سامرا: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۸۲۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۷ بهمن ۱۴۰۳
جز
(ویرایش)
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شهر
| عنوان            =سامرا
| تصویر            =سامرا.jpg
| توضیح تصویر      =
| اندازه تصویر    =
| طول جغرافیایی    =
|عرض جغرافیایی    =
| ویژگی            =
| کشور            = [[عراق]]
| استان            =
| مساحت            =
| جمعیت کل        =
| نام محلی        =
| زبان            =عربی
| نژاد            =
| ادیان            =[[اسلام]]
| مذهب            =
| جمعیت مسلمان    =
| جمعیت شیعه      =
| نام قدیم        =
| سال تأسیس        =
| قدمت            =
| پیشینه اسلام      =
| پیشینه تشیع      =
| وقایع مهم        =
| مکان‌های تاریخی  =
| زیارتگاه        =[[حرم عسکریین]]
| قبرستان‌ها        =
| حوزه علمیه      =[[حوزه علمیه سامرا]]
| مساجد            =
|حسینیه‌ها          =
| مؤسسات          =
| مذهبی            =
| اجتماعی          =
| سیاسی            = 
}}
'''سامرا،''' شهری در [[عراق]] که حرم عسکرین در آن قرار دارد و [[امام‌خمینی]] مدتی در آن اقامت داشت.


= سامرا =
== اهمیت سامراء در میان شیعیان ==
سامرا از زیارتگاه‌های عمده شیعیان و مدفن [[امام‌هادی(ع)|امام هادی(ع)]] و [[امام‌ حسن عسکری(ع)|امام حسن عسکری(ع)]] است. [[امام زمان(ع)|حجت بن الحسن العسکری(ع)]]، امام دوازدهم شیعیان، نیز در نیمه شعبان ۲۵۵ق در سامرا به دنیا آمد. ورود [[میرزامحمدحسن شیرازی|میرزای شیرازی]] در سال ۱۲۹۰ق، به این شهر و تأسیس حوزهٔ علمیه سامرا، موجب اقبال شیعیان و عالمان شیعه به سامرا شد؛<ref>صحتی سردرودی، سیمای سامرا، سینای سه موسی، ص۱۳۱.</ref> اقبالی که دیر نپایید و پس از رحلت میرزا در سال ۱۳۱۲ق، به دلایل گوناگون کم‌رنگ شد و به تدریج سامرا بار دیگر به شهری سنی‌نشین تبدیل شد.<ref>بنگرید به: حوزهٔ علمیه سامرا، ویکی شیعه.</ref>


== مفهوم‌شناسی ==
== سفر امام‌خمینی به سامرا ==
سامِرا (به عربی: سامَرّاء)، از شهرهای قدیم عراق، در شمال شرقی دجله و واقع در استان صلاح‌الدین است. کتاب‌های تاریخ، اقوال مختلفی را برای منشأ نام‌گذاری سامرا ذکر کرده‌اند. برخی از مورخان نام قدیم شهر را سُرَّ مَن رَأی (شاد شود هر کس آن را ببیند) دانسته‌اند که بعدها مخفف شده و به سامرا تغییر کرده است (حموی، معجم البلدان، ج 3، ص 173). این قول نیز رایج است که المعتصم، خلیفه عباسی، بعد از وارد شدن به این شهر، نام سامراء را به سُرّ مَن رأی تغییر داد. از نام‌های دیگری که برای سامرا ذکر شده است، می‌توان به سامره، سراء، ساء مَن رأى و عسکر اشاره کرد (حموی، معجم البلدان، ج3، ص 173؛ امین، اعیان الشیعه، ج 2، ص 37). گفته شده است که بناکننده سامرا، سام بن نوح است (حموی، معجم البلدان، ج3، ص 174).
جست‌وجوی آثار امام‌خمینی و منابع مربوط به ایشان نشان می‌دهد که امام‌خمینی با وجود تبعید و اقامت سیزده‌ساله در عراق، فقط یک‌بار به سامرا سفر کرد و آن به هنگام ورود ایشان از ترکیه به عراق بود. در این سفر، ضمن زیارت حرم امامین عسکریین(ع)، به دعوت شماری از طلاب و مردم سامرا، در مدرسهٔ شیرازی به صرف چای حاضر شد و با مردم و طلاب دیدار کرد.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر، سیر مبارزات امام، ج۵، ص۴۸۷.</ref> در همان سال نخست تبعید، گرمای شدید نجف موجب بیماری امام‌خمینی شد، ولی با وجود این، ایشان توصیهٔ پزشک مبنی بر سفر به کاظمین یا سامرا را نپذیرفت.<ref>قوچانی، خاطرات سال‌های نجف، ج۱، ص۱۷۶–۱۷۷.</ref>


== اهمیت سامراء در میان شیعیان ==
امام‌خمینی به همراه فرزندش [[سیدمصطفی خمینی|سیدمصطفی]] و گروهی از روحانیان نجف و کاظمین در ۱۳۴۴ مهر ۱۵ از [[کاظمین]] به سامرا رفت و در آن شهر با استقبال پرشکوه مردم [[شیعه]] و [[سنی]] روبه‌رو شد. ایشان پس از ورود به سامرا، بارگاه امام‌هادی(ع) و امام‌حسن عسکری(ع) را زیارت کرد و نماز مغرب و عشا را به [[نماز جماعت|جماعت]] در ایوان حرم به جای آورد.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ج۱، ص۱۶۲؛ اختری، ج۱، ص۲۶.</ref> در جلسه‌ای که در مدرسه میرزای شیرازی برگزار شد، شیوخ عرب به دیدار ایشان آمدند. در این مجلس سعید البدری از علمای بزرگ اهل تسنن به تجلیل از ایشان پرداخت و اعلام کرد همه کشورهای اسلامی شهر و وطن امام‌خمینی است. این دیدارها در وحدت علمای سنی و شیعه مؤثر بود و مردم این سامان را به ابعادی از مبارزات امام‌خمینی، توجه داد.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ج۲، ص۱۶۲؛ محتشمی‌پور، خاطرات سیاسی، ج۱، ص۴۷۰–۴۷۱؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ج۵، ص۴۸۷.</ref>
سامرا از زیارتگاه‌های عمده شیعیان و مدفن امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع) است. حجت بن الحسن العسکری(ع)، امام دوازدهم شیعیان، نیز در نیمه شعبان ۲۵۵ق در سامرا به دنیا آمد. ورود میرزای شیرازی در سال 1290ق، به این شهر و تأسیس حوزۀ علمیه سامرا، موجب اقبال شیعیان و عالمان شیعه به سامرا شد (صحتی سردرودی، سیمای سامرا، سینای سه موسی، ص ۱۳۱)؛ اقبالی که دیر نپایید و پس از رحلت میرزا در سال 1312ق، به دلایل گوناگون کم‌رنگ شد و به تدریج سامرا بار دیگر به شهری سنی‌نشین تبدیل شد (بنگرید به: حوزۀ علمیه سامرا، ویکی شیعه).


== سفر امام خمینی به سامرا ==
== سامرا در آثار امام‌خمینی ==
جست‌وجوی آثار امام خمینی و منابع مربوط به ایشان نشان می‌دهد که امام خمینی با وجود تبعید و اقامت سیزده ساله در عراق، فقط یک‌بار به سامرا سفر کرد و آن به هنگام ورود ایشان از ترکیه به عراق بود. در این سفر، ضمن زیارت حرم امامین عسکریین(ع)، به دعوت شماری از طلاب و مردم سامرا، در مدرسۀ شیرازی به صرف چای حاضر شد و با مردم و طلاب دیدار کرد (مؤسسه تنظیم و نشر، سیر مبارزات امام، ج ۵، ص ۴۸۷). در همان سال نخست تبعید، گرمای شدید نجف موجب بیماری امام خمینی شد، ولی با وجود این، ایشان توصیۀ پزشک مبنی بر سفر به کاظمین یا سامرا را نپذیرفت (قوچانی، خاطرات سال‌های نجف، ج۱، ص۱۷۶-177).
سامرا در سخنان و نامه‌های امام‌خمینی، سامره نیز خوانده شده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ج۱، ص۲۴–۲۵؛ ج۱۳، ص۳۳۷.</ref> ایشان سامره را روستایی کوچک در گوشه عراق توصیف کرده‌ است که عالمی چون میرزای شیرازی، توانست از آن‌جا با یک سطر فتوا در تحریم تنباکو، کاری بزرگ را سامان دهد که همهٔ قوای خارج و داخل نتوانستند در مقابل این یک سطر مقاومت کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ج۱، ص۱۱۴؛ ج۱۳، ص۳۵۷.</ref>


== سامرا در آثار امام خمینی ==
ایشان همچنین در ۲۳ مهر ۱۳۵۷ با اشاره به اهمیت مبارزه با ستمگری، دلیل زندانی شدن امام(ع) در سامرا و شهادت ایشان به دست خلیفهٔ عباسی را مبارزهٔ ایشان با [[ظلم]] دانست نه عبادت و [[نماز]] و [[روزه]].<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ج۴، ص۲۱.</ref>
سامرا در سخنان و نامه‌های امام خمینی، سامره نیز خوانده شده است (امام خمینی، صحیفه، ج 1، ص 24-25؛ ج13، ص 337). ایشان سامره را روستایی کوچک در گوشه عراق توصیف کرده است که عالمی چون میرزای شیرازی، توانست از آن‌جا  با یک سطر فتوا در تحریم تنباکو، کاری بزرگ را سامان دهد که همۀ قواى خارج و داخل نتوانستند در مقابل اين يك سطر مقاومت كنند (امام خمینی، صحیفه، ج 1، ص 114؛ ج13، ص 357).  


ایشان همچنین در 23 مهر 1357 با اشاره به اهمیت مبارزه با ستمگری، دلیل زندانی شدن امام(ع) در سامرا و شهادت ایشان به دست خلیفۀ عباسی را مبارزۀ ایشان با ظلم دانست نه عبادت و نماز و روزه (امام خمینی، صحیفه، ج 4، ص 21).
== شهریه طلاب سامرا ==
طبق اسناد ساواک، در دوران [[تبعید امام‌خمینی]]، شهریهٔ ایشان افزون بر [[حوزه علمیه قم|حوزهٔ علمیه قم]] و [[حوزه علمیه نجف|نجف]]، به طلاب سایر شهرها از جمله سامرا نیز تعلق می‌گرفت.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر، سیر مبارزات امام، ج۹، ص۴۶۱.</ref> ایشان در سال ۱۳۲۷ در نامه‌ای به [[محمدتقی فلسفی]]، با موضوع تقویت حوزه‌ها و مرجعیت [[سیدحسین بروجردی|آیت‌الله بروجردی]]، به مقروض بودن چند ماههٔ آیت‌الله بروجردی، برای نان نجف و سامره و شهریه قم و اصفهان اشاره کرده‌ است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ج۱، ص۲۴–۲۵.</ref>


== شهریه طلاب سامرا ==
== پانویس ==
طبق اسناد ساواک، در دوران تبعید امام خمینی، شهریۀ ایشان افزون بر حوزۀ علمیه قم و نجف، به طلاب سایر شهرها از جمله سامرا نیز تعلق می‌گرفت (مؤسسه تنظیم و نشر، سیر مبارزات امام، ج۹، ص۴۶۱). ایشان در سال 1327 در نامه‌ای به محمدتقی فلسفی، با موضوع تقويت حوزه‌ها و مرجعيت آیت الله بروجردى، به مقروض بودن چند ماهۀ آیت الله بروجردی، برای نان نجف و سامره و شهریه قم و اصفهان اشاره کرده است (امام خمینی، صحیفه، ج1، ص 24-25).
{{پانویس}}


== منابع ==
== منابع ==
امام خمینی، سیدروح الله (1389). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
{{منابع}}
 
* امام‌خمینی، سیدروح الله (۱۳۸۹). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
امین عاملی، سیدمحسن (1421ق). اعیان الشیعه. تصحیح حسن امین. بیروت: دار التعاریف.
* صحتی سردرودی، محمد (۱۳۸۸). گزیده سیمای سامرا: سینای سه موسی. تهران: مشعر.
 
* قوچانی، محمود (۱۳۸۹). خاطرات سال‌های نجف. تهران: عروج.
حموی، شهاب الدين أبى عبد الله ياقوت (1979م). معجم البلدان، بیروت: دار احياء التراث العربی.
* مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (۱۳۸۶). سیر مبارزات امام‌خمینی در آئینه اسناد به روایت ساواک، تهران: عروج.
 
{{پایان}}
صحتی سردرودی، محمد (1388). گزیده سیمای سامرا: سینای سه موسی. تهران: مشعر.
[[رده:پروژه سیاسی و اجتماعی/ارزیابی‌شده]]
 
قوچانی، محمود (1389). خاطرات سال‌های نجف. تهران: عروج.
 
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (1386). سیر مبارزات امام‌خمینی در آئینه اسناد به روایت ساواک، تهران: عروج.
۲۷٬۲۷۱

ویرایش