یحیی انصاری شیرازی: تفاوت میان نسخه‌ها
(اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
انصاری | {{جعبه اطلاعات عالمان شیعه | ||
| عنوان =یحیی انصاری شیرازی | |||
انصاری | | تصویر =یحیی انصاری شیرازی.jpg | ||
یحیی انصاری به | | توضیح تصویر = | ||
پس از درگذشت | | اندازه تصویر = | ||
یحیی انصاری | | سرشناسی =شاگرد امام‌خمینی | ||
| نام کامل = | |||
| لقب = | |||
| نسب = | |||
| تاریخ تولد =۱۳۰۶ش | |||
| زادگاه =روستای نوایگان در سرکوه داراب در استان فارس | |||
| تاریخ وفات =۱۴ دی ۱۳۹۳ | |||
| شهر وفات =[[قم]] | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| محل دفن =[[حرم حضرت معصومه]] | |||
| خویشاوندان سرشناس = | |||
| استادان =[[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[محمد فکور یزدی]]، [[امام‌خمینی]]، [[سیدحسین بروجردی]]، [[مرتضی حائری یزدی]]، [[محمدعلی اراکی]]، [[محمدحسین طباطبایی]]، [[سیدمحمدحسن الهی]] و... | |||
| شاگردان = | |||
| محل تحصیل =شیراز و قم | |||
| اجازه روایت از = | |||
| اجازه اجتهاد از = | |||
| اجازه روایت به = | |||
| اجازه اجتهاد به = | |||
| تالیفات = شرح منظومه در چهار جلد، اصطلاحات حکمت متعالیه، آهنگ آزادی از سرکوه داراب، سروشی از غیب، اشعار و قصائد و غزلیات و... | |||
| سایر = | |||
| سیاسی =مبارزه با [[رژیم پهلوی]] و حمایت از [[نهضت امام‌خمینی]] | |||
| اجتماعی =عضو [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] | |||
| امضا = | |||
| وبگاه رسمی = | |||
}} | |||
'''یحیی انصاری شیرازی'''، روحانی مبارز و از شاگردان درس خارج فقه و اصول [[امام‌خمینی]]. | |||
== ولادت و نسب == | |||
یحیی انصاری شیرازی در سال ۱۳۰۶ش در روستای نوایگان در سرکوه داراب در استان فارس متولد شد. پدرش محمد فخر انصاری از روحانیان آن سامان<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ص۱۰۱.</ref> و پدربزرگش زکریای انصاری ملقب به نصیرالاسلام، از مجاهدان عصر مشروطه به شمار می‌رفت که همراه با [[سیدعبدالحسین لاری]] به شیراز رفت و به مبارزه علیه سلطه خارجی انگلیس پرداخت.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ۱۰۱-۱۰۳.</ref> گفته می‌شود نسب آنان با چند واسطه به [[جابر بن عبدالله انصاری]] می‌رسد.<ref>قاسم‌پور، «انصاری شیرازی، یحیی»، ص۵۹.</ref> | |||
== تحصیل == | |||
یحیی انصاری دروس ابتدایی را در زادگاهش گذراند. سپس به فراگیری علوم دینی روی آورد و بخشی از دروس مقدماتی را نزد استادان آن دیار ازجمله ابوالحسن انصاری فراگرفت<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ص۱۰۱.</ref> کتاب‌های جامع‌المقدمات، سیوطی و حاشیه را هم نزد عبدالکریم انصاری از شاگردان میرزا ابراهیم شیرازی خواند<ref>قاسم‌پور، «انصاری شیرازی، یحیی»، ص۵۹.</ref> سپس در سال ۱۳۲۵ش به شیراز رفت و نزد تعدادی از استادان حوزه علمیه شیراز به‌خصوص [[سیدنورالدین مجتهد شیرازی]]، بخش دیگری از دروس سطح را آموخت و هم‌زمان خود نیز به تدریس ادبیات و منطق پرداخت<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ص۱۰۱.</ref> او در سال ۱۳۳۱ش به [[قم]] رفت و در حوزه علمیه آن شهر مکاسب و کفایه را نزد [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]]، شرح منظومه و حکمت الهی را نزد [[حسینعلی منتظری|شیخ حسینعلی منتظری]] و شرح تجرید را نزد [[محمد فکور یزدی|شیخ محمد فکور یزدی]] آموخت. سپس در درس خارج فقه و اصول [[امام‌خمینی]] و [[سیدحسین بروجردی|آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی]] شرکت کرد<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ص۱۰۱.