سیدجمال‌الدین دین‌پرور

سیدجمال‌الدین دین‌پرور

شناسنامه
شهر تولد	تهران
کشور تولد	ایران
شهر درگذشت	تهران
کشور درگذشت	ایران
خویشاوند سرشناس	سید مهدی دین‌پرور (پدر)
دین	اسلام
مذهب	شیعه
پیشه	روحانی

سید جمال‌الدین دین‌پرور، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی.

زندگی‌نامه

سید حسین معروف به سید جمال‌الدین دین‌پرور در سال 1317 ش در تهران و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد پدرش سید مهدی دین‌پرور از عالمان شمیران بود و جد او سید جعفر دین‌پرور دربندی نیز از روحانیان برجسته تهران بود که پس از سال‌ها تحصیل در عراق، در جریان انقلاب عراق به کشور بازگشته و در دربند به ارشاد مردم مشغول بود. جد اعلای او هم از عالمان نامور دربند محسوب می‌شد . مادر سید جمال‌الدین دین‌پرور دانش‌آموخته دارالمعلمات (اولین مرکز تربیت بانوان) بود که پس از تکمیل تحصیلات، به‌عنوان معلم به تدریس در مدارس تهران می‌پرداخت و سپس مدیریت یکی از مدارس تهران را بر عهده گرفت و جد مادری سید جمال‌الدین هم شیخ محمدرضا توفیق یزدانی از روحانیان برجسته تهران بود.

تحصیلات

سید جمال‌الدین دین‌پرور خواندن و نوشتن، زبان عربی و زبان فرانسه را در خانه نزد مادرش آموخت. آنگاه وارد دبستان محمدی تهران شد و کلاس اول تا سوم را در آنجا گذراند. سپس همراه با پدرش راهی قم شد و دوره ابتدایی را در مدرسه باقریه آن شهر به ‌پایان رساند. او از همان سال به فراگیری دروس حوزوی در حوزه علمیه قم پرداخت و بخشی از مقدمات را در آنجا نزد علامه علی‌اصغر کرباسچیان خواند. پس از یک سال آغاز به تهران بازگشت و در آن شهر از درس شیخ احمد مجتهدی تهرانی بهره برد. حضور او در تهران مدت زیادی به درازا نکشید و دین‌پرور بار دیگر به قم بازگشت و در حوزه علمیه آن شهر سیوطی و مطول را نزد شیخ رحمت‌الله فشارکی خواند. مغنی را هم پیش شیخ محمدرضا نحوی آموخت و آنگاه در درس باب حادی عشر شیخ مرتضی تهرانی حضور یافت. شرح لمعه را پیش محمدتقی ستوده اراکی و معالم‌الاصول را پیش محمدعلی امینیان و شیخ عبدالله نظری خواند و در رسائل از شاگردان شیخ جعفر سبحانی و در مکاسب شاگرد میرزا علی‌اکبر مشکینی بود. کفایه‌الاصول را نزد حسینعلی منتظری و سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی فراگرفت و منظومه را هم پیش محمد محمدی گیلانی، شیخ یحیی انصاری شیرازی و حسین شب‌زنده‌دار جهرمی فراگرفت. هم‌زمان از درس اخلاق شیخ عباس تهرانی و آقا حسین فاطمی بهره می‌برد. او سپس به فراگیری درس خارج فقه و اصول پرداخت و چهار سال در درس خارج فقه آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد. آنگاه از درس خارج فقه و اصول آیات سید محمدرضا موسوی گلپایگانی (5 سال)، شیخ مرتضی حائری یزدی (6 سال)، امام خمینی، شیخ محمدعلی اراکی، سید کاظم شریعتمداری و سید محمد محقق داماد بهره‌مند شد («زندگینامه...»، www. nahjolbalagheh. org). درباره سال‌های حضور او در درس امام خمینی گزارش دقیقی وجود ندارد، ولی به نظر می‌رسد در سال‌های پایانی دهه 1330 و آغازین 1340 ش در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس ایشان شرکت می‌کرده است. جمال‌الدین دین‌پرور درباره رویکرد انتقادی امام خمینی به دیگر مجتهدان می‌گوید: «شیوه امام در تدریس این بود که وقتی بحثی را شروع می‌کردند ابتدا نظر خودشان را‏‎ ‎‏بیان می‌کردند و ثابت می‌کردند، سپس به بررسی سایر نظرات علما می‌پرداختند و‏‎ ‎‏آنها را تأیید می‌کردند». او درباره اشکال‌های مطرح‌شده در درس امام خمینی خاطره‌ای خواندنی دارد: «امام اجازه نمی‌دادند در درس کسی حرف یا سؤال بی‌جا بکند، زیرا معتقد بودند‏‎ ‎‏وقت دیگران گرفته می‌شود. یادم است یکی از مراجع امروز قم که نمی‌خواهم اسم‏‎ ‎‏ایشان را بیاورم با صدای رسایی که داشتند وسط درس اشکالی کردند که چندان‏‎ ‎‏مورد قبول نبود. امام گفتند: آقای فلانی، شما دیگر پیر شدید؛ این حرف‌ها چیست‏‎ ‎‏می‌زنید؟ باز یادم است یک روز هنگامی‌که امام درس را شروع کردند طلبه‌ای‏‎ ‎‏اشکال کرد. امام فرمودند: شما اجازه بدهید من حرفم تمام شود بعد شما اشکال‏‎ ‎‏کنید. دوباره طلبه مذکور پس از دقایقی اشکال کرد. این طلبه آذربایجانی بود، امام‏‎ ‎‏به ایشان فرمودند: صبرالله، صبرالله. ایشان ساکت شد، ولی بار سوم اشکال کرد که‏‎ ‎‏امام گفتند: یکی از آقایان به ایشان بگویند گوش بدهند» (سلسله موی دوست، 102). او از آیات امام خمینی، گلپایگانی، سید محمدهادی حسینی میلانی، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و سید علی حسینی خامنه‌ای اجازاتی در امور شرعی دریافت کرد («زندگینامه...»، www. nahjolbalagheh. org).

سید جمال‌الدین دین‌پرور از سال 1341 ش و در جریان تصویب‌نامه انجمن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ایالتی و ولایتی، همراه با علمای مبرز شمیران در نامه‌ای به اسدالله علم، نخست‌وزیر وقت، تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی را خلاف قانون اساسی دانستند و با استناد به نبود مجلسین شورای ملی و سنا، بر غیرقانونی بودن اجرای آن تأکید کردند و در ادامه تنفر اکثریت ملت ایران را از آن تصویب‌نامه ابراز نمودند. آنان در آن نامه علناً دولت را تهدید کرده بودند که اگر این قانون را الغا نکند عواقب وخیمی برای دولت و ملت به بار خواهد آورد (دوانی، ج 3، 60؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج 3، ‌42). او در 1343 ش در هیئت‌مدیره جامعه محصلان تهرانی حوزه‌‌ علمیه‌‌ قم عضویت داشت و در آن جامعه به فعالیت‌های سیاسی خود ادامه می‌داد (‌سیر مبارزات امام‌ خمینی به روایت اسناد ساواک، ج 3، 97).

با انتقال امام‌ خمینی به نجف اشرف همراه با جمعی از روحانیت مبارز سراسر کشور با ارسال نامه‌ای به ایشان ضمن اعتراض به تبعید امام خمینی به خارج از کشور، از حضور ایشان در نجف اشرف اظهار مسرت کرد (اسناد انقلاب اسلامی، ج 3، 178 ـ 173؛ سیر مبارزات امام در آیینه‌ اسناد ساواک، ج 5، 372 ـ 369؛ روحانی، ج 1، 876 ـ 877). او به خاطر تداوم این فعالیت‌ها در بهمن 1343 ش توسط ساواک دستگیر و در زندان قزل‌قلعه محبوس شد (حجت‌الاسلام حاج شیخ احمد کافی به...، ‌34؛ دوانی، ج 5، 110) و مدتی بعد آزاد گردید. او در 30 آبان 1344 و در سالگرد تبعید «پیشوای عالی‌قدر و مرجع تقلید شیعه، آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی» و «مرجع بزرگ شیعه و نابغه بزرگ شرق» به خارج از کشور، همراه با جمعی از روحانیت مبارز سراسر کشور در نامه‌ای به امیرعباس هویدا نخست‌وزیر وقت، به ادامه تبعید امام‌ خمینی اعتراض کردند و سپس ضمن انتقاد از سیاست‌های دولت، خواستار بازگرداندن ایشان به قم و خاتمه دادن به حبس، شکنجه، اعدام و مبارزه با دین شدند (همان، 150-154؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج 3، 185 ـ 191).

جمال‌الدین دین‌پرور در سال 1347 ش امام جماعت مسجد دربند بود. وی در همان زمان با شیخ شهاب‌الدین اشراقی که در تهران در تبعید بود، مراوده داشت (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب 46، 257). دین‌پرور در سال 1357 ش همراه با روحانیان تهران، اعلامیه‌هایی در محکومیت اقدامات حکومت پهلوی و در حمایت از امام خمینی منتشر می‌کرد و نگاهی به آن اعلامیه‌ها نشان می‌دهد که امضای او پای اغلب آن اعلامیه‌ها دیده می‌شود (دوانی، ج 7، 120-122، 163-164، 181-183؛ همان، ج 8، 345-346، 382-384، 392-396، 478-479؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج 3، 236 ـ 237، 242 ـ 243، 255 ـ 256، 264 ـ 266، ‌281 ـ 283، ‌312 ـ 314، 323 ـ 325، ‌385 ـ 386، 388، 390 ـ 391، 396 ـ 397، 412 ـ 411، 416 ـ 413، ‌417، 421 ـ 422، 435 ـ 437، 467 ـ 470، ‌483 ـ 487، ‌499 ـ 500، 509 ـ 512، 513 ـ 517).

دین‌پرور از پیروزی انقلاب اسلامی همراه با شیخ مصطفی ملکی شمیرانی، کمیته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های انقلاب اسلامی را در تجریش تشکیل داد و به سازمان‌دهی امور منطقه پرداخت. یکی از مهم‌ترین اقدامات دین‌پرور، تأسیس بنیاد نهج‌البلاغه در تهران بود. او پس از آشنایی با علامه شیخ عبدالحسین امینی، مؤلف اثر گرانسنگ الغدیر، درصدد تأسیس مرکزی برای پژوهش درباره نهج‌البلاغه درآمد و به همین منظور بنیاد نهج‌البلاغه را در تهران بنیان نهاد («درنگی در سند...»، 4) و به فعالیت در حوزه نهج‌البلاغه‌پژوهی دست زد. یکی از مهم‌ترین اقدامات این بنیاد، برگزاری کنگره‌ها و همایش‌های علمی درباره نهج‌البلاغه بود. اولین کنگره هزاره نهج‌البلاغه در سال 1369 ش با پیام امام خمینی در تهران (مدرسه عالی شهید مطهری) آغاز شد (همان). فعالیت‌های دیگر این بنیاد عبارت است از: برگزاری کنگره داخلی و بین‌المللی نهج‌البلاغه، برگزاری کنگره نهج‌البلاغه در کشورهای سوریه، لبنان و هند، تحقیق و تصحیح متن نهج‌البلاغه و مقابله آن با قدیمی‌ترین نسخه‌های خطی آن، ترجمه نهج‌البلاغه به فارسی، تلاش در تصویب رشته تحصیلی نهج‌البلاغه در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری، راه‌اندازی مرکز آموزش تخصصی نهج‌البلاغه، تأسیس مدرسه مکاتباتی نهج‌البلاغه، ترجمه کلمات قصار نهج‌البلاغه به 14 زبان زنده دنیا، اقدام به ثبت جهانی عهدنامه مالک اشتر به‌عنوان سند رسمی در یونسکو، انتشار فصلنامه علمی ـ پژوهشی نهج‌البلاغه، ایجاد پایگاه نهج‌البلاغه در سوریه، لبنان، هند، ژاپن و جذب استاد برای آنها، تأسیس دانشکده نهج‌البلاغه، تأسیس پژوهشکده نهج‌البلاغه، تأسیس کتابخانه تخصصی امیرالمؤمنین (ع) در تهران . او سپس به تحقیق و تألیف در حوزه نهج‌البلاغه‌پژوهی ادامه داد و در سمت ریاست بنیاد نهج‌البلاغه، در عین تألیف و تحقیق، به گسترش فرهنگ علوی و کتاب نفیس نهج‌البلاغه پرداخت و تاکنون پانزده کنگره داخلی و بین‌‌‌‌‌المللی برگزار و بیش از یکصد کتاب و رساله‌ درباره‌ نهج‌البلاغه منتشر کرده است. در تأسیس این بنیاد شخصیت‌های بزرگی مانند شهید مطهری و شهید بهشتی، نقش بسزایی داشتند. او هم اکنون ـ 1387 ـ ریاست این بنیاد را بر عهده ‌دارد.