علی آل کاظمی

آل کاظمی، علی؛ از شاگردان درس خارج فقه امام خمینی. علی آل کاظمی معروف به کاظمی و کاظمی کرمانشاهی در سال ۱۳۲۵ ش در شهر هرسین (استان کرمانشاه) و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. پدرش شیخ محمدرضا کاظمی هرسینی یکی از علمای برجسته و نامور غرب کشور بود که در نهضت امام خمینی فعال بود و از روحانیان مخالف حکومت پهلوی محسوب می‌شد. علی آل کاظمی خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه شیخ حسن معلم در هرسین فراگرفت. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و صرف و نحو را در هرسین و نزد پدرش خواند. آنگاه به کرمانشاه رفت و مدت یک سال در حوزه علمیه آن شهر به تحصیل پرداخت، ولی درباره دروس و همچنین استادان او در آنجا اطلاعاتی در دست نیست. کاظمی سپس راهی خرم‌آباد شد و مدت یک سال هم در حوزه علمیه آن شهر به تحصیل پرداخت. آل کاظمی در سال ۱۳۳۹ ش به قم رفت و در حوزه علمیه قم به تحصیلات حوزوی ادامه داد. وی ادبیات را پیش محمدرضا آدینه‌وند و رحمت‌الله فشارکی به پایان رساند. سپس دروس سطح را نزد غلامرضا صلواتی، ابوالقاسم خزعلی، سید محمدباقر سلطانی طباطبایی، محمد مفتح، محمد فاضل لنکرانی، محمدعلی گرامی و عبدالله جوادی آملی به پایان رساند. پس از آن به مدت شش سال در درس خارج فقه و اصول آیات سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی و محمدعلی اراکی شرکت کرد و در سال ۱۳۴۵ ش پس از گذراندن یک دوره مباحث فقهی در محضر آیت‌الله گلپایگانی، با نوشتن رساله فقهی از تقریرات درس خارج ایشان به دریافت جایزه و تشویق از طرف استاد خود نائل آمد (برزویی، ۳۹). آل‌کاظمی با شروع نهضت امام خمینی در سال ۱۳۴۱ ش به مبارزه با حکومت پهلوی پرداخت. او در سال ۱۳۴۱ ش مأمور رساندن سه نامه از طرف امام خمینی به مراجع تقلید حوزه علمیه نجف اشرف و کربلای معلی به‌منظور جلب توجه آنان به مسائل ایران شد و به همین منظور به‌صورت قاچاقی از مرز قصر شیرین به عراق رفت و پیام‌های امام خمینی را به آیت‌الله سید محسن طباطبایی حکیم، آیت‌الله سید ابوالقاسم موسوی خویی و آیت‌الله سید محمد شیرازی ابلاغ کرد. همچنین در آن سفر، اخبار نهضت اسلامی را با همکاری طلاب کربلائی در مطبوعات عراق و دیگر کشورهای اسلامی انعکاس داد. در بازگشت به کشور در آبادان توسط مأموران ژاندارمری آبادان مورد سوءظن قرار گرفت و بازجویی شد و سپس آزاد شد و به قم بازگشت. همچنین با عزیمت به شهرستان‌ها، پیام امام خمینی را مبنی بر مبارزه با حکومت پهلوی به اطلاع علمای بلاد ابلاغ می‌کرد. پیرو این مأموریت، در سال ۱۳۴۱ ش به کرمانشاه رفت و پدرش را در جریان مبارزات امام خمینی قرار داد و پس از آن شیخ محمدرضا کاظمی هرسینی دو نامه برای سران عشایر سلسله و دلفان نوشت و از آنان خواست به پیام امام خمینی مبنی بر مبارزه با حکومت پهلوی پاسخ دهند و حمایت خود را از ایشان و نهضت اسلامی اعلام نمایند. آل کاظمی همچنین متن نامه امام خمینی را به سران عشایر در شهرستان نورآباد مخابره و متن آن را در خرم‌آباد