</ref> او به احتمال زیاد از سال‌های نخست دهه ۱۳۳۰ش (پس از ورود به قم و اتمام دروس سطح) در درس خارج اصول امام‌خمینی حضور یافت و این حضور تا [[تبعید امام‌خمینی|تبعید ایشان به خارج از کشور]] ادامه داشت. همچنین در درس خارج فقه و اصول آیات [[مرتضی حائری یزدی|مرتضی حائری]] و [[محمدعلی اراکی]] نیز شرکت جست <ref>قاسم‌پور، «انصاری شیرازی، یحیی»، ص۵۹.</ref> و دروس عقلی ازجمله اسفار اربعه و الهیات شفا را از محضر [[محمدحسین طباطبایی]] استفاده کرد<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ص۱۰۱.</ref> همچنین به توصیه ایشان، شرح فصوص قیصری را نزد [[سیدمحمدحسن الهی]] (برادر سیدمحمدحسین طباطبایی) آموخت<ref>قاسم‌پور، «انصاری شیرازی، یحیی»، ص۵۹.</ref> | |||
انصاری شیرازی در دورانی که مشغول تحصیل دوره خارج فقه و اصول بود، به تدریس شرح لمعه و شرح تجرید مشغول بود و همچنین به وعظ و خطابه مذهبی می‌پرداخت<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۱، ص۱۰۳.</ref> او سال‌ها به تدریس شرح منظومه <ref>روحانی، خاطرات حجت‌الاسلام حسن روحانی، ص۲۸۶.</ref> و اسفار اربعه،<ref>خاطرات حجت‌الاسلام سیدمهدی طاهری خرم‌آبادی، ص۶۳</ref> لمعه، رسایل، مکاسب، شرح تجرید، شرح اشارات، شرح فصوص قیصری، تمهید القواعد، مصباح الانس و شرح منازل السائرین در حوزه علمیه قم اشتغال داشت<ref>قاسم‌پور، «انصاری شیرازی، یحیی»، ص۶۱.</ref> | |||
== حمایت از نهضت امام‌خمینی == | |||
یحیی انصاری با شروع [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت اسلامی]] به رهبری [[امام‌خمینی]]، به جرگه طرفداران ایشان پیوست و از همان آغاز یکی از افراد مورد اطمینان امام‌خمینی بود<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۴۳۹.</ref> بعد از [[قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲|واقعه پانزده خرداد ۱۳۴۲]] و [[دستگیری امام‌خمینی]]، جمعی از مدرسان [[حوزه علمیه قم]] ازجمله یحیی انصاری با ارسال نامه‌ای به هیئت دولت خواهان پایان دوران بازداشت ایشان شدند<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۰۶-۱۰۴</ref> او پس از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، با حضور در منزل ایشان طرفداری خود را از امام‌خمینی نشان می‌داد و این مسئله از دید مأموران [[ساواک]] پنهان نمانده بود<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۱۱۸.</ref> در سالگرد [[حمله رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه|حادثه مدرسه فیضیه]] و روز شهادت [[امام جعفر صادق(ع)|امام‌جعفر صادق(ع)]]، عده‌ای از طلاب و روحانیان حوزه علمیه با ایجاد تجمعاتی درصدد بودند علیه رژیم و در حمایت از امام‌خمینی دست به فعالیت بزنند که به علت حضور مأموران موفق نشدند. در اسناد به‌جامانده از ساواک، از یحیی انصاری به‌عنوان یکی از محرکان این جریان و تظاهرات مشابه آن نام برده شده است و به همین سبب بعد از این جریان توسط ساواک قم دستگیر شد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۶، ص۲۴.</ref> اما پس از کمتر از یک ماه از زندان آزاد و قرار بازداشت وی به قرار التزام عدم خروج از حوزه قضایی تهران تبدیل ¬شد. او در همان سال به دلیل سخنرانی‌های تحریک‌آمیز ممنوع‌المنبر می‌شود<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۶، ص۳۰۲.</ref> | |||
انصاری شیرازی سپس با امضای اعلامیه‌ها و بیانیه‌ها و همچنین ارسال نامه‌هایی به امام‌خمینی به مبارزاتش ادامه داد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۶(عبدالرحیم ربانی شیرازی)، ص۴۱، دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۵، ص۱۶۳-۱۵۸ و ۱۶۴-۱۶۳؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۷۲، ۱۶۳-۱۶۱ و ۱۶۵-۱۶۴.</ref> او یکی از افرادی بود که در برگزاری مجلسی در هشتم اسفند ۱۳۴۳ و در [[مدرسه فیضیه]] به مناسبت سالروز شهادت امام جعفر صادق(ع) و دومین سالگرد [[حمله رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه|حمله مأموران حکومت پهلوی به مدرسه فیضیه]] نقش داشت. در آن مجلس شرکت‌کنندگان ضمن قرائت دعای توسل، به مسجد بالاسر رفتند و قصد تظاهرات به طرفداری از امام‌خمینی را داشتند که با یورش مأموران مواجه شدند<ref>سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج ۳، ص۱۷۴.</ref> به همین سبب در سال ۱۳۴۵ ش با رأی کمیسیون حفظ امنیت اجتماعی، تحت مراقبت نیروهای انتظامی قرار گرفت<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۱، ص۱۰۲.</ref> پس از دستگیری [[حسینعلی منتظری]] و [[عبدالرحیم ربانی شیرازی]] توسط نیروهای امنیتی در همان سال، وی به همراه حدود ۵۰۰ نفر از طلاب قم به منزل [[آیت‌الله میرزا هاشم آملی]] رفتند و در آن دیدار یحیی انصاری از ایشان تقاضا نمود که برای آزادی دستگیرشدگان اقدام کند<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۶، ۵۰ و ۵۳.</ref> به دنبال آن تعدادی از مدرسان و محصلان حوزه علمیه قم ازجمله یحیی انصاری طی نامه سرگشاده‌ای به مراجع عراق و ایران، خواهان اقدام آنها در حمایت از روحانیان ایران در مقابل دولت شدند<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۵، ص۱۷۸-۱۷۷؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۹۸-۱۹۵.</ref> آنان همچنین با ارسال تلگرافی به حسینعلی منتظری، عبدالرحیم ربانی شیرازی و [[احمد آذری قمی]]، نگرانی خود را از بازداشت آنان اعلام کردند<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۹۹.</ref> پس از شهادت [[سیدکاظم قریشی]] در زندان، به مناسبت چهلمین روز درگذشت وی مراسمی در خوانسار (زادگاه سیدکاظم قریشی) برگزار شد که یحیی انصاری به همراه [[ابوالقاسم خزعلی]] و [[هادی دوست‌محمدی]] به منبر رفتند و ضمن سخنرانی خود برای آزادی امام‌خمینی دعا کردند<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۵، ۱۲۶-۱۲۵.</ref> پس از درگذشت [[سیدمحسن حکیم|آیت‌الله سیدمحسن طباطبایی حکیم]]، یحیی انصاری به همراه تعدادی دیگر از مدرسین حوزه علمیه قم با صدور بیانیه‌ای درگذشت ایشان را به امام‌خمینی تسلیت گفتند<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ج۲، ص۷۸۱-۷۸۰؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۲۲.</ref> او یکی از دوازده نفری بود که پس از درگذشت آیت‌الله سیدمحسن حکیم، با انتشار اعلامیه‌هایی جداگانه به معرفی [[امام‌خمینی]] به‌عنوان مرجع اعلم پرداختند<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۶، ص۱۹۹-۱۹۸ و ۲۰۵؛ روحانی، ۱۳۶۸، ج۱، ص۷۱؛ روح‌بخش، شبکه پیام‌رسانی در نهضت امام‌خمینی، ص۲۲۰-۲۱۹.</ref> | |||
یحیی انصاری به دلیل سخنرانی‌ها و فعالیت‌های سیاسی به طرفداری از امام‌خمینی، از جانب [[ساواک]] تحت مراقبت بود و از او به‌عنوان یک روحانی افراطی نام برده شده است<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک (عبدالرحیم ربانی شیرازی)، ص۳۰۲</ref> و به همین دلیل در سال ۱۳۵۲ش به سه سال اقامت اجباری در کوهدشت لرستان محکوم شد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۶، ۳۲۵-۳۲۴.</ref> سند دیگری از ساواک در دست است که نشان می‌دهد او در سال ۱۳۵۳ش (یعنی یک سال بعد از تبعید به کوهدشت) مجدداً به نائین تبعید شد<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۱، ۱۸۶-۱۸۵.</ref> در اسناد ساواک، از یحیی انصاری به دلیل ایراد سخنرانی‌های تحریک‌آمیز، به‌عنوان یکی از وعاظ ممنوع‌المنبر نام برده شده است<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵، ۶۶۷-۶۶۶.</ref> | |||
پس از درگذشت [[سیدمصطفی خمینی|مصطفی خمینی]]، تعدادی از علما و مدرسین حوزه علمیه قم ازجمله یحیی انصاری با ارسال تلگرافی این ضایعه را به امام‌خمینی تسلیت گفتند<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۶، ص۵۳۲؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۲۹.</ref> همچنین از طرف آنها مراسمی در [[مسجد اعظم قم]] برگزار شد که یحیی انصاری به‌عنوان مدرس حوزه و از طرفداران امام‌خمینی در برگزاری این مجلس نقش داشت<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۱، ص۲۵۰-۲۴۸.</ref> در سال‌های ۱۳۵۶-۱۳۵۷ در اعلامیه‌هایی که به مناسبت‌های مختلف منتشر می‌شد، نام یحیی انصاری به‌عنوان یکی از مدرسان حوزه علمیه قم نیز دیده می‌شود<ref>ر.ک. دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۷، ص۸۱-۷۷؛ ج ۸، ۳۸۲-۳۸۰؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۳۹-۲۳۸ و ۲۷۲-۲۶۷ و ۴۲۰-۴۱۸ و ۴۳۴-۴۳۳ و ۴۷۹ و ۴۹۱-۴۸۸ و ۴۰۵-۴۰۳.</ref> به همین سبب وقتی سازمان اطلاعات و امنیت قم در ۳۰ مهر ۱۳۵۷ فهرستی از روحانیان طرفدار امام‌خمینی تهیه کرد، نام او را هم در آن لیست قرار داد<ref>آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی، ص۲۹۵-۲۹۶.</ref> | |||
== فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب == | |||
یحیی انصاری پس از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]]، به تدریس در [[حوزه علمیه قم]] ادامه داد و از اعضای [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] بود<ref>قاسم‌پور، «انصاری شیرازی، یحیی»، ص۶۱.</ref> او دارای تألیفاتی است، ازجمله شرح منظومه در چهار جلد، اصطلاحات حکمت متعالیه (به فارسی)، آهنگ آزادی از سرکوه داراب، سروشی از غیب (تفسیر سوره نبأ به فارسی)، اشعار و قصائد و غزلیات.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ص۱۰۲.</ref> | |||
==درگذشت== | |||
یحیی انصاری شیرازی در ۱۴ دی ۱۳۹۳ در [[قم]] درگذشت و ۱۵ دی در [[حرم حضرت معصومه]] به خاک سپرده شد. | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | |||
==منابع== | |||
{{منابع}} | |||
* آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. | |||
* اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، جلد سوم، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | |||
* خاطرات حجت‌الاسلام سیدمهدی طاهری خرم‌آبادی (۱۳۸۹)، تدوین مصطفی قلی‌زاده عیار، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | |||
* دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، جلد ۵ و ۶- ۷ و ۸، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | |||
* روحانی، حسن (۱۳۸۷)، خاطرات حجت‌الاسلام حسن روحانی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | |||
* روحانی، سیدحمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۱، بی‌جا، دارالفکر ـ دارالعلم. | |||
* روحانی، حمید (۱۳۷۶)، نهضت امام‌خمینی، جلد دوم، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | |||
* روح‌بخش الله‌آباد، رحیم (۱۳۸۷)، شبکه پیام‌رسانی در نهضت امام‌خمینی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | |||
* شریف‌رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، جلد پنجم، تهران، ۱۳۵۲ش. | |||
* قاسم‌پور، داود (۱۳۸۹)، «انصاری شیرازی، یحیی»، فرهنگنامه رجال روحانی عصر امام‌خمینی، تألیف: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ج ۱، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | |||
* یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰: آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده (۱۳۸۰)، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. | |||
* یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب پنجم: شهید حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد (۱۳۷۷)، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. | |||
* یاران امام به روایت اسناد ساواک، جلد یک، شهید آیت‌الله سیدمحمدرضا سعیدی (۱۳۷۶)، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. | |||
* یاران امام به روایت اسناد ساواک، روایت پایداری، شرح مبارزات آیت‌الله ربانی شیرازی (۱۳۷۹)، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. | |||
* یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب بیست و یکم، شرح مبارزات آیت‌الله محمدمهدی ربانی املشی (۱۳۸۰)، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. | |||
{{پایان}} | |||
[[رده:مقاله‌های ارزیابی‌شده/پروژه شاگردان]] | |||
[[رده:شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی]] | |||
[[رده:شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ شهریور ۱۴۰۳، ساعت ۱۷:۴۰
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۰۶ش |
| زادگاه | روستای نوایگان در سرکوه داراب در استان فارس |
| تاریخ وفات | ۱۴ دی ۱۳۹۳ |
| محل دفن | حرم حضرت معصومه |
| شهر وفات | قم |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، حسینعلی منتظری، محمد فکور یزدی، امام‌خمینی، سیدحسین بروجردی، مرتضی حائری یزدی، محمدعلی اراکی، محمدحسین طباطبایی، سیدمحمدحسن الهی و... |
| محل تحصیل | شیراز و قم |
| تألیفات | شرح منظومه در چهار جلد، اصطلاحات حکمت متعالیه، آهنگ آزادی از سرکوه داراب، سروشی از غیب، اشعار و قصائد و غزلیات و... |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با رژیم پهلوی و حمایت از نهضت امام‌خمینی |
| اجتماعی | عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم |
یحیی انصاری شیرازی، روحانی مبارز و از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
ولادت و نسب
یحیی انصاری شیرازی در سال ۱۳۰۶ش در روستای نوایگان در سرکوه داراب در استان فارس متولد شد. پدرش محمد فخر انصاری از روحانیان آن سامان[۱] و پدربزرگش زکریای انصاری ملقب به نصیرالاسلام، از مجاهدان عصر مشروطه به شمار می‌رفت که همراه با سیدعبدالحسین لاری به شیراز رفت و به مبارزه علیه سلطه خارجی انگلیس پرداخت.[۲] گفته می‌شود نسب آنان با چند واسطه به جابر بن عبدالله انصاری می‌رسد.[۳]
تحصیل
