احمد خدایی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه | {{جعبه اطلاعات عالمان شیعه | ||
| عنوان = | | عنوان = احمد خدایی | ||
| تصویر = | | تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| سرشناسی = | | سرشناسی = | ||
| نام کامل = احمد خدایی | | نام کامل = احمد خدایی | ||
| لقب = | | لقب = | ||
| نسب = | | نسب = | ||
| تاریخ تولد = | | تاریخ تولد = ۱۳۱۴ش | ||
| زادگاه = روستای لیقوان، نزدیکی تبریز، ایران | | زادگاه = روستای لیقوان، نزدیکی تبریز، ایران | ||
| تاریخ وفات = ۸ بهمن | | تاریخ وفات = ۸ بهمن ۱۳۹۱ش | ||
| شهر وفات = تهران، ایران | | شهر وفات = تهران، ایران | ||
| تاریخ شهادت = | | تاریخ شهادت = | ||
| محل شهادت = | | محل شهادت = | ||
| محل دفن = بقعه العلما، قبرستان باغ بهشت، تهران | | محل دفن = بقعه العلما، قبرستان باغ بهشت، تهران | ||
| خویشاوندان سرشناس = | | خویشاوندان سرشناس = یدالله خدایی (یرادر) | ||
| استادان = | | استادان = [[امام‌خمینی]]، علامه طباطبایی، [[سیدحسین بروجردی]]، [[سیدکاظم شریعتمداری]]، [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]] | ||
| شاگردان = | | شاگردان = | ||
| محل تحصیل = حوزه علمیه قم | | محل تحصیل = [[حوزه علمیه قم]] | ||
| اجازه روایت از = | | اجازه روایت از = | ||
| اجازه اجتهاد از = | | اجازه اجتهاد از = | ||
| اجازه روایت به = | | اجازه روایت به = | ||
| اجازه اجتهاد به = | | اجازه اجتهاد به = | ||
| تالیفات = تحلیل تاریخ و عقاید فرقه شیخیه، حدیث ولایت، رساله فی الطهاره، ترجمه کتاب روز رهایی و اسلام و کمونیسم، امام صادق (ع) قهرمان علم، رهایی در سایه قیام مهدی (عج) | | تالیفات = تحلیل تاریخ و عقاید فرقه شیخیه، حدیث ولایت، رساله فی الطهاره، ترجمه کتاب روز رهایی و اسلام و کمونیسم، امام صادق(ع) قهرمان علم، رهایی در سایه قیام مهدی(عج) | ||
| سایر = فعالیت‌های تبلیغی در آذربایجان و روسیه، امام جمعه مرودشت | | سایر = فعالیت‌های تبلیغی در آذربایجان و روسیه، امام جمعه مرودشت | ||
| سیاسی = | | سیاسی = | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
| وبگاه رسمی = | | وبگاه رسمی = | ||
}} | }} | ||
'''احمد خدایی''' | '''احمد خدایی'''، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی. | ||
== زادگاه و تحصیل == | == زادگاه و تحصیل == | ||
احمد خدایی در سال ۱۳۱۴ش در روستای لیقوان در نزدیکی تبریز دیده به جهان گشود. او تحصیلات خود را در زادگاهش آغاز کرد، ولی درباره آن اطلاعاتی در دست نیست. | احمد خدایی در سال ۱۳۱۴ش در روستای لیقوان در نزدیکی تبریز دیده به جهان گشود. او تحصیلات خود را در زادگاهش آغاز کرد، ولی درباره آن اطلاعاتی در دست نیست. | ||
در سال ۱۳۲۵ش و در پی سلطه حزب دمکرات آذربایجان بر تبریز، همراه با برادرش میرزا یدالله خدایی راهی [[قم]] شد و در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه آن شهر]] شرح لمعه را نزد برادرش (میرزا یدالله)، [[محمدتقی ستوده اراکی]] و [[حسین نوری همدانی|شیخ حسین نوری همدانی]] خواند. مکاسب را هم پیش میرزا [[علی‌اکبر مشکینی]] و شیخ مجتبی عراقی آموخت و در کفایه‌الاصول از درس [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]] و [[جعفر سبحانی|شیخ جعفر سبحانی]] بهره برد. او شرح منظومه را نزد شیخ جعفر سبحانی خواند و سپس در درس اسفار آقایان [[سیدرضا صدر]] و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی حضور یافت. [[تفسیر|تفسیر قرآن]] را هم نزد [[علامه طباطبایی]] فراگرفت و به فراگیری درس خارج فقه و اصول پرداخت و درس خارج فقه را نزد آیات [[سیدحسین بروجردی|سیدحسین طباطبایی بروجردی]] و [[سیدکاظم شریعتمداری]] و خارج اصول را پیش [[امام‌خمینی]] آموخت و در درس خارج اصول امام‌خمینی با آقایان [[علی دوانی]]، [[زین‌العابدین قربانی]]، نعمت‌الله ادیب لاری و شیخ حسین یاسینی مباحثه می‌کرد.<ref>انصاری، | در سال ۱۳۲۵ش و در پی سلطه حزب دمکرات آذربایجان بر تبریز، همراه با برادرش میرزا یدالله خدایی راهی [[قم]] شد و در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه آن شهر]] شرح لمعه را نزد برادرش (میرزا یدالله)، [[محمدتقی ستوده اراکی]] و [[حسین نوری همدانی|شیخ حسین نوری همدانی]] خواند. مکاسب را هم پیش میرزا [[علی‌اکبر مشکینی]] و شیخ مجتبی عراقی آموخت و در کفایه‌الاصول از درس [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]] و [[جعفر سبحانی|شیخ جعفر سبحانی]] بهره برد. او شرح منظومه را نزد شیخ جعفر سبحانی خواند و سپس در درس اسفار آقایان [[سیدرضا صدر]] و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی حضور یافت. [[تفسیر|تفسیر قرآن]] را هم نزد [[علامه طباطبایی]] فراگرفت و به فراگیری درس خارج فقه و اصول پرداخت و درس خارج فقه را نزد آیات [[سیدحسین بروجردی|سیدحسین طباطبایی بروجردی]] و [[سیدکاظم شریعتمداری]] و خارج اصول را پیش [[امام‌خمینی]] آموخت و در درس خارج اصول امام‌خمینی با آقایان [[علی دوانی]]، [[زین‌العابدین قربانی]]، نعمت‌الله ادیب لاری و شیخ حسین یاسینی مباحثه می‌کرد.<ref>انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام خدایی»، ص۱۱۹.</ref> درباره سال‌های حضور او در درس امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی به احتمال زیاد در نیمه دوم دهه ۱۳۳۰ و اوایل دهه ۱۳۴۰ش که درس خارج اصول امام‌خمینی در [[مسجد سلماسی|مساجد سلماسی]] و [[مسجد اعظم قم|اعظم قم]] برگزار می‌شد، در آن درس‌ها شرکت می‌کرده است. | ||
== فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی == | == فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی == | ||
انصاری بر این باور است که او در سال ۱۳۴۸ش از سوی آیت‌الله شریعتمداری به شهرستان مرودشت در استان فارس اعزام شد،<ref>انصاری، | انصاری بر این باور است که او در سال ۱۳۴۸ش از سوی آیت‌الله شریعتمداری به شهرستان مرودشت در استان فارس اعزام شد،<ref>انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام خدایی»، ص۱۱۹</ref> ولی با استناد به یکی از تألیفات او که در سال ۱۳۴۱ش در مرودشت انتشار یافت می‌توان احتمال داد که خدایی پیش از آن تاریخ به آنجا تردد داشته است؛ او در آن سال کتاب نمونه‌های تربیت اسلامی نوشته [[ناصر مکارم شیرازی]] را تنظیم و در کانون اسلامی جوانان آن شهر منتشر کرد.<ref>رفیعی، تعلیم و تربیت در اسلام، ص۴۲۹.</ref> با استناد به این گزارش می‌توان گفت که حضور او در مرودشت در سال ۱۳۴۱ش و احتمالاً پیش از آن پررنگ بوده و در آنجا با کانون اسلامی جوانان مرودشت همکاری می‌کرده است. وی به تبلیغ دین و مبارزه با فرقه‌های شیخی و [[بهائیت|بهایی]] در آن سامان پرداخت. همچنین چندین باب مدرسه دینی در آن شهر تأسیس کرد و علاوه بر آن چندین باب مسجد، کتابخانه و صندوق قرض‌الحسنه نیز در مرودشت دایر کرد. همچنین به تدریس در آن مدارس نیز می‌پرداخت و در کنار آن کلاس‌های تفسیر قرآن نیز دایر می‌نمود.<ref>انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام خدایی»، ص۱۱۹.</ref> | ||
== فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی == | == فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی == | ||
در شهریور ۱۳۵۸ش جمعی از اهالی مرودشت با ارسال طومارهایی به [[امام‌خمینی]]، خواستار استمرار حضور او در آن شهر شدند. در پی این درخواست‌ها، امام‌خمینی در نامه‌ای به اهالی مرودشت، اعلام کرد که پس از مذاکره با شیخ احمد خدایی، او برای رفع مشکلات و گرفتاری‌های آنجا و همچنین اقامه [[نماز جمعه]] به آن شهر اعزام خواهد شد.<ref>صحیفه امام، ج۹، ص۳۵۳.</ref> پیرو آن، احمد خدایی به مرودشت بازگشت و امامت جمعه را در آن شهر را بر عهده گرفت و هم‌زمان مدرسه امام صادق(ع) آنجا را اداره می‌کرد و مدرس آنجا نیز بود.<ref>کاظمینی، | در شهریور ۱۳۵۸ش جمعی از اهالی مرودشت با ارسال طومارهایی به [[امام‌خمینی]]، خواستار استمرار حضور او در آن شهر شدند. در پی این درخواست‌ها، امام‌خمینی در نامه‌ای به اهالی مرودشت، اعلام کرد که پس از مذاکره با شیخ احمد خدایی، او برای رفع مشکلات و گرفتاری‌های آنجا و همچنین اقامه [[نماز جمعه]] به آن شهر اعزام خواهد شد.<ref>صحیفه امام، ج۹، ص۳۵۳.</ref> پیرو آن، احمد خدایی به مرودشت بازگشت و امامت جمعه را در آن شهر را بر عهده گرفت و هم‌زمان مدرسه امام صادق(ع) آنجا را اداره می‌کرد و مدرس آنجا نیز بود.<ref>کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۳۳۶.</ref> | ||
احمد خدایی در سال ۱۳۶۱ش به قم بازگشت و به تدریس در مراکز آموزش عالی در آن شهر پرداخت. او در سال ۱۳۷۶ش از سوی دفتر [[سیدعلی خامنه‌ای|رهبر انقلاب اسلامی]] به جمهوری آذربایجان اعزام شد و به فعالیت‌های تبلیغی ـ مذهبی در آن کشور پرداخت. در سال ۱۳۸۴ش هم به دستور [[محمد فاضل لنکرانی]] به روسیه اعزام گردید و در مسکو، به گسترش عقاید دینی همت گماشت و سال‌ها در آنجا به فعالیت‌های مذهبی ادامه داد. | احمد خدایی در سال ۱۳۶۱ش به قم بازگشت و به تدریس در مراکز آموزش عالی در آن شهر پرداخت. او در سال ۱۳۷۶ش از سوی دفتر [[سیدعلی خامنه‌ای|رهبر انقلاب اسلامی]] به جمهوری آذربایجان اعزام شد و به فعالیت‌های تبلیغی ـ مذهبی در آن کشور پرداخت. در سال ۱۳۸۴ش هم به دستور [[محمد فاضل لنکرانی]] به روسیه اعزام گردید و در مسکو، به گسترش عقاید دینی همت گماشت و سال‌ها در آنجا به فعالیت‌های مذهبی ادامه داد. | ||
== تألیفات == | == تألیفات == | ||
در کنار فعالیت‌های فوق، به تألیف آثار علمی هم همت گماشت که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: ۱- تحلیل بر تاریخ و عقاید فرقه شیخیه. ۲- حدیث ولایت به همکاری شیخ محمود طلوعی. ۳- رساله فی الطهاره. ۴- ترجمه کتاب روز رهایی (یوم الخلاص) نوشته کامل سلیمان. ۵- ترجمه کتاب راه ما در اصول و فروع (مسلکنا فی الاصول و الفروع و الاخلاق) نوشته میرزا علی‌اکبر مشکینی.<ref>انصاری، | در کنار فعالیت‌های فوق، به تألیف آثار علمی هم همت گماشت که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: ۱- تحلیل بر تاریخ و عقاید فرقه شیخیه. ۲- حدیث ولایت به همکاری شیخ محمود طلوعی. ۳- رساله فی الطهاره. ۴- ترجمه کتاب روز رهایی (یوم الخلاص) نوشته کامل سلیمان. ۵- ترجمه کتاب راه ما در اصول و فروع (مسلکنا فی الاصول و الفروع و الاخلاق) نوشته میرزا علی‌اکبر مشکینی.<ref>انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام خدایی»، ص۱۱۹-۱۲۰.</ref> ۶- ترجمه کتاب اسلام و کمونیسم نوشته عباس محمود عقاد.<ref>نجفی، دین نامه‌های ایرانی، ص۱۰۴.</ref> ۷- امام صادق(ع) قهرمان علم (۱۳۵۰ ش، انتشارات ولیعصر (عج) مرودشت).<ref>انصاری قمی، کتابشناسی اهل‌بیت، ص۲۲۴.</ref> ۸- رهایی در سایه قیام مهدی(عج).<ref>ممیز، کشکول مانند، ص۱۶۲.</ref> | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
