confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸
ویرایش
کاربر:Salar/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
←مرجعیت: اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح ارقام
(←مرجعیت: اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح ارقام) |
|||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
وی در مرکز علم و فقاهت شیعه صدها مجتهد و قشر عظیمی از علمای کشورهای اسلامی را تربیت کرد، ازجمله سیدعبدالاعلی سبزواری، میرزاجواد تبریزی، محمدتقی بهجت، سیدصادق روحانی، حسین وحید خراسانی، سیدعلی سیستانی، سیدعلی بهشتی، سیدمحمدحسین فضل‌الله، سیدموسی صدر، محمدجواد مغنیه، سیدمحمد روحانی، محمدتقی جعفری، سیدمحمدباقر صدر، محمدآصف محسنی، قربانعلی محقق کابلی و محمداسحاق فیاض.<ref>پاک‌نیا، سیدابوالقاسم خویی، ۴۳۲/۳.</ref> وی در سفری که به حج رفت با برخی از علمای وهابی، مناظره‌هایی انجام داد.<ref>عمادزاده، شخصیت حضرت آیت‌الله خویی، ۲۰.</ref> | وی در مرکز علم و فقاهت شیعه صدها مجتهد و قشر عظیمی از علمای کشورهای اسلامی را تربیت کرد، ازجمله سیدعبدالاعلی سبزواری، میرزاجواد تبریزی، محمدتقی بهجت، سیدصادق روحانی، حسین وحید خراسانی، سیدعلی سیستانی، سیدعلی بهشتی، سیدمحمدحسین فضل‌الله، سیدموسی صدر، محمدجواد مغنیه، سیدمحمد روحانی، محمدتقی جعفری، سیدمحمدباقر صدر، محمدآصف محسنی، قربانعلی محقق کابلی و محمداسحاق فیاض.<ref>پاک‌نیا، سیدابوالقاسم خویی، ۴۳۲/۳.</ref> وی در سفری که به حج رفت با برخی از علمای وهابی، مناظره‌هایی انجام داد.<ref>عمادزاده، شخصیت حضرت آیت‌الله خویی، ۲۰.</ref> | ||
==همراهی با امام خمینی در مخالفت با حکومت پهلوی== | |||
خویی با امام‌خمینی رابطه داشت و در نخستین سفر خود از نجف به ایران در قم به خانه ایشان رفت.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۶۷۲/۳.</ref> وی با آغاز نهضت امام‌خمینی در سال ۱۳۴۱، در راستای حرکت ایشان، در تلگرامی به محمدرضا پهلوی در مهر همان سال، لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی را مخالف شرع و قانون اساسی دانست و از نظر مردم ایران بی‌ارزش خواند؛<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳۰/۱.</ref> چنان‌که در بهمن ۱۳۴۱ در تلگرامی به سیدمحمد بهبهانی، همه‌پرسی رژیم پهلوی درباره لوایح شش‌گانه را که رژیم از آن با عنوان انقلاب سفید نام می‌برد، حرکتی علیه قانون اسلام دانست و از مردم ایران خواست در برابر قانونی که مخالف قرآن و مصالح ملت است بایستند.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۶۰/۱.</ref> نیز در فروردین ۱۳۴۲، در تلگرام تسلیتی به امام‌خمینی از حمله مأموران رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه ابراز تأثر و اعلام همدردی کرد<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۷۵/۱؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱۸۳/۱ و ۲۴۵.</ref> و در اعلامیه‌ای تأکید کرد که اسلام به خون نیاز دارد و وی خون خود را هدیه خواهد کرد.<ref>محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ۱۲۵/۱.</ref> در تلگرامی دیگر از محمدرضا پهلوی به‌شدت انتقاد کرد و دولت او را ابزار دست دشمنان اسلام خواند.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۸۰/۱.</ref> | |||
امام‌خمینی نیز در فروردین ۱۳۴۲ از خویی به دلیل ابراز همدردی با ایشان به سبب حمله مأموران رژیم به مدرسه فیضیه، تشکر کرد؛<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴۹۸/۲۱.</ref> همچنین در اردیبهشت همان سال از خویی، علما و روحانیان نجف تشکر و در ادامه تأکید کرد، رژیم پهلوی به بهانه تساوی حقوق زن و مرد و ارائه طرح حذف قید اسلام و رجولیت از قضات، مقاصد زیادی در پشت پرده دارد و اگر غفلت شود، اساس مذهب در خطر است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۱۸/۱.</ref> | |||
===قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲=== | |||
خویی پس از قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲، در اعلامیه‌ای تأکید کرد بر مسلمانان لازم است از همکاری با دولت خائن خودداری کنند<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱۲۴/۱.</ref> و وقتی خبر بازداشت و شایعه محاکمه امام‌خمینی به وی رسید، همراه دیگر مراجع عراق به خانه سیدمحسن حکیم رفت و پس از مشورت، هر یک از آنان جداگانه تلگرام به ایران فرستادند و از مرجعیت و جایگاه امام‌خمینی حمایت کردند؛<ref>انصاری قمی، نجوم امت، ۸۹؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۴۷۴/۹.</ref> چنان‌که خویی در تلگرام به محمدرضا پهلوی، خواهانِ آزادی امام‌خمینی و دیگر علما شد.<ref>اسلامی، غروب خورشید فقاهت، ۹۵.</ref> | |||
پس از آزادی امام‌خمینی، خویی در مرداد ۱۳۴۲ در تلگرامی به پهلوی تأکید کرد آزادی ایشان و جمعی از علما را سرآغاز حل مشکلات می‌داند؛ اما از رفتار رژیم پیداست که به دنبال فریب مردم است؛ زیرا آزادی علما چند ساعتی بیش نبوده، جمعی از مؤمنان که به دست حکومت بازداشت شده بودند، به اعدام و گروهی به حبس سخت محکوم شده‌اند که مخالف خواسته‌های مردم است. با تمام این مشکلات انتظار می‌رود رژیم ایران با تغییر رویه، نگرانی وی و مردم ایران را برطرف کند.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱۷۸/۱.</ref> در همین راستا در اسفند ۱۳۴۲، خویی در تلگرامی دیگر از حسنعلی منصور نخست‌وزیر رژیم پهلوی خواستار آزادی امام‌خمینی و علما و لغو قوانین خلاف اسلام شد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱۷۸/۱.</ref> وی در شهریور همان سال برگزاری انتخابات دوره ۲۱ مجلس شورای ملی را تحریم کرد و آن را از نظر شرع و قانون بی‌اعتبار برشمرد<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱۸۱/۱.</ref> نیز به دنبال تبعید امام‌خمینی به ترکیه با فرستادن تعداد زیادی تلگرام به سازمان ملل، سران کشورهای اسلامی و شخصیت‌های معروف جهان به تبعید ایشان اعتراض کرد و در تلگرامی به منصور نخست‌وزیر، خواستار بازگرداندن ایشان به ایران شد.<ref>اسلامی، غروب خورشید فقاهت، ۱۰۷.</ref> | |||
==ورود امام خمینی به عراق و دیدار با خویی== | |||
در مهر ۱۳۴۴ پس از انتقال امام‌خمینی به عراق، خویی داماد خود سیدجلال‌الدین فقیه ایمانی، فرزندش سیدجمال‌الدین و عده‌ای از علما و طلاب را با ده دستگاه اتوبوس به استقبال ایشان فرستاد و با ورود ایشان به شهر نجف، خویی به دیدار ایشان رفت.<ref>اسلامی، غروب خورشید فقاهت، ۱۱۴؛ انصاری قمی، اسوه علم، ۱۰۷.</ref> وی در دیدارهای بعدی از امام‌خمینی و با دیدن گرمای خانه ایشان، پیشنهاد اصلاح معماری خانه را داد و ایشان نیز پذیرفت؛<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۶۷۳/۳.</ref> چنان‌که برای ابراز احترام به امام‌خمینی از طریق سیداحمد فهری یک عبا برای ایشان هدیه فرستاد و امام‌خمینی از فهری که رابطه‌اش را با خویی حفظ کرده بود، تشکر و تأکید کرد چون این هدیه از طرف وی است، برای خود نگه می‌دارد و از طرف خودش به فهری عبای دیگری هدیه کرد.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۶۷۳/۳.</ref> | |||
امام‌خمینی نیز به خویی احترام می‌گذاشت و از وی با عنوان «حضرت آیت‌اللَّه العظمی» یاد کرده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۷۴/۱.</ref> ایشان در بازدید خود از خویی پس از ورود به نجف، از وی به سبب همراهی و اعلامیه‌های او در نهضت، سپاسگزاری کرد.<ref>رسولی محلاتی، فتگو، ۵۶.</ref> نیز دوست نداشت کسی نزد ایشان از خویی شکایت کند یا شئون وی را در نام‌بردن از وی نزد ایشان رعایت نکند؛ چنان‌که کسی نزد ایشان، محی‌الدین حائری شیرازی را مرّوج مرجعیت «خویی» شمرد و ایشان با لحن اعتراض‌آمیز تأکید کرد «ایشان، آیت‌الله خویی و از اعاظم است» و باید با احترام از او یاد شود.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۶۷۳/۳.</ref> سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) پس از ورود امام‌خمینی به نجف نیز در گزارشی در مهر ۱۳۴۴ از ارتباط ایشان و خویی در نجف خبر داده و خویی را بر خلاف حکیم فرد افراطی و تندرو معرفی کرده‌است؛ از این‌رو تعدیل در مواضع امام‌خمینی را بعید شمرده‌است.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۲۶۴/۵ ـ ۲۶۵.</ref> در گزارش دیگری آمده‌است به دلیل محدودیت‌هایی که در حوزه نجف وجود داشته، آغاز درس‌های خویی با مشورت امام‌خمینی بوده‌است.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۵۲۸/۱۵.</ref> | |||
==مرجعیت== | ==مرجعیت== | ||
پس از درگذشت سیدمحسن حکیم، مرجع تقلید وقت، در سال ۱۳۴۹، رژیم بعثی عراق تلاش می‌کرد محمدحسین کاشف‌الغطاء را به عنوان مرجع در عراق معرفی کند.<ref>حمدانی، نظریه سیاسی شهید سیدمحمدباقر صدر، ۷۵.</ref> و گفته شده علمای بغداد می‌خواستند امام‌خمینی مرجع شیعیان معرفی شود نه خویی، به شرط اینکه ایشان علیه محمدرضا پهلوی اقدام نکند؛ چون مردم عراق خودشان پس از کشته‌شدن ملک فیصل از وضع جاری ناراضی بودند و نمی‌خواستند ایران نیز مانند عراق شود و امام‌خمینی نپذیرفت؛<ref>خاتم یزدی، خاطرات، ۱۰۹/۱.</ref> اما علمای نجف ازجمله سیدمحمدباقر صدر و سیدیوسف حکیم فرزند ارشد سیدمحسن حکیم، خویی را به جانشینی حکیم معرفی کردند و ایشان مرجعیت شیعیان را در عراق بر عهده گرفت.<ref>خاتم یزدی، خاطرات، ۱۰۹/۱؛ حمدانی، نظریه سیاسی شهید سیدمحمدباقر صدر، ۷۵.</ref> «حزب الدعوه» نیز در راستای گسترش مرجعیت وی در مناطق مختلف تلاش می‌کرد. امام‌موسی صدر نیز در کنفرانسی در لبنان خویی را اعلم معرفی کرد.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۸۰۹/۲ ـ ۸۱۰.</ref> | |||
==برخی اختلاف دیدگاه‌ها بین خویی و امام خمینی== | |||
با این حال، دیدگاه‌ها و مواضع خویی و امام‌خمینی در همه مسائل یکسان نبود؛ چنان‌که پس از آغاز اخراج ایرانیان از عراق، گفته شده، خویی در پاسخ نامه‌ای دولت عراق را دولت باوقار و رفتار آنان با ایرانیان را مناسب خواند و از آن ستایش کرد و دولت عراق پاسخ وی را در مراسم حج در میان حجاج توزیع کرد.<ref>محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ۲۶۷/۱.</ref> در موضوع اخراج ایرانیان، امام‌خمینی برای حفظ کیان حوزه و حرمت شیعه به دیدار خویی رفت و خواستار اعلام موضع وی در مخالفت با اخراج ایرانیان شد؛ اما وی به سخنان ایشان توجهی نکرد؛<ref>خاتم یزدی، خاطرات، ۱۰۵/۱ ـ ۱۰۶ و ۱۰۸ ـ ۱۰۹؛ محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ۱۲۵/۱.</ref> | |||
همچنین خویی درخواست امام‌خمینی را در سیاه‌پوش‌کردن شهر نجف و تعطیل‌کردن نماز جماعت و درس‌ها در جریان بازداشت و اعدام پنج نفر از اعضای حزب الدعوه به دست رژیم بعثی در سال ۱۳۵۲ نپذیرفت؛<ref>محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ۳۶۹/۱ ـ ۳۷۰.</ref> اما در اسفند ۱۳۵۴/ صفر ۱۳۹۶ق در جریان بازداشت تعدادی از فضلای جوان حوزه نجف و دانشجویان حزب الدعوه به دست رژیم بعث، به اتهام انفجار حرم امام‌حسین(ع) که برخی به اعدام و برخی به حبس ابد و زندان‌های طولانی محکوم شدند، گفته شده خویی در پی موضع‌گیری قاطع امام‌خمینی ناگزیر شد با ایشان همصدا از احمد حسن البکر بخشش دستگیرشدگان را بخواهد.<ref>محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ۳۷۱/۱ ـ ۳۷۲.</ref> درباره میزان شهریه طلاب نجف نیز که امام‌خمینی خواهان افزایش آن بود، نگاه یکسانی میان آن دو وجود نداشت.<ref>قوچانی، خاطرات، ۱۵۱/۱.</ref> | |||
== پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران == | == پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران == | ||