عبدالعلی قرهی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۰ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
| لقب = | | لقب = | ||
| نسب = | | نسب = | ||
| تاریخ تولد = | | تاریخ تولد =۱۳۰۰ش | ||
| زادگاه = | | زادگاه =قهپایه از توابع اصفهان | ||
| تاریخ وفات = | | تاریخ وفات = ۲۲ مرداد ۱۳۹۴ | ||
| شهر وفات = | | شهر وفات = | ||
| تاریخ شهادت = | | تاریخ شهادت = | ||
| محل شهادت = | | محل شهادت = | ||
| محل دفن = | | محل دفن =قبرستان شیخان قم | ||
| خویشاوندان سرشناس = | | خویشاوندان سرشناس = | ||
| استادان = | | استادان =[[امام‌خمینی]] | ||
| شاگردان = | | شاگردان = | ||
| محل تحصیل = | | محل تحصیل =اصفهان و [[قم]] | ||
| اجازه روایت از = | | اجازه روایت از = | ||
| اجازه اجتهاد از = | | اجازه اجتهاد از = | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| تالیفات = | | تالیفات = | ||
| سایر = | | سایر = | ||
| سیاسی = | | سیاسی =مبارزه با [[رژیم پهلوی]]، حمایت از [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت امام‌خمینی]] | ||
| اجتماعی = | | اجتماعی =وکیل [[امام‌خمینی]]، [[محمدعلی اراکی]] و محمدتقی بهجت، بازنگری [[رساله توضیح المسائل امام‌خمینی|رساله امام‌خمینی]] | ||
| امضا = | | امضا = | ||
| وبگاه رسمی = | | وبگاه رسمی = | ||
}} | }} | ||
'''عبدالعلی قرهی'''، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی. | '''عبدالعلی قرهی'''، از شاگردان [[درس خارج فقه امام‌خمینی|درس خارج فقه]] و [[درس خارج اصول امام‌خمینی|اصول امام‌خمینی]]. | ||
==تولد و تحصیل== | ==تولد و تحصیل== | ||
عبدالعلی قرهی قهی فرزند محمدابراهیم در سال ۱۳۰۰ش در قهپایه از توابع اصفهان به دنیا آمد. تا بیست‌سالگی در محل تولد به سر برد و پس از آن به تحصیل علوم حوزوی پرداخت، ولی درباره استادان او اطلاعاتی در دست نیست. وی سپس به اصفهان رفت و حدود هشت سال در مدارس علمیه شهر اصفهان بود و سپس به قم مهاجرت کرد <ref> | عبدالعلی قرهی قهی فرزند محمدابراهیم در سال ۱۳۰۰ش در قهپایه از توابع اصفهان به دنیا آمد. تا بیست‌سالگی در محل تولد به سر برد و پس از آن به تحصیل علوم حوزوی پرداخت، ولی درباره استادان او اطلاعاتی در دست نیست. وی سپس به اصفهان رفت و حدود هشت سال در مدارس علمیه شهر اصفهان بود و سپس به [[قم]] مهاجرت کرد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۳۵۸.</ref> با استناد به خاطرات پراکنده از قرهی که توسط [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی|مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]] در کتاب‌های [[سلسله موی دوست (کتاب)|سلسله موی دوست]]، [[سرگذشت‌های ویژه از زندگی حضرت امام‌خمینی (کتاب)|سرگذشت‌های ویژه از زندگی امام‌خمینی]] و [[برداشت‌هایی از سیره امام‌خمینی (کتاب)|برداشت‌هایی از سیره امام‌خمینی]] آمده است می‌توان گفت که در دهه ۱۳۳۰ش در قم بود و به تحصیل در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه آنجا]] می‌پرداخت. قرهی یکی از [[شاگردان امام‌خمینی]] در [[مسجد سلماسی]] بود، بنابراین از اواخر دهه ۱۳۳۰ که درس [[امام‌خمینی]] در مسجد فوق برگزار می‌شد، در درس‌های ایشان حضور می‌یافت. او درباره [[تدریس امام‌خمینی]] در مسجد سلماسی می‌گوید: <blockquote>«امام در مسجد سلماسی که درس می‌فرمودند، پای درس ایشان شاگردان زیادی می‌آمدند و جا نبود. هر چه به آقا عرض می‌کردیم که اینجا تنگ است یک جای دیگر تشریف ببرید، (نظر آقایان دیگر هم این بود، نه اینکه می‌خواستیم ترویج و تبلیغ ایشان را بکنیم) می‌فرمودند: «بیایید جلو کم‌کم جا می‌شود». افراد از کثرت جمعیت حتی توی سکوهای مسجد می‌نشستند و امام هم منبر می‌رفتند و با آن کثرت جمعیت درس می‌گفتند تا اینکه [[نصرالله خلخالی|مرحوم شیخ نصرالله خلخالی]] که از یاران امام بود آقا را با التماس جهت تدریس به [[مسجد اعظم]] بردند. امام حاضر نبودند در جاهایی که مثلاً نمایش قدرت ایشان باشد حاضر بشوند».<ref>برداشت‌هایی از سیره امام‌خمینی، ج۵، ص۱۲۱؛ سرگذشت‌های ویژه از زندگی امام‌خمینی، ج۶، ص۱۲۷.</ref> </blockquote>قرهی از سال ۱۳۴۰ در خدمت امام‌خمینی بود و نخستین [[شهریه امام‌خمینی|شهریه]] اعطایی از سوی امام‌خمینی هم به وسیلۀ او توزیع شد و در این امر مهم، [[عباس محفوظی]] و برخی دیگر از شاگردان امام نیز مشارکت داشتند.<ref>[https://farsnews.ir/news/13950521000425 «آیت‌الله قرهی و افتخار وکالت امام(ره)»]، خبرگزاری فارس.</ref> او بعضی از درس‌های حوزه را تقریر کرده است و از جمله حاشیه‌نویسی بر درس امام‌خمینی را هم آغاز کرد.<ref>[https://farsnews.ir/news/13950521000425 «آیت‌الله قرهی و افتخار وکالت امام(ره)»]، خبرگزاری فارس.</ref> ولی درباره سرنوشت این تقریرات اطلاعات دقیقی در دست نیست. وی تا [[تبعید امام‌خمینی|تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور]]، از درس‌های امام‌خمینی بهره‌مند شد و پس از ورود امام‌خمینی به نجف اشرف هم در خدمت ایشان قرار گرفت و از درس‌های ایشان هم بهره‌مند شد. وی درباره [[درس خارج فقه امام‌خمینی]] در نجف اشرف می‌گوید: <blockquote>«ابتدا در حوزۀ نجف از شخصیت علمی امام اطلاع کامل نداشتند و کسانی که محضر درس ایشان را قبلاً ندیده بودند، تعجب می‌کردند. یکی از طلبه‌ها روزی به من گفت: «ای کاش من زودتر آقا را دیده بودم». تأسف می‌خورد و می‌گفت: «دیر آمدم». امام در درس چیزی بیشتر از دیگران ارائه می‌دادند. زیرا در کلاس درس امام مطالبی عنوان می‌شد که در هیچ کلاسی مطرح نمی‌شد. مطالب و گفتار امام از نظر علمی، در سطح خیلی بالایی بود و آثاری که از این مرد بزرگوار باقی مانده است، گواه این مطلب است. امام این‌طور بودند که اگر شخصی در محضرشان بود، همه چیز برایش قابل استفاده بود. درسشان، جلساتشان، فرمایش‌هایشان، همه و همه قابل استفاده بود. حتی به زیارت رفتنشان و زیارت خواندنشان، طرز خاصی بود».<ref>سلسله موی دوست، ص۱۸۴.</ref></blockquote>قرهی در مهر ۱۳۴۲ همراه با جمعی از روحانیان مبارز در نامه‌ای سرگشاده به هیئت دولت، با اشاره به آغاز سال تحصیلی در حوزه‌های علمیه و همچنین با اشاره به [[دستگیری امام‌خمینی|حبس امام‌خمینی]] در تهران، خواستار آزادی و بازگرداندن ایشان به قم شدند. امضاکنندگان در نامه فوق اعلام کردند <blockquote>«حوزه علمیه قم از بازداشت حضرت آیت‌الله خمینی مد ظله سخت ناراحت و چند هزار طلاب در نگرانی شدیدی بسر می‌برند و به دولت اخطار می‌کنند که هر چه زودتر باید رفع مزاحمت از معظم له بشود».<ref>سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج۲، ص۸۰ـ۸۳؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۰۴ـ۱۰۶.</ref></blockquote> | ||
== فعالیت مبارزاتی == | |||
عبدالعلی قرهی پس از تبعید امام‌خمینی از طرف [[شهاب‌الدین اشراقی]] داماد امام‌خمینی همراه با مهر و نامه‌هایی مربوط به امام‌خمینی همراه با [[سیدهاشم رسولی محلاتی]] به عراق رفت و در [[نجف اشرف]] در خدمت امام‌خمینی قرار گرفت و پس از بازگشت رسولی محلاتی به کشور (پس از سه ماه)، خدمت در بیت امام‌خمینی را عهده‌دار شد.<ref>خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ص۷۹ـ۹۶.</ref> بر اساس گزارشی از [[ساواک]] در سال ۱۳۴۷، تا آن تاریخ متجاوز از بیست بار به‌صورت قاچاقی به عراق رفته و [[وجوهات شرعی]] را خدمت امام‌خمینی برده بود. بر اساس آن گزارش، وی در رساندن وجوهات به امام‌خمینی فعال بود.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۹، ص۲۱۴.</ref> همین موضوع در اسناد ساواک هم انعکاس یافته و از او به‌عنوان فردی نام برده شده است که مرتباً بین ایران و عراق تردد دارد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک کتاب ۴۶، ص۲۴۴.</ref> او در نجف اشرف از افراد امین امام‌خمینی در بیت ایشان و مسئول تنظیم دیدارهای مردمی و سیاسی بود و به گفته عروس امام‌خمینی، «هر شب سر ساعت معین در را باز می‌کرد و با لهجه اصفهانی خبر می‌داد که وقت شدس و آقا به بیرونی می‌رفتند و ساعتی با مهمانان گفت‌وگو می‌کردند».<ref>طباطبایی، در اقلیم خاطرات، ص۲۲۵.</ref> علاوه بر آن، به‌عنوان معتمد [[بیت امام‌خمینی]]، در مراودات خانوادگی امام‌خمینی نیز نقش داشت و موظف بود برنامه‌های سفر خانواده را پیگیری کند.<ref>طباطبایی، در اقلیم خاطرات، ص۱۴۴.</ref> در برخی منابع از او به‌عنوان مسئول امور مالی امام‌خمینی<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۳، ص۶۶.</ref> و در گزارشی دیگر به‌عنوان صندوقدار امام‌خمینی در نجف نام برده شده است.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰: ص۳۵۸؛ حجت‌الاسلام حاج سیداحمد خمینی به روایت اسناد ساواک، ص۳۰۱.</ref> این گزارش‌ها نشان می‌دهد که قرهی همواره مورد عنایت و اعتماد امام بوده است، اعتمادی که در این عبارات امام بازگو شده است: «من عمیقاً آقای قرهی را می‌شناسم و صددرصد مورد اطمینان هستند.<ref>«طباطبایی، «به مناسبت درگذشت آیت‌الله عبدالعلی قرهی امین‌امام‌خمینی(ره)».</ref> میزان اعتماد امام‌خمینی به قرهی به‌اندازه‌ای بود که از [[محمدحسن اعرابی]]، داماد خودشان خواستند تا نامه‌های ارسالی را از طریق ایشان و برخی از افراد مورد اعتماد دیگر ارسال کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۳، ص۶۳.</ref> | |||
قرهی از ملازمان امام‌خمینی در زیارت‌های ایشان هم بود <ref> | قرهی از ملازمان امام‌خمینی در زیارت‌های ایشان هم بود.<ref>سلسلۀ موی دوست، ص۲۵۸.</ref> بر اساس گزارشی، او در سال ۱۳۵۳ به کشور بازگشت و در تاریخ ۱۴/۴/۱۳۵۴ به اتهام نمایندگی حضرت امام‌خمینی بازداشت شد، ولی به‌زعم ساواک، چون شخص ساده و تهیدستی بود، ساواک اعلام کرد نمایندگی وی جدی نیست، بنابراین پس از ۱۱ روز آزاد شد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۳۵۸.</ref> به نظر می‌رسد وی دوباره به نجف اشرف بازگشت و در خدمت امام‌خمینی قرار گرفت، چراکه بر اساس خاطرات [[سیدحسین موسوی تبریزی]]، وی در اول آبان ۱۳۵۶ و پس از اطلاع از درگذشت مشکوک [[سیدمصطفی خمینی]]، از طرف شاگردان و یاران امام‌خمینی مأموریت یافت تا غیرمستقیم ایشان را در جریان واقعه فوق قرار دهد، ولی به‌محض دیدن امام‌خمینی، تاب نیاورد و خبر فوق را مستقیم به اطلاع ایشان رساند.<ref>خاطرات آیت‌الله سیدحسین موسوی تبریزی (دفتر اول)، ۳۷۵ـ۳۷۶.</ref> | ||
وی همچنین در سال ۱۳۶۶ش به امام‌خمینی پیشنهاد داد توضیح المسائل ایشان به وسیلۀ سیدجعفر کریمی و سیدعباس خاتم یزدی مورد بازنگری قرار گیرد و با تأیید این پیشنهاد توسط | == فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی == | ||
او پس از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]] در [[دفتر امام‌خمینی]] در قم حضور داشت و وکیل امام‌خمینی در بیت ایشان در [[محله یخچال قاضی قم]] بود.<ref>[https://farsnews.ir/news/13950521000425 «آیت‌الله قرهی و افتخار وکالت امام(ره)»]، خبرگزاری فارس.</ref>و در مناسبت‌هایی، از سوی ایشان در مجالسی شرکت می‌کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۱۴، ص۱۱۱.</ref> | |||
وی همچنین در سال ۱۳۶۶ش به امام‌خمینی پیشنهاد داد [[رساله توضیح المسائل امام‌خمینی|توضیح المسائل ایشان]] به وسیلۀ [[سیدجعفر کریمی]] و [[سیدعباس خاتم یزدی]] مورد بازنگری قرار گیرد و با تأیید این پیشنهاد توسط [[امام‌خمینی]]، بازنگری توسط دو نفر فوق‌الذکر انجام شد و پس از تطبیق دقیق مطالب آن با [[تحریرالوسیله]] و [[التعلیقة علی العروة الوثقی (کتاب)|حاشیه بر عروة الوثقی]] و بعضی از [[استفتائات (کتاب)|استفتائات امام‌خمینی]]، تصحیح و توسط [[بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی]] منتشر شد و معیار چاپ‌های بعدی قرار گرفت.<ref>رساله توضیح المسائل حضرت آیةالله العظمی امام‌خمینی(س)، ت.</ref> قرهی پس از [[ارتحال امام‌خمینی]]، وکیل تام‌الاختیار [[محمدعلی اراکی]] بود و پس از ارتحال ایشان نیز وکیل [[محمدتقی بهجت]] بود و بعد از آیتﷲ بهجت دیگر مسئولیتی قبول نکرد. او علی‌رغم کهولت سن در بین مردم حضور می‌یافت و به سؤالات شرعی آنان پاسخ می‌داد. به‌ویژه در مسجد حضرت معصومه(س)، به پرسش‌های شرعی مردم پاسخ می‌داد.<ref>«طباطبایی، «به مناسبت درگذشت آیت‌الله عبدالعلی قرهی امین‌امام‌خمینی(ره)».</ref> | |||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
عبدالعلی قرهی در ۲۲ مرداد ۱۳۹۴ در قم درگذشت <ref>( | عبدالعلی قرهی در ۲۲ مرداد ۱۳۹۴ در [[قم]] درگذشت.<ref>«طباطبایی، «به مناسبت درگذشت آیت‌الله عبدالعلی قرهی امین‌امام‌خمینی(ره)».</ref> و در قبرستان شیخان قم در میدان آستانه به خاک سپرده شد.<ref>«آیت‌الله عبدالعلی قرهی دار فانی را وداع گفت»، ص۳.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۴۸: | خط ۵۲: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* «آیت‌الله قرهی و افتخار وکالت امام(ره): | *[https://farsnews.ir/news/13950521000425 «آیت‌الله قرهی و افتخار وکالت امام(ره)»]، خبرگزاری فارس، بازدید: ۲۷ مرداد ۱۴۰۳ش. | ||
* «آیت‌الله عبدالعلی قرهی دار فانی را وداع گفت» (۱۳۹۴)، هفته‌نامه افق حوزه، شماره ۴۲۶، ۲۸ مرداد. | * «آیت‌الله عبدالعلی قرهی دار فانی را وداع گفت» (۱۳۹۴)، هفته‌نامه افق حوزه، شماره ۴۲۶، ۲۸ مرداد. | ||
* اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | * اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | ||
| خط ۵۹: | خط ۶۳: | ||
* خاطرات دوران تدریس امام‌خمینی(س) (۱۳۸۵)، به کوشش مجتبی فراهانی، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی. | * خاطرات دوران تدریس امام‌خمینی(س) (۱۳۸۵)، به کوشش مجتبی فراهانی، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی. | ||
* سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۲، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی. | * سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۲، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی. | ||
* صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱، ۳، ۴، ۱۴، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی. | * امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱، ۳، ۴، ۱۴، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی. | ||
* طباطبایی، سیدهادی (۱۳۹۴)، | * طباطبایی، سیدهادی (۱۳۹۴)، «[https://mobahesat.ir/8199 به مناسبت درگذشت آیت‌الله عبدالعلی قرهی امین امام‌خمینی]»، مباحثات رسانه فکری ـ تحلیلی حوزه و روحانیت، بازدید: ۲۷ مرداد ۱۴۰۳ش. | ||
* طباطبایی، فاطمه (۱۳۹۰)، در اقلیم خاطرات، ویراستار: الهه افشار، پژوهشکده امام‌خمینی و انقلاب اسلامی (وابسته به مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی). | |||
* یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۲۰، آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۰)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. | * یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۲۰، آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۰)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. | ||
* یاران امام به روایت اسناد ساواک: آیت‌الله شیخ شهاب‌الدین اشراقی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۲)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. | * یاران امام به روایت اسناد ساواک: آیت‌الله شیخ شهاب‌الدین اشراقی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۲)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[رده:پروژه شاگردان]] | [[رده:مقاله‌های ارزیابی‌شده/پروژه شاگردان]] | ||
[[رده:شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی]] | |||
[[رده:شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ مرداد ۱۴۰۳، ساعت ۲۰:۴۸
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۰۰ش |
| زادگاه | قهپایه از توابع اصفهان |
| تاریخ وفات | ۲۲ مرداد ۱۳۹۴ |
| محل دفن | قبرستان شیخان قم |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام‌خمینی |
| محل تحصیل | اصفهان و قم |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با رژیم پهلوی، حمایت از نهضت امام‌خمینی |
| اجتماعی | وکیل امام‌خمینی، محمدعلی اراکی و محمدتقی بهجت، بازنگری رساله امام‌خمینی |
| وبگاه رسمی | |
عبدالعلی قرهی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
تولد و تحصیل
عبدالعلی قرهی قهی فرزند محمدابراهیم در سال ۱۳۰۰ش در قهپایه از توابع اصفهان به دنیا آمد. تا بیست‌سالگی در محل تولد به سر برد و پس از آن به تحصیل علوم حوزوی پرداخت، ولی درباره استادان او اطلاعاتی در دست نیست. وی سپس به اصفهان رفت و حدود هشت سال در مدارس علمیه شهر اصفهان بود و سپس به قم مهاجرت کرد.[۱] با استناد به خاطرات پراکنده از قرهی که توسط مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی در کتاب‌های سلسله موی دوست، سرگذشت‌های ویژه از زندگی امام‌خمینی و برداشت‌هایی از سیره امام‌خمینی آمده است می‌توان گفت که در دهه ۱۳۳۰ش در قم بود و به تحصیل در حوزه علمیه آنجا می‌پرداخت. قرهی یکی از شاگردان امام‌خمینی در مسجد سلماسی بود، بنابراین از اواخر دهه ۱۳۳۰ که درس امام‌خمینی در مسجد فوق برگزار می‌شد، در درس‌های ایشان حضور می‌یافت. او درباره تدریس امام‌خمینی در مسجد سلماسی می‌گوید:
«امام در مسجد سلماسی که درس می‌فرمودند، پای درس ایشان شاگردان زیادی می‌آمدند و جا نبود. هر چه به آقا عرض می‌کردیم که اینجا تنگ است یک جای دیگر تشریف ببرید، (نظر آقایان دیگر هم این بود، نه اینکه می‌خواستیم ترویج و تبلیغ ایشان را بکنیم) می‌فرمودند: «بیایید جلو کم‌کم جا می‌شود». افراد از کثرت جمعیت حتی توی سکوهای مسجد می‌نشستند و امام هم منبر می‌رفتند و با آن کثرت جمعیت درس می‌گفتند تا اینکه مرحوم شیخ نصرالله خلخالی که از یاران امام بود آقا را با التماس جهت تدریس به مسجد اعظم بردند. امام حاضر نبودند در جاهایی که مثلاً نمایش قدرت ایشان باشد حاضر بشوند».[۲]
قرهی از سال ۱۳۴۰ در خدمت امام‌خمینی بود و نخستین شهریه اعطایی از سوی امام‌خمینی هم به وسیلۀ او توزیع شد و در این امر مهم، عباس محفوظی و برخی دیگر از شاگردان امام نیز مشارکت داشتند.[۳] او بعضی از درس‌های حوزه را تقریر کرده است و از جمله حاشیه‌نویسی بر درس امام‌خمینی را هم آغاز کرد.[۴] ولی درباره سرنوشت این تقریرات اطلاعات دقیقی در دست نیست. وی تا تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، از درس‌های امام‌خمینی بهره‌مند شد و پس از ورود امام‌خمینی به نجف اشرف هم در خدمت ایشان قرار گرفت و از درس‌های ایشان هم بهره‌مند شد. وی درباره درس خارج فقه امام‌خمینی در نجف اشرف می‌گوید:
«ابتدا در حوزۀ نجف از شخصیت علمی امام اطلاع کامل نداشتند و کسانی که محضر درس ایشان را قبلاً ندیده بودند، تعجب می‌کردند. یکی از طلبه‌ها روزی به من گفت: «ای کاش من زودتر آقا را دیده بودم». تأسف می‌خورد و می‌گفت: «دیر آمدم». امام در درس چیزی بیشتر از دیگران ارائه می‌دادند. زیرا در کلاس درس امام مطالبی عنوان می‌شد که در هیچ کلاسی مطرح نمی‌شد. مطالب و گفتار امام از نظر علمی، در سطح خیلی بالایی بود و آثاری که از این مرد بزرگوار باقی مانده است، گواه این مطلب است. امام این‌طور بودند که اگر شخصی در محضرشان بود، همه چیز برایش قابل استفاده بود. درسشان، جلساتشان، فرمایش‌هایشان، همه و همه قابل استفاده بود. حتی به زیارت رفتنشان و زیارت خواندنشان، طرز خاصی بود».[۵]
قرهی در مهر ۱۳۴۲ همراه با جمعی از روحانیان مبارز در نامه‌ای سرگشاده به هیئت دولت، با اشاره به آغاز سال تحصیلی در حوزه‌های علمیه و همچنین با اشاره به حبس امام‌خمینی در تهران، خواستار آزادی و بازگرداندن ایشان به قم شدند. امضاکنندگان در نامه فوق اعلام کردند
«حوزه علمیه قم از بازداشت حضرت آیت‌الله خمینی مد ظله سخت ناراحت و چند هزار طلاب در نگرانی شدیدی بسر می‌برند و به دولت اخطار می‌کنند که هر چه زودتر باید رفع مزاحمت از معظم له بشود».[۶]
فعالیت مبارزاتی
عبدالعلی قرهی پس از تبعید امام‌خمینی از طرف شهاب‌الدین اشراقی داماد امام‌خمینی همراه با مهر و نامه‌هایی مربوط به امام‌خمینی همراه با سیدهاشم رسولی محلاتی به عراق رفت و در نجف اشرف در خدمت امام‌خمینی قرار گرفت و پس از بازگشت رسولی محلاتی به کشور (پس از سه ماه)، خدمت در بیت امام‌خمینی را عهده‌دار شد.[۷] بر اساس گزارشی از ساواک در سال ۱۳۴۷، تا آن تاریخ متجاوز از بیست بار به‌صورت قاچاقی به عراق رفته و وجوهات شرعی را خدمت امام‌خمینی برده بود. بر اساس آن گزارش، وی در رساندن وجوهات به امام‌خمینی فعال بود.[۸] همین موضوع در اسناد ساواک هم انعکاس یافته و از او به‌عنوان فردی نام برده شده است که مرتباً بین ایران و عراق تردد دارد.[۹] او در نجف اشرف از افراد امین امام‌خمینی در بیت ایشان و مسئول تنظیم دیدارهای مردمی و سیاسی بود و به گفته عروس امام‌خمینی، «هر شب سر ساعت معین در را باز می‌کرد و با لهجه اصفهانی خبر می‌داد که وقت شدس و آقا به بیرونی می‌رفتند و ساعتی با مهمانان گفت‌وگو می‌کردند».[۱۰] علاوه بر آن، به‌عنوان معتمد بیت امام‌خمینی، در مراودات خانوادگی امام‌خمینی نیز نقش داشت و موظف بود برنامه‌های سفر خانواده را پیگیری کند.[۱۱] در برخی منابع از او به‌عنوان مسئول امور مالی امام‌خمینی[۱۲] و در گزارشی دیگر به‌عنوان صندوقدار امام‌خمینی در نجف نام برده شده است.[۱۳] این گزارش‌ها نشان می‌دهد که قرهی همواره مورد عنایت و اعتماد امام بوده است، اعتمادی که در این عبارات امام بازگو شده است: «من عمیقاً آقای قرهی را می‌شناسم و صددرصد مورد اطمینان هستند.[۱۴] میزان اعتماد امام‌خمینی به قرهی به‌اندازه‌ای بود که از محمدحسن اعرابی، داماد خودشان خواستند تا نامه‌های ارسالی را از طریق ایشان و برخی از افراد مورد اعتماد دیگر ارسال کنند.[۱۵]
قرهی از ملازمان امام‌خمینی در زیارت‌های ایشان هم بود.[۱۶] بر اساس گزارشی، او در سال ۱۳۵۳ به کشور بازگشت و در تاریخ ۱۴/۴/۱۳۵۴ به اتهام نمایندگی حضرت امام‌خمینی بازداشت شد، ولی به‌زعم ساواک، چون شخص ساده و تهیدستی بود، ساواک اعلام کرد نمایندگی وی جدی نیست، بنابراین پس از ۱۱ روز آزاد شد.[۱۷] به نظر می‌رسد وی دوباره به نجف اشرف بازگشت و در خدمت امام‌خمینی قرار گرفت، چراکه بر اساس خاطرات سیدحسین موسوی تبریزی، وی در اول آبان ۱۳۵۶ و پس از اطلاع از درگذشت مشکوک سیدمصطفی خمینی، از طرف شاگردان و یاران امام‌خمینی مأموریت یافت تا غیرمستقیم ایشان را در جریان واقعه فوق قرار دهد، ولی به‌محض دیدن امام‌خمینی، تاب نیاورد و خبر فوق را مستقیم به اطلاع ایشان رساند.[۱۸]
فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی
او پس از پیروزی انقلاب اسلامی در دفتر امام‌خمینی در قم حضور داشت و وکیل امام‌خمینی در بیت ایشان در محله یخچال قاضی قم بود.[۱۹]و در مناسبت‌هایی، از سوی ایشان در مجالسی شرکت می‌کرد.[۲۰]
وی همچنین در سال ۱۳۶۶ش به امام‌خمینی پیشنهاد داد توضیح المسائل ایشان به وسیلۀ سیدجعفر کریمی و سیدعباس خاتم یزدی مورد بازنگری قرار گیرد و با تأیید این پیشنهاد توسط امام‌خمینی، بازنگری توسط دو نفر فوق‌الذکر انجام شد و پس از تطبیق دقیق مطالب آن با تحریرالوسیله و حاشیه بر عروة الوثقی و بعضی از استفتائات امام‌خمینی، تصحیح و توسط بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی منتشر شد و معیار چاپ‌های بعدی قرار گرفت.[۲۱] قرهی پس از ارتحال امام‌خمینی، وکیل تام‌الاختیار محمدعلی اراکی بود و پس از ارتحال ایشان نیز وکیل محمدتقی بهجت بود و بعد از آیتﷲ بهجت دیگر مسئولیتی قبول نکرد. او علی‌رغم کهولت سن در بین مردم حضور می‌یافت و به سؤالات شرعی آنان پاسخ می‌داد. به‌ویژه در مسجد حضرت معصومه(س)، به پرسش‌های شرعی مردم پاسخ می‌داد.[۲۲]
درگذشت
عبدالعلی قرهی در ۲۲ مرداد ۱۳۹۴ در قم درگذشت.[۲۳] و در قبرستان شیخان قم در میدان آستانه به خاک سپرده شد.[۲۴]
پانویس
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۳۵۸.
- ↑ برداشت‌هایی از سیره امام‌خمینی، ج۵، ص۱۲۱؛ سرگذشت‌های ویژه از زندگی امام‌خمینی، ج۶، ص۱۲۷.
- ↑ «آیت‌الله قرهی و افتخار وکالت امام(ره)»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «آیت‌الله قرهی و افتخار وکالت امام(ره)»، خبرگزاری فارس.
- ↑ سلسله موی دوست، ص۱۸۴.
- ↑ سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج۲، ص۸۰ـ۸۳؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۰۴ـ۱۰۶.
- ↑ خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، ص۷۹ـ۹۶.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۹، ص۲۱۴.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک کتاب ۴۶، ص۲۴۴.
- ↑ طباطبایی، در اقلیم خاطرات، ص۲۲۵.
- ↑ طباطبایی، در اقلیم خاطرات، ص۱۴۴.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۳، ص۶۶.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰: ص۳۵۸؛ حجت‌الاسلام حاج سیداحمد خمینی به روایت اسناد ساواک، ص۳۰۱.
- ↑ «طباطبایی، «به مناسبت درگذشت آیت‌الله عبدالعلی قرهی امین‌امام‌خمینی(ره)».
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۳، ص۶۳.
- ↑ سلسلۀ موی دوست، ص۲۵۸.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۳۵۸.
- ↑ خاطرات آیت‌الله سیدحسین موسوی تبریزی (دفتر اول)، ۳۷۵ـ۳۷۶.
- ↑ «آیت‌الله قرهی و افتخار وکالت امام(ره)»، خبرگزاری فارس.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۱۴، ص۱۱۱.
- ↑ رساله توضیح المسائل حضرت آیةالله العظمی امام‌خمینی(س)، ت.
- ↑ «طباطبایی، «به مناسبت درگذشت آیت‌الله عبدالعلی قرهی امین‌امام‌خمینی(ره)».
- ↑ «طباطبایی، «به مناسبت درگذشت آیت‌الله عبدالعلی قرهی امین‌امام‌خمینی(ره)».
- ↑ «آیت‌الله عبدالعلی قرهی دار فانی را وداع گفت»، ص۳.
منابع
- «آیت‌الله قرهی و افتخار وکالت امام(ره)»، خبرگزاری فارس، بازدید: ۲۷ مرداد ۱۴۰۳ش.
- «آیت‌الله عبدالعلی قرهی دار فانی را وداع گفت» (۱۳۹۴)، هفته‌نامه افق حوزه، شماره ۴۲۶، ۲۸ مرداد.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- برداشت‌هایی از سیره امام‌خمینی (۱۳۸۷)، به کوشش غلامعلی رجایی، ج ۵، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- حجت‌الاسلام حاج سیداحمد خمینی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۷)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ خاطرات آیت‌الله سیدحسین موسوی تبریزی (دفتر اول)(۱۳۸۴)، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی (۱۳۸۳)، تدوین احمد رشیدی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- رساله توضیح المسائل حضرت آیةالله العظمی امام‌خمینی(س)، (۱۳۹۲)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(س).
- سرگذشت‌های ویژه از زندگی امام‌خمینی (۱۳۷۸)، پدیدآورنده: مصطفی وجدانی، ج۶، تهران، پیام آزادی.
- سلسله موی دوست.
- خاطرات دوران تدریس امام‌خمینی(س) (۱۳۸۵)، به کوشش مجتبی فراهانی، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۲، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱، ۳، ۴، ۱۴، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- طباطبایی، سیدهادی (۱۳۹۴)، «به مناسبت درگذشت آیت‌الله عبدالعلی قرهی امین امام‌خمینی»، مباحثات رسانه فکری ـ تحلیلی حوزه و روحانیت، بازدید: ۲۷ مرداد ۱۴۰۳ش.
- طباطبایی، فاطمه (۱۳۹۰)، در اقلیم خاطرات، ویراستار: الهه افشار، پژوهشکده امام‌خمینی و انقلاب اسلامی (وابسته به مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی).
- یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۲۰، آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۰)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک: آیت‌الله شیخ شهاب‌الدین اشراقی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۲)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.