علی گلزاده غفوری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(+رده:شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی; +رده:شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی; ±رده:پروژه شاگردان←رده:مقاله‌های ارزیابی‌شده/پروژه شاگردان using HotCat) |
||
| (۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه | {{جعبه اطلاعات عالمان شیعه | ||
| عنوان =علی گلزاده غفوری | | عنوان =علی گلزاده غفوری | ||
| تصویر = | | تصویر =علی گلزاده غفوری.jpg | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| سرشناسی = | | سرشناسی =شاگرد امام‌خمینی | ||
| نام کامل = | | نام کامل = | ||
| لقب = | | لقب = | ||
| نسب = | | نسب = | ||
| تاریخ تولد = | | تاریخ تولد =۱۳۰۲ش | ||
| زادگاه = | | زادگاه =قزوین | ||
| تاریخ وفات = | | تاریخ وفات =۱۱ دی ۱۳۸۸ | ||
| شهر وفات = | | شهر وفات =تهران | ||
| تاریخ شهادت = | | تاریخ شهادت = | ||
| محل شهادت = | | محل شهادت = | ||
| محل دفن = | | محل دفن =بهشت‌زهرای تهران | ||
| خویشاوندان سرشناس = | | خویشاوندان سرشناس = | ||
| استادان = | | استادان = [[سیدحسین بروجردی]]، [[امام‌خمینی]]، [[علامه طباطبایی]] | ||
| شاگردان = | | شاگردان = | ||
| محل تحصیل = | | محل تحصیل =قزوین، تهران، [[قم]] و فرانسه | ||
| اجازه روایت از = | | اجازه روایت از = | ||
| اجازه اجتهاد از = | | اجازه اجتهاد از = | ||
| اجازه روایت به = | | اجازه روایت به = | ||
| اجازه اجتهاد به = | | اجازه اجتهاد به = | ||
| تالیفات = | | تالیفات =با دستورات اسلام آشنا شویم، اسلام و اعلامیه جهانی حقوق بشر، کنگره اسلامی حج، نقدی بر لایحه قصاص، راه و رسم زندگی از نظر امام سجاد(ع)، نظامات اجتماعی اسلام، آگاهی درباره قانون اساسی و... | ||
| سایر = | | سایر = سخنران محافل دانشجویی | ||
| سیاسی = | | سیاسی =مبارزه با [[رژیم پهلوی]]، حمایت از [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت امام‌خمینی]]، نماینده [[مجلس شورای اسلامی]] و... | ||
| اجتماعی = | | اجتماعی = عضویت در [[مجلس خبرگان قانون اساسی]]، همکاری در تأسیس بنیاد رفاه و تعاون اسلامی، [[دفتر نشر فرهنگ اسلامی]]، بیمارستان سوم شعبان و مدرسه دخترانه رفاه | ||
| امضا = | | امضا = | ||
| وبگاه رسمی = | | وبگاه رسمی = | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
'''علی گلزاده غفوری'''، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی. | '''علی گلزاده غفوری'''، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی. | ||
==تولد و تحصیل== | ==تولد و تحصیل== | ||
علی گلزاده غفوری در سال ۱۳۰۲ش در قزوین به دنیا آمد. وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در قزوین به پایان رساند و سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و مقدمات را در قزوین خواند. آنگاه راهی تهران شد و بخش دیگری از مقدمات را نزد استادان آنجا آموخت. سپس به قم رفت و دروس سطح را نزد استادان حوزه علمیه قم فراگرفت. درباره استادان درس مقدمات و سطح او در قزوین، تهران و قم گزارشی در دست نیست. او پس از آن در درس خارج فقه و اصول | علی گلزاده غفوری در سال ۱۳۰۲ش در قزوین به دنیا آمد. وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در قزوین به پایان رساند و سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و مقدمات را در قزوین خواند. آنگاه راهی تهران شد و بخش دیگری از مقدمات را نزد استادان آنجا آموخت. سپس به [[قم]] رفت و دروس سطح را نزد استادان [[حوزه علمیه قم]] فراگرفت. درباره استادان درس مقدمات و سطح او در قزوین، تهران و قم گزارشی در دست نیست. او پس از آن در درس خارج فقه و اصول [[سیدحسین بروجردی|سیدحسین طباطبایی بروجردی]] و [[امام‌خمینی]] حضور یافت.