی استفاده می‌کرد («گفتگو با آیت‌الله‌العظمی...»، ۱۹) که این روند هفت سال تداوم داشت (مقدم، ۲۲۱-۲۲۳). علوی گرگانی از سال ۱۳۳۴ ش تدریس در حوزه علمیه قم را آغاز کرد و ازجمله به تدریس ادبیات، معالم، قوانین، شرح لمعه و سطوح عالیه پرداخت و معروف‌ترین دروس او شرح لمعه و سطوح عالیه بود (انصاری، ۳۰۴). وی در سال ۱۳۵۲ از مدرسان درس فقه و اصول در قم بود (شریف رازی، ج ۲، ۲۰۶). همچنین رابط علمای گرگان به‌ویژه پدرش سید سجاد علوی با امام خمینی بود. او در انتقال برخی از اخبار داخل کشور به امام خمینی نقش داشت («سیدی در سلوک...»، ۱۹). همچنین سالیان دراز در ماه محرم و رمضان به گرگان می‌رفت و به اقامه نماز جماعت در مسجد جامع آن شهر می‌پرداخت (انصاری، ۳۰۴). وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در انتقال اخبار گرگان و دشت به امام خمینی فعال بود. وی مدتی عضو شورای تجدیدنظر در قانون اساسی، مستقر در قوه قضائیه بود و درباره تغییر برخی از مواد قانون مدنی ازجمله در بحث حدود و قصاص، مشاوره می‌داد (همان، ۲۰-۲۱). همچنین مدتی هم در دادگاه انقلاب اسلامی خدمت کرد («گفتگو با آیت‌الله‌العظمی...»، ۲۰). سپس به تدریس در قم ادامه داد. هم‌زمان با تدریس، به تبلیغ دین هم اهتمام جدی داشت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به مدت بیست سال متمادی در مسجد فاطمیه تهران به سخنرانی می‌پرداخت و در هیئت وحدت فاطمیه فعالیت می‌کرد (انصاری،۳۰۴). تاسیس صندوق قرض‌الحسنه، از یادگارهای آن دوران است. او که از مدرسان درس خارج و فقه و اصول حوزه علمیه قم بود، در سال ۱۳۷۰ ش با انتشار رساله عملیه‌اش در شمار مراجع تقلید درآمد. تألیفات منتشرشده او عبارت است از: ۱. توضیح المسائل (به اردو هم ترجمه شده است). ۲. اجوبه المسائل یا پاسخ به جدیدترین استفتائات (در دو جلد). ۳. مناسک حج (آداب، اعمال و استفتائات حج). ۴. منهج الصالحین (رساله توضیح المسائل عربی). ۵. منهج الناسکین (مناسک حج عربی). ۶. نورالهدی (تعلیقه بر عروة الوثقی). ۷. المناظر الناضرة فی احکام العترة الطاهرة (ج ۱. بخشی از کتاب الطهارة). ۸. تعلیقه بر تحریرالوسیله امام خمینی، در دو جلد. ۹. گلچینی از انوار اخلاقی (برگزیده درس اخلاق روز چهارشنبه). ۱۰. ره‌توشه پارسایان، انوار اخلاقی (ج ۱، شرح وصایای پیامبر اکرم به ابوذر غفاری). ۱۱. ره‌توشه پارسایان، انوار اخلاقی (ج ۲، شرح وصایای پیامبر اکرم به عبدالله ابن مسعود). ۱۲. روزه سپر مؤمن (شامل احکام، استفتائات و آداب روزه‌داری). ۱۳. احکام بانوان. ۱۴. احکام جوانان. ۱۵. احکام کسب‌وکار. ۱۶. آشنایی با اعتکاف. ۱۷. کلید سعادت (در احکام بانوان). ۱۸. توحید از دیدگاه علم. علاوه بر آن برخی از تقریرات او عبارت است از: تقریرات درس آیت‌الله بروجردی (طهارت، خمس و قضا)، تقریرات درس فقه آیت‌الله محقق داماد (دوره کامل صلات و حج)، تقریرات درس فقه آیت‌الله حائری یزدی (طهارت و صلات المسافر و خمس)، تقریرات درس فقه آیت‌الله اراکی (صلات الجمعه)، تقریرات درس اصول آیت‌الله محقق داماد (سراج الاصول از بحث اقل و اکثر تا پایان تعادل و تراجیح) و تقریرات درس