محمدتقی نصیری: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی امام خمینی
(اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۷ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه
| عنوان            =محمدتقی نصیری
| تصویر            =محمدتقی نصیری.jpg
| توضیح تصویر      =
| اندازه تصویر      =
| سرشناسی          =
| نام کامل          =
| لقب              =
| نسب              =
| تاریخ تولد        =۱۷ بهمن ۱۳۱۰ش
| زادگاه            =سمنان
| تاریخ وفات        =
| شهر وفات          =
| تاریخ شهادت      =
| محل شهادت        =
| محل دفن          =
| خویشاوندان سرشناس =
| استادان          =
| شاگردان          =حسن روحانی
| محل تحصیل        =
| اجازه روایت از    =
| اجازه اجتهاد از  =
| اجازه روایت به    =
| اجازه اجتهاد به  =
| تالیفات          =
| سایر              =
| سیاسی            =
| اجتماعی          =
| امضا              =
| وبگاه رسمی        = 
}}
'''محمدتقی نصیری'''، از شاگردان درس خارج امام‌خمینی.  
'''محمدتقی نصیری'''، از شاگردان درس خارج امام‌خمینی.  


او در هفدهم بهمن ۱۳۱۰ ش در سمنان به دنیا آمد. دوره ابتدایی را در مدرسه ملی سمنان طی کرد. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را نزد علی‌محمد نجات، نماینده آیت‌الله بروجردی در سمنان خواند (آیت‌الله محمدتقی نصیری...، سیزده). او در سال ۱۳۲۸ ش به دامغان رفت (انصاری، ۱۲۶) و در درس شیخ محمدرضا خدایی و غلامحسین خیری شرکت کرد. در ۱۳۳۲ ش عازم مشهد شد و در حوزه علمیه آن شهر بخشی از دروس سطح را نزد محمدتقی ادیب نیشابوری، میرزا احمد مدرس یزدی، میرزا هاشم قزوینی، شیخ مجتبی قزوینی، میرزا حسنعلی مروارید و شیخ کاظم دامغانی فراگرفت. نصیری در سال ۱۳۳۸ ش راهی قم شد و بخش دیگری از دروس سطح را نزد علی‌اکبر مشکینی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی و حسین نوری همدانی تکمیل کرد. آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی (آیت‌الله محمدتقی نصیری...، سیزده ـ چهارده) (کتاب قضا و طهارت) (انصاری، ۱۲۶)، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی، سیدمحمد محقق داماد (آیت‌الله محمدتقی نصیری...، سیزده ـ چهاردهامام‌خمینی و شیخ مرتضی حائری بهره برد (انصاری، ۱۲۷). او از شاگردان امام‌خمینی محسوب می‌شد (روحانی، ج ۱، ۵۰)، ولی درباره سال‌های حضور او در درس امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست و به احتمال زیاد در سال‌های نخست دهه ۱۳۴۰ ش در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام‌خمینی حضور می‌یافته است. او در ۱۳۴۸ ش به سمنان بازگشت و مسئولیت حوزه علمیه سمنان را عهده‌دار شد و شاگردان زیادی را تربیت کرد که حسن روحانی، رئیس‌جمهور فعلی از آن جمله است (همان).
== زادگاه و تحصیل ==
محمدتقی نصیری در سال ۱۳۴۲ ش اجازه تصدی در امور حسبیه و شرعیه از امام‌خمینی دریافت کرد (آیت‌الله محمدتقی نصیری...، ۱۶۶-۱۶۷) و از همان سال به مبارزه با حکومت پهلوی و حمایت از امام‌خمینی می‌پرداخت. ازجمله نامه امام‌خمینی خطاب به علامه شیخ محمد صالح حائری مازندرانی، روحانی مقیم سمنان را به او تقدیم کرد (خاطرات سال‌های نجف، ج ۱، ۳۶). ساواک در گزارشی که در ۲۶ آبان ۱۳۴۳ تهیه کرد، از نصیری به‌عنوان یکی از روحانیان «ناراحت» نام برد (همان، ۳)؛ صفتی که برای روحانیان مخالفت حکومت پهلوی و طرفدار امام‌خمینی به کار می‌برد. او پس از انتقال امام‌خمینی به عراق و استقرار ایشان در نجف اشرف، همراه با روحانیان سراسر کشور در نامه‌ای به امام‌خمینی، خرسندی خود را از حضور ایشان در نجف اشرف ابراز کردند (سیر مبارزات امام در آیینه اسناد ساواک، ج ۵، ۳۷۲ ـ ۳۶۹). وی همچنین در سالگرد تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور همراه با روحانیان مبارز کشور در نامه‌ای به نخست‌وزیر وقت، به ادامه تبعید امام‌خمینی اعتراض کردند (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۸۵ ـ ۱۹۱؛ امام‌خمینی در آیینه اسناد شهربانی، ج ۳، ۳۲۵ ـ ۳۲۹). به همین سبب ساواک رفتارهای او را زیر نظر قرار داد (آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ۴). به سبب این فعالیت‌ها در ۱۳۴۶ ش به ساواک احضار شد و از او تعهد گرفته شد از بحث سیاسی و حمله به دولت خودداری کند (همان، ۶). ساواک در گزارشی دیگر در سال ۱۳۴۸ ش از او به‌عنوان یکی از روحانیان مخالف حکومت پهلوی نام برد (همان، ۲۵).
محمدتقی نصیری در هفدهم بهمن ۱۳۱۰ش در سمنان به دنیا آمد. دوره ابتدایی را در مدرسه ملی سمنان طی کرد. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را نزد علی‌محمد نجات، نماینده [[سیدحسین بروجردی|آیت‌الله بروجردی]] در سمنان خواند.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری...، سیزده.</ref> او در سال ۱۳۲۸ش به دامغان رفت.<ref>انصاری، «آیت‌الله نصیری»، ص۱۲۶.</ref> و در درس شیخ محمدرضا خدایی و غلامحسین خیری شرکت کرد. در ۱۳۳۲ش عازم مشهد شد و در حوزه علمیه آن شهر بخشی از دروس سطح را نزد محمدتقی ادیب نیشابوری، میرزا احمد مدرس یزدی، میرزا هاشم قزوینی، شیخ مجتبی قزوینی، میرزا حسنعلی مروارید و شیخ کاظم دامغانی فراگرفت.  
نصیری در مراسم و مجالسی که توسط حکومت پهلوی در سمنان برگزار می‌شد، ازجمله مراسم نیایش در ۱۵ بهمن و ۲۱ فروردین (سالروز ترور شاه) شرکت نمی‌کرد (همان، ۶۷-۶۸). علاوه بر آن، از سیاست‌های حکومت پهلوی انتقاد می‌کرد (همان، ۷۲-۷۳). ازجمله در یکی از سخنرانی‌هایش از امام‌خمینی به‌عنوان «مردی حر» نام برد (همان، ۷۳)، به همین سبب به ساواک احضار شد (همان، ۷۶). بر اساس گزارش ساواک، وی در ترویج مرجعیت امام‌خمینی در سمنان می‌کوشید (همان، ۷۷). او در ۱۱ آذر ۱۳۵۶ در چهلمین روز درگذشت سیدمصطفی خمینی، در مجلسی که به آن مناسبت در مسجد جامع سمنان برگزار شده بود حضور داشت (همان، ۸۶؛ انقلاب اسلامی به...، ج ۱، ۱۹۳) و در مجلس چهلم شهدای ۲۹ بهمن تبریز در مسجد شاه سمنان سخنرانی و از حکومت پهلوی انتقاد کرد (آیت‌الله محمدتقی نصیری...، ۹۸). پس از حمله مأموران به بیت مراجع تقلید در قم در اردیبهشت ۱۳۵۷، در اعتراض به آن از اقامه نماز جماعت خودداری کرد (همان، ۱۰۳) و سپس همراه با روحانیان سمنان در نامه‌ای به آیت‌الله گلپایگانی، حمله به بیت ایشان را محکوم کردند (همان، ۱۰۴). در نیمه شعبان آن سال نیز پیرو دستور امام‌خمینی در تحریم جشن‌های شعبانیه، اعلام کرد که از برگزاری جشن خودداری خواهد کرد (همان، ۱۱۲).
 
محمدتقی نصیری پس از محاصره بیت امام‌خمینی در نجف اشرف در مهر ۱۳۵۷ در نشست روحانیان سمنان در مسجد جامع آن شهر شرکت داشت و در آن نشست از امام‌خمینی تمجید شد (همان، ۱۱۸). سپس همراه با جمعی از روحانیان مبارز سمنان با صدور اعلامیه‌ای خطاب به امام‌خمینی، حمایت خود را از مبارزات آن مرجع مبارز اعلام داشت (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۳۹۸). او در تظاهرات نهم مهر ۱۳۵۷ مردم سمنان به سخنرانی پرداخت و از امام‌خمینی تجلیل نمود (آیت‌الله محمدتقی نصیری...، ۱۲۳). به همین علت ساواک در گزارشی، از او به‌عنوان یکی از طرفداران امام‌خمینی نام برد (همان، ۱۲۵-۱۲۶). او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تدریس در حوزه علمیه قم ادامه داد و همچنان ریاست حوزه علمیه سمنان را بر عهده داشت. در سال ۱۳۶۰ ش به سمت ریاست سازمان تبلیغات اسلامی سمنان منصوب شد و تا ۱۳۷۵ در آن سمت بود. هم‌زمان ریاست عقیدتی ـ سیاسی نیروی انتظامی آن شهر را در سال‌های ۱۳۶۰ ـ ۱۳۷۵ بر عهده داشت. علاوه بر آن، در شورای بنیاد مسکن استان سمنان (ستاد اجرایی فرمان امام‌خمینی) عضو بود و ریاست بنیاد بین‌المللی غدیر سمنان را نیز بر عهده داشت. بازسازی مسجد جامع سمنان، بازسازی حوزه علمیه سمنان و احداث کتابخانه الغدیر سمنان ازجمله اقدامات عام‌المنفعه او بود (آیت‌الله محمدتقی نصیری...، سی‌وهفت). او سرانجام در ۲۰ شهریور ۱۳۹۳ در سمنان درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط سیدمحمد شاهچراغی، در مدرسه علمیه امام صادق (ع) سمنان به خاک سپرده شد (انصاری، ۱۲۷).
نصیری در سال ۱۳۳۸ ش راهی [[قم]] شد و بخش دیگری از دروس سطح را نزد [[علی‌اکبر مشکینی]]، [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]] و [[حسین نوری همدانی]] تکمیل کرد. آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس آیات [[سیدحسین بروجردی|سیدحسین طباطبایی بروجردی]].<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری...، سیزده ـ چهارده.</ref> (کتاب قضا و طهارت).<ref>انصاری، «آیت‌الله نصیری»، ص۱۲۶.</ref> [[سیدمحمدرضا گلپایگانی|سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی]]، سیدمحمد محقق داماد،<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری...، سیزده ـ چهارده.</ref> [[امام‌خمینی]] و [[مرتضی حائری یزدی|شیخ مرتضی حائری]] بهره برد.<ref>انصاری، «آیت‌الله نصیری»، ص۱۲۷.</ref> او از [[شاگردان امام‌خمینی]] محسوب می‌شد.<ref>روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۱، ص۵۰.</ref> ولی درباره سال‌های حضور او در درس امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست و به احتمال زیاد در سال‌های نخست دهه ۱۳۴۰ ش در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام‌خمینی حضور می‌یافته است.  
منابع: آیت‌الله‌العظمی سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۸)، ج ۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۳)، «آیت‌الله نصیری»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال بیست و پنجم، شماره چهارم، مهر و آبان؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۶)، ج ۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ خاطرات سال‌های نجف (۱۳۸۹)، ج ۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی و مؤسسه چاپ و نشر عروج؛ روحانی، سیدحمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، بی‌جا، دارالفکر ـ دارالعلم.
 
او در ۱۳۴۸ش به سمنان بازگشت و مسئولیت حوزه علمیه سمنان را عهده‌دار شد و شاگردان زیادی را تربیت کرد که حسن روحانی، هفتمین رئیس‌جمهوری ایران از آن جمله است.<ref>روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۱، ص۵۰.</ref>
 
محمدتقی نصیری در سال ۱۳۴۲ش اجازه تصدی در امور حسبیه و شرعیه از [[امام‌خمینی]] دریافت کرد.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری...، ص۱۶۶-۱۶۷.</ref>
 
== فعالیت سیاسی و اجتماعی ==
نصیری در سال ۱۳۴۲ش به مبارزه با [[حکومت پهلوی]] و حمایت از امام‌خمینی می‌پرداخت. ازجمله نامه امام‌خمینی خطاب به علامه شیخ محمدصالح حائری مازندرانی، روحانی مقیم سمنان را به او تقدیم کرد.<ref>خاطرات سال‌های نجف، ج۱، ص۳۶.</ref> [[ساواک]] در گزارشی که در ۲۶ آبان ۱۳۴۳ تهیه کرد، از نصیری به‌عنوان یکی از روحانیان «ناراحت» نام برد.<ref>خاطرات سال‌های نجف، ج۱، ص۳.</ref>؛ صفتی که برای روحانیان مخالفت حکومت پهلوی و طرفدار امام‌خمینی به کار می‌برد. او پس از انتقال امام‌خمینی به عراق و استقرار ایشان در نجف اشرف، همراه با روحانیان سراسر کشور در نامه‌ای به امام‌خمینی، خرسندی خود را از حضور ایشان در نجف اشرف ابراز کردند.<ref>سیر مبارزات امام در آیینه اسناد ساواک، ج۵، ص۳۷۲ـ۳۶۹.</ref> وی همچنین در سالگرد [[تبعید امام‌خمینی|تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور]] همراه با روحانیان مبارز کشور در نامه‌ای به نخست‌وزیر وقت، به ادامه تبعید امام‌خمینی اعتراض کردند.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۸۵ ـ ۱۹۱؛ امام‌خمینی در آیینه اسناد شهربانی، ج۳، ص۳۲۵ ـ ۳۲۹.</ref> به همین سبب [[ساواک]] رفتارهای او را زیر نظر قرار داد.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۴-۵.</ref> به سبب این فعالیت‌ها در ۱۳۴۶ش به ساواک احضار شد و از او تعهد گرفته شد از بحث سیاسی و حمله به دولت خودداری کند.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۶-۷.</ref> ساواک در گزارشی دیگر در سال ۱۳۴۸ ش از او به‌عنوان یکی از روحانیان مخالف حکومت پهلوی نام برد.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۲۵.</ref>
 
نصیری در مراسم و مجالسی که توسط حکومت پهلوی در سمنان برگزار می‌شد، ازجمله مراسم نیایش در ۱۵ بهمن و ۲۱ فروردین (سالروز ترور شاه) شرکت نمی‌کرد.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۶۷-۶۸.</ref> علاوه بر آن، از سیاست‌های حکومت پهلوی انتقاد می‌کرد.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۷۲-۷۳.</ref> ازجمله در یکی از سخنرانی‌هایش از امام‌خمینی به‌عنوان «مردی حر» نام برد.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۷۳.</ref> به همین سبب به ساواک احضار شد.<ref> آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۷۶.</ref> بر اساس گزارش ساواک، وی در ترویج [[مرجعیت امام‌خمینی]] در سمنان می‌کوشید.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۷۷.</ref> او در ۱۱ آذر ۱۳۵۶ در چهلمین روز درگذشت [[سیدمصطفی خمینی]]، در مجلسی که به آن مناسبت در مسجد جامع سمنان برگزار شده بود حضور داشت.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۸۶؛ انقلاب اسلامی به...، ج۱، ص۱۹۳.</ref> و در مجلس چهلم شهدای ۲۹ بهمن تبریز در مسجد شاه سمنان سخنرانی و از حکومت پهلوی انتقاد کرد.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری...، ص۹۸.</ref> پس از حمله مأموران به بیت مراجع تقلید در قم در اردیبهشت ۱۳۵۷، در اعتراض به آن از اقامه [[نماز جماعت]] خودداری کرد.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۱۰۳.</ref> و سپس همراه با روحانیان سمنان در نامه‌ای به [[سیدمحمدرضا گلپایگانی|آیت‌الله گلپایگانی]]، حمله به بیت ایشان را محکوم کردند.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۱۰۴.</ref> در نیمه شعبان آن سال نیز پیرو دستور امام‌خمینی در تحریم جشن‌های شعبانیه، اعلام کرد که از برگزاری جشن خودداری خواهد کرد.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۱۱۲.</ref>
 
محمدتقی نصیری پس از محاصره بیت امام‌خمینی در نجف اشرف در مهر ۱۳۵۷ در نشست روحانیان سمنان در مسجد جامع آن شهر شرکت داشت و در آن نشست از امام‌خمینی تمجید شد.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۱۱۸.</ref> سپس همراه با جمعی از روحانیان مبارز سمنان با صدور اعلامیه‌ای خطاب به امام‌خمینی، حمایت خود را از مبارزات آن مرجع مبارز اعلام داشت.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۹۸.</ref> او در تظاهرات نهم مهر ۱۳۵۷ مردم سمنان به سخنرانی پرداخت و از امام‌خمینی تجلیل نمود.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری...، ص۱۲۳.</ref> به همین علت ساواک در گزارشی، از او به‌عنوان یکی از طرفداران امام‌خمینی نام برد.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۱۲۵-۱۲۶.</ref>
 
=== فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی ===
نصیری پس از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]] به تدریس در [[حوزه علمیه قم]] ادامه داد و همچنان ریاست حوزه علمیه سمنان را بر عهده داشت. در سال ۱۳۶۰ش به سمت ریاست [[سازمان تبلیغات اسلامی]] سمنان منصوب شد و تا ۱۳۷۵ در آن سمت بود. هم‌زمان ریاست عقیدتی ـ سیاسی نیروی انتظامی آن شهر را در سال‌های ۱۳۶۰ ـ ۱۳۷۵ بر عهده داشت. علاوه بر آن، در شورای بنیاد مسکن استان سمنان ([[ستاد اجرایی فرمان امام‌خمینی]]) عضو بود و ریاست بنیاد بین‌المللی غدیر سمنان را نیز بر عهده داشت. بازسازی مسجد جامع سمنان، بازسازی حوزه علمیه سمنان و احداث کتابخانه الغدیر سمنان ازجمله اقدامات عام‌المنفعه او بود.<ref>آیت‌الله محمدتقی نصیری...، سی‌وهفت.</ref>
 
== درگذشت ==
نصیری در ۲۰ شهریور ۱۳۹۳ در سمنان درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط [[سیدمحمد شاهچراغی]]، در مدرسه علمیه امام صادق(ع) سمنان به خاک سپرده شد.<ref>انصاری، «آیت‌الله نصیری»، ص۱۲۷.</ref>
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
 
== منابع ==
{{منابع}}
* آیت‌الله‌العظمی سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۸)، ج۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
* آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
* اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
* انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۳)، «آیت‌الله نصیری»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال بیست و پنجم، شماره چهارم، مهر و آبان.
* انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۶)، ج۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
* خاطرات سال‌های نجف (۱۳۸۹)، ج۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی و مؤسسه چاپ و نشر عروج.
* روحانی، سیدحمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، بی‌جا، دارالفکر ـ دارالعلم.
{{پایان}}
[[رده:پروژه شاگردان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ آذر ۱۴۰۳، ساعت ۰۸:۳۶

محمدتقی نصیری
محمدتقی نصیری.jpg
اطلاعات فردی
تاریخ تولد۱۷ بهمن ۱۳۱۰ش
زادگاهسمنان
اطلاعات علمی
شاگردانحسن روحانی
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
وبگاه رسمی 


محمدتقی نصیری، از شاگردان درس خارج امام‌خمینی.

زادگاه و تحصیل

محمدتقی نصیری در هفدهم بهمن ۱۳۱۰ش در سمنان به دنیا آمد. دوره ابتدایی را در مدرسه ملی سمنان طی کرد. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را نزد علی‌محمد نجات، نماینده آیت‌الله بروجردی در سمنان خواند.[۱] او در سال ۱۳۲۸ش به دامغان رفت.[۲] و در درس شیخ محمدرضا خدایی و غلامحسین خیری شرکت کرد. در ۱۳۳۲ش عازم مشهد شد و در حوزه علمیه آن شهر بخشی از دروس سطح را نزد محمدتقی ادیب نیشابوری، میرزا احمد مدرس یزدی، میرزا هاشم قزوینی، شیخ مجتبی قزوینی، میرزا حسنعلی مروارید و شیخ کاظم دامغانی فراگرفت.

نصیری در سال ۱۳۳۸ ش راهی قم شد و بخش دیگری از دروس سطح را نزد علی‌اکبر مشکینی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی و حسین نوری همدانی تکمیل کرد. آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی.[۳] (کتاب قضا و طهارت).[۴] سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی، سیدمحمد محقق داماد،[۵] امام‌خمینی و شیخ مرتضی حائری بهره برد.[۶] او از شاگردان امام‌خمینی محسوب می‌شد.[۷] ولی درباره سال‌های حضور او در درس امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست و به احتمال زیاد در سال‌های نخست دهه ۱۳۴۰ ش در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام‌خمینی حضور می‌یافته است.

او در ۱۳۴۸ش به سمنان بازگشت و مسئولیت حوزه علمیه سمنان را عهده‌دار شد و شاگردان زیادی را تربیت کرد که حسن روحانی، هفتمین رئیس‌جمهوری ایران از آن جمله است.[۸]

محمدتقی نصیری در سال ۱۳۴۲ش اجازه تصدی در امور حسبیه و شرعیه از امام‌خمینی دریافت کرد.[۹]

فعالیت سیاسی و اجتماعی

نصیری در سال ۱۳۴۲ش به مبارزه با حکومت پهلوی و حمایت از امام‌خمینی می‌پرداخت. ازجمله نامه امام‌خمینی خطاب به علامه شیخ محمدصالح حائری مازندرانی، روحانی مقیم سمنان را به او تقدیم کرد.[۱۰] ساواک در گزارشی که در ۲۶ آبان ۱۳۴۳ تهیه کرد، از نصیری به‌عنوان یکی از روحانیان «ناراحت» نام برد.[۱۱]؛ صفتی که برای روحانیان مخالفت حکومت پهلوی و طرفدار امام‌خمینی به کار می‌برد. او پس از انتقال امام‌خمینی به عراق و استقرار ایشان در نجف اشرف، همراه با روحانیان سراسر کشور در نامه‌ای به امام‌خمینی، خرسندی خود را از حضور ایشان در نجف اشرف ابراز کردند.[۱۲] وی همچنین در سالگرد تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور همراه با روحانیان مبارز کشور در نامه‌ای به نخست‌وزیر وقت، به ادامه تبعید امام‌خمینی اعتراض کردند.[۱۳] به همین سبب ساواک رفتارهای او را زیر نظر قرار داد.[۱۴] به سبب این فعالیت‌ها در ۱۳۴۶ش به ساواک احضار شد و از او تعهد گرفته شد از بحث سیاسی و حمله به دولت خودداری کند.[۱۵] ساواک در گزارشی دیگر در سال ۱۳۴۸ ش از او به‌عنوان یکی از روحانیان مخالف حکومت پهلوی نام برد.[۱۶]

نصیری در مراسم و مجالسی که توسط حکومت پهلوی در سمنان برگزار می‌شد، ازجمله مراسم نیایش در ۱۵ بهمن و ۲۱ فروردین (سالروز ترور شاه) شرکت نمی‌کرد.[۱۷] علاوه بر آن، از سیاست‌های حکومت پهلوی انتقاد می‌کرد.[۱۸] ازجمله در یکی از سخنرانی‌هایش از امام‌خمینی به‌عنوان «مردی حر» نام برد.[۱۹] به همین سبب به ساواک احضار شد.[۲۰] بر اساس گزارش ساواک، وی در ترویج مرجعیت امام‌خمینی در سمنان می‌کوشید.[۲۱] او در ۱۱ آذر ۱۳۵۶ در چهلمین روز درگذشت سیدمصطفی خمینی، در مجلسی که به آن مناسبت در مسجد جامع سمنان برگزار شده بود حضور داشت.[۲۲] و در مجلس چهلم شهدای ۲۹ بهمن تبریز در مسجد شاه سمنان سخنرانی و از حکومت پهلوی انتقاد کرد.[۲۳] پس از حمله مأموران به بیت مراجع تقلید در قم در اردیبهشت ۱۳۵۷، در اعتراض به آن از اقامه نماز جماعت خودداری کرد.[۲۴] و سپس همراه با روحانیان سمنان در نامه‌ای به آیت‌الله گلپایگانی، حمله به بیت ایشان را محکوم کردند.[۲۵] در نیمه شعبان آن سال نیز پیرو دستور امام‌خمینی در تحریم جشن‌های شعبانیه، اعلام کرد که از برگزاری جشن خودداری خواهد کرد.[۲۶]

