یحیی انواری همدانی

انواری همدانی، یحیی؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. یحیی انواری در سال ۱۳۰۷ ش و در خانواده‌ای روحانی در همدان به دنیا آمد (صلاحی، ج ۲، ۲۹۱؛ جواهرکلام، ج ۴، ۲۲۳). پدر او شیخ محمود انواری از عالمان برجسته همدان بود که در پی تبلیغات بهاییان در برخی از روستاهای همدان و با دعوت جمعی از اهالی آن روستاها، محراب و منبر خود را در شهر همدان رها کرد و با اقامت در روستای مذکور، به مبارزه با بهاییان پرداخت (پرتو آفتاب خاطرات حضرت آیت‌الله حاج شیخ علی عراقچی، ۳۹). پدربزرگش ملاعلی جناب انواری هم از عالمان همدان بود. یحیی انواری در چنین خانواده‌ای به دنیا آمد و خواندن و نوشتن را در همدان فراگرفت و دوران ابتدایی را در همدان خواند. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و مقدمات را در همدان و نزد پدرش خواند. انواری آنگاه راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر سطوح را نزد آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی آموخت (جواهرکلام، ج ۴، ۲۲۳). سپس در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی، سید کاظم شریعتمداری، مرعشی نجفی و سید محمدرضا موسوی گلپایگانی شرکت کرد (همان؛ صلاحی، ج ۲، ۲۹۱؛ شریف رازی، ج ۷، ۳۹۶). درباره سال‌های حضور او در درس‌های امام خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که در دهه ۱۳۳۰ ش و تا تبعید امام خمینی به خارج از کشور در آبان ۱۳۴۳، در درس‌های ایشان در مساجد محمدیه، سلماسی و اعظم قم شرکت می‌کرده است. یحیی انواری سپس به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت و از مدرسان حوزه بود. او از بسیاری از مراجع تقلید اجازاتی در امور حسبیه و شرعیه داشت و به درجه اجتهاد رسیده بود، ولی زندگی زاهدانه‌ای داشت و به‌شدت نسبت به‌حق‌الناس حساس بود (اکبری، ۳۹). یکی از آثار او حاشیه علی الرسائل آیت‌الله سید محمد محقق داماد است که ناتمام ماند. یحیی انواری همدانی در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۵ ش درگذشت و پیکرش در باغ بهشت قم به خاک سپرده شد (جواهرکلام، ج ۴، ۲۲۴). منابع: اکبری، محمود (۱۳۸۷)، نگاهی به‌حق الناس، قم، گلستان ادب؛ پرتو آفتاب (خاطرات حضرت آیت‌الله حاج شیخ علی عراقچی) (۱۳۸۹)، تدوین عبدالرحیم اباذری، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج؛ جواهرکلام، عبدالحسین (۱۳۸۲)، تربت پاکان قم، ج ۴، قم، انصاریان؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۷، تهران، اسلامیه؛ صلاحی، احمد (۱۳۹۷)، مشاهیر و مفاخر شهرستان رزن (سخنوران، ادیبان، نویسندگان، شاعران و...)، ج ۲، قم، یاس بخشایش.