در چاپخانه دانش مخفیانه چاپ کرد و در خرم‌آباد و قم منتشر نمود. آل کاظمی پس از حادثه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ ش و بازداشت امام خمینی، به دلیل اقدام به چاپ اعلامیه مجلس دعای توسل، از طریق اطلاعات شهربانی قم بازداشت شد و پس از چند بار بازجویی در شهربانی قم، پس از تشکیل پرونده به ساواک قم اعزام و از آنجا همراه مأموران به ساواک تهران معرفی شد. وی پس از چند روز بازداشت مدتی مجبور به اقامت اجباری در تهران شد و تحت نظر ساواک قرار گرفت (آل کاظمی، alekazemi.andishvaran.ir). سپس به قم بازگشت و به تحصیل و مبارزه در آن شهر ادامه داد. یکی از جلوه‌های مبارزاتی آل کاظمی، تنظیم و امضاء گرفتن و چاپ بیانیه‌های فضلا و مدرسین حوزه علمیه قم بود. بر اساس اسناد مبارزاتی روحانیان مبارز، او در سال‌های ۱۳۴۱-۱۳۴۴ ش اعلامیه‌ها و بیانیه‌هایی را همراه با روحانیان مبارز در حمایت از امام خمینی و یا انتقاد از حکومت پهلوی امضا می‌کرد (روحانی، ج ۱، ۸۷۶٬۸۸۴٬۸۸۸٬۹۰۲). در همان زمان مقالاتی را در نشریه بعثت منتشر می‌کرد (برزویی، ۳۹). تهیه و تکثیر اعلامیه فضلای کرمانشاه و لرستان، تنظیم و امضاء گرفتن اعلامیه علماء، چاپ سخنرانی‌ها و اعلامیه‌های امام خمینی (ره) و تکثیر و نشر آن در قم و تهران و دیگر شهرستان‌ها از طریق طلاب شهرستانی مقیم حوزه علمیه قم، به‌خصوص در مناسبت‌های تبلیغی ماه مبارک رمضان و محرم و صفر، چاپ و تکثیر تراکت‌ها و شعارها و گزیده‌هایی از بیانات امام خمینی (ره) در حجره مدرسه فیضیه و پخش آن در جلسات فیضیه و مسجد اعظم و غیره؛ و تهیه اخبار و گزارش‌های نهضت و درج و چاپ و تکثیر آن در ماهنامه بعثت با همکاری اکبر هاشمی رفسنجانی، علی حجتی کرمانی، سید محمود دعائی، سید جعفر شبیری زنجانی، شیخ رضا شریفی گرگانی و سید هادی خسروشاهی، از دیگر فعالیت‌های این روحانی مبارز است (آل کاظمی، alekazemi.andishvaran.ir). آل کاظمی در سال ۱۳۴۳ ش و پس از غائله کاپیتولاسیون و تبعید امام خمینی به خارج از کشور، به دلیل امضاء، چاپ و پخش اعلامیه شدیداللحن طلاب و فضلای خرم‌آبادی مقیم حوزه علمیه قم، در کرمانشاه بازداشت شد و پس از بازجویی در ساواک آن شهر به دادگاه ارتش تحویل داده شد و در آنجا پس از صدور قرار بازداشت به زندان شهربانی کرمانشاه یافت و مدت دو ماه در آنجا زندانی شد. در مراسمی که در نوروز ۱۳۴۴ ش در مدرسه فیضیه برگزار شد، نام روحانیان زندانی در بیانیه پایانی شرکت‌کنندگان قرائت شد که نام «کاظمی» هم در بین روحانیان زندانی دیده می‌شود (روحانی، ج ۱، ۸۴۲) و همین سند نشان می‌دهد که او تا نوروز ۱۳۴۴ در زندان بود. آل کاظمی در سال ۱۳۴۴ ش و پس از انتقال امام خمینی از ترکیه به عراق، راهی آن کشور شد و با آغاز درس خارج فقه امام خمینی در مسجد شیخ انصاری نجف اشرف در آن درس شرکت کرد. او در زندگینامه خودنوشت، از حضور (چند ماهه) در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام خمینی سخن گفته است (آل کاظمی، alekazemi.andishvaran.ir). به سبب این حضور، برخی رجال‌پژوهان