سیدرضا علم‌الهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی امام خمینی
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۰: خط ۱۰:
| تاریخ تولد        =۱۳۰۵ش  
| تاریخ تولد        =۱۳۰۵ش  
| زادگاه            =کاشان
| زادگاه            =کاشان
| تاریخ وفات        =
| تاریخ وفات        =۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۶
| شهر وفات          =
| شهر وفات          =کاشان
| تاریخ شهادت      =
| تاریخ شهادت      =
| محل شهادت        =
| محل شهادت        =
| محل دفن          =
| محل دفن          = مزار ملامحسن فیض کاشان
| خویشاوندان سرشناس =
| خویشاوندان سرشناس =
| استادان          =
| استادان          =[[جعفر صبوری قمی]]، [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]]، میرزا محمد مجاهدی تبریزی، [[عبدالجواد جبل‌عاملی]]،  [[سیدحسین بروجردی]]، [[امام‌خمینی]]، [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی]]، [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]]، [[محمدعلی اراکی]]، [[علامه طباطبایی]] و...
| شاگردان          =
| شاگردان          =
| محل تحصیل        =
| محل تحصیل        =کاشان و [[قم]]
| اجازه روایت از    =
| اجازه روایت از    =
| اجازه اجتهاد از  =
| اجازه اجتهاد از  =
خط ۲۵: خط ۲۵:
| تالیفات          =
| تالیفات          =
| سایر              =
| سایر              =
| سیاسی            =
| سیاسی            =مبارزه با [[رژیم پهلوی]] و حمایت از [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت امام‌خمینی]]
| اجتماعی          =
| اجتماعی          =امامت [[نماز جماعت]] در مساجد بازار و امیرالمؤمنین کاشان
| امضا              =
| امضا              =
| وبگاه رسمی        = 
| وبگاه رسمی        = 
خط ۳۲: خط ۳۲:
'''سیدرضا علم‌الهدی'''، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.  
'''سیدرضا علم‌الهدی'''، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.  


او در ۱۳۰۵ش در شهر کاشان به دنیا آمد .<ref>انقلاب اسلامی به...، استان اصفهان، ج۱، ص۱۴۹ ـ ۱۵۰.</ref> پدرش سیداحمد، پیشه عطاری داشت و از مداحان خاندان اهل‌بیت عصمت و طهارت بود و جلسات قرائت قرآن، دعا، زیارت و مراسم روضه و عزاداری برپا می‌کرد .<ref>باقری، ص۱۲-۱۳.</ref> سیدرضا علم‌الهدی پس از طی دوران ابتدایی، وارد مدرسه گذر بابا در کاشان شد و به تحصیل دروس دینی پرداخت. او مقدمات را در آن حوزه فراگرفت .<ref>«آیت‌الله سیدرضا...»، ص۱۱.</ref> و سپس به تکمیل تحصیلات حوزوی در حوزه علمیه شیخ محمد خالصی‌زاده ـ روحانی تبعیدی عراقی و مقیم کاشان ـ پرداخت و تحت تأثیر آن روحانی مبارز قرار گرفت .<ref>ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ج۱، ص۵۴.</ref> او در آنجا بخشی از دروس سطح را نزد خالصی‌زاده و شیخ جعفر صبوری قمی آموخت. سپس برای ادامه تحصیل به قم رفت و دروس سطح را نزد [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]]، میرزا محمد مجاهدی تبریزی و [[عبدالجواد جبل‌عاملی|شیخ عبدالجواد جبل‌عاملی اصفهانی]] آموخت .<ref>ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ص۵۷.</ref> آنگاه در درس خارج آیات [[سیدحسین بروجردی|سیدحسین طباطبایی بروجردی]]، [[امام‌خمینی]]، [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی]]، [[سیدمحمدرضا گلپایگانی|سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی]] و [[محمدعلی اراکی|شیخ محمدعلی اراکی]] حاضر شد .<ref>«آیت‌الله سیدرضا...»، ص۱۱.</ref> فلسفه را هم از [[علامه طباطبایی|علامه سیدمحمدحسین طباطبایی]] فراگرفت.
== زادگاه ==
سیدرضا علم‌الهدی در سال ۱۳۰۵ش در شهر کاشان به دنیا آمد.<ref>انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۱۴۹ ـ ۱۵۰.</ref> پدرش سیداحمد، پیشه عطاری داشت و از مداحان خاندان اهل‌بیت عصمت و طهارت بود و جلسات قرائت قرآن، دعا، زیارت و مراسم روضه و عزاداری برپا می‌کرد.<ref>باقری، «انقلابی ساده‌زیست»، ص۱۲-۱۳.</ref>


درباره حضور او در درس امام‌خمینی اطلاع دقیقی در دست نیست، ولی به تصریح خودش، «گاهی» در درس طهارت و کتاب صلات امام‌خمینی حضور می‌یافته؛ بنابراین می‌توان گفت که از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی بوده است. او پیش از [[تبعید امام‌خمینی|تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور]] (۱۳۴۳ش) به کاشان بازگشت، بنابراین می‌توان احتمال داد که در سال‌های پایانی دهه ۱۳۳۰ در درس خارج فقه امام‌خمینی حضور می‌یافته است. امام‌خمینی در عزیمت او به کاشان نقش داشت؛ وقتی جمعی از اهالی کاشان خواستار عزیمت علم‌الهدی به کاشان شدند، او از امام‌خمینی کسب تکلیف کرد. امام‌خمینی ابتدا با رفتن او به کاشان مخالفت و از وی با عنوان «نور چشم من» یاد کرد .<ref>«پرونده‌ای در معرفی...»، ص۱۴.</ref> ولی در نهایت پس از اصرار اهالی کاشان، با عزیمت علم‌الهدی به آن شهر موافقت نمود .<ref>«پرونده‌ای در معرفی...»، ص۱۴؛ باقری، ص۱۲-۱۳.</ref>
== تحصیل ==
سیدرضا علم‌الهدی پس از طی دوران ابتدایی، وارد مدرسه گذر بابا در کاشان شد و به تحصیل دروس دینی پرداخت. او مقدمات را در آن حوزه فراگرفت<ref>«آیت‌الله سیدرضا علم‌الهدی درگذشت»، ص۱۱.</ref> و سپس به تکمیل تحصیلات حوزوی در حوزه علمیه شیخ محمد خالصی‌زاده ـ روحانی تبعیدی عراقی و مقیم کاشان ـ پرداخت و تحت تأثیر آن روحانی مبارز قرار گرفت.<ref>ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ج۱، ص۵۴.</ref> او در آنجا بخشی از دروس سطح را نزد خالصی‌زاده و [[جعفر صبوری قمی|شیخ جعفر صبوری قمی]] آموخت. سپس برای ادامه تحصیل به [[قم]] رفت و دروس سطح را نزد [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]]، میرزا محمد مجاهدی تبریزی و [[عبدالجواد جبل‌عاملی|شیخ عبدالجواد جبل‌عاملی اصفهانی]] آموخت.<ref>ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ص۵۷.</ref> آنگاه در درس خارج آیات [[سیدحسین بروجردی|سیدحسین طباطبایی بروجردی]]، [[امام‌خمینی]]، [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی]]، [[سیدمحمدرضا گلپایگانی|سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی]] و [[محمدعلی اراکی|شیخ محمدعلی اراکی]] حاضر شد.<ref>«آیت‌الله سیدرضا علم‌الهدی درگذشت»، ص۱۱.</ref> فلسفه را هم از [[علامه طباطبایی|علامه سیدمحمدحسین طباطبایی]] فراگرفت.


علم‌الهدی مبارزات سیاسی خود را از دوران نهضت ملی شدن صنعت نفت آغاز کرد. وی در آن مقطع با جمعیت فدائیان اسلام به رهبری سیدمجتبی نواب صفوی همکاری می‌کرد. همچنین به مبارزه علیه بهاییت می‌پرداخت .<ref>ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ص۵۷.</ref> پس از رحلت آیت‌الله بروجردی، در معرفی امام‌خمینی به‌عنوان مرجع تقلید می‌کوشید. با آغاز نهضت اسلامی، مبارزات سیاسی خود را علیه حکومت پهلوی تداوم داد .<ref>انقلاب اسلامی به...، استان اصفهان، ج۱، ص۱۴۹ ـ ۱۵۰.</ref> و در ۸ مهر ۱۳۴۲ همراه با جمعی از علما، مدرسان و فضلای حوزه علمیه قم، در نامه‌ای به هیئت دولت، ضمن انتقاد از فضای سیاسی کشور و نیز ایجاد فضای رعب و وحشت در کشور،  به دستگیری مدرسان برجسته دینی و وعاظ شهرها و امام‌خمینی اعتراض کرد و خواستار آزادی ایشان و دیگر روحانیان شد .<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۰۴ ـ ۱۰۶.</ref> او که در کاشان در مسجد فیض (امیرالمؤمنین فعلی) .<ref>«پرونده‌ای در معرفی...»، ص۱۴.</ref> و مسجد طاعتی کاشان به اقامه نماز جماعت می‌پرداخت، پس از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور به تبلیغ مرجعیت امام‌خمینی ادامه داد و از ایشان به‌عنوان اعلم‌العلما یاد می‌کرد. به این سبب ساواک اقدامات او را تحت مراقبت قرار داد .<ref>سیر مبارزات سیاسی...، ج ۹، ص۴۴۴.</ref> براثر تداوم این فعالیت‌ها یک بار در سال ۱۳۴۸ش به [[ساواک]] احضار شد .<ref>انقلاب اسلامی به...، استان اصفهان، ج ۱، ۱۴۹ ـ ۱۵۰.</ref> پس از آن نیز به فعالیت‌های سیاسی خود علیه حکومت پهلوی ادامه داد و در آن سال‌ها برخی از روحانیان تحت تعقیب را پناه می‌داد .<ref>باقری، ص۱۳.</ref>
درباره حضور او در درس امام‌خمینی اطلاع دقیقی در دست نیست، ولی به تصریح خودش، «گاهی» در درس طهارت و کتاب صلات امام‌خمینی حضور می‌یافته؛ بنابراین می‌توان گفت که از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی بوده است. او پیش از [[تبعید امام‌خمینی|تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور]] (۱۳۴۳ش) به کاشان بازگشت، بنابراین می‌توان احتمال داد که در سال‌های پایانی دهه ۱۳۳۰ در درس خارج فقه امام‌خمینی حضور می‌یافته است. امام‌خمینی در عزیمت او به کاشان نقش داشت؛ وقتی جمعی از اهالی کاشان خواستار عزیمت علم‌الهدی به کاشان شدند، او از امام‌خمینی کسب تکلیف کرد. امام‌خمینی ابتدا با رفتن او به کاشان مخالفت و از وی با عنوان «نور چشم من» یاد کرد .<ref>«پرونده‌ای در معرفی حوزه علمیه کاشان و نکوداشت مرحوم آیت‌الله سیدمهدی یثربی»، ص۱۴.</ref> ولی در نهایت پس از اصرار اهالی کاشان، با عزیمت علم‌الهدی به آن شهر موافقت نمود .<ref>«پرونده‌ای در معرفی حوزه علمیه کاشان و نکوداشت مرحوم آیت‌الله سیدمهدی یثربی»، ص۱۴؛ باقری، «انقلابی ساده‌زیست»، ص۱۲-۱۳.</ref>
==فعالیت سیاسی و اجتماعی==
علم‌الهدی مبارزات سیاسی خود را از دوران [[ملی شدن صنعت نفت|نهضت ملی شدن صنعت نفت]] آغاز کرد. وی در آن مقطع با [[جمعیت فدائیان اسلام]] به رهبری [[سیدمجتبی نواب صفوی]] همکاری می‌کرد. همچنین به مبارزه علیه بهاییت می‌پرداخت.<ref>ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ص۵۷.</ref> پس از رحلت [[سیدحسین بروجردی|آیت‌الله بروجردی]]، در معرفی [[امام‌خمینی]] به‌عنوان [[مرجعیت|مرجع تقلید]] می‌کوشید. با آغاز [[نهضت اسلامی]]، مبارزات سیاسی خود را علیه [[حکومت پهلوی]] تداوم داد.<ref>انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک ، ج۱، ص۱۴۹ ـ ۱۵۰.</ref> و در ۸ مهر ۱۳۴۲ همراه با جمعی از علما، مدرسان و فضلای [[حوزه علمیه قم]]، در نامه‌ای به هیئت دولت، ضمن انتقاد از فضای سیاسی کشور و نیز ایجاد فضای رعب و وحشت در کشور،  به دستگیری مدرسان برجسته دینی و وعاظ شهرها و امام‌خمینی اعتراض کرد و خواستار آزادی ایشان و دیگر روحانیان شد.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۰۴ ـ ۱۰۶.</ref> او که در کاشان در مسجد فیض (امیرالمؤمنین فعلی)<ref>«پرونده‌ای در معرفی حوزه علمیه کاشان و نکوداشت مرحوم آیت‌الله سیدمهدی یثربی»، ص۱۴.</ref> و مسجد طاعتی کاشان به اقامه [[نماز جماعت]] می‌پرداخت، پس از [[تبعید امام‌خمینی|تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور]] به تبلیغ [[مرجعیت امام‌خمینی]] ادامه داد و از ایشان به‌عنوان اعلم‌العلما یاد می‌کرد. به این سبب [[ساواک]] اقدامات او را تحت مراقبت قرار داد.<ref>سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک، ج۹، ص۴۴۴.</ref> براثر تداوم این فعالیت‌ها یک بار در سال ۱۳۴۸ش به ساواک احضار شد.<ref>انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۱۴۹ـ۱۵۰.</ref> پس از آن نیز به فعالیت‌های سیاسی خود علیه حکومت پهلوی ادامه داد و در آن سال‌ها برخی از روحانیان تحت تعقیب را پناه می‌داد.<ref>باقری، «انقلابی ساده‌زیست»، ص۱۳.</ref>


سیدرضا علم‌الهدی پس از رحلت [[سیدمصطفی خمینی]] در آبان ۱۳۵۶، در برگزاری مجلس ترحیم فعال بود و بر اساس گزارش ساواک، ضمن شرکت در مجلس مزبور، به‌عنوان میزبان از حضار تشکر می‌کرد .<ref>باقری، ص۱۱؛ سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج ۸، ص۸۴.</ref> همچنین همراه با روحانیان مبارز کاشان با صدور اعلامیه‌هایی، از امام‌خمینی پشتیبانی و از حکومت پهلوی انتقاد می‌کرد. از جمله می‌توان به محکوم کردن سرکوب تظاهرات مردم قم در ۱۹ دی ۱۳۵۶ و خودداری از اقامه نماز جماعت و نیز تدریس دروس دینی در اعتراض به آن .<ref>انقلاب اسلامی به...، استان اصفهان، ج۱، ص۱۴۹؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۳۵.</ref> محکوم کردن سرکوب تظاهرات مردم تبریز در ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ .<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ۲۵۳ ـ ۲۵۴.</ref> افشاگری درباره حمله مأموران حکومت پهلوی به دبیرستان پهلوی کاشان در ۸ مهر ۱۳۵۷ و در پی آن شهر در ۸ مهر ۱۳۵۷ .<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۸۹.</ref> و اعلام حمایت از اعتصاب کارکنان صنعت نفت از آن جمله است (ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ص۲۷۰ ـ ۲۷۱). علم‌الهدی در ۲۱ آبان ۱۳۵۷ در تظاهرات مردم کاشان علیه حکومت پهلوی حضور داشت .<ref>ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ص۲۵۲.</ref> و در چهارم دی‌ماه نیز همراه با روحانیان مبارز کاشان، با صدور اعلامیه‌ای خطاب به مردم از تلاش‌های تفرقه‌افکنانه میان مردم انتقاد کرد و با اشاره به انتشار نامه‌های بدون امضا در انتساب اتهام عضویت به برخی از افراد در ساواک و...، آن را دسیسه‌ای برای ایجاد دودستگی میان مردم دانست و تأکید کرد که «مجازات اشخاص جنایت‌کار و مجرم بعد از اثبات جنایت به محاکم صالحه است نه با اشخاص متعارف» .<ref>ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ج۲، ص۱۰۷۰.</ref>
سیدرضا علم‌الهدی پس از رحلت [[سیدمصطفی خمینی]] در آبان ۱۳۵۶، در برگزاری مجلس ترحیم فعال بود و بر اساس گزارش ساواک، ضمن شرکت در مجلس مزبور، به‌عنوان میزبان از حضار تشکر می‌کرد.<ref>باقری، «انقلابی ساده‌زیست»، ص۱۱؛ سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج ۸، ص۸۴.</ref> همچنین همراه با روحانیان مبارز کاشان با صدور اعلامیه‌هایی، از امام‌خمینی پشتیبانی و از حکومت پهلوی [[انتقاد]] می‌کرد. از جمله می‌توان به محکوم کردن سرکوب تظاهرات مردم قم در ۱۹ دی ۱۳۵۶ و خودداری از اقامه نماز جماعت و نیز تدریس دروس دینی در اعتراض به آن،<ref>انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۱۴۹؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۳۵.</ref> محکوم کردن سرکوب تظاهرات مردم تبریز در ۲۹ بهمن ۱۳۵۶،<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ۲۵۳ ـ ۲۵۴.</ref> افشاگری درباره حمله مأموران حکومت پهلوی به دبیرستان پهلوی کاشان در ۸ مهر ۱۳۵۷ و در پی آن شهر در ۸ مهر ۱۳۵۷<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۸۹.</ref> و اعلام حمایت از [[اعتصاب کارکنان صنعت نفت]] از آن جمله است.<ref>ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ص۲۷۰ ـ ۲۷۱.</ref>


علم‌الهدی در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۶۲ اجازه کتبی دخالت در امور حسبیه و شرعیه از امام‌خمینی دریافت کرد .<ref>صحیفه امام، ج ۱۷، ص۴۳۷.</ref> او سال‌ها در مدرسه آیت‌الله یثربی و مدرسه امام‌خمینی تدریس می‌کرد .<ref>«پرونده‌ای در معرفی...»، ص۱۴.</ref> و به اقامه نماز جماعت در مساجد بازار و امیرالمؤمنین کاشان می‌پرداخت .<ref>«امام‌خمینی می‌گفتند...»، ص۱۲.</ref>
علم‌الهدی در ۲۱ آبان ۱۳۵۷ در تظاهرات مردم کاشان علیه حکومت پهلوی حضور داشت<ref>ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ص۲۵۲.</ref> و در چهارم دی‌ماه نیز همراه با روحانیان مبارز کاشان، با صدور اعلامیه‌ای خطاب به مردم از تلاش‌های تفرقه‌افکنانه میان مردم انتقاد کرد و با اشاره به انتشار نامه‌های بدون امضا در انتساب اتهام عضویت به برخی از افراد در ساواک و...، آن را دسیسه‌ای برای ایجاد دودستگی میان مردم دانست و تأکید کرد که «مجازات اشخاص جنایت‌کار و مجرم بعد از اثبات جنایت به محاکم صالحه است نه با اشخاص متعارف».<ref>ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ج۲، ص۱۰۷۰.</ref>
 
علم‌الهدی در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۶۲ اجازه کتبی دخالت در امور حسبیه و شرعیه از امام‌خمینی دریافت کرد.<ref>صحیفه امام، ج ۱۷، ص۴۳۷.</ref> او سال‌ها در مدرسه آیت‌الله یثربیو مدرسه امام‌خمینی تدریس می‌کرد<ref>«پرونده‌ای در معرفی حوزه علمیه کاشان و نکوداشت مرحوم آیت‌الله سیدمهدی یثربی»، ص۱۴.</ref> و به اقامه [[نماز جماعت]] در مساجد بازار و امیرالمؤمنین کاشان می‌پرداخت.<ref>«امام‌خمینی می‌گفتند آیت‌الله علم‌الهدی نور چشم من است»، ص۱۲.</ref>


== درگذشت ==
== درگذشت ==
سیدرضا علم الهدی در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۶ در بیمارستان میلاد کاشان درگذشت و پیکرش پس از تشییع در مزار ملامحسن فیض آن شهر به خاک سپرده شد .<ref>«آیت‌الله سیدرضا...»، ص۱۱.</ref>
سیدرضا علم الهدی در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۶ در بیمارستان میلاد کاشان درگذشت و پیکرش پس از تشییع در مزار ملامحسن فیض آن شهر به خاک سپرده شد.<ref>«آیت‌الله سیدرضا علم‌الهدی درگذشت»، ص۱۱.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۶۲: خط ۶۸:
{{پایان}}
{{پایان}}


[[رده:پروژه شاگردان]]
[[رده:مقاله‌های ارزیابی‌شده/پروژه شاگردان]]
[[رده:شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ آبان ۱۴۰۳، ساعت ۱۱:۲۰

سیدرضا علم‌الهدی
سیدرضا علم‌الهدی.jpg
اطلاعات فردی
تاریخ تولد۱۳۰۵ش
زادگاهکاشان
تاریخ وفات۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۶
محل دفنمزار ملامحسن فیض کاشان
شهر وفاتکاشان
اطلاعات علمی
استادانجعفر صبوری قمی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی، عبدالجواد جبل‌عاملی، سیدحسین بروجردی، امام‌خمینی، سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، محمدعلی اراکی، علامه طباطبایی و...
محل تحصیلکاشان و قم
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسیمبارزه با رژیم پهلوی و حمایت از نهضت امام‌خمینی
اجتماعیامامت نماز جماعت در مساجد بازار و امیرالمؤمنین کاشان
وبگاه رسمی 


سیدرضا علم‌الهدی، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.

زادگاه

سیدرضا علم‌الهدی در سال ۱۳۰۵ش در شهر کاشان به دنیا آمد.[۱] پدرش سیداحمد، پیشه عطاری داشت و از مداحان خاندان اهل‌بیت عصمت و طهارت بود و جلسات قرائت قرآن، دعا، زیارت و مراسم روضه و عزاداری برپا می‌کرد.[۲]

تحصیل

سیدرضا علم‌الهدی پس از طی دوران ابتدایی، وارد مدرسه گذر بابا در کاشان شد و به تحصیل دروس دینی پرداخت. او مقدمات را در آن حوزه فراگرفت[۳] و سپس به تکمیل تحصیلات حوزوی در حوزه علمیه شیخ محمد خالصی‌زاده ـ روحانی تبعیدی عراقی و مقیم کاشان ـ پرداخت و تحت تأثیر آن روحانی مبارز قرار گرفت.[۴] او در آنجا بخشی از دروس سطح را نزد خالصی‌زاده و شیخ جعفر صبوری قمی آموخت. سپس برای ادامه تحصیل به قم رفت و دروس سطح را نزد سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی و شیخ عبدالجواد جبل‌عاملی اصفهانی آموخت.[۵] آنگاه در درس خارج آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، امام‌خمینی، سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و شیخ محمدعلی اراکی حاضر شد.[۶] فلسفه را هم از علامه سیدمحمدحسین طباطبایی فراگرفت.

درباره حضور او در درس امام‌خمینی اطلاع دقیقی در دست نیست، ولی به تصریح خودش، «گاهی» در درس طهارت و کتاب صلات امام‌خمینی حضور می‌یافته؛ بنابراین می‌توان گفت که از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی بوده است. او پیش از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور (۱۳۴۳ش) به کاشان بازگشت، بنابراین می‌توان احتمال داد که در سال‌های پایانی دهه ۱۳۳۰ در درس خارج فقه امام‌خمینی حضور می‌یافته است. امام‌خمینی در عزیمت او به کاشان نقش داشت؛ وقتی جمعی از اهالی کاشان خواستار عزیمت علم‌الهدی به کاشان شدند، او از امام‌خمینی کسب تکلیف کرد. امام‌خمینی ابتدا با رفتن او به کاشان مخالفت و از وی با عنوان «نور چشم من» یاد کرد .[۷] ولی در نهایت پس از اصرار اهالی کاشان، با عزیمت علم‌الهدی به آن شهر موافقت نمود .[۸]

فعالیت سیاسی و اجتماعی

علم‌الهدی مبارزات سیاسی خود را از دوران نهضت ملی شدن صنعت نفت آغاز کرد. وی در آن مقطع با جمعیت فدائیان اسلام به رهبری سیدمجتبی نواب صفوی همکاری می‌کرد. همچنین به مبارزه علیه بهاییت می‌پرداخت.[۹] پس از رحلت آیت‌الله بروجردی، در معرفی امام‌خمینی به‌عنوان مرجع تقلید می‌کوشید. با آغاز نهضت اسلامی، مبارزات سیاسی خود را علیه حکومت پهلوی تداوم داد.[۱۰] و در ۸ مهر ۱۳۴۲ همراه با جمعی از علما، مدرسان و فضلای حوزه علمیه قم، در نامه‌ای به هیئت دولت، ضمن انتقاد از فضای سیاسی کشور و نیز ایجاد فضای رعب و وحشت در کشور، به دستگیری مدرسان برجسته دینی و وعاظ شهرها و امام‌خمینی اعتراض کرد و خواستار آزادی ایشان و دیگر روحانیان شد.[۱۱] او که در کاشان در مسجد فیض (امیرالمؤمنین فعلی)[۱۲] و مسجد طاعتی کاشان به اقامه نماز جماعت می‌پرداخت، پس از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور به تبلیغ مرجعیت امام‌خمینی ادامه داد و از ایشان به‌عنوان اعلم‌العلما یاد می‌کرد. به این سبب ساواک اقدامات او را تحت مراقبت قرار داد.[۱۳] براثر تداوم این فعالیت‌ها یک بار در سال ۱۳۴۸ش به ساواک احضار شد.[۱۴] پس از آن نیز به فعالیت‌های سیاسی خود علیه حکومت پهلوی ادامه داد و در آن سال‌ها برخی از روحانیان تحت تعقیب را پناه می‌داد.[۱۵]

سیدرضا علم‌الهدی پس از رحلت سیدمصطفی خمینی در آبان ۱۳۵۶، در برگزاری مجلس ترحیم فعال بود و بر اساس گزارش ساواک، ضمن شرکت در مجلس مزبور، به‌عنوان میزبان از حضار تشکر می‌کرد.[۱۶] همچنین همراه با روحانیان مبارز کاشان با صدور اعلامیه‌هایی، از امام‌خمینی پشتیبانی و از حکومت پهلوی انتقاد می‌کرد. از جمله می‌توان به محکوم کردن سرکوب تظاهرات مردم قم در ۱۹ دی ۱۳۵۶ و خودداری از اقامه نماز جماعت و نیز تدریس دروس دینی در اعتراض به آن،[۱۷] محکوم کردن سرکوب تظاهرات مردم تبریز در ۲۹ بهمن ۱۳۵۶،[۱۸] افشاگری درباره حمله مأموران حکومت پهلوی به دبیرستان پهلوی کاشان در ۸ مهر ۱۳۵۷ و در پی آن شهر در ۸ مهر ۱۳۵۷[۱۹] و اعلام حمایت از اعتصاب کارکنان صنعت نفت از آن جمله است.[۲۰]

علم‌الهدی در ۲۱ آبان ۱۳۵۷ در تظاهرات مردم کاشان علیه حکومت پهلوی حضور داشت[۲۱] و در چهارم دی‌ماه نیز همراه با روحانیان مبارز کاشان، با صدور اعلامیه‌ای خطاب به مردم از تلاش‌های تفرقه‌افکنانه میان مردم انتقاد کرد و با اشاره به انتشار نامه‌های بدون امضا در انتساب اتهام عضویت به برخی از افراد در ساواک و...، آن را دسیسه‌ای برای ایجاد دودستگی میان مردم دانست و تأکید کرد که «مجازات اشخاص جنایت‌کار و مجرم بعد از اثبات جنایت به محاکم صالحه است نه با اشخاص متعارف».[۲۲]

علم‌الهدی در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۶۲ اجازه کتبی دخالت در امور حسبیه و شرعیه از امام‌خمینی دریافت کرد.[۲۳] او سال‌ها در مدرسه آیت‌الله یثربیو مدرسه امام‌خمینی تدریس می‌کرد[۲۴] و به اقامه نماز جماعت در مساجد بازار و امیرالمؤمنین کاشان می‌پرداخت.[۲۵]

درگذشت

سیدرضا علم الهدی در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۶ در بیمارستان میلاد کاشان درگذشت و پیکرش پس از تشییع در مزار ملامحسن فیض آن شهر به خاک سپرده شد.[۲۶]

پانویس

  1. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۱۴۹ ـ ۱۵۰.
  2. باقری، «انقلابی ساده‌زیست»، ص۱۲-۱۳.
  3. «آیت‌الله سیدرضا علم‌الهدی درگذشت»، ص۱۱.
  4. ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ج۱، ص۵۴.
  5. ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ص۵۷.
  6. «آیت‌الله سیدرضا علم‌الهدی درگذشت»، ص۱۱.
  7. «پرونده‌ای در معرفی حوزه علمیه کاشان و نکوداشت مرحوم آیت‌الله سیدمهدی یثربی»، ص۱۴.
  8. «پرونده‌ای در معرفی حوزه علمیه کاشان و نکوداشت مرحوم آیت‌الله سیدمهدی یثربی»، ص۱۴؛ باقری، «انقلابی ساده‌زیست»، ص۱۲-۱۳.
  9. ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ص۵۷.
  10. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک ، ج۱، ص۱۴۹ ـ ۱۵۰.
  11. اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۰۴ ـ ۱۰۶.
  12. «پرونده‌ای در معرفی حوزه علمیه کاشان و نکوداشت مرحوم آیت‌الله سیدمهدی یثربی»، ص۱۴.
  13. سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک، ج۹، ص۴۴۴.
  14. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۱۴۹ـ۱۵۰.
  15. باقری، «انقلابی ساده‌زیست»، ص۱۳.
  16. باقری، «انقلابی ساده‌زیست»، ص۱۱؛ سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج ۸، ص۸۴.
  17. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۱۴۹؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۳۵.
  18. اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ۲۵۳ ـ ۲۵۴.
  19. اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۸۹.
  20. ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ص۲۷۰ ـ ۲۷۱.
  21. ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ص۲۵۲.
  22. ابن‌الرسول، انقلاب اسلامی در کاشان، ج۲، ص۱۰۷۰.
  23. صحیفه امام، ج ۱۷، ص۴۳۷.
  24. «پرونده‌ای در معرفی حوزه علمیه کاشان و نکوداشت مرحوم آیت‌الله سیدمهدی یثربی»، ص۱۴.
  25. «امام‌خمینی می‌گفتند آیت‌الله علم‌الهدی نور چشم من است»، ص۱۲.
  26. «آیت‌الله سیدرضا علم‌الهدی درگذشت»، ص۱۱.

منابع

  • «آیت‌الله سیدرضا علم‌الهدی درگذشت» (۱۳۹۶)، نشریه افق حوزه، سال پانزدهم، شماره ۵۱۰، ۳ خرداد.
  • ابن‌الرسول، محمد (۱۳۸۳)، انقلاب اسلامی در کاشان، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۲)، استان اصفهان، ج۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
  • «امام‌خمینی می‌گفتند آیت‌الله علم‌الهدی نور چشم من است» (۱۳۹۶)، روزنامه همشهری، شماره ۷۱۱۳، ۹ خرداد.
  • باقری، آزاده (۱۳۹۶)، «انقلابی ساده‌زیست»، روزنامه همشهری، شماره ۷۱۱۳، ۹ خرداد.
  • «پرونده‌ای در معرفی حوزه علمیه کاشان و نکوداشت مرحوم آیت‌الله سیدمهدی یثربی در گفتگو با آیت‌الله سیدرضا علم‌الهدی» (۱۳۹۵)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۲۲۰، ۲۰ خرداد.
  • سیر مبارات امام‌خمینی در آینه اسناد ساواک (۱۳۸۶)، ج۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
  • صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
  • سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۲، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.