سیدطاهر مرتضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

سیدطاهر مرتضوی اصفهانی، در اسفند ۱۳۲۲ در خمینی‌شهر اصفهان به دنیا آمد. جدش سیدمحمدحسین مرتضوی از روحانیان و سادات دیباجی در اصفهان بود که سال‌ها نزد بزرگانی چون آخوند کاشی، سیدجمال‌الدین گلپایگانی و جهانگیرخان قشقایی تحصیل کرده بود و نماینده تام‌الاختیار مراجع تقلید در اصفهان محسوب می‌شد («نگاهی به زندگانی و شخصیت حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدطاهر مرتضوی: سیدعطاءالله احمدی...»، ۱۶). وی به تقوا و علم و کرامت و بزرگواری شهرت داشت و مقبره‌اش هم‌اکنون زیارتگاهی باشکوه است («نگاهی به زندگانی و شخصیت حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدطاهر مرتضوی اصفهانی: سیدطاهر مرتضوی اصفهانی...»، ۱۴-۱۵). سیدطاهر مرتضوی تحصیلات ابتدایی را در اصفهان به پایان رساند. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و وارد حوزه علمیه اصفهان شد و مقدمات را آنجا نزد آقایان سیدعلی مشکات، شیخ عبدالجواد جبل عاملی و شیخ مصطفی مهدوی به پایان رساند. وی در سال ۱۳۴۰ ش برای ادامه تحصیل رهسپار عراق شد و در حوزه علمیه نجف اشرف به تحصیل پرداخت. او در حوزه علمیه نجف اشرف بخشی از دروس سطح را پیش شیخ محمدهادی معرفت خواند. درباره دیگر استادان او در حوزه علمیه نجف پیش از ورود به درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدابوالقاسم موسوی خویی اطلاعاتی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که از درس‌های استادان آنجا بهره‌مند شد. او پس از اتمام دروس سطح، در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سیدابوالقاسم موسوی خویی و سیدمحسن طباطبایی حکیم شرکت کرد.

سیدطاهر مرتضوی در سال ۱۳۴۴ ش و با شنیدن خبر ورود امام‌خمینی، همراه با جمع کثیری از طلاب علوم حوزوی به استقبال ایشان شتافت و در شهر کاظمین به خدمت امام‌خمینی رسید. یکی از افتخارات مرتضوی در آن مراسم، نشستن در ماشین حامل امام‌خمینی و همراهی ایشان در سفرهای زیارتی ایشان از نجف به کربلا بود. او با تشکیل درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام‌خمینی در مسجد شیخ انصاری، در آن درس حضور یافت. می‌توان احتمال داد که از بدو تشکیل درس خارج فقه امام‌خمینی در آن درس حضور یافت و این حضور شش سال استمرار یافت. وی درباره حضور در درس امام‌خمینی می‌گوید: «درس فقه امام را شرکت می‌کردم. در جلسات درس ولایت‌فقیه ایشان هم حضور داشتم. البته در آن سطحی نبودم که مانند الآن درس را درک کنم. به قول قدیمی‌ها جزء سیاهی‌لشکر بودم. جمعیت زیادی می‌آمدند؛ به‌طوری که مسجد پُر می‌شد. مرحوم آیت‌الله خویی شب‌ها بعد از نماز مغرب و عشا در مسجد خضراء درس می‌داد و مرحوم حضرت امام در مسجد شیخ درس می‌گفت. تمام رفتارها و گفتارهای حضرت امام برای ما درس بود. امام واقعاً بی‌نظیر بود و هیچ‌چیزی کم نداشت. ایشان مافوق همه علما و مراجع بود» («نگاهی به زندگانی و شخصیت حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدطاهر مرتضوی اصفهانی»، ۱۴-۱۵). با استناد به حضور او در درس ولایت‌فقیه امام‌خمینی و همچنین حضور شش‌ساله در درس ایشان می‌توان گفت که از سال ۱۳۴۴-۱۳۵۰ ش در درس خارج فقه امام‌خمینی شرکت می‌کرده است. وی همچنین در ۱۵ اردیبهشت ۱۳۴۹ از امام‌خمینی اجازه دخالت در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرد (صحیفه امام، ج ۲، ۲۶۸؛ همان، ج ۱، ۵۰۰) و آقایان شیخ صادق خلخالی و احمد جنتی معرفان او به امام‌خمینی بودند (همان، ج۱، ۵۰۰). وی علاوه بر آن به‌عنوان مکبر امام‌خمینی در نمازهای جماعت ایشان انجام وظیفه می‌کرد («نگاهی به زندگانی و شخصیت حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدطاهر مرتضوی اصفهانی»، ۱۴).

مرتضوی پس از چند سال به سفارش امام‌خمینی برای همراهی با نهضت اسلامی به کشور بازگشت و به فعالیت‌های سیاسی در ایران ادامه داد؛ و با توجه به قدرتی که در فن سخنوری و منبر داشت و از صدای خوبی نیز بهره‌مند بود، رفته‌رفته در قم و اصفهان از طریق منبرهای آتشین و انقلابی در حمایت از نهضت امام‌خمینی گام برمی‌داشت. او چند بار برای سفرهای زیارتی به سوریه و عراق رفت. یک بار هم که به عراق رفته بود، چند ماه در نجف اشرف اقامت گزید و در آن مدت شب‌های جمعه امام‌خمینی را با وسیله نقلیه شخصی خود به کربلا می‌برد و پس از زیارت به نجف بازمی‌گرداند و این اوج صمیمیت و محبت امام به ایشان را می‌رساند. مرتضوی همچنین ارتباط گرم و صمیمانه‌ای با سیدمصطفی خمینی و سیداحمد خمینی داشت. سیدطاهر مرتضوی که پس از بازگشت به کشور، پیوسته در راه ایران و عراق در رفت‌وآمد بود، اعلامیه‌های امام‌خمینی را به ایران انتقال می‌داد. مرتضوی دلباخته امام‌خمینی بود و امام‌خمینی هم این احساس را به حسن صانعی بیان کرده و گفته بود: «من وقتی به چهره آقای مرتضوی نگاه می‌کنم، می‌فهمم که از صمیم قلب من را دوست دارد» (همان، ۱۴- ۱۵). وقتی یکی از فرزندان سیدطاهر مرتضوی در سال ۱۳۵۳ ش درگذشت، امام‌خمینی پیام تسلیتی برای او ارسال کرد (صحیفه امام، ج ۳، ۲۷).

او پس از پیروزی انقلاب به دادگستری و دادگاه‌های کیفری تهران رفت و ابتدا معاونت دادگاه‌های کیفری تهران را بر عهده گرفت و سپس به ریاست دادگاه‌های کیفری تهران منصوب شد. پس از چند سال حضور در آن دادگاه، به اهواز رفت و دو سال ریاست کل نیروهای مسلح خوزستان را بر عهده گرفت. در همان زمان به شهرهای مختلف جنگی می‌رفت و سخنرانی می‌کرد. پس از دو سال به تهران برگشت و از سوی محی‌الدین انواری رئیس وقت رسیدگی به امور مساجد، به سمت معاون امور مساجد در انتخاب ائمه جماعت منصوب شد و چهار سال در آن سمت خدمت کرد. پس از آن امامت یکی از مساجد تهران را بر عهده گرفت و سال‌ها به اقامه نماز جماعت و همچنین تدریس دروس حوزوی در آن مسجد پرداخت («نگاهی به زندگانی و شخصیت حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدطاهر مرتضوی اصفهانی»، ۱۴-۱۵).

منابع: صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۱ و ۲، ۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی؛ «نگاهی به زندگانی و شخصیت حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدطاهر مرتضوی اصفهانی: تقوای امام فوق‌العاده بود» (۲۳۹۸)، هفته‌نامه حریم امام، سال هفتم، شماره ۳۶۵، ۲۹ فروردین؛ «نگاهی به زندگانی و شخصیت حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدطاهر مرتضوی: سیدعطاءالله احمدی: از نظر حُسن اخلاق و معاشرت با مردم بسیار عالی است»، (۲۳۹۸)، هفته‌نامه حریم امام، سال هفتم، شماره ۳۶۵، ۲۹ فروردین.