محمدتقی نصیری پس از محاصره بیت امام‌خمینی در نجف اشرف در مهر ۱۳۵۷ در نشست روحانیان سمنان در مسجد جامع آن شهر شرکت داشت و در آن نشست از امام‌خمینی تمجید شد.[۲۷] سپس همراه با جمعی از روحانیان مبارز سمنان با صدور اعلامیه‌ای خطاب به امام‌خمینی، حمایت خود را از مبارزات آن مرجع مبارز اعلام داشت.[۲۸] او در تظاهرات نهم مهر ۱۳۵۷ مردم سمنان به سخنرانی پرداخت و از امام‌خمینی تجلیل نمود.[۲۹] به همین علت ساواک در گزارشی، از او به‌عنوان یکی از طرفداران امام‌خمینی نام برد.[۳۰]

فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی

نصیری پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تدریس در حوزه علمیه قم ادامه داد و همچنان ریاست حوزه علمیه سمنان را بر عهده داشت. در سال ۱۳۶۰ش به سمت ریاست سازمان تبلیغات اسلامی سمنان منصوب شد و تا ۱۳۷۵ در آن سمت بود. هم‌زمان ریاست عقیدتی ـ سیاسی نیروی انتظامی آن شهر را در سال‌های ۱۳۶۰ ـ ۱۳۷۵ بر عهده داشت. علاوه بر آن، در شورای بنیاد مسکن استان سمنان (ستاد اجرایی فرمان امام‌خمینی) عضو بود و ریاست بنیاد بین‌المللی غدیر سمنان را نیز بر عهده داشت. بازسازی مسجد جامع سمنان، بازسازی حوزه علمیه سمنان و احداث کتابخانه الغدیر سمنان ازجمله اقدامات عام‌المنفعه او بود.[۳۱]

درگذشت

نصیری در ۲۰ شهریور ۱۳۹۳ در سمنان درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط سیدمحمد شاهچراغی، در مدرسه علمیه امام صادق(ع) سمنان به خاک سپرده شد.[۳۲]

پانویس

  1. آیت‌الله محمدتقی نصیری...، سیزده.
  2. انصاری، «آیت‌الله نصیری»، ص۱۲۶.
  3. آیت‌الله محمدتقی نصیری...، سیزده ـ چهارده.
  4. انصاری، «آیت‌الله نصیری»، ص۱۲۶.
  5. آیت‌الله محمدتقی نصیری...، سیزده ـ چهارده.
  6. انصاری، «آیت‌الله نصیری»، ص۱۲۷.
  7. روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۱، ص۵۰.
  8. روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۱، ص۵۰.
  9. آیت‌الله محمدتقی نصیری...، ص۱۶۶-۱۶۷.
  10. خاطرات سال‌های نجف، ج۱، ص۳۶.
  11. خاطرات سال‌های نجف، ج۱، ص۳.
  12. سیر مبارزات امام در آیینه اسناد ساواک، ج۵، ص۳۷۲ـ۳۶۹.
  13. اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۸۵ ـ ۱۹۱؛ امام‌خمینی در آیینه اسناد شهربانی، ج۳، ص۳۲۵ ـ ۳۲۹.
  14. آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۴-۵.
  15. آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۶-۷.
  16. آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۲۵.
  17. آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۶۷-۶۸.
  18. آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۷۲-۷۳.
  19. آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۷۳.
  20. آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۷۶.
  21. آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۷۷.
  22. آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۸۶؛ انقلاب اسلامی به...، ج۱، ص۱۹۳.
  23. آیت‌الله محمدتقی نصیری...، ص۹۸.
  24. آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۱۰۳.
  25. آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۱۰۴.
  26. آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۱۱۲.
  27. آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۱۱۸.
  28. اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۹۸.
  29. آیت‌الله محمدتقی نصیری...، ص۱۲۳.
  30. آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۱۲۵-۱۲۶.
  31. آیت‌الله محمدتقی نصیری...، سی‌وهفت.
  32. انصاری، «آیت‌الله نصیری»، ص۱۲۷.

منابع

  • آیت‌الله‌العظمی سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۸)، ج۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
  • آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
  • اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۳)، «آیت‌الله نصیری»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال بیست و پنجم، شماره چهارم، مهر و آبان.
  • انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۶)، ج۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
  • خاطرات سال‌های نجف (۱۳۸۹)، ج۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی و مؤسسه چاپ و نشر عروج.
  • روحانی، سیدحمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، بی‌جا، دارالفکر ـ دارالعلم.