یحیی انصاری دروس ابتدایی را در زادگاهش گذراند. سپس به فراگیری علوم دینی روی آورد و بخشی از دروس مقدماتی را نزد استادان آن دیار ازجمله ابوالحسن انصاری فراگرفت[۴] کتاب‌های جامع‌المقدمات، سیوطی و حاشیه را هم نزد عبدالکریم انصاری از شاگردان میرزا ابراهیم شیرازی خواند[۵] سپس در سال ۱۳۲۵ش به شیراز رفت و نزد تعدادی از استادان حوزه علمیه شیراز به‌خصوص سیدنورالدین مجتهد شیرازی، بخش دیگری از دروس سطح را آموخت و هم‌زمان خود نیز به تدریس ادبیات و منطق پرداخت[۶] او در سال ۱۳۳۱ش به قم رفت و در حوزه علمیه آن شهر مکاسب و کفایه را نزد سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، شرح منظومه و حکمت الهی را نزد شیخ حسینعلی منتظری و شرح تجرید را نزد شیخ محمد فکور یزدی آموخت. سپس در درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی و آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد[۷] او به احتمال زیاد از سال‌های نخست دهه ۱۳۳۰ش (پس از ورود به قم و اتمام دروس سطح) در درس خارج اصول امام‌خمینی حضور یافت و این حضور تا تبعید ایشان به خارج از کشور ادامه داشت. همچنین در درس خارج فقه و اصول آیات مرتضی حائری و محمدعلی اراکی نیز شرکت جست [۸] و دروس عقلی ازجمله اسفار اربعه و الهیات شفا را از محضر محمدحسین طباطبایی استفاده کرد[۹] همچنین به توصیه ایشان، شرح فصوص قیصری را نزد سیدمحمدحسن الهی (برادر سیدمحمدحسین طباطبایی) آموخت[۱۰]
انصاری شیرازی در دورانی که مشغول تحصیل دوره خارج فقه و اصول بود، به تدریس شرح لمعه و شرح تجرید مشغول بود و همچنین به وعظ و خطابه مذهبی می‌پرداخت[۱۱] او سال‌ها به تدریس شرح منظومه [۱۲] و اسفار اربعه،[۱۳] لمعه، رسایل، مکاسب، شرح تجرید، شرح اشارات، شرح فصوص قیصری، تمهید القواعد، مصباح الانس و شرح منازل السائرین در حوزه علمیه قم اشتغال داشت[۱۴]
حمایت از نهضت امام‌خمینی
یحیی انصاری با شروع نهضت اسلامی به رهبری امام‌خمینی، به جرگه طرفداران ایشان پیوست و از همان آغاز یکی از افراد مورد اطمینان امام‌خمینی بود[۱۵] بعد از واقعه پانزده خرداد ۱۳۴۲ و دستگیری امام‌خمینی، جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم ازجمله یحیی انصاری با ارسال نامه‌ای به هیئت دولت خواهان پایان دوران بازداشت ایشان شدند[۱۶] او پس از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، با حضور در منزل ایشان طرفداری خود را از امام‌خمینی نشان می‌داد و این مسئله از دید مأموران ساواک پنهان نمانده بود[۱۷] در سالگرد حادثه مدرسه فیضیه و روز شهادت امام‌جعفر صادق(ع)، عده‌ای از طلاب و روحانیان حوزه علمیه با ایجاد تجمعاتی درصدد بودند علیه رژیم و در حمایت از امام‌خمینی دست به فعالیت بزنند که به علت حضور مأموران موفق نشدند. در اسناد به‌جامانده از ساواک، از یحیی انصاری به‌عنوان یکی از محرکان این جریان و تظاهرات مشابه آن نام برده شده است و به همین سبب بعد از این جریان توسط ساواک قم دستگیر شد[۱۸] اما پس از کمتر از یک ماه از زندان آزاد و قرار بازداشت وی به قرار التزام عدم خروج از حوزه قضایی تهران تبدیل ¬شد. او در همان سال به دلیل سخنرانی‌های تحریک‌آمیز ممنوع‌المنبر می‌شود[۱۹]
انصاری شیرازی سپس با امضای اعلامیه‌ها و بیانیه‌ها و همچنین ارسال نامه‌هایی به امام‌خمینی به مبارزاتش ادامه داد[۲۰] او یکی از افرادی بود که در برگزاری مجلسی در هشتم اسفند ۱۳۴۳ و در مدرسه فیضیه به مناسبت سالروز شهادت امام جعفر صادق(ع) و دومین سالگرد حمله مأموران حکومت پهلوی به مدرسه فیضیه نقش داشت. در آن مجلس شرکت‌کنندگان ضمن قرائت دعای توسل، به مسجد بالاسر رفتند و قصد تظاهرات به طرفداری از امام‌خمینی را داشتند که با یورش مأموران مواجه شدند[۲۱] به همین سبب در سال ۱۳۴۵ ش با رأی کمیسیون حفظ امنیت اجتماعی، تحت مراقبت نیروهای انتظامی قرار گرفت[۲۲] پس از دستگیری حسینعلی منتظری و عبدالرحیم ربانی شیرازی توسط نیروهای امنیتی در همان سال، وی به همراه حدود ۵۰۰ نفر از طلاب قم به منزل آیت‌الله میرزا هاشم آملی رفتند و در آن دیدار یحیی انصاری از ایشان تقاضا نمود که برای آزادی دستگیرشدگان اقدام کند[۲۳] به دنبال آن تعدادی از مدرسان و محصلان حوزه علمیه قم ازجمله یحیی انصاری طی نامه سرگشاده‌ای به مراجع عراق و ایران، خواهان اقدام آنها در حمایت از روحانیان ایران در مقابل دولت شدند[۲۴] آنان همچنین با ارسال تلگرافی به حسینعلی منتظری، عبدالرحیم ربانی شیرازی و احمد آذری قمی، نگرانی خود را از بازداشت آنان اعلام کردند[۲۵] پس از شهادت سیدکاظم قریشی در زندان، به مناسبت چهلمین روز درگذشت وی مراسمی در خوانسار (زادگاه سیدکاظم قریشی) برگزار شد که یحیی انصاری به همراه ابوالقاسم خزعلی و هادی دوست‌محمدی به منبر رفتند و ضمن سخنرانی خود برای آزادی امام‌خمینی دعا کردند[۲۶] پس از درگذشت آیت‌الله سیدمحسن طباطبایی حکیم، یحیی انصاری به همراه تعدادی دیگر از مدرسین حوزه علمیه قم با صدور بیانیه‌ای درگذشت ایشان را به امام‌خمینی تسلیت گفتند[۲۷] او یکی از دوازده نفری بود که پس از درگذشت آیت‌الله سیدمحسن حکیم، با انتشار اعلامیه‌هایی جداگانه به معرفی امام‌خمینی به‌عنوان مرجع اعلم پرداختند[۲۸]
یحیی انصاری به دلیل سخنرانی‌ها و فعالیت‌های سیاسی به طرفداری از امام‌خمینی، از جانب ساواک تحت مراقبت بود و از او به‌عنوان یک روحانی افراطی نام برده شده است[۲۹] و به همین دلیل در سال ۱۳۵۲ش به سه سال اقامت اجباری در کوهدشت لرستان محکوم شد[۳۰] سند دیگری از ساواک در دست است که نشان می‌دهد او در سال ۱۳۵۳ش (یعنی یک سال بعد از تبعید به کوهدشت) مجدداً به نائین تبعید شد[۳۱] در اسناد ساواک، از یحیی انصاری به دلیل ایراد سخنرانی‌های تحریک‌آمیز، به‌عنوان یکی از وعاظ ممنوع‌المنبر نام برده شده است[۳۲]
پس از درگذشت مصطفی خمینی، تعدادی از علما و مدرسین حوزه علمیه قم ازجمله یحیی انصاری با ارسال تلگرافی این ضایعه را به امام‌خمینی تسلیت گفتند[۳۳] همچنین از طرف آنها مراسمی در مسجد اعظم قم برگزار شد که یحیی انصاری به‌عنوان مدرس حوزه و از طرفداران امام‌خمینی در برگزاری این مجلس نقش داشت[۳۴] در سال‌های ۱۳۵۶-۱۳۵۷ در اعلامیه‌هایی که به مناسبت‌های مختلف منتشر می‌شد، نام یحیی انصاری به‌عنوان یکی از مدرسان حوزه علمیه قم نیز دیده می‌شود[۳۵] به همین سبب وقتی سازمان اطلاعات و امنیت قم در ۳۰ مهر ۱۳۵۷ فهرستی از روحانیان طرفدار امام‌خمینی تهیه کرد، نام او را هم در آن لیست قرار داد[۳۶]
فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب
یحیی انصاری پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به تدریس در حوزه علمیه قم ادامه داد و از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود[۳۷] او دارای تألیفاتی است، ازجمله شرح منظومه در چهار جلد، اصطلاحات حکمت متعالیه (به فارسی)، آهنگ آزادی از سرکوه داراب، سروشی از غیب (تفسیر سوره نبأ به فارسی)، اشعار و قصائد و غزلیات.[۳۸]
درگذشت
یحیی انصاری شیرازی در ۱۴ دی ۱۳۹۳ در قم درگذشت و ۱۵ دی در حرم حضرت معصومه به خاک سپرده شد.
پانویس
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ص۱۰۱.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ۱۰۱-۱۰۳.
- ↑ قاسم‌پور، «انصاری شیرازی، یحیی»، ص۵۹.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ص۱۰۱.
- ↑ قاسم‌پور، «انصاری شیرازی، یحیی»، ص۵۹.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ص۱۰۱.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ص۱۰۱.
- ↑ قاسم‌پور، «انصاری شیرازی، یحیی»، ص۵۹.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ص۱۰۱.
- ↑ قاسم‌پور، «انصاری شیرازی، یحیی»، ص۵۹.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۱، ص۱۰۳.
- ↑ روحانی، خاطرات حجت‌الاسلام حسن روحانی، ص۲۸۶.
- ↑ خاطرات حجت‌الاسلام سیدمهدی طاهری خرم‌آبادی، ص۶۳
- ↑ قاسم‌پور، «انصاری شیرازی، یحیی»، ص۶۱.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۴۳۹.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۰۶-۱۰۴
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۱۱۸.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۶، ص۲۴.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۶، ص۳۰۲.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۶(عبدالرحیم ربانی شیرازی)، ص۴۱، دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۵، ص۱۶۳-۱۵۸ و ۱۶۴-۱۶۳؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۷۲، ۱۶۳-۱۶۱ و ۱۶۵-۱۶۴.
- ↑ سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج ۳، ص۱۷۴.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۱، ص۱۰۲.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۶، ۵۰ و ۵۳.
- ↑ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۵، ص۱۷۸-۱۷۷؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۹۸-۱۹۵.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۹۹.
- ↑ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۵، ۱۲۶-۱۲۵.
- ↑ روحانی، نهضت امام‌خمینی، ج۲، ص۷۸۱-۷۸۰؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۲۲.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۶، ص۱۹۹-۱۹۸ و ۲۰۵؛ روحانی، ۱۳۶۸، ج۱، ص۷۱؛ روح‌بخش، شبکه پیام‌رسانی در نهضت امام‌خمینی، ص۲۲۰-۲۱۹.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک (عبدالرحیم ربانی شیرازی)، ص۳۰۲
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۶، ۳۲۵-۳۲۴.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۱، ۱۸۶-۱۸۵.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵، ۶۶۷-۶۶۶.
- ↑ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۶، ص۵۳۲؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۲۹.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۱، ص۲۵۰-۲۴۸.
- ↑ ر.ک. دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۷، ص۸۱-۷۷؛ ج ۸، ۳۸۲-۳۸۰؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۳۹-۲۳۸ و ۲۷۲-۲۶۷ و ۴۲۰-۴۱۸ و ۴۳۴-۴۳۳ و ۴۷۹ و ۴۹۱-۴۸۸ و ۴۰۵-۴۰۳.
- ↑ آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی، ص۲۹۵-۲۹۶.
- ↑ قاسم‌پور، «انصاری شیرازی، یحیی»، ص۶۱.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ص۱۰۲.
منابع
- آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، جلد سوم، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- خاطرات حجت‌الاسلام سیدمهدی طاهری خرم‌آبادی (۱۳۸۹)، تدوین مصطفی قلی‌زاده عیار، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، جلد ۵ و ۶- ۷ و ۸، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- روحانی، حسن (۱۳۸۷)، خاطرات حجت‌الاسلام حسن روحانی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- روحانی، سیدحمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۱، بی‌جا، دارالفکر ـ دارالعلم.
- روحانی، حمید (۱۳۷۶)، نهضت امام‌خمینی، جلد دوم، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- روح‌بخش الله‌آباد، رحیم (۱۳۸۷)، شبکه پیام‌رسانی در نهضت امام‌خمینی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- شریف‌رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، جلد پنجم، تهران، ۱۳۵۲ش.
- قاسم‌پور، داود (۱۳۸۹)، «انصاری شیرازی، یحیی»، فرهنگنامه رجال روحانی عصر امام‌خمینی، تألیف: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ج ۱، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰: آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده (۱۳۸۰)، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب پنجم: شهید حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد (۱۳۷۷)، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، جلد یک، شهید آیت‌الله سیدمحمدرضا سعیدی (۱۳۷۶)، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، روایت پایداری، شرح مبارزات آیت‌الله ربانی شیرازی (۱۳۷۹)، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب بیست و یکم، شرح مبارزات آیت‌الله محمدمهدی ربانی املشی (۱۳۸۰)، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.