عباس پورمحمدی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی امام خمینی
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۲: خط ۳۲:
'''عباس پورمحمدی'''، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.  
'''عباس پورمحمدی'''، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.  
==زادگاه و تحصیل==
==زادگاه و تحصیل==
عباس پورمحمدی در سال ۱۳۰۳ش در روستای ماهونک شهرستان رفسنجان متولد شد.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۵.</ref> او خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه‌ای در زادگاهش آموخت و سپس دوران ابتدایی را در همان‌جا گذراند. پس از طی دوره ابتدایی، در کارگاهی خیاطی مشغول به کار شد، ولی پس از مدتی شوق فراگیری دروس حوزوی او را به حوزه علمیه کشاند. پورمحمدی در حالی که ۲۴ ساله بود، وارد حوزه علمیه رفسنجان شد و بخشی از مقدمات را در آنجا خواند. آنگاه به کرمان رفت و پس از حضوری کوتاه‌مدت در آنجا، راه یزد را در پیش گرفت و در درس استادان آنجا شرکت کرد. در آنجا با محمدتقی مصباح یزدی هم‌حجره بود.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۵.</ref>
عباس پورمحمدی در سال ۱۳۰۳ش در روستای ماهونک شهرستان رفسنجان متولد شد.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۵.</ref> او خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه‌ای در زادگاهش آموخت و سپس دوران ابتدایی را در همان‌جا گذراند. پس از طی دوره ابتدایی، در کارگاهی خیاطی مشغول به کار شد، ولی پس از مدتی شوق فراگیری دروس حوزوی او را به [[حوزه‌های علمیه|حوزه علمیه]] کشاند.  


او در سال ۱۳۳۱ش راهی قم شد و دروس سطح را در آنجا نزد آقایان شیخ محمد صدوقی یزدی، حسینعلی منتظری، محمدتقی ستوده و سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی خواند. سپس به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و در درس آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی،<ref>انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام پورمحمدی»، ص۱۴۲.</ref> و امام‌خمینی حاضر شد.<ref>انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام پورمحمدی»، ص۱۴۲؛ روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ص۴۷.</ref> او سپس به رفسنجان بازگشت و به وعظ و خطابه در آنجا پرداخت. درباره سال بازگشت او به رفسنجان گزارشی در دست نیست، ولی به احتمال زیاد پیش از سال ۱۳۴۰ ش به زادگاهش بازگشته بود، بنابراین می‌توان گفت که طی سال‌های ۱۳۳۱-۱۳۴۰ش در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام‌خمینی حضور می‌یافته است.
پورمحمدی در حالی که ۲۴ ساله بود، وارد حوزه علمیه رفسنجان شد و بخشی از مقدمات را در آنجا خواند. آنگاه به کرمان رفت و پس از حضوری کوتاه‌مدت در آنجا، راه یزد را در پیش گرفت و در درس استادان آنجا شرکت کرد. در آنجا با [[محمدتقی مصباح یزدی]] هم‌حجره بود.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۵.</ref>


