حیات: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۵۶ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۷ بهمن ۱۴۰۳

جز

removed Category:پروژه عقلی; added Category:مقاله‌های ارزیابی‌شده عقلی using HotCat

Shams

Image-reviewer، دیوان‌سالاران، emailconfirmed، مدیران رابط کاربری، مدیران

۲۷٬۲۷۱

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-اهمیت و جایگاه حیات
+'''حیات'''، اصطلاحی کلامی و فلسفی
-حیات در اصطلاح کلامی و فلسفی، یعنی موجودی که دارای مرتبه‌ای از فعالیت و ادراک باشد (سهروردی، رسائل شیخ اشراق، ج1، ص۱۵۷؛ میبدی، كشف اسرار و عدة الابرار، ج۸، ص۴۹۳؛ سعیدی، مهر کلام اسلامی، ج1، ص۲۳۸).
+==اهمیت و جایگاه حیات==
-یکی از مباحث مهم مورد توجه متکلمان و حکمای اسلامی بحث از حیات موجودات است. در تفسیر حیات میان متکلمان اختلاف است؛ از آنجا که صفت حیات بر برخی از مخلوقات از جمله موجودات طبیعی نظیر حیوان و انسان اطلاق می‌گردد، زیرا برخی اجسام فاقد حیات می‌باشند. (ملاصدرا، الحكمة المتعاليه، ج۶، ص٤١٣؛ الشواهد الربوبیه، ص۳۸؛ سعیدی‌مهر، کلام اسلامی، ج۱، ص۲۳۸-۲۳۹).
+حیات در اصطلاح [[کلام|کلامی]] و [[فلسفه|فلسفی]]، یعنی موجودی که دارای مرتبه‌ای از فعالیت و ادراک باشد.<ref>سهروردی، رسائل شیخ اشراق، ج۱، ص۱۵۷؛ میبدی، كشف اسرار و عدة الابرار، ج۸، ص۴۹۳؛ سعیدی، مهر کلام اسلامی، ج۱، ص۲۳۸.</ref> یکی از مباحث مهم مورد توجه متکلمان و حکمای اسلامی بحث از حیات موجودات است. در تفسیر حیات میان متکلمان اختلاف است؛ از آنجا که صفت حیات بر برخی از مخلوقات از جمله موجودات طبیعی نظیر حیوان و انسان اطلاق می‌گردد، زیرا برخی اجسام فاقد حیات می‌باشند..<ref>ملاصدرا، الحكمة المتعاليه، ج۶، ص۴۱۳؛ الشواهد الربوبیه، ص۳۸؛ سعیدی‌مهر، کلام اسلامی، ج۱، ص۲۳۸-۲۳۹.</ref> [[امام‌خمینی]] نیز به بحث حیات، سریان آن، حیات نطقی، حیات طیبه و حیات واقعی پرداخته است.<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ص۲۵۵؛ تفسیر سوره حمد، ص۳۳؛ شرح چهل حديث، ص۶۵۵، تقریرات فلسفه، ج۳، ص۲۱۵.</ref>
-امام‌خمینی نیز به بحث حیات، سریان آن، حیات نطقی، حیات طیبه و حیات واقعی پرداخته است (امام‌خمینی، آداب الصلاة، ص۲۵۵؛ تفسیر سوره حمد، ص۳۳؛ شرح چهل حديث، ص655، تقریرات فلسفه، ج۳، ص۲۱۵).
-سریان حیات و شعور
+==سریان حیات و شعور==
-حکمای الهی برای اثبات سریان حیات و شعور عمومی موجودات، مطالب فراوانی را بیان کرده‌اند (ملاصدرا الحکمة المتعالیه، ج۲، ص283؛ ج۸، ص۱۶۴؛ مفاتیح الغيب، ص٥٠٥؛ تفسیر القرآن الكريم، ج۲، ص٢٥٧).
+حکمای الهی برای اثبات سریان حیات و شعور عمومی موجودات، مطالب فراوانی را بیان کرده‌اند.<ref>ملاصدرا الحکمة المتعالیه، ج۲، ص۲۸۳؛ ج۸، ص۱۶۴؛ مفاتیح الغيب، ص۵۰۵؛ تفسیر القرآن الكريم، ج۲، ص۲۵۷.</ref> امام‌خمینی نیز بر مبنای اصالت و [[تشکیک در وجود]] بر این باور است که حیات و شعور در تمام موجودات سریان دارد، به گونه‌ای که هر ذره‌ای از موجودات حتى جمادات و نباتات خالی از حیات شعور و علم نیستند و هر جا شعاع هستی باشد به همان اندازه حیات و شعور نیز می‌باشد. ایشان در این زمینه کلام مشاء در مورد اینکه اجسام و مادیات علم و حیات ندارد را مورد نقد قرار می‌دهد و معتقد است تسبیح موجودات که در برخی آیات الهی آمده خود دلیل بر ادراک و حیات آنهاست.<ref>امام‌خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۲۵۹-۲۶۰؛ شرح چهل حدیث، ۲۸۳؛ تفسیر سوره حمد، ص۹۸-۹۹.</ref> به اعتقاد ایشان تسبیح موجودات تسبیح نطقی، شعوری و حیاتی است؛ بر این اساس تمام موجودات بهره‌ای از [[عالم غیب]] و حیات دارند.<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ص۲۵۵-۲۵۶؛ صاحبی، حکمت معنوی، ص۳۴۳-۳۴۴.</ref>
-امام‌خمینی نیز بر مبنای اصالت و تشکیک در وجود بر این باور است که حیات و شعور در تمام موجودات سریان دارد، به گونه‌ای که هر ذره‌ای از موجودات حتى جمادات و نباتات خالی از حیات شعور و علم نیستند و هر جا شعاع هستی باشد به همان اندازه حیات و شعور نیز می‌باشد. ایشان در این زمینه کلام مشاء در مورد اینکه اجسام و مادیات علم و حیات ندارد را مورد نقد قرار می‌دهد و معتقد است تسبیح موجودات که در برخی آیات الهی آمده خود دلیل بر ادراک و حیات آنهاست (امام‌خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص٢٥٩-260؛ شرح چهل حدیث، ۲۸۳؛ تفسیر سوره حمد، ص۹۸-۹۹).
-به اعتقاد ایشان تسبیح موجودات تسبیح نطقی، شعوری و حیاتی است؛ بر این اساس تمام موجودات بهره‌ای از عالم غیب و حیات دارند (امام‌خمینی، آداب الصلاة، ص٢٥٥-۲۵۶؛ صاحبی، حکمت معنوی، ص343-344).
-حیات واقعی
+==حیات واقعی==
-قرآن کریم حیات دنیایی را جز سرگرمی و بازی نمی‌داند؛ زیرا موجودات عالم دنیا مستمراً در حال حرکت و دگرگونی هستند و حیات آنها بالعرض است؛ ولی حیات واقعی که غایت خلقت انسان را تأمین می‌کند، در عالم آخرت محقق می‌شود (کبری، التأويلات النجميه، ج۴، ص۴۱۰-۱۴۱؛ کرجی، شواهد قرآنی، ص‌۲۰۲).
+[[قرآن کریم]] حیات دنیایی را جز سرگرمی و بازی نمی‌داند؛ زیرا موجودات عالم دنیا مستمراً در حال حرکت و دگرگونی هستند و حیات آنها بالعرض است؛ ولی حیات واقعی که غایت خلقت انسان را تأمین می‌کند، در عالم آخرت محقق می‌شود.<ref>کبری، التأويلات النجميه، ج۴، ص۴۱۰-۱۴۱؛ کرجی، شواهد قرآنی، ص‌۲۰۲.</ref>
-به تصریح برخی آیات الهی، عالم آخرت عالمی است که دارای حیات بالذات و واقعی است و جایی برای ماده قابلی و حیات بالعرض نیست (ملاصدرا، الحکمة المتعاليه، ج9، ص١٨٤). امام‌خمینی نیز با استناد به آیه «انّ الدار الآخرة لهى الحيوان» (عنکبوت: 64)، معتقد است حیات برای جسم و بدن‌های برزخی واقعی و ذاتی است؛ زیرا تجرد برزخی صور ادراکی دارند و وجود فی نفسه صور ادراکی عین وجود آنها برای مدرک و متحد با آنها می‌باشد، ازاین‌رو اجساد و بدن‌های مثالی و اخروی عین نفوس‌اند و حیات آنها واقعی و ذاتی است؛ برخلاف بدن‌های دنیوی که ذاتاً مرده‌اند و حیات از خارج ذات به آنها وارد می‌شود؛ ازاین‌رو زندگی و حیات بدون صورت و فعالیت و هویت نفسی، زندگی لهو و لعبی است که هیچ گونه ارتقاء وجودی ندارد (امام‌خمینی، تقریرات فلسفه، ج۳، ص۲۱٥). به اعتقاد ایشان از آیه مذکور حیات ملکوتی و صورت ملکوتی عمل نیز استفاده می‌شود چنانکه برخی روایات دلالت دارند که جمیع موجودات حیات مکلوتی و واقعی دارند و عالم ملکوت سراسر حیات و علم است و آخرت جای برداشت و دنیا جای کشتزار است (امام‌خمینی، شرح چهل حدیث، ص۴۳۸)؛ البته وقتی آخرت دار چیدن و برداشت است که در آن، قابلیت و هیولا نباشد؛ زیرا هیولا به ذات خویش زراعت است، است، حال اگر در آخرت ماده جسمانی باشد؛ امّا زراعتی نباشد، لغو و عبث خواهد بود، در حالی که ملک خداوند به دور از هر گونه لغو و بیهودگی است (امام‌خمینی، التعليقه على الفوائد الرضويه، ص140؛ آداب الصلاة، ص٣-۴).
-منابع:
+به تصریح برخی آیات الهی، عالم آخرت عالمی است که دارای حیات بالذات و واقعی است و جایی برای ماده قابلی و حیات بالعرض نیست.<ref>ملاصدرا، الحکمة المتعاليه، ج۹، ص۱۸۴.</ref> امام‌خمینی نیز با استناد به آیه «انّ الدار الآخرة لهى الحيوان»،<ref>عنکبوت: ۶۴.</ref> معتقد است حیات برای جسم و بدن‌های برزخی واقعی و ذاتی است؛ زیرا تجرد برزخی صور ادراکی دارند و وجود فی نفسه صور ادراکی عین وجود آنها برای مدرک و متحد با آنها می‌باشد، ازاین‌رو اجساد و بدن‌های مثالی و اخروی عین نفوس‌اند و حیات آنها واقعی و ذاتی است؛ برخلاف بدن‌های دنیوی که ذاتاً مرده‌اند و حیات از خارج ذات به آنها وارد می‌شود؛ ازاین‌رو زندگی و حیات بدون صورت و فعالیت و هویت نفسی، زندگی لهو و لعبی است که هیچ گونه ارتقاء وجودی ندارد.<ref>امام‌خمینی، تقریرات فلسفه، ج۳، ص۲۱۵.</ref> به اعتقاد ایشان از آیه مذکور حیات ملکوتی و صورت ملکوتی عمل نیز استفاده می‌شود چنانکه برخی روایات دلالت دارند که جمیع موجودات حیات مکلوتی و واقعی دارند و عالم ملکوت سراسر حیات و علم است و آخرت جای برداشت و دنیا جای کشتزار است؛<ref>(امام‌خمینی، شرح چهل حدیث، ص۴۳۸.</ref> البته وقتی آخرت دار چیدن و برداشت است که در آن، قابلیت و هیولا نباشد؛ زیرا هیولا به ذات خویش زراعت است، است، حال اگر در آخرت ماده جسمانی باشد؛ امّا زراعتی نباشد، لغو و عبث خواهد بود، در حالی که ملک خداوند به دور از هر گونه لغو و بیهودگی است.<ref>امام‌خمینی، التعليقه على الفوائد الرضويه، ص۱۴۰؛ آداب الصلاة، ص۳-۴.</ref>
-•	امام‌خمینی، سیدروح‌الله، التعلیقه علی الفوائد الرضویه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، 1385ش.
+==پانویس==
-•	امام‌خمینی، سیدروح‌الله، آداب الصلاة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، 1384ش.
+{{پانویس}}
-	امام‌خمینی، سیدروح‌الله، تفسیر سوره حمد، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، 1388ش.
+==منابع==
-•	امام‌خمینی، سیدروح‌الله، تقریرات فلسفه امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، 1385ش.
+{{منابع}}
-•	امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح چهل حدیث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، 1388ش.
+* امام‌خمینی، سیدروح‌الله، التعلیقه علی الفوائد الرضویه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۳۸۵ش.
-•	سعیدی‌مهر، محمد، کلام اسلامی، قم، نشرطه، ۱۴۰۰ش.
+* امام‌خمینی، سیدروح‌الله، آداب الصلاة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۳۸۴ش.
-•	سهروردی، شهاب الدّین، رسائل شیخ اشراق، تصحیح هانری کربن، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ۱۳۷۵ش.
+* امام‌خمینی، سیدروح‌الله، تفسیر سوره حمد، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۳۸۸ش.
-•	صاحبی، باقر، حکمت معنوی، تهران، نشر عروج، 1401ش.
+* امام‌خمینی، سیدروح‌الله، تقریرات فلسفه امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۳۸۵ش.
-•	کرجی، علی، شواهد قرآنی برخی مضامین حکمت متعالیه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۴ش.
+* امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح چهل حدیث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۳۸۸ش.
-•	كبرى، نجم الدين، التأويلات النجميه فى التفسير الإرشادی الصوفى، بیروت، دار الكتب العلمیه، 1971م.
+* سعیدی‌مهر، محمد، کلام اسلامی، قم، نشرطه، ۱۴۰۰ش.
-•	ملاصدرا، محمد‌بن‌ابراهيم، الحكمة المتعاليه، بيروت، دار احیاء التراث، ۱۹۸۱م.
+* سهروردی، شهاب الدّین، رسائل شیخ اشراق، تصحیح هانری کربن، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ۱۳۷۵ش.
-•	ملاصدرا، محمدبن‌ابراهيم، الشواهد الربوبيه في منهج السلوكيه، تصحيح سیدجلال الدّین آشتیانی، مشهد، مرکز جامع نشر، 1360ش.
+* صاحبی، باقر، حکمت معنوی، تهران، نشر عروج، ۱۴۰۱ش.
-•	ملاصدرا، محمدبن‌ابراهيم، تفسير القرآن الكريم، قم، انتشارات بیدار، 1366ش.
+* کرجی، علی، شواهد قرآنی برخی مضامین حکمت متعالیه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۴ش.
-•	ملاصدرا، محمدبن‌ابراهيم، مفاتيح الغيب، تصحیح خواجوی، تهران، مؤسسه تحقیقات فرهنگی، 1363ش.
+* كبرى، نجم الدين، التأويلات النجميه فى التفسير الإرشادی الصوفى، بیروت، دار الكتب العلمیه، ۱۹۷۱م.
-•	میبدی، ابوالفضل رشیدالدّین، کشف الاسرار و عدة الابرار، تحقیق علی‌اصغر حکمت، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1371ش.
+* ملاصدرا، محمد‌بن‌ابراهيم، الحكمة المتعاليه، بيروت، دار احیاء التراث، ۱۹۸۱م.
+* ملاصدرا، محمدبن‌ابراهيم، الشواهد الربوبيه في منهج السلوكيه، تصحيح سیدجلال الدّین آشتیانی، مشهد، مرکز جامع نشر، ۱۳۶۰ش.
+* ملاصدرا، محمدبن‌ابراهيم، تفسير القرآن الكريم، قم، انتشارات بیدار، ۱۳۶۶ش.
+* ملاصدرا، محمدبن‌ابراهيم، مفاتيح الغيب، تصحیح خواجوی، تهران، مؤسسه تحقیقات فرهنگی، ۱۳۶۳ش.
+* میبدی، ابوالفضل رشیدالدّین، کشف الاسرار و عدة الابرار، تحقیق علی‌اصغر حکمت، تهران، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۱ش.
+{{پایان}}
-نویسنده: باقر صاحبی
+[[رده:مقاله‌های ارزیابی‌شده عقلی]]

حیات: تفاوت میان نسخه‌ها

حیات (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۷ بهمن ۱۴۰۳، ساعت ۱۷:۲۸