سیدموسی حجتی شفتی

سیدموسی حجتی شفتی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.

زادگاه و نسب

سیدموسی حجتی شفتی در ۱۳۰۲ ش در میرمحله شفت متولد شد. پدرش سیدتقی معروف به میرآقا از سادات خوشنام شفت بود که از طریق کسب و کشاورزی امرار معاش می‌کرد و نسب او به سیدمحمدباقر شفتی، عالم برجسته اصفهان می‌رسد که در دوره قاجار حاکم شرع آن شهر بود و اکنون مزارش در آن شهر محل رجوع مؤمنان است (ادهم‌نژاد، ص۴۲۷-۴۲۸).

تحصیل

سیدموسی حجتی خواندن و نوشتن و آموزش قرآن را در زادگاهش فراگرفت. دروس جدید را هم تا سال چهارم ابتدایی در همان‌جا گذراند. سپس برای ادامه تحصیل به رشت رفت و دوره ابتدایی را در همان‌جا به پایان رساند. او در سال ۱۳۲۳ ش راهی قم شد و در حوزه علمیه قم. جامع‌المقدمات را نزد آقا شیخ مرتضی اشرفی شفتی خواند. مقداری از سیوطی را از شیخ عباس ایزدی نجف‌آبادی و شیخ ابراهیم امینی نجف‌آبادی فراگرفت و در درس مغنی و مطول از شاگردان سیدابوالقاسم نجف‌آبادی بود. حاشیه ملاعبدالله را هم نزد آقا شیخ محمدحسین قائنی به اتمام رسانید (همان، ص۴۲۹).

سیدموسی حجتی بعد از طی دوره مقدماتی، به تحصیل دروس سطح پرداخت و از درس‌های آقایان شیخ محمد لاکانی رشتی، شیخ محمد صدوقی یزدی، شیخ محمد فکور یزدی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی، شیخ عبدالحسین فقیهی رشتی و سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی بهره برد (همان، ۴۳۰). سپس در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سیدمحمدتقی خوانساری، سیدحسین طباطبایی بروجردی، سیدمرتضی حسینی لنگرودی، شیخ عباسعلی شاهرودی، امام‌خمینی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی، سیدکاظم شریعتمداری و سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی استفاده کرد (همان؛ شریف‌رازی، ج۵، ص۱۸۵-۱۸۶). درباره سال‌های حضور او در درس‌های خارج فقه و اصول امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی او در سال ۱۳۴۱ ش، به دعوت سیدمحمود ضیابری به رشت رفت (ادهم‌نژاد، ص۴۳۰) و در آن شهر مقیم شد، بنابراین می‌توان گفت که در دهه ۱۳۳۰ ش و تا سال ۱۳۴۱ ش، در درس‌های امام‌خمینی در مساجد محمدیه، سلماسی و اعظم قم شرکت می‌کرده است. او در ۹ فروردین ۱۳۴۱ از امام‌خمینی اجازه تصدی در امور حسبیه و شرعیه را دریافت کرد (صحیفه امام، ج ۱، ص۷۶)، بنابراین می‌توان گفت از نخستین عالمانی بود که چنین اجازه‌ای را از امام‌خمینی دریافت کرد.

فعالیت سیاسی و اجتماعی

سیدموسی حجتی در سال ۱۳۳۱ ش، در تظاهرات اعتراضی طلاب قم به انتقال جنازه رضاخان حضور داشت و در همان دوره با سیدمجتبی نواب صفوی رفت‌وآمد داشت و با جمعیت فدائیان اسلام همکاری می‌کرد. در سال ۱۳۴۱ ش به دعوت سیدمحمود ضیابری، به رشت رفت و به اقامه نماز جماعت در مسجد «سوخته تکیه» پرداخت. در رشت، مسجد سوخته تکیه را تخریب و از نو بازسازی کرد و توسعه داد و به برگزاری مجالس عزاداری در ماه‌های محرم و صفر و ایام فاطمیه در آن مسجد پرداخت و با آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام‌خمینی در سال ۱۳۴۲ ش، به مبارزه با حکومت پهلوی ادامه داد و مسجد فوق را به مرکزی برای مبارزات مردم رشت علیه حکومت پهلوی تبدیل کرد. وی با دعوت از سخنرانان آگاه و مبارز، نقش مهم و ارزنده‌ای در بیداری و آگاهی مردم ایفا کرد. مردم رشت پس از استماع سخنان سخنرانان انقلابی، از همین مسجد تظاهرات خود را علیه حکومت پهلوی آغاز می‌کردند و به همین علت این مسجد به مسجد انقلاب موسوم شد. او در جریان تحصن روحانیان مبارز در مسجد دانشگاه تهران (در بهمن ۱۳۵۷) و در اعتراض به بسته شدن فرودگاه‌ها بر روی پروازهای داخلی، به تهران رفت و در آن تحصن شرکت کرد. همچنین در مراسم استقبال از امام‌خمینی در فرودگاه تهران حضور داشت.

فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی

سیدموسی حجتی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در عرصه‌های مختلف حضوری جدی و فعال داشت؛ مقابله با گروهک‌های ضدانقلاب ازجمله فعالیت‌های او بود. در طول جنگ تحمیلی بارها به جبهه‌ها رفت و در جمع‌آوری کمک‌های مالی و ارسال آن به جبهه‌ها و پشتیبانی از رزمندگان اسلام نیز فعال بود. پس از ترور صادق احسان‌بخش در ۲۱ فرودین ۱۳۶۱ ش، از سوی امام‌خمینی به‌عنوان امام جمعه موقت رشت انتخاب شد و به مدت ۲۰ سال به‌عنوان امام جمعه موقت، نماز جمعه را در آن شهر اقامه می‌کرد. او که نمایندگی بیش از ده نفر از مراجع عالی‌قدر تقلید را در گیلان بر عهده داشت، نماینده تام‌الاختیار صادق احسان‌بخش در امور مدارس دینی گیلان بود.

همچنین پس از تأسیس شورای مدیریت حوزه علمیه قم، از سوی آن شورا به مدیریت همه حوزه‌های علمیه گیلان منصوب شد و تا پایان عمر در این سمت باقی ماند و در رسیدگی به امور درسی، رفاهی و معیشتی طلاب حوزه‌های علمیه شهرستان‌های رشت، فومن، طالش، بندر انزلی، صومعه‌سرا، آستانه اشرفیه، لاهیجان، لنگرود و رودسر، مرمت مدارس علوم حوزوی گیلان، تأمین مایحتاج طلاب و مدارس همانند لوازم خوراکی و پوشاک و کمک‌های مادی و معنوی به آنان فعال بود. در کنار فعالیت‌های فوق، از سوی جامعه روحانیت شهرستان رشت به ریاست آن انتخاب شد و تا پایان حیاتش، ضمن رسیدگی به امور روحانیان و مشورت با آنان، در حل معضلات و مشکلات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی شهرستان و حل مشکلات مساجد ساعی و کوشا بود و فعالیت‌های چشمگیری داشت.

حجتی همچنین به تدریس در مدرسه نایب الصدر رشت می‌پرداخت. مرمت مدارس دینی حاج سمیع صالح‌آباد، مستوفی رشت، مدرسه حاج سمیع از مدارس قدیمی رشت و تبدیل آن به حوزه علمیه خواهران ازجمله اقدامات اجتماعی او بود. تأسیس مسجد جامع شفت، مسجد میرمحله شفت، مسجد قریه عثماوندان، مسجد محمودآباد خمام، مسجد ذوالپیران، مسجد حاجی‌آباد شهر رشت و تعمیر و مرمت ده‌ها مسجد دیگر، احداث راه‌های روستایی، آسفالت و شن‌ریزی ازجمله احداث جاده روستای پشت سرابه ـ روستای نهزم در شفت، احداث جاده محله بابا حسن به خمام و میرمحله شفت و رسیدگی و کمک به محرومان، ایتام در نقاط مختلف شهرستان رشت، حفر بیش از ۴۰ مورد چاه آب آشامیدنی در شفت، پیربازار و خمام در زمانی که آب لوله‌کشی وجود نداشت، و احداث خانه‌های مسکونی برای فقرا و محرومان از دیگر آثار اجتماعی اوست.

تألیفات

حج حجتی درباره فضیلت فریضه حج، شفابخش معنوی، مجموعه‌ای از دعاها، سوره‌ها، نمازها و زیارت‌ها و اذکار گوناگون از ائمه معصومین علیه‌السلام و کتاب نماز از آثار اوست.

درگذشت

حجتی شفتی سرانجام در نهم آبان ۱۳۸۸ در رشت درگذشت و پیکرش پس از تشییع در رشت و اقامه نماز توسط سیدمجتبی رودباری، به قم منتقل و در قبرستان شیخان به خاک سپرده شد (ادهم‌نژاد، ۴۳۱-۴۴۰).