عباس پورمحمدی پس از بازگشت به رفسنجان، در ماهونک مقیم شد و پس از رحلت شیخ محمدجواد، امام جماعت مسجد سقاباشی رفسنجان، در سال ۱۳۴۱ش.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۶.</ref> به آنجا رفت و امامت جماعت آن مسجد را بر عهده گرفت.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۶؛ انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام پورمحمدی»، ص۱۴۲.</ref> او پس از رحلت آیت‌الله بروجردی، امام‌خمینی را به‌عنوان مرجع تقلید معرفی کرد و رساله عملیه ایشان را در آن شهر توزیع می‌نمود.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۵۳-۱۵۴.</ref> پس از انتشار اخبار تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، اعلامیه امام‌خمینی را در مسجد سقاباشی برای مردم قرائت کرد و سپس اعلامیه مراجع تقلید علیه آن مصوبه را در رفسنجان در نشستی که رؤسای ادارات آن شهر هم حضور داشتند، پخش کرد و نسخه‌هایی از اعلامیه را در اختیار آنان نیز قرار داد.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۶-۲۹۷.</ref> سپس همراه با روحانیان رفسنجان نامه‌ای را به آیات امام‌خمینی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و سیدکاظم شریعتمداری ارسال کردند و آن تصویب‌نامه را برخلاف قوانین اسلام و قانون اساسی دانستند و مخالفت خود را با آن اعلام کردند و از مراجع تقلید خواستند با کمال جدیت به مقابله با آن بپردازند و.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۰.</ref> او به‌صورت علنی نام امام‌خمینی را در محافل و مجالس می‌آورد و از جوانان می‌خواست برای بزرگداشت امام‌خمینی، همواره از ایشان یاد کنند.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۵۳-۱۵۴.</ref> همچنین عالمان و روحانیان سیاسی و طرفدار امام‌خمینی را به رفسنجان دعوت می‌کرد که از آن جمله می‌توان به حسین نوری همدانی،<ref>آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی، ص۲۳۴.</ref> ناصر مکارم شیرازی،<ref>آیت‌الله‌العظمی ناصر...، ج۲، ص۱.</ref> فخرالدین حجازی، احمد جنتی، محمدتقی فلسفی، سیدحسن طاهری خرم‌آبادی، سیدمحمد صالح طاهری، شیخ محمدصادق صادقی (خلخالی)، محمدتقی مصباح یزدی، محمدجعفری گیلانی، سیدمحمد موسوی خوئینی‌ها، عبدالمجید معادیخواه، سیدهادی خامنه‌ای و... اشاره کرد؛<ref>آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی، ص۱۹۶-۱۹۷.</ref> نگاهی به این افراد نشان می‌دهد که همه آنان از روحانیان طرفدار امام‌خمینی بودند و عباس پورمحمدی با دعوت آنان، سعی در تبیین اهداف امام‌خمینی در آن شهر داشت.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۸.</ref> او به‌ویژه از سال ۱۳۴۹ش در تبلیغ مرجعیت امام‌خمینی در رفسنجان می‌کوشید و وجوهات شرعی را به نام ایشان دریافت می‌کرد.<ref>سیر مبارزات یاران...، ج۵، ص۲۶۵.</ref> به همین سبب بود که امام‌خمینی جایگاهی والا در رفسنجان یافت و به ادعای او، ۹۹ درصد از مردم آن شهر مقلد ایشان شدند.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۸.</ref>
او در سال ۱۳۳۱ش راهی [[قم]] شد و دروس سطح را در آنجا نزد آقایان [[محمد صدوقی|شیخ محمد صدوقی یزدی]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[محمدتقی ستوده]] و [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]] خواند. سپس به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و در درس آیات [[سیدحسین بروجردی|سیدحسین طباطبایی بروجردی]]، [[سیدمحمدرضا گلپایگانی|سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی]]،<ref>انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام پورمحمدی»، ص۱۴۲.</ref> و [[امام‌خمینی]] حاضر شد.<ref>انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام پورمحمدی»، ص۱۴۲؛ روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ص۴۷.</ref> او سپس به رفسنجان بازگشت و به وعظ و خطابه در آنجا پرداخت. درباره سال بازگشت او به رفسنجان گزارشی در دست نیست، ولی به احتمال زیاد پیش از سال ۱۳۴۰ ش به زادگاهش بازگشته بود، بنابراین می‌توان گفت که طی سال‌های ۱۳۳۱-۱۳۴۰ش در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام‌خمینی حضور می‌یافته است.