ازجمله شریف رازی از او به‌عنوان یکی از شاگردان امام خمینی نام برده است (صحیفه دل، ج ۲، ۸۷). آل کاظمی در بازگشت به کشور بار دیگر بازداشت و بازجویی شد و پس از آزادی به فعالیت‌های سیاسی ادامه داد. ازجمله در سال ۱۳۴۵ پس از ایراد یک سخنرانی تند در مسجد ناصری کرمانشاه و انتقاد از رشوه‌خواری کلانتری و مأموران شهربانی، توسط مأموران دستگیر و به ساواک کرمانشاه اعزام شد و پس از بازجویی و پاره‌ای تذکرات و تهدیدات رئیس ساواک، در نهایت آزاد گردید. او سپس با سفر به شهرهای مختلف ازجمله آبدانان در استان ایلام، به سخنرانی‌های انتقادی علیه حکومت پهلوی ادامه داد. علی آل کاظمی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت در غرب کشور ادامه داد و ازجمله مسئولیت بسیج عشایر در غرب کشور را بر عهده داشت. سپس به هرسین رفت و مسئولیت کمیته‌های انقلاب اسلامی آن شهر را بر عهده گرفت. او در اولین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از سوی مردم سلسله و دلفان به نمایندگی برگزیده شد. پس از پایان دوره اول مجلس شورا اسلامی با حکم امام خمینی به امامت جمعه شهر پاکدشت در استان تهران منصوب شد. او در پنجمین دوره مجلس شورای اسلامی بار دیگر به نمایندگی مردم سلسله و دلفان انتخاب شد. وی همچنین به تدریس دروس معارف در دانشگاه ابوریحان می‌پرداخت. فعالیت در امر اشتغال و تأسیس ناحیه صنعتی و تشویق به سرمایه‌گذاری در لرستان و تأسیس خانه صنعت کاران ایران از دیگر فعالیت‌های او بود (برزویی،۴۰). آثار و تألیفات او عبارت است از: اسلام در عصر فضا، حقایق و افسانه‌ها، چرا به زیارت بقیع می‌رویم، سی درس از نهج‌البلاغه، سی درس از تجوید، انسان در پرتو اسلام (منتشرشده در سال ۱۳۴۶ ش)، چرا و چگونه نماز بخوانیم، مناسک محشی، خدمات جمهوری اسلامی، شهید انقلاب اسلامی، سیره معصومین (ع)، جایگاه شیعه در قرآن، شرحی بر رساله الحقوق، زندگانی مرحوم آیت‌الله کاظمی، ورزش از نظر اسلامی و داستان‌های: عنکبوت شام، بابا شیخ در جبهه در ۲ جلد، شهید شیرودی، شهید سیزده ساله، کتاب نسوز، عنصر فضیلت، سفری به رم، طاغوت زمان، دختر سر راهی و چند داستان عبرت آموز برای نوجوانان (در سال ۱۳۵۶ ش) و ترجمه کتاب‌های: تفسیر مجمع البیان در ۲ جلد، خاطرات مستر همفر، امام علی (ع) از ولادت تا شهادت، بلاغه الحسین، دعای عرفه امام حسین (ع)، نکت اعتقادیه شیخ مفید، در سوگ حسین (ع) در دو جلد، زیارت عاشورا، نبوت و عقل و نوروز در اسلام (همان، ۴۱؛ آل کاظمی، alekazemi.andishvaran.ir). علی آل کاظمی در مرداد ۱۳۹۴ در پاکدشت از دنیا رفت و پیکرش پس از انتقال به قم و اقامه نماز توسط غلامرضا صلواتی در گلزار شهدای آن شهر به خاک سپرده شد («پیکر حجت الاسلام آل کاظمی در قم تشییع و آرام گرفت»، www.iqna.ir). منابع: آل کاظمی، علی، «مشخصات فردی و زندگینامه»، http://alekazemi.andishvaran.ir/fa/ScholarMainpage.html؛ اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ برزویی، علی داد (۱۳۸۹)، ناموران علمی و فرهنگی معاصر استان لرستان از مشروطیