اسدالله فتاح‌الجنان

فتاح‌الجنان، اسدالله؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. اسدالله فتاح‌الجنان در ۱۰ فروردین ۱۳۰۸ در شهر نجف‌آباد به دنیا آمد. درباره تحصیلات او در نجف‌آباد اطلاعاتی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که مقدمات را در مدارس علمیه زادگاهش و نزد استادان آن حوزه خوانده باشد. وی در سال ۱۳۲۸ ش راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر به تحصیل پرداخت. در زندگینامه او که بر اساس اسناد شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه سراسر کشور تدوین شده، اشاره‌ای به استادان او در دوره سطح نشده است. بر اساس آن اسناد، وی در درس سید عبدالکریم موسوی اردبیلی حضور داشت و با توجه به اینکه سید عبدالکریم موسوی اردبیلی از استادان دوره سطح در دوره پهلوی بود، می‌توان فتاح‌الجنان را از شاگردان درس سطح سید عبدالکریم موسوی اردبیلی دانست. او سپس به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس امام خمینی بهره برد (کاظمینی، ج ۲، ۶۲۵). درباره سال‌های دقیق حضور او در درس‌های امام خمینی گزارشی در دست نیست و در منبع فوق هم صرفاً بر حضور او در درس امام خمینی اشاره شده است. می‌توان احتمال داد که از اواسط دهه ۱۳۳۰ ش از درس‌های ایشان در مساجد محمدی و سلماسی قم بهره‌مند می‌شده است. بر اساس برخی اعلامیه‌ها که امضای فتاح‌الجنان هم ذیل آنها وجود دارد می‌توان احتمال داد که وی در سال ۱۳۴۲ ش در نجف‌آباد بوده است (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۸۳)، بنابراین حضور او در درس امام خمینی تا نخستین سال دهه ۱۳۴۱ ش تداوم داشته است. هم‌زمان از درس‌های علامه سید محمدحسین طباطبایی استفاده می‌کرد (همان) و به احتمال زیاد از درس‌های فلسفه و تفسیر قرآن ایشان بهره می‌برده است. اسدالله فتاح‌الجنان از روحانیان مبارزی بود که به مبارزه با حکومت پهلوی و حمایت از امام خمینی می‌پرداخت. ازجمله وقتی امام خمینی و آیات سید حسن طباطبایی قمی و شیخ بهاءالدین محلاتی در روز ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ توسط حکومت پهلوی دستگیر و در تهران زندانی شدند، همراه با علما و روحانیان نجف‌آباد نامه‌ای به آنان ارسال و حمایت و پشتیبانی خود را از مبارزات آنان ابراز کردند (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۸۳). پس از تبعید امام خمینی به خارج از کشور هم همراه با جمعی از روحانیان نجف‌آباد تلگرافی به آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی ارسال و در آن تأثر خود را از تبعید امام خمینی به خارج از کشور ابراز کردند و از آیت‌الله مرعشی نجفی خواستند «نظر مبارک را نسبت به استخلاص معظم‌له جداً معطوف» کند (همان، ۱۲۶). آنگاه همراه با دیگر روحانیان نجف‌آباد نامه‌ای را از طریق سفارت ایران در آنکارا به «حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی مدظله‌العالی مرجع عالی‌قدر شیعه» ارسال کردند و تأثر خود را از تبعید ایشان به «دست استعمار» و بر خلاف قانون اساسی ابراز و بر پشتیبانی کامل خود از ایشان که «حامی دین و زبان گویای همه مجامع علمی و روحانی» هستند تأکید کردند و در پایان بازگشت ایشان به حوزه علمیه قم را خواستار شدند (همان، ۱۲۷). سپس در نامه‌ای دیگر به آیت‌الله سید محمدهادی میلانی در مشهد، خواستار تلاش آن مرجع برای آزادی امام خمینی شدند (حضرت آیت‌الله العظمی سید محمدهادی میلانی به روایت اسناد ساواک، ج۲، ۲۵۳). وقتی مردم نجف‌آباد در اعتراض به تبعید امام خمینی به خارج از کشور در آبان ۱۳۴۳ اعتصاب کردند، فتاح‌الجنان ضمن حضور در آن اجتماع، در جمع اعتصاب‌کنندگان سخنرانی کرد. پس از انتقال امام خمینی به نجف اشرف هم تلگراف همدردی طلاب مدرسه الحجه نجف‌آباد را به امام خمینی ارسال نمود (کاظمینی، ج ۲، ۶۲۵). می‌توان با استناد به این گزارش احتمال داد که فتاح‌الجنان در آن مقطع از مدرسان مدرسه علمیه مزبور بوده است. فتاح‌الجنان و جمعی از روحانیان نجف‌آباد نامه‌ای دیگر به امام خمینی ارسال کردند و انتقال ایشان از ترکیه به عراق را «تا اندازه‌ای موجب مسرت» دانستند، ولی بر این نکته تأکید کردند که «ملت ایران عموماً منتظر مراجعت حضرتعالی به حوزه علمیه قم هستند تا از افاضات و رهبری‌های شما بهره‌مند گردند» (روحانی، ج ۱، ۸۸۰؛ دوانی، ج ۵، ۱۶۵؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۷۹). وی به سبب ارسال این تلگراف‌ها، توسط ساواک اصفهان دستگیر و محاکمه شد و در زندان به دست مأموران حکومت پهلوی شکنجه گردید (کاظمینی، ج ۲، ۶۲۵). درباره دیگر فعالیت‌های فتاح‌الجنان گزارشی در دست نیست. او در بهمن ۱۳۵۷ و در جریان بازگشت امام خمینی به کشور، در مراسم استقبال از ایشان حضور داشت. با آغاز جنگ تحمیلی، بارها در جبهه‌های جنگ حضور یافت و یکی از فرزندانش به نام مهدی فتاح‌الجنان در عملیات شکست حصر آبادان در سال ۱۳۶۱ ش به شهادت رسید. یکی دیگر از فرزندان او به نام سعید فتاح‌الجنان هم در منطقه جفیر به فیض شهادت نائل آمد و سه تن از فرزندانش به نام‌های سعید، محمد و محمدحسن هم به درجه جانبازی رسیدند. فتاح‌الجنان در سال ۱۳۶۳ ش به سمت امام جمعه شهر مبارکه در استان اصفهان منصوب شد. در آن زمان مسئولیت حوزه علمیه امام محمدتقی (ع) آن شهر را هم بر عهده داشت. او در سال ۱۳۷۴ ش به امامت جمعه شهر بلداجی منصوب شد و تا ۱۳۸۲ ش در آن سمت بود. تلاش برای گازرسانی به بلداجی، اقامه نماز جماعت در آن شهر، شرکت در جلسات بسیج و حضور در میان دانش‌آموزان و رسیدگی به مشکلات مردم ازجمله فعالیت‌های او در بلداجی بود (کاظمینی، ج ۲، ۶۲۵-۶۲۶). درباره دیگر فعالیت‌های او پس از کناره‌گیری از امامت جمعه بلداجی اطلاعاتی در دست نیست. منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای حاج سید محمدهادی حسینی میلانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۰)، ج ۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج ۵، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ روحانی، سید حمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی در ایران، بی‌جا، دارالفکر ـ دارالعلم؛ کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۸۴)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج ۱، تهران، برگ رضوان.