پورمحمدی در آن سال‌ها مسجد سقاخانه را به‌صورت پایگاهی برای نهضت اسلامی در آورده بود.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۹۶.</ref> او همچنین میزبان روحانیان تبعیدی به رفسنجان نیز بود که از آن جمله می‌توان به شیخ عباس محفوظی، روحانی تبعیدی به آن شهر اشاره کرد که بیش از چهل روز در خانه پورمحمدی اقامت داشت.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۳۶-۲۳۷.</ref> این فعالیت‌ها حساسیت ساواک را برانگیخته بود و به همین سبب رفتارهای او تحت نظر ساواک قرار داشت و به همین علت بارها او را احضار و ممنوع‌المنبر کرد.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۵۳-۱۵۴</ref> و در سال ۱۳۵۴ ش ممنوع‌الخروج نمود.<ref>آیت‌الله سیدیحیی...، ص۱۵۹.</ref> پورمحمدی در آبان ۱۳۵۶ مجلس ترحیمی به مناسبت درگذشت مشکوک سیدمصطفی خمینی در رفسنجان برگزار کرد و پس از سرکوب تظاهرات مردم قم در نوزده دی آن سال، در تعطیلی بازار رفسنجان نقش داشت. به همین سبب بار دیگر به ساواک احضار شد.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۳۷۲-۳۷۴.</ref> ساواک در گزارشی درباره او اعلام کرد: «در شهر رفسنجان ضمن سخنرانی‌های تحریک‌آمیز، مردم را به ضدیت با یکدیگر تحریک نموده، به نحوی که موجبات سلب آرامش و آسایش را فراهم ساخته است».<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۲۱؛ آیت‌الله‌العظمی ناصر...، ج۲، ص۱.</ref> تداوم این فعالیت‌ها باعث شد کمیسیون امنیت اجتماعی کرمان در سال ۱۳۵۶ش،<ref>آیت‌الله‌العظمی ناصر...، ج۲، ص۱.</ref> او را به مدت دو سال به زابل تبعید کند. سپس محل تبعید او ابتدا به سراوان و سپس بندر لنگه در استان هرمزگان تغییر یافت.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۴۴۵.</ref> او در دوران تبعید در بندر لنگه همراه با دیگر روحانیان تبعیدی، نامه‌هایی را در محکومیت اقدامات حکومت پهلوی امضا می‌کرد.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۴۸ ـ ۳۵۷، ۳۸۴؛ صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۴۰۷-۴۰۹.</ref>
== فعالیت‌های مبارزاتی ==
عباس پورمحمدی پس از بازگشت به رفسنجان، در ماهونک مقیم شد و پس از رحلت شیخ محمدجواد، امام جماعت مسجد سقاباشی رفسنجان، در سال ۱۳۴۱ش،<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۶.</ref> به آنجا رفت و امامت جماعت آن مسجد را بر عهده گرفت.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۶؛ انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام پورمحمدی»، ص۱۴۲.</ref> او پس از رحلت آیت‌الله بروجردی، امام‌خمینی را به‌عنوان مرجع تقلید معرفی کرد و [[رساله توضیح المسائل امام‌خمینی|رساله عملیه ایشان]] را در آن شهر توزیع می‌نمود.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۵۳-۱۵۴.</ref>  


عباس پورمحمدی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در تأسیس کمیته‌های انقلاب اسلامی در رفسنجان نقش داشت. هم‌زمان مسئولیت حزب جمهوری اسلامی در رفسنجان را بر عهده داشت.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۵۴.</ref> او آنگاه بانک تعاون اسلامی را در رفسنجان تأسیس کرد و ریاست آن را بر عهده گرفت و به فعالیت‌های عام‌المنفعه در قالب آن می‌پرداخت.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۵۲۶ ـ ۵۲۷.</ref> از دیگر اقدامات و فعالیت‌های اجتماعی پورمحمدی می‌توان به تشویق مردم برای کمک به محرومان و فقرا، ساخت مدرسه و مسجد، ساخت ده‌ها مجتمع فرهنگی ـ مذهبی ـ رفاهی در رفسنجان ازجمله بیمارستان علی بن ابی‌طالب(ع)، مسجد امام‌خمینی، مسجد قبا و مجتمع آموزشی علوی اشاره کرد.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۵۴.</ref> عباس پورمحمدی در ۲۴ آبان ۱۳۹۵ در رفسنجان درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط سیدیحیی جعفری، امام جمعه کرمان، در جوار مزار شهدای گمنام رفسنجان به خاک سپرده شد.<ref>انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام پورمحمدی»، ص۱۴۲.</ref>
پس از انتشار اخبار [[انجمن‌های ایالتی و ولایتی|تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]]، [[پیام‌ها و اعلامیه‌های امام‌خمینی|اعلامیه امام‌خمینی]] را در مسجد سقاباشی برای مردم قرائت کرد و سپس اعلامیه مراجع تقلید علیه آن مصوبه را در رفسنجان در نشستی که رؤسای ادارات آن شهر هم حضور داشتند، پخش کرد و نسخه‌هایی از اعلامیه را در اختیار آنان نیز قرار داد.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۶-۲۹۷.</ref> سپس همراه با روحانیان رفسنجان نامه‌ای را به آیات امام‌خمینی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و [[سیدکاظم شریعتمداری]] ارسال کردند و آن تصویب‌نامه را برخلاف قوانین اسلام و قانون اساسی دانستند و مخالفت خود را با آن اعلام کردند و از مراجع تقلید خواستند با کمال جدیت به مقابله با آن بپردازند.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۰.</ref>
 