آیت‌الله عباسعلی شاهرودی (طهارت) (انصاری، ۳۰۶). آثار غیرچاپی او هم عبارت است از: ۱. المناظر الناضرة (ج ۲ تا ۱۰: شرح مفصّل ابواب طهارت، صلات و زکات شرایع الاسلام). ۲. لئالی الاصول (۱۰ جلد از مباحث الفاظ تا پایان استصحاب) که سه جلد آن به چاپ رسیده است. ۳. زبدة اللئالی. ۴. القواعد الفقهیة (قاعده‌های: ضمان، لاضرر، تقیه، عدالت، میسور و اصالت الصحة). ۵. رساله در فروع علم اجمالی. ۶. رساله در تعادل و تراجیح. ۷. رساله در اجتهاد و تقلید. ۸. تقریرات درس فقه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (بحث: طهارت و قضا). ۹. تقریرات درس فقه آیت‌الله محقق داماد (کتاب صلات و حج). ۱۰. تقریرات درس فقه آیت‌الله حاج شیخ عباسعلی شاهرودی (کتاب طهارت). ۱۱. تقریرات درس فقه آیت‌الله اراکی (بحث صلات الجمعة). ۱۲. تقریرات درس فقه آیت‌الله حاج‌آقا مرتضی حائری (کتاب طهارت و خمس). ۱۳. تقریرات درس اصول آیت‌الله‌العظمی امام خمینی (از بحث مقدمة واجب تا آخر قطع و ظن). ۱۴. تقریرات درس اصول آیت‌الله محقق داماد (دوره کامل). ۱۵. تعلیقه بر وسیلة النجاة. ۱۶. تعلیقه بر منهاج الصالحین. ۱۷. کشف الغاشیة عن وجه الحاشیة (توضیح مشکلات حاشیه ملا عبدالله). ۱۸. نورالبیان فی تفسیر القرآن. ۱۹. طبقات الرجال. ۲۰. ره‌توشه پارسایان انوار اخلاقی (ج ۲ شرح وصایای پیامبر اکرم به امیرالمؤمنین) (انصاری، ۳۰۵-۳۰۶؛ مقدم، ۲۲۳). برخی از فعالیت‌های اجتماعی او عبارت است از: تعمیر بخشی از مسجد جامع گرگان، تأسیس و تعمیر چند مسجد در گرگان و روستاهای اطراف، مسجد اعظم و درمانگاه آیت‌الله حاج سید سجاد علوی در روستای النگ، حسینیه سیّدالشهداء در مهدی‌شهر سمنان، صندوق قرض‌الحسنه وحدت فاطمیه در خیابان هفده شهریور جنوبی (تهران) (انصاری، ۳۰۵؛ «پرونده‌ای در بزرگداشت مرحوم آیت‌الله العظمی علوی گرگانی: برگی از دفتر زندگی»، ۳؛ مقدم، ۲۲۳).
آیت‌الله سید محمدعلی علوی گرگانی در ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ در قم از دنیا رفت و پیکرش در حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد. منابع: انصاری، ناصرالدین (۱۴۰۱)، «درگذشتگان: سید محمدعلی علوی گرگانی»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال سی‌ودوم، شماره ۱۹۳، فروردین و اردیبهشت؛ «پرونده‌ای در بزرگداشت مرحوم آیت‌الله العظمی علوی گرگانی: برگی از دفتر زندگی» (۱۴۰۱)، هفته‌نامه حریم امام، سال دهم، شماره ۴۹۴، ۳ اردیبهشت؛ حائری، سید احمد (بی‌تا)، الکوکب الدری فی حیاه المرجع العلوی، بی‌جا، بی نا؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۲ و ۶، تهران، کتابفروشی اسلامیه؛ «سیری در سلوک امام و رهبر معظم انقلاب در گفت‌وشنود پاسدار اسلام با مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله علوی گرگانی» (۱۳۹۳)، ماهنامه پاسدار اسلام، شماره پیاپی ۳۹۱-۳۹۲، مهر و آبان؛ «گفتگو با آیت‌الله‌العظمی علوی گرگانی: همه ما بدهکار امام و انقلاب هستیم» (۱۳۹۲)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۷۶، ۳ مرداد؛ مقدم، کاظم (۱۳۸۶)، آشنایی با همه مراجع تقلید، قم، محدث.