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۸، ص۲۲۳.</ref> درباره سال‌های حضور او در درس خارج فقه [[امام‌خمینی]] اطلاع دقیقی در دست نیست، ولی به احتمال زیاد در دهه ۱۳۳۰ش در آن درس شرکت می‌کرده است. او در قم از نخستین افرادی بود که در درس [[علامه طباطبایی|علامه سیدمحمدحسین طباطبایی]] نیز حاضر شد<ref>محمدی، «گلزاده غفوری، علی»، ص۳۲۴.</ref> و به احتمال زیاد از درس [[فلسفه]] ایشان بهره برد. | ||
گلزاده غفوری پس از پایان تحصیل در قم، چند سال در منطقه کیلان شهر دماوند مقیم شد و به فعالیت‌های مذهبی مشغول شد. آنگاه به تهران بازگشت و وارد دانشگاه تهران شد و به تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته حقوق ادامه داد. او پس از اخذ مدرک فوق لیسانس در آن رشته، به فرانسه رفت و موفق به دریافت مدرک دکتری در رشته حقوق قضایی اسلامی از دانشگاه سوربن آن کشور شد <ref> | === تحصیلات دانشگاهی === | ||
گلزاده غفوری پس از پایان تحصیل در قم، چند سال در منطقه کیلان شهر دماوند مقیم شد و به فعالیت‌های مذهبی مشغول شد. آنگاه به تهران بازگشت و وارد دانشگاه تهران شد و به تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته حقوق ادامه داد. او پس از اخذ مدرک فوق لیسانس در آن رشته، به فرانسه رفت و موفق به دریافت مدرک دکتری در رشته حقوق قضایی اسلامی از دانشگاه سوربن آن کشور شد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۴، ص۳۷۵.</ref> | |||
== فعالیت اجتماعی و سیاسی == | |||
پس از پایان تحصیل در دانشگاه سوربن به کشور بازگشت و به فعالیت‌های تبلیغی در تهران پرداخت. او در سال‌های ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۱ش یکی از سخنرانان ثابت «انجمن ماهانه دینی»، از مراکز فکری ـ دینی تهران بود که با هدف احیای فکر دینی هر هفته صبح‌های جمعه در منزل نوید (از بازاریان تهران) برگزار می‌شد. محصول این جلسات به‌صورت سه جلد کتاب با عنوان گفتار ماه در نمایاندن راه راست دینی در همان سال‌ها انتشار یافت.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۴، ص۳۵۵-۳۵۴.</ref> او در آن سال‌ها به تدریس دروس معارف در مدارس جامعه تعلیمات اسلامی می‌پرداخت و در تألیف برخی متون درسی مشارکت داشت. ازجمله کتاب درسی تعلیم و تربیت دینی سال سوم ابتدائی با قلم او و [[محمدجواد باهنر]] در ۱۳۴۵ش منتشر شد.<ref>جعفریان، جریان‌های مذهبی ـ سیاسی در ایران، ص۸۶.</ref> | |||
گلزاده غفوری | گلزاده غفوری در سال ۱۳۴۶ش از سخنرانان هیئت محبان‌الحسین تهران بود.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۲۶، ص۱۷۲-۱۷۳.</ref> او به سبب آشنایی با مسائل روز و قوانین حقوقی اسلام و غرب، ازجمله روحانیانی بود که با حضور در محافل دانشجویی و دانشگاهی به طرح مسائل نو می‌پرداخت و در بازنمایی نقش اجتماعی اسلام سهم بسزایی داشت.<ref>انصاری قمی، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام دکتر گلزاده غفوری»، ص۱۲۷.</ref> کتاب نظامات اجتماعی در اسلام که در ۱۳۴۹ش انتشار یافت<ref>جعفریان، جریان‌های مذهبی ـ سیاسی در ایران، ص۳۱۵.</ref> محصول این بحث‌ها بود. علاوه بر آن، او از نخستین افرادی بود که به بحث درباره مقوله حقوق بشر در جامعه ایران پرداخت و اثر او با عنوان اسلام و اعلامیه جهانی حقوق بشر ده‌ها بار چاپ شد. او در آن اثر، به طرح این نظریه پرداخت که قرن‌ها پیش از تدوین اعلامیه جهانی حقوق بشر، دستورات اسلام حقوق انسان را تضمین کرده است. این بحث‌ها مورد استقبال محافل علمی و مذهبی قرار گرفت.<ref>انصاری قمی، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام دکتر گلزاده غفوری»، ص۱۲۷.</ref> گلزاده غفوری که از بنیان‌گذاران [[مدرسه رفاه و مدرسه علوی|مدرسه علوی تهران]] بود، سال‌ها به تدریس دروس [[اخلاق]]، زبان، [[فقه]]، [[فلسفه]] و [[قرآن]] در آن مدرسه می‌پرداخت. | ||
گلزاده غفوری چنان‌که گفته شد، در سال‌های دهه ۱۳۴۰-۱۳۵۰ش از نویسندگان پرکار در حوزه مطالعات اسلامی بود که به برخی از آن آثار اشاره شد. او در دوران فعالیت | او در دهه‌های ۱۳۴۰-۱۳۵۰ ش فعالیت چشمگیری برای آگاهی [[جوان|نسل جوان]] داشت و با سخنرانی‌های روشنگرانه خود در [[حسینیه ارشاد]]، [[مسجد ارگ|مساجد ارگ]]، محمودیه و [[مسجد حاج سیدعزیزالله|حاج سیدعزیزالله]]، نقش بارزی دراین‌باره ایفا کرد.<ref>محمدی، «گلزاده غفوری، علی»، ص۴۳۴.</ref> همچنین در جلسات انجمن اسلامی مهندسین هم سخنرانی می‌کرد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سوم، ص۲۷.</ref> وی در سخنرانی‌های خود مسائل سیاسی را مطرح و از [[حکومت پهلوی]] انتقاد می‌کرد، چراکه [[ساواک]] در سال ۱۳۵۳ش از سخنرانی او جلوگیری کرد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سوم، ص۲۴۲.</ref> در همان سال از سوی دانشجویان دانشگاه جندی‌شاپور در استان خوزستان برای سخنرانی دعوت شد و ساواک آبادان با ارسال نامه‌ای به ساواک تهران، خواستار اظهارنظر دراین‌باره شد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سوم، ص۲۵۸.</ref> ساواک سخنرانی او را بلامانع دانست، ولی خواستار ارسال متن سخنرانی او شد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سوم، ص۲۶۰.</ref> او همچنین از بنیان‌گذاران بنیاد رفاه و تعاون اسلامی بود و نام آن بنیاد به پیشنهاد او از مؤسسه به بنیاد تغییر یافت.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۴، ص۴۹۳.</ref> ساواک در گزارشی درباره آن بنیاد، از گلزاده غفوری با عنوان «از مغزهای متفکر و تئوریسین بنیاد» نام برد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۵، ص۱۱۳.</ref> او در همان سال‌ها همراه با [[سیدمحمد بهشتی|سیدمحمد حسینی بهشتی]]، [[سیدرضا برقعی]] و [[محمدجواد باهنر]]، [[دفتر نشر فرهنگ اسلامی]] را بنیان نهاد و صدها کتاب در عرصه مطالعات اسلامی منتشر کرد.<ref>انصاری قمی، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام دکتر گلزاده غفوری»، ص۱۲۷.</ref> بیمارستان سوم شعبان و مدرسه دخترانه رفاه از دیگر مراکز بهداشتی و فرهنگی بود که وی در احداث آنها مشارکت داشت.<ref>محمدی، «گلزاده غفوری، علی»، ص۳۲۴.</ref> او به سبب این‌گونه فعالیت‌ها بارها دستگیر و زندانی شد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۴، ص۳۷۵.</ref> | ||
== فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی == | |||
گلزاده غفوری پس از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]] به فعالیت‌های علمی ادامه داد. وی در سال ۱۳۵۸ش از سوی مردم تهران به نمایندگی در [[مجلس خبرگان قانون اساسی]] برگزیده شد. او در آن مجلس در گروه ششم عضویت داشت.<ref>راهنمای استفاده از مشروح...، ص۳۹۰.</ref> پس از پایان کار آن مجلس به فعالیت‌های فرهنگی ادامه داد و در اولین دوره انتخابات [[مجلس شورای اسلامی]] از سوی مردم تهران به نمایندگی انتخاب شد.<ref>معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی...، ص۱۰۰.</ref> وی پس از وقایع خرداد سال ۱۳۶۰ و اعدام دو فرزندش به جرم همکاری با [[سازمان مجاهدین خلق ایران|سازمان مجاهدین خلق]]، از فعالیت سیاسی رویگردان شد و در جلسات مجلس شورای اسلامی شرکت نکرد. به دلیل حضور نیافتن وی در مجلس شورای اسلامی.<ref>محمدی، «گلزاده غفوری، علی»، ص۳۲۵.</ref> در ۴ بهمن ۱۳۶۰ از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی به‌عنوان نماینده مستعفی شناخته شد.<ref>معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی...، ص۱۲۹.</ref> و از آن پس از فعالیت سیاسی کناره گرفت.<ref>محمدی، «گلزاده غفوری، علی»، ص۳۲۵.</ref> و به‌جز چند مورد مصاحبه و اظهارنظر، هیچ فعالیت دیگری انجام نداد.<ref>انصاری قمی، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام دکتر گلزاده غفوری»، ص۱۲۷.</ref> | |||
== تألیفات == | |||
گلزاده غفوری چنان‌که گفته شد، در سال‌های دهه ۱۳۴۰-۱۳۵۰ش از نویسندگان پرکار در حوزه مطالعات اسلامی بود که به برخی از آن آثار اشاره شد. او در دوران فعالیت پنجاه‌ساله علمی خود بالغ بر شصت اثر در زمینه‌های حقوقی، فقهی، اجتماعی، تربیتی، تاریخی، اقتصادی و اسلامی تألیف کرد که اغلب آن آثار را از سال ۱۳۳۸ تا ۱۳۷۸ش به چاپ رسانده است. وی در این تألیفات دارای سلیقه‌ای خاص، ذهن منظم در طبقه‌بندی، مدون‌سازی و ارائه ابتکاری مطالب است و تسلطش بر زبان‌های عربی، انگلیسی و فرانسه بر غنای تألیفاتش افزوده است. | |||
تألیفات وی عبارت‌اند از: ۱ ـ با دستورات اسلام آشنا شویم. ۲ ـ اسلام و اعلامیه جهانی حقوق بشر. ۳ ـ کنگره اسلامی حج. ۴ ـ نقدی بر لایحه قصاص. ۵ ـ راه و رسم زندگی از نظر امام سجاد(ع). ۶ ـ نظامات اجتماعی اسلام. ۷ ـ آگاهی درباره قانون اساسی. ۸ ـ انفال یا ثروت عمومی. ۹ ـ خطوط اصلی اقتصاد اسلامی. ۱۰ ـ برنامه ایمان‌آورده‌ها. ۱۱ ـ روابط مالی و اقتصادی. ۱۲ ـ اخلاق اجتماعی. ۱۳ ـ آزادنامه یا شکوفه حیات. ۱۴ ـ برای شما و زندگی فرزنددارها. ۱۵ ـ حق فرزندان و شاگردان بر اولیا و مربیان. ۱۶ ـ بیایید این‌گونه باشیم. ۱۷ ـ زبان قرآن را یاد بگیریم. ۱۸ ـ روش تربیتی قرآن. ۱۹ ـ به گفتار قرآن بیندیشیم. ۲۰ ـ قرآن، امانت الهی. ۲۱ ـ انفاقات و صدقات در قرآن. ۲۲ ـ موقعیت زنان در قرآن. ۲۳ ـ نماز به دو زبان (انگلیسی و فارسی). ۲۴ ـ شیعه و نبوت. ۲۵ ـ نهیلیسم؛ فلسفه پوچ‌گرایی. ۲۶ ـ اسلام و نهضت اخیر. ۲۷ ـ روحانیت و زندگی. ۲۸ ـ کلمات قصار قرآن. ۲۹ ـ کوششی در تبیین و تفکر در مورد کارنامه یک ساله مجلس. ۳۰ ـ شناخت اسلام؛ با همکاری بهشتی و محمدجواد باهنر. ۳۱ ـ طرح پنج سؤال در مجلس دوره اول و پاسخ‌های داده شده و داده نشده. ۳۲ ـ کوششی درباره بازنگری فقاهت و اجتهاد از صدر اسلام تا زمان حاضر (۳ جلد). ۳۳ ـ بخشی از آنچه در جریان مجلس خبرگان اول گذشت. ۳۴ ـ نظام قضایی. ۳۵ ـ کلمات قصار قرآن (در ۱۰ مجلد).<ref>محمدی، «گلزاده غفوری، علی»، ص۳۲۵.</ref> | |||
==درگذشت== | ==درگذشت== | ||
علی گلزاده غفوری در ۱۱ دی ۱۳۸۸ ش در تهران درگذشت و پیکرش در بهشت‌زهرای تهران به خاک سپرده شد <ref> | علی گلزاده غفوری در ۱۱ دی ۱۳۸۸ ش در تهران درگذشت و پیکرش در بهشت‌زهرای تهران به خاک سپرده شد.<ref>انصاری قمی، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام دکتر گلزاده غفوری»، ص۱۲۸.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
انصاری قمی، ناصرالدین (۱۳۸۸)، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام دکتر گلزاده غفوری»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره | {{منابع}} | ||
* انصاری قمی، ناصرالدین (۱۳۸۸)، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام دکتر گلزاده غفوری»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۱۲۰. | |||
[[رده:پروژه شاگردان]] | * جعفریان، رسول (۱۳۸۳)، جریان‌های مذهبی ـ سیاسی در ایران (از روی کار آمدن محمدرضا شاه تا پیروزی انقلاب اسلامی) سال‌های ۱۳۲۰-۱۳۵۷، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. | ||
* شریف‌رازی، محمد (بی‌تا)، گنجینه دانشمندان: کتاب انقلاب و شهادت، ج۸، تهران، مؤلف. | |||
* محمدی، لطف‌الله (۱۳۸۹)، «گلزاده غفوری، علی»، فرهنگنامه رجال روحانی عصر امام‌خمینی، تألیف: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ج۱، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | |||
* یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۷)، کتاب سوم: آیت‌الله محمدحسینی بهشتی، ج۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. | |||
* یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۸)، کتاب ۱۴: محمدعلی رجائی، ج۱۴، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. | |||
* سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۴ و ۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی. | |||
* یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۲)، کتاب ۲۶: شهید آیت‌الله دکتر محمد مفتح، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. | |||
{{پایان}} | |||
[[رده:مقاله‌های ارزیابی‌شده/پروژه شاگردان]] | |||
[[رده:شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی]] | |||
[[رده:شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ مهر ۱۴۰۳، ساعت ۱۶:۱۴
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۰۲ش |
| زادگاه | قزوین |
| تاریخ وفات | ۱۱ دی ۱۳۸۸ |
| محل دفن | بهشت‌زهرای تهران |
| شهر وفات | تهران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سیدحسین بروجردی، امام‌خمینی، علامه طباطبایی |
| محل تحصیل | قزوین، تهران، قم و فرانسه |
| تألیفات | با دستورات اسلام آشنا شویم، اسلام و اعلامیه جهانی حقوق بشر، کنگره اسلامی حج، نقدی بر لایحه قصاص، راه و رسم زندگی از نظر امام سجاد(ع)، نظامات اجتماعی اسلام، آگاهی درباره قانون اساسی و... |
| سایر | سخنران محافل دانشجویی |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با رژیم پهلوی، حمایت از نهضت امام‌خمینی، نماینده مجلس شورای اسلامی و... |
| اجتماعی | عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، همکاری در تأسیس بنیاد رفاه و تعاون اسلامی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، بیمارستان سوم شعبان و مدرسه دخترانه رفاه |
علی گلزاده غفوری، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
تولد و تحصیل
علی گلزاده غفوری در سال ۱۳۰۲ش در قزوین به دنیا آمد. وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در قزوین به پایان رساند و سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و مقدمات را در قزوین خواند. آنگاه راهی تهران شد و بخش دیگری از مقدمات را نزد استادان آنجا آموخت. سپس به قم رفت و دروس سطح را نزد استادان حوزه علمیه قم فراگرفت. درباره استادان درس مقدمات و سطح او در قزوین، تهران و قم گزارشی در دست نیست. او پس از آن در درس خارج فقه و اصول سیدحسین طباطبایی بروجردی و امام‌خمینی حضور یافت.[۱] درباره سال‌های حضور او در درس خارج فقه امام‌خمینی اطلاع دقیقی در دست نیست، ولی به احتمال زیاد در دهه ۱۳۳۰ش در آن درس شرکت می‌کرده است. او در قم از نخستین افرادی بود که در درس علامه سیدمحمدحسین طباطبایی نیز حاضر شد[۲] و به احتمال زیاد از درس فلسفه ایشان بهره برد.
تحصیلات دانشگاهی
گلزاده غفوری پس از پایان تحصیل در قم، چند سال در منطقه کیلان شهر دماوند مقیم شد و به فعالیت‌های مذهبی مشغول شد. آنگاه به تهران بازگشت و وارد دانشگاه تهران شد و به تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته حقوق ادامه داد. او پس از اخذ مدرک فوق لیسانس در آن رشته، به فرانسه رفت و موفق به دریافت مدرک دکتری در رشته حقوق قضایی اسلامی از دانشگاه سوربن آن کشور شد.[۳]
فعالیت اجتماعی و سیاسی
پس از پایان تحصیل در دانشگاه سوربن به کشور بازگشت و به فعالیت‌های تبلیغی در تهران پرداخت. او در سال‌های ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۱ش یکی از سخنرانان ثابت «انجمن ماهانه دینی»، از مراکز فکری ـ دینی تهران بود که با هدف احیای فکر دینی هر هفته صبح‌های جمعه در منزل نوید (از بازاریان تهران) برگزار می‌شد. محصول این جلسات به‌صورت سه جلد کتاب با عنوان گفتار ماه در نمایاندن راه راست دینی در همان سال‌ها انتشار یافت.[۴] او در آن سال‌ها به تدریس دروس معارف در مدارس جامعه تعلیمات اسلامی می‌پرداخت و در تألیف برخی متون درسی مشارکت داشت. ازجمله کتاب درسی تعلیم و تربیت دینی سال سوم ابتدائی با قلم او و محمدجواد باهنر در ۱۳۴۵ش منتشر شد.[۵]
گلزاده غفوری در سال ۱۳۴۶ش از سخنرانان هیئت محبان‌الحسین تهران بود.[۶] او به سبب آشنایی با مسائل روز و قوانین حقوقی اسلام و غرب، ازجمله روحانیانی بود که با حضور در محافل دانشجویی و دانشگاهی به طرح مسائل نو می‌پرداخت و در بازنمایی نقش اجتماعی اسلام سهم بسزایی داشت.[۷] کتاب نظامات اجتماعی در اسلام که در ۱۳۴۹ش انتشار یافت[۸] محصول این بحث‌ها بود. علاوه بر آن، او از نخستین افرادی بود که به بحث درباره مقوله حقوق بشر در جامعه ایران پرداخت و اثر او با عنوان اسلام و اعلامیه جهانی حقوق بشر ده‌ها بار چاپ شد. او در آن اثر، به طرح این نظریه پرداخت که قرن‌ها پیش از تدوین اعلامیه جهانی حقوق بشر، دستورات اسلام حقوق انسان را تضمین کرده است. این بحث‌ها مورد استقبال محافل علمی و مذهبی قرار گرفت.[۹] گلزاده غفوری که از بنیان‌گذاران مدرسه علوی تهران بود، سال‌ها به تدریس دروس اخلاق، زبان، فقه، فلسفه و قرآن در آن مدرسه می‌پرداخت.
او در دهه‌های ۱۳۴۰-۱۳۵۰ ش فعالیت چشمگیری برای آگاهی نسل جوان داشت و با سخنرانی‌های روشنگرانه خود در حسینیه ارشاد، مساجد ارگ، محمودیه و حاج سیدعزیزالله، نقش بارزی دراین‌باره ایفا کرد.[۱۰] همچنین در جلسات انجمن اسلامی مهندسین هم سخنرانی می‌کرد.[۱۱] وی در سخنرانی‌های خود مسائل سیاسی را مطرح و از حکومت پهلوی انتقاد می‌کرد، چراکه ساواک در سال ۱۳۵۳ش از سخنرانی او جلوگیری کرد[۱۲] در همان سال از سوی دانشجویان دانشگاه جندی‌شاپور در استان خوزستان برای سخنرانی دعوت شد و ساواک آبادان با ارسال نامه‌ای به ساواک تهران، خواستار اظهارنظر دراین‌باره شد.[۱۳] ساواک سخنرانی او را بلامانع دانست، ولی خواستار ارسال متن سخنرانی او شد.[۱۴] او همچنین از بنیان‌گذاران بنیاد رفاه و تعاون اسلامی بود و نام آن بنیاد به پیشنهاد او از مؤسسه به بنیاد تغییر یافت.[۱۵] ساواک در گزارشی درباره آن بنیاد، از گلزاده غفوری با عنوان «از مغزهای متفکر و تئوریسین بنیاد» نام برد.[۱۶] او در همان سال‌ها همراه با سیدمحمد حسینی بهشتی، سیدرضا برقعی و محمدجواد باهنر، دفتر نشر فرهنگ اسلامی را بنیان نهاد و صدها کتاب در عرصه مطالعات اسلامی منتشر کرد.[۱۷] بیمارستان سوم شعبان و مدرسه دخترانه رفاه از دیگر مراکز بهداشتی و فرهنگی بود که وی در احداث آنها مشارکت داشت.[۱۸] او به سبب این‌گونه فعالیت‌ها بارها دستگیر و زندانی شد.[۱۹]
فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی
گلزاده غفوری پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت‌های علمی ادامه داد. وی در سال ۱۳۵۸ش از سوی مردم تهران به نمایندگی در مجلس خبرگان قانون اساسی برگزیده شد. او در آن مجلس در گروه ششم عضویت داشت.[۲۰] پس از پایان کار آن مجلس به فعالیت‌های فرهنگی ادامه داد و در اولین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از سوی مردم تهران به نمایندگی انتخاب شد.[۲۱] وی پس از وقایع خرداد سال ۱۳۶۰ و اعدام دو فرزندش به جرم همکاری با سازمان مجاهدین خلق، از فعالیت سیاسی رویگردان شد و در جلسات مجلس شورای اسلامی شرکت نکرد. به دلیل حضور نیافتن وی در مجلس شورای اسلامی.[۲۲] در ۴ بهمن ۱۳۶۰ از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی به‌عنوان نماینده مستعفی شناخته شد.[۲۳] و از آن پس از فعالیت سیاسی کناره گرفت.[۲۴] و به‌جز چند مورد مصاحبه و اظهارنظر، هیچ فعالیت دیگری انجام نداد.[۲۵]
تألیفات
گلزاده غفوری چنان‌که گفته شد، در سال‌های دهه ۱۳۴۰-۱۳۵۰ش از نویسندگان پرکار در حوزه مطالعات اسلامی بود که به برخی از آن آثار اشاره شد. او در دوران فعالیت پنجاه‌ساله علمی خود بالغ بر شصت اثر در زمینه‌های حقوقی، فقهی، اجتماعی، تربیتی، تاریخی، اقتصادی و اسلامی تألیف کرد که اغلب آن آثار را از سال ۱۳۳۸ تا ۱۳۷۸ش به چاپ رسانده است. وی در این تألیفات دارای سلیقه‌ای خاص، ذهن منظم در طبقه‌بندی، مدون‌سازی و ارائه ابتکاری مطالب است و تسلطش بر زبان‌های عربی، انگلیسی و فرانسه بر غنای تألیفاتش افزوده است.
تألیفات وی عبارت‌اند از: ۱ ـ با دستورات اسلام آشنا شویم. ۲ ـ اسلام و اعلامیه جهانی حقوق بشر. ۳ ـ کنگره اسلامی حج. ۴ ـ نقدی بر لایحه قصاص. ۵ ـ راه و رسم زندگی از نظر امام سجاد(ع). ۶ ـ نظامات اجتماعی اسلام. ۷ ـ آگاهی درباره قانون اساسی. ۸ ـ انفال یا ثروت عمومی. ۹ ـ خطوط اصلی اقتصاد اسلامی. ۱۰ ـ برنامه ایمان‌آورده‌ها. ۱۱ ـ روابط مالی و اقتصادی. ۱۲ ـ اخلاق اجتماعی. ۱۳ ـ آزادنامه یا شکوفه حیات. ۱۴ ـ برای شما و زندگی فرزنددارها. ۱۵ ـ حق فرزندان و شاگردان بر اولیا و مربیان. ۱۶ ـ بیایید این‌گونه باشیم. ۱۷ ـ زبان قرآن را یاد بگیریم. ۱۸ ـ روش تربیتی قرآن. ۱۹ ـ به گفتار قرآن بیندیشیم. ۲۰ ـ قرآن، امانت الهی. ۲۱ ـ انفاقات و صدقات در قرآن. ۲۲ ـ موقعیت زنان در قرآن. ۲۳ ـ نماز به دو زبان (انگلیسی و فارسی). ۲۴ ـ شیعه و نبوت. ۲۵ ـ نهیلیسم؛ فلسفه پوچ‌گرایی. ۲۶ ـ اسلام و نهضت اخیر. ۲۷ ـ روحانیت و زندگی. ۲۸ ـ کلمات قصار قرآن. ۲۹ ـ کوششی در تبیین و تفکر در مورد کارنامه یک ساله مجلس. ۳۰ ـ شناخت اسلام؛ با همکاری بهشتی و محمدجواد باهنر. ۳۱ ـ طرح پنج سؤال در مجلس دوره اول و پاسخ‌های داده شده و داده نشده. ۳۲ ـ کوششی درباره بازنگری فقاهت و اجتهاد از صدر اسلام تا زمان حاضر (۳ جلد). ۳۳ ـ بخشی از آنچه در جریان مجلس خبرگان اول گذشت. ۳۴ ـ نظام قضایی. ۳۵ ـ کلمات قصار قرآن (در ۱۰ مجلد).[۲۶]
درگذشت
علی گلزاده غفوری در ۱۱ دی ۱۳۸۸ ش در تهران درگذشت و پیکرش در بهشت‌زهرای تهران به خاک سپرده شد.[۲۷]
پانویس
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۸، ص۲۲۳.
- ↑ محمدی، «گلزاده غفوری، علی»، ص۳۲۴.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۴، ص۳۷۵.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۴، ص۳۵۵-۳۵۴.
- ↑ جعفریان، جریان‌های مذهبی ـ سیاسی در ایران، ص۸۶.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۲۶، ص۱۷۲-۱۷۳.
- ↑ انصاری قمی، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام دکتر گلزاده غفوری»، ص۱۲۷.
- ↑ جعفریان، جریان‌های مذهبی ـ سیاسی در ایران، ص۳۱۵.
- ↑ انصاری قمی، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام دکتر گلزاده غفوری»، ص۱۲۷.
- ↑ محمدی، «گلزاده غفوری، علی»، ص۴۳۴.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سوم، ص۲۷.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سوم، ص۲۴۲.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سوم، ص۲۵۸.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب سوم، ص۲۶۰.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۴، ص۴۹۳.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۵، ص۱۱۳.
- ↑ انصاری قمی، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام دکتر گلزاده غفوری»، ص۱۲۷.
- ↑ محمدی، «گلزاده غفوری، علی»، ص۳۲۴.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۴، ص۳۷۵.
- ↑ راهنمای استفاده از مشروح...، ص۳۹۰.
- ↑ معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی...، ص۱۰۰.
- ↑ محمدی، «گلزاده غفوری، علی»، ص۳۲۵.
- ↑ معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی...، ص۱۲۹.
- ↑ محمدی، «گلزاده غفوری، علی»، ص۳۲۵.
- ↑ انصاری قمی، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام دکتر گلزاده غفوری»، ص۱۲۷.
- ↑ محمدی، «گلزاده غفوری، علی»، ص۳۲۵.
- ↑ انصاری قمی، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام دکتر گلزاده غفوری»، ص۱۲۸.
منابع
- انصاری قمی، ناصرالدین (۱۳۸۸)، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام دکتر گلزاده غفوری»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۱۲۰.
- جعفریان، رسول (۱۳۸۳)، جریان‌های مذهبی ـ سیاسی در ایران (از روی کار آمدن محمدرضا شاه تا پیروزی انقلاب اسلامی) سال‌های ۱۳۲۰-۱۳۵۷، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- شریف‌رازی، محمد (بی‌تا)، گنجینه دانشمندان: کتاب انقلاب و شهادت، ج۸، تهران، مؤلف.
- محمدی، لطف‌الله (۱۳۸۹)، «گلزاده غفوری، علی»، فرهنگنامه رجال روحانی عصر امام‌خمینی، تألیف: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ج۱، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۷)، کتاب سوم: آیت‌الله محمدحسینی بهشتی، ج۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۸)، کتاب ۱۴: محمدعلی رجائی، ج۱۴، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۴ و ۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۲)، کتاب ۲۶: شهید آیت‌الله دکتر محمد مفتح، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.