او به‌صورت علنی نام [[امام‌خمینی]] را در محافل و مجالس می‌آورد و از جوانان می‌خواست برای بزرگداشت امام‌خمینی، همواره از ایشان یاد کنند.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۵۳-۱۵۴.</ref> همچنین عالمان و روحانیان سیاسی و طرفدار امام‌خمینی را به رفسنجان دعوت می‌کرد که از آن جمله می‌توان به [[حسین نوری همدانی]]،<ref>آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی، ص۲۳۴.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی]]،<ref>آیت‌الله‌العظمی ناصر...، ج۲، ص۱.</ref> [[فخرالدین حجازی]]، [[احمد جنتی]]، [[محمدتقی فلسفی]]، [[سیدحسن طاهری خرم‌آبادی]]، [[سیدمحمدصالح طاهری خرم‌آبادی|سیدمحمدصالح طاهری]]، [[محمدصادق خلخالی|شیخ محمدصادق صادقی]]، [[محمدتقی مصباح یزدی]]، [[محمد جعفری گیلانی]]، [[سیدمحمد موسوی خوئینی|سیدمحمد موسوی خوئینی‌ها]]، [[عبدالمجید معادیخواه]]، [[سیدهادی خامنه‌ای]] و... اشاره کرد؛<ref>آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی، ص۱۹۶-۱۹۷.</ref> نگاهی به این افراد نشان می‌دهد که همه آنان از روحانیان طرفدار امام‌خمینی بودند و عباس پورمحمدی با دعوت آنان، سعی در تبیین اهداف امام‌خمینی در آن شهر داشت.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۸.</ref> او به‌ویژه از سال ۱۳۴۹ش در تبلیغ [[مرجعیت امام‌خمینی]] در رفسنجان می‌کوشید و [[وجوهات شرعی]] را به نام ایشان دریافت می‌کرد.<ref>سیر مبارزات یاران...، ج۵، ص۲۶۵.</ref> به همین سبب بود که امام‌خمینی جایگاهی والا در رفسنجان یافت و به ادعای او، ۹۹ درصد از مردم آن شهر مقلد ایشان شدند.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۸.</ref>
 
پورمحمدی در آن سال‌ها مسجد سقاخانه را به‌صورت پایگاهی برای [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت اسلامی]] در آورده بود.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۹۶.</ref> او همچنین میزبان روحانیان تبعیدی به رفسنجان نیز بود که از آن جمله می‌توان به [[عباس محفوظی|شیخ عباس محفوظی]]، روحانی تبعیدی به آن شهر اشاره کرد که بیش از چهل روز در خانه پورمحمدی اقامت داشت.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۳۶-۲۳۷.</ref> این فعالیت‌ها حساسیت [[ساواک]] را برانگیخته بود و به همین سبب رفتارهای او تحت نظر ساواک قرار داشت و به همین علت بارها او را احضار و ممنوع‌المنبر کرد.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۵۳-۱۵۴</ref> و در سال ۱۳۵۴ش ممنوع‌الخروج نمود.<ref>آیت‌الله سیدیحیی...، ص۱۵۹.</ref>
 
پورمحمدی در آبان ۱۳۵۶ مجلس ترحیمی به مناسبت درگذشت مشکوک [[سیدمصطفی خمینی]] در رفسنجان برگزار کرد و پس از سرکوب [[تظاهرات نوزده دی ۱۳۵۶|تظاهرات مردم قم در نوزده دی آن سال]]، در تعطیلی بازار رفسنجان نقش داشت. به همین سبب بار دیگر به ساواک احضار شد.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۳۷۲-۳۷۴.</ref> ساواک در گزارشی درباره او اعلام کرد: «در شهر رفسنجان ضمن سخنرانی‌های تحریک‌آمیز، مردم را به ضدیت با یکدیگر تحریک نموده، به نحوی که موجبات سلب آرامش و آسایش را فراهم ساخته است».<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۲۱؛ آیت‌الله‌العظمی ناصر...، ج۲، ص۱.</ref> تداوم این فعالیت‌ها باعث شد کمیسیون امنیت اجتماعی کرمان در سال ۱۳۵۶ش،<ref>آیت‌الله‌العظمی ناصر...، ج۲، ص۱.</ref> او را به مدت دو سال به زابل تبعید کند. سپس محل تبعید او ابتدا به سراوان و سپس بندر لنگه در استان هرمزگان تغییر یافت.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۴۴۵.</ref> او در دوران تبعید در بندر لنگه همراه با دیگر روحانیان تبعیدی، نامه‌هایی را در محکومیت اقدامات حکومت پهلوی امضا می‌کرد.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۴۸ ـ ۳۵۷، ۳۸۴؛ صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۴۰۷-۴۰۹.</ref>
 
== فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب ==
عباس پورمحمدی پس از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]]، در تأسیس [[کمیته انقلاب اسلامی|کمیته‌های انقلاب اسلامی]] در رفسنجان نقش داشت. هم‌زمان مسئولیت [[حزب جمهوری اسلامی]] در رفسنجان را بر عهده داشت.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۵۴.</ref> او آنگاه بانک تعاون اسلامی را در رفسنجان تأسیس کرد و ریاست آن را بر عهده گرفت و به فعالیت‌های عام‌المنفعه در قالب آن می‌پرداخت.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۵۲۶ ـ ۵۲۷.</ref>  
 
از دیگر اقدامات و فعالیت‌های اجتماعی پورمحمدی می‌توان به تشویق مردم برای کمک به [[مستضعفان|محرومان و فقرا]]، ساخت مدرسه و مسجد، ساخت ده‌ها مجتمع فرهنگی ـ مذهبی ـ رفاهی در رفسنجان ازجمله بیمارستان علی بن ابی‌طالب(ع)، مسجد امام‌خمینی، مسجد قبا و مجتمع آموزشی علوی اشاره کرد.<ref>صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۵۴.</ref>  
 
== درگذشت ==
عباس پورمحمدی در ۲۴ آبان ۱۳۹۵ در رفسنجان درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط [[سیدیحیی جعفری]]، امام جمعه کرمان، در جوار مزار شهدای گمنام رفسنجان به خاک سپرده شد.<ref>انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام پورمحمدی»، ص۱۴۲.</ref>
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}

نسخهٔ ‏۲۷ آذر ۱۴۰۳، ساعت ۱۳:۵۳

عباس پورمحمدی
عباس پورمحمدی.jpg
اطلاعات فردی
نام کاملعباس پورمحمدی
تاریخ تولد۱۳۰۳ ش
زادگاهروستای ماهونک، شهرستان رفسنجان، ایران
تاریخ وفات۲۴ آبان ۱۳۹۵
محل دفنمزار شهدای گمنام، رفسنجان
شهر وفاترفسنجان، ایران
اطلاعات علمی
استادانامام‌خمینی، سیدحسین بروجردی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، محمد صدوقی یزدی، حسینعلی منتظری، محمدتقی ستوده و سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی
محل تحصیلقم، کرمان، یزد
سایرفعالیت تبلیغی در رفسنجان
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسیحمایت از نهضت امام‌خمینی، مبارزه با حکومت پهلوی، مسئول حزب جمهوری اسلامی در رفسنجان
اجتماعیمشارکت در امور عام‌المنفعه، ساخت مدرسه و مسجد، رئیس بانک تعاون اسلامی


عباس پورمحمدی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.

زادگاه و تحصیل

عباس پورمحمدی در سال ۱۳۰۳ش در روستای ماهونک شهرستان رفسنجان متولد شد.[۱] او خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه‌ای در زادگاهش آموخت و سپس دوران ابتدایی را در همان‌جا گذراند. پس از طی دوره ابتدایی، در کارگاهی خیاطی مشغول به کار شد، ولی پس از مدتی شوق فراگیری دروس حوزوی او را به حوزه علمیه کشاند.

پورمحمدی در حالی که ۲۴ ساله بود، وارد حوزه علمیه رفسنجان شد و بخشی از مقدمات را در آنجا خواند. آنگاه به کرمان رفت و پس از حضوری کوتاه‌مدت در آنجا، راه یزد را در پیش گرفت و در درس استادان آنجا شرکت کرد. در آنجا با محمدتقی مصباح یزدی هم‌حجره بود.[۲]

او در سال ۱۳۳۱ش راهی قم شد و دروس سطح را در آنجا نزد آقایان شیخ محمد صدوقی یزدی، حسینعلی منتظری، محمدتقی ستوده و سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی خواند. سپس به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و در درس آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی،[۳] و امام‌خمینی حاضر شد.[۴] او سپس به رفسنجان بازگشت و به وعظ و خطابه در آنجا پرداخت. درباره سال بازگشت او به رفسنجان گزارشی در دست نیست، ولی به احتمال زیاد پیش از سال ۱۳۴۰ ش به زادگاهش بازگشته بود، بنابراین می‌توان گفت که طی سال‌های ۱۳۳۱-۱۳۴۰ش در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام‌خمینی حضور می‌یافته است.

فعالیت‌های مبارزاتی

عباس پورمحمدی پس از بازگشت به رفسنجان، در ماهونک مقیم شد و پس از رحلت شیخ محمدجواد، امام جماعت مسجد سقاباشی رفسنجان، در سال ۱۳۴۱ش،[۵] به آنجا رفت و امامت جماعت آن مسجد را بر عهده گرفت.[۶] او پس از رحلت آیت‌الله بروجردی، امام‌خمینی را به‌عنوان مرجع تقلید معرفی کرد و رساله عملیه ایشان را در آن شهر توزیع می‌نمود.[۷]

پس از انتشار اخبار تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، اعلامیه امام‌خمینی را در مسجد سقاباشی برای مردم قرائت کرد و سپس اعلامیه مراجع تقلید علیه آن مصوبه را در رفسنجان در نشستی که رؤسای ادارات آن شهر هم حضور داشتند، پخش کرد و نسخه‌هایی از اعلامیه را در اختیار آنان نیز قرار داد.[۸] سپس همراه با روحانیان رفسنجان نامه‌ای را به آیات امام‌خمینی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و سیدکاظم شریعتمداری ارسال کردند و آن تصویب‌نامه را برخلاف قوانین اسلام و قانون اساسی دانستند و مخالفت خود را با آن اعلام کردند و از مراجع تقلید خواستند با کمال جدیت به مقابله با آن بپردازند.[۹]

او به‌صورت علنی نام امام‌خمینی را در محافل و مجالس می‌آورد و از جوانان می‌خواست برای بزرگداشت امام‌خمینی، همواره از ایشان یاد کنند.[۱۰] همچنین عالمان و روحانیان سیاسی و طرفدار امام‌خمینی را به رفسنجان دعوت می‌کرد که از آن جمله می‌توان به حسین نوری همدانی،[۱۱] ناصر مکارم شیرازی،[۱۲] فخرالدین حجازی، احمد جنتی، محمدتقی فلسفی، سیدحسن طاهری خرم‌آبادی، سیدمحمدصالح طاهری، شیخ محمدصادق صادقی، محمدتقی مصباح یزدی، محمد جعفری گیلانی، سیدمحمد موسوی خوئینی‌ها، عبدالمجید معادیخواه، سیدهادی خامنه‌ای و... اشاره کرد؛[۱۳] نگاهی به این افراد نشان می‌دهد که همه آنان از روحانیان طرفدار امام‌خمینی بودند و عباس پورمحمدی با دعوت آنان، سعی در تبیین اهداف امام‌خمینی در آن شهر داشت.[۱۴] او به‌ویژه از سال ۱۳۴۹ش در تبلیغ مرجعیت امام‌خمینی در رفسنجان می‌کوشید و وجوهات شرعی را به نام ایشان دریافت می‌کرد.[۱۵] به همین سبب بود که امام‌خمینی جایگاهی والا در رفسنجان یافت و به ادعای او، ۹۹ درصد از مردم آن شهر مقلد ایشان شدند.[۱۶]

پورمحمدی در آن سال‌ها مسجد سقاخانه را به‌صورت پایگاهی برای نهضت اسلامی در آورده بود.[۱۷] او همچنین میزبان روحانیان تبعیدی به رفسنجان نیز بود که از آن جمله می‌توان به شیخ عباس محفوظی، روحانی تبعیدی به آن شهر اشاره کرد که بیش از چهل روز در خانه پورمحمدی اقامت داشت.[۱۸] این فعالیت‌ها حساسیت ساواک را برانگیخته بود و به همین سبب رفتارهای او تحت نظر ساواک قرار داشت و به همین علت بارها او را احضار و ممنوع‌المنبر کرد.[۱۹] و در سال ۱۳۵۴ش ممنوع‌الخروج نمود.[۲۰]

پورمحمدی در آبان ۱۳۵۶ مجلس ترحیمی به مناسبت درگذشت مشکوک سیدمصطفی خمینی در رفسنجان برگزار کرد و پس از سرکوب تظاهرات مردم قم در نوزده دی آن سال، در تعطیلی بازار رفسنجان نقش داشت. به همین سبب بار دیگر به ساواک احضار شد.[۲۱] ساواک در گزارشی درباره او اعلام کرد: «در شهر رفسنجان ضمن سخنرانی‌های تحریک‌آمیز، مردم را به ضدیت با یکدیگر تحریک نموده، به نحوی که موجبات سلب آرامش و آسایش را فراهم ساخته است».[۲۲] تداوم این فعالیت‌ها باعث شد کمیسیون امنیت اجتماعی کرمان در سال ۱۳۵۶ش،[۲۳] او را به مدت دو سال به زابل تبعید کند. سپس محل تبعید او ابتدا به سراوان و سپس بندر لنگه در استان هرمزگان تغییر یافت.[۲۴] او در دوران تبعید در بندر لنگه همراه با دیگر روحانیان تبعیدی، نامه‌هایی را در محکومیت اقدامات حکومت پهلوی امضا می‌کرد.[۲۵]

فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب

عباس پورمحمدی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در تأسیس کمیته‌های انقلاب اسلامی در رفسنجان نقش داشت. هم‌زمان مسئولیت حزب جمهوری اسلامی در رفسنجان را بر عهده داشت.[۲۶] او آنگاه بانک تعاون اسلامی را در رفسنجان تأسیس کرد و ریاست آن را بر عهده گرفت و به فعالیت‌های عام‌المنفعه در قالب آن می‌پرداخت.[۲۷]

از دیگر اقدامات و فعالیت‌های اجتماعی پورمحمدی می‌توان به تشویق مردم برای کمک به محرومان و فقرا، ساخت مدرسه و مسجد، ساخت ده‌ها مجتمع فرهنگی ـ مذهبی ـ رفاهی در رفسنجان ازجمله بیمارستان علی بن ابی‌طالب(ع)، مسجد امام‌خمینی، مسجد قبا و مجتمع آموزشی علوی اشاره کرد.[۲۸]

درگذشت

عباس پورمحمدی در ۲۴ آبان ۱۳۹۵ در رفسنجان درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط سیدیحیی جعفری، امام جمعه کرمان، در جوار مزار شهدای گمنام رفسنجان به خاک سپرده شد.[۲۹]

پانویس

  1. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۵.
  2. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۵.
  3. انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام پورمحمدی»، ص۱۴۲.
  4. انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام پورمحمدی»، ص۱۴۲؛ روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ص۴۷.
  5. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۶.
  6. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۶؛ انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام پورمحمدی»، ص۱۴۲.
  7. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۵۳-۱۵۴.
  8. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۶-۲۹۷.
  9. اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۰.
  10. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۵۳-۱۵۴.
  11. آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی، ص۲۳۴.
  12. آیت‌الله‌العظمی ناصر...، ج۲، ص۱.
  13. آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی، ص۱۹۶-۱۹۷.
  14. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۸.
  15. سیر مبارزات یاران...، ج۵، ص۲۶۵.
  16. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۹۸.
  17. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۹۶.
  18. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۲۳۶-۲۳۷.
  19. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۵۳-۱۵۴
  20. آیت‌الله سیدیحیی...، ص۱۵۹.
  21. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۳۷۲-۳۷۴.
  22. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۲۱؛ آیت‌الله‌العظمی ناصر...، ج۲، ص۱.
  23. آیت‌الله‌العظمی ناصر...، ج۲، ص۱.
  24. یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۴۴۵.
  25. اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۴۸ ـ ۳۵۷، ۳۸۴؛ صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۴۰۷-۴۰۹.
  26. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۵۴.
  27. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۵۲۶ ـ ۵۲۷.
  28. صفری، انقلاب اسلامی در رفسنجان، ص۱۵۴.
  29. انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام پورمحمدی»، ص۱۴۲.

منابع

  • آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
  • آیت‌الله سیدیحیی جعفری به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
  • اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۵)، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام پورمحمدی»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۱۶۲، بهمن و اسفند.
  • انقلاب اسلامی در رفسنجان، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • روحانی، سیدحمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۱، بی‌جا، دارالفکر ـ دارالعلم.
  • صفری، حسین (۱۳۸۸)، انقلاب اسلامی در رفسنجان، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۰)، کتاب ۲۰: آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
  • یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۴)، کتاب ۵۵: آیت‌الله شیخ عباس واعظ طبسی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.