میرزا احمد خدایی در ۸ بهمن ۱۳۹۱ درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی، در بقعه العلما در قبرستان باغ بهشت به خاک سپرده شد.<ref>انصاری، | میرزا احمد خدایی در ۸ بهمن ۱۳۹۱ درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی، در بقعه العلما در قبرستان باغ بهشت به خاک سپرده شد.<ref>انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام خدایی»، ص۱۱۹-۱۲۰.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
نسخهٔ ۱۶ آذر ۱۴۰۳، ساعت ۱۱:۲۵
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | احمد خدایی |
| تاریخ تولد | ۱۳۱۴ش |
| زادگاه | روستای لیقوان، نزدیکی تبریز، ایران |
| تاریخ وفات | ۸ بهمن ۱۳۹۱ش |
| محل دفن | بقعه العلما، قبرستان باغ بهشت، تهران |
| شهر وفات | تهران، ایران |
| خویشاوندان سرشناس | یدالله خدایی (یرادر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام‌خمینی، علامه طباطبایی، سیدحسین بروجردی، سیدکاظم شریعتمداری، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم |
| تألیفات | تحلیل تاریخ و عقاید فرقه شیخیه، حدیث ولایت، رساله فی الطهاره، ترجمه کتاب روز رهایی و اسلام و کمونیسم، امام صادق(ع) قهرمان علم، رهایی در سایه قیام مهدی(عج) |
| سایر | فعالیت‌های تبلیغی در آذربایجان و روسیه، امام جمعه مرودشت |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | فعالیت‌های دینی و فرهنگی در مرودشت، تأسیس مدارس دینی و مساجد |
احمد خدایی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
زادگاه و تحصیل
احمد خدایی در سال ۱۳۱۴ش در روستای لیقوان در نزدیکی تبریز دیده به جهان گشود. او تحصیلات خود را در زادگاهش آغاز کرد، ولی درباره آن اطلاعاتی در دست نیست.
در سال ۱۳۲۵ش و در پی سلطه حزب دمکرات آذربایجان بر تبریز، همراه با برادرش میرزا یدالله خدایی راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر شرح لمعه را نزد برادرش (میرزا یدالله)، محمدتقی ستوده اراکی و شیخ حسین نوری همدانی خواند. مکاسب را هم پیش میرزا علی‌اکبر مشکینی و شیخ مجتبی عراقی آموخت و در کفایه‌الاصول از درس سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی و شیخ جعفر سبحانی بهره برد. او شرح منظومه را نزد شیخ جعفر سبحانی خواند و سپس در درس اسفار آقایان سیدرضا صدر و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی حضور یافت. تفسیر قرآن را هم نزد علامه طباطبایی فراگرفت و به فراگیری درس خارج فقه و اصول پرداخت و درس خارج فقه را نزد آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی و سیدکاظم شریعتمداری و خارج اصول را پیش امام‌خمینی آموخت و در درس خارج اصول امام‌خمینی با آقایان علی دوانی، زین‌العابدین قربانی، نعمت‌الله ادیب لاری و شیخ حسین یاسینی مباحثه می‌کرد.[۱] درباره سال‌های حضور او در درس امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی به احتمال زیاد در نیمه دوم دهه ۱۳۳۰ و اوایل دهه ۱۳۴۰ش که درس خارج اصول امام‌خمینی در مساجد سلماسی و اعظم قم برگزار می‌شد، در آن درس‌ها شرکت می‌کرده است.
فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی
انصاری بر این باور است که او در سال ۱۳۴۸ش از سوی آیت‌الله شریعتمداری به شهرستان مرودشت در استان فارس اعزام شد،[۲] ولی با استناد به یکی از تألیفات او که در سال ۱۳۴۱ش در مرودشت انتشار یافت می‌توان احتمال داد که خدایی پیش از آن تاریخ به آنجا تردد داشته است؛ او در آن سال کتاب نمونه‌های تربیت اسلامی نوشته ناصر مکارم شیرازی را تنظیم و در کانون اسلامی جوانان آن شهر منتشر کرد.[۳] با استناد به این گزارش می‌توان گفت که حضور او در مرودشت در سال ۱۳۴۱ش و احتمالاً پیش از آن پررنگ بوده و در آنجا با کانون اسلامی جوانان مرودشت همکاری می‌کرده است. وی به تبلیغ دین و مبارزه با فرقه‌های شیخی و بهایی در آن سامان پرداخت. همچنین چندین باب مدرسه دینی در آن شهر تأسیس کرد و علاوه بر آن چندین باب مسجد، کتابخانه و صندوق قرض‌الحسنه نیز در مرودشت دایر کرد. همچنین به تدریس در آن مدارس نیز می‌پرداخت و در کنار آن کلاس‌های تفسیر قرآن نیز دایر می‌نمود.[۴]
فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی
در شهریور ۱۳۵۸ش جمعی از اهالی مرودشت با ارسال طومارهایی به امام‌خمینی، خواستار استمرار حضور او در آن شهر شدند. در پی این درخواست‌ها، امام‌خمینی در نامه‌ای به اهالی مرودشت، اعلام کرد که پس از مذاکره با شیخ احمد خدایی، او برای رفع مشکلات و گرفتاری‌های آنجا و همچنین اقامه نماز جمعه به آن شهر اعزام خواهد شد.[۵] پیرو آن، احمد خدایی به مرودشت بازگشت و امامت جمعه را در آن شهر را بر عهده گرفت و هم‌زمان مدرسه امام صادق(ع) آنجا را اداره می‌کرد و مدرس آنجا نیز بود.[۶]
احمد خدایی در سال ۱۳۶۱ش به قم بازگشت و به تدریس در مراکز آموزش عالی در آن شهر پرداخت. او در سال ۱۳۷۶ش از سوی دفتر رهبر انقلاب اسلامی به جمهوری آذربایجان اعزام شد و به فعالیت‌های تبلیغی ـ مذهبی در آن کشور پرداخت. در سال ۱۳۸۴ش هم به دستور محمد فاضل لنکرانی به روسیه اعزام گردید و در مسکو، به گسترش عقاید دینی همت گماشت و سال‌ها در آنجا به فعالیت‌های مذهبی ادامه داد.
تألیفات
در کنار فعالیت‌های فوق، به تألیف آثار علمی هم همت گماشت که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: ۱- تحلیل بر تاریخ و عقاید فرقه شیخیه. ۲- حدیث ولایت به همکاری شیخ محمود طلوعی. ۳- رساله فی الطهاره. ۴- ترجمه کتاب روز رهایی (یوم الخلاص) نوشته کامل سلیمان. ۵- ترجمه کتاب راه ما در اصول و فروع (مسلکنا فی الاصول و الفروع و الاخلاق) نوشته میرزا علی‌اکبر مشکینی.[۷] ۶- ترجمه کتاب اسلام و کمونیسم نوشته عباس محمود عقاد.[۸] ۷- امام صادق(ع) قهرمان علم (۱۳۵۰ ش، انتشارات ولیعصر (عج) مرودشت).[۹] ۸- رهایی در سایه قیام مهدی(عج).[۱۰]
درگذشت
میرزا احمد خدایی در ۸ بهمن ۱۳۹۱ درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی، در بقعه العلما در قبرستان باغ بهشت به خاک سپرده شد.[۱۱]
پانویس
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام خدایی»، ص۱۱۹.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام خدایی»، ص۱۱۹
- ↑ رفیعی، تعلیم و تربیت در اسلام، ص۴۲۹.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام خدایی»، ص۱۱۹.
- ↑ صحیفه امام، ج۹، ص۳۵۳.
- ↑ کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۳۳۶.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام خدایی»، ص۱۱۹-۱۲۰.
- ↑ نجفی، دین نامه‌های ایرانی، ص۱۰۴.
- ↑ انصاری قمی، کتابشناسی اهل‌بیت، ص۲۲۴.
- ↑ ممیز، کشکول مانند، ص۱۶۲.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام خدایی»، ص۱۱۹-۱۲۰.
منابع
- انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۲)، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام خدایی»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۱۴۱، مرداد و شهریور.
- انصاری قمی، ناصرالدین (۱۳۸۸)، کتابشناسی اهل‌بیت، قم، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم).
- رفیعی، بهروز (۱۳۷۸)، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران، الهدی.
- صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۸۴)، دانشنامه¬ ائمه¬ جمعه¬ سراسر کشور، به اهتمام سیدمحمدکاظم مدرسی و میرزا محمد کاظمینی، ج ۱، بنیاد ریحانه الرسول یزد، تهران، برگ رضوان.
- ممیز، غدیرعلی (۱۳۹۳)، کشکول مانند، تهران، رایا فرهنگ.
- نجفی، محمدباقر (۱۳۶۶)، دین نامه‌های ایرانی، تهران، بی‌نا.