عبدالقیوم عراقی

عبدالقیوم عراقی

اطلاعات فردی
نام کامل	عبدالقیوم عراقی
تاریخ تولد	۱۳۱۱ ش
زادگاه	هشتجین، خلخال، ایران
تاریخ وفات	اردیبهشت ۱۳۹۳
محل دفن	آرامستان هشتجین
شهر وفات	هشتجین، ایران
اطلاعات علمی
استادان	امام خمینی، سیدمحمد محقق داماد، شیخ عباسعلی شاهرودی، علامه طباطبایی، محمد فکوری یزدی، جعفر سبحانی
محل تحصیل	قم، زنجان، خلخال
سایر	حاکم شرع، مسئول کمیته انقلاب اسلامی در هشتجین، سخنران مبارزاتی علیه حکومت پهلوی، مدرس در مدارس علمیه و دانشگاه آزاد اسلامی
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسی	مخالف حکومت پهلوی، فعالیت در نهضت اسلامی
اجتماعی	فعالیت‌های قضایی و تدریس در دانشگاه

عبدالقیوم عراقی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.

او در سال ۱۳۱۱ ش در هشتجین خلخال زاده شد. دوران ابتدایی را در زادگاهش طی کرد. عراقی در ۱۳۲۷ ش راهی زنجان شد و در حوزه علمیه آنجا منطق، معانی و بیان، معالم و جلد اول شرح لمعه را پیش میرزا یحیی مدرس، شیخ کمال فقیهی، شیخ قدرت‌الله نحوی خواند. پس از سه سال رهسپار قم شد و دروس سطح را در حوزه علمیه آن شهر و نزد میرزا علی‌اکبر مشکینی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی، جعفر سبحانی و میرزا محسن تبریزی آموخت. در علم کلام و فلسفه هم از شاگردان علامه سیدمحمدحسین طباطبایی، محمد فکوری یزدی، محمد مفتح و جعفر سبحانی بود. او از ۱۳۳۴ ش به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی و آیات سیدمحمد محقق داماد و شیخ عباسعلی شاهرودی بهره‌مند شد. به نوشته نقیب، وی در سال تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور (۱۳۴۳ ش) به خلخال بازگشت (نقیب، ۵۳۰)، بنابراین می‌توان احتمال داد که از ۱۳۳۴ ش تا ۱۳۴۳ ش در درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی که در مسجد سلماسی و سپس در مسجد اعظم قم برگزار می‌شد، حضور می‌یافته است.

عبدالقیوم عراقی در سال‌های نهضت اسلامی به رهبری امام‌خمینی (۱۳۴۱ ش-۱۳۵۷ ش)، به مبارزه با حکومت پهلوی می‌پرداخت. به همین سبب بارها تحت تعقیب قرار گرفت و مدتی نیز ممنوع‌المنبر شد (نقیب، ۵۳۰). بر اساس اسناد ساواک، نام او در ۱۳۵۲ ش در فهرست روحانیان ممنوع‌المنبر قرار داشت. در آن گزارش ساواک از آنان، ازجمله عراقی با عنوان «وعاظ و عناصر افراطی مذهبی» نام برده بود که با سپردن تعهد، مجاز به سخنرانی بودند (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۴۳، ۷۹-۸۱). او علی‌رغم ممنوعیت از منبر، به ایراد سخنرانی‌های انتقادی ادامه داد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مسئولیت کمیته انقلاب اسلامی در شهر هشتجین را بر عهده گرفت و در ۱۳۵۹ ش به قوه قضائیه رفت و به‌عنوان حاکم شرع، در شهر خلخال در استان اردبیل خدمت کرد. او سپس در مقام حاکم شرع در شهرهای هشتپر و آستارا در استان گیلان خدمت کرد. در سال ۱۳۶۵ ش از فعالیت‌های قضایی کناره گرفت و به هشتجین بازگشت و به تدریس در مدارس علمیه همان‌جا پرداخت. او در سال ۱۳۷۱ ش به خلخال رفت و تدریس را این بار در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال پی گرفت (نقیب، ۵۳۱). او در اردیبهشت ۱۳۹۳ در هشتجین درگذشت («تشییع پیکر عالم...») و پیکرش پس از اقامه نماز توسط هادی فقهی، در آرامستان آن شهر به خاک سپرده شد («پیکر حضرت...»، ۶).

منابع: «پیکر حضرت حجت‌الاسلام شیخ عبدالقیوم عراقی تشییع و به خاک سپرده شد» (۱۳۹۳)، روزنامه اعتدال، شماره ۲۵۳۵، ۴ اردیبهشت؛ نقیب، سیداحمد (۱۳۷۹)، خلخال و مشاهیر، تبریز، مهد آزادی؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۴۳: حجت‌الاسلام حاج شیخ محمد تعمیرکاری (۱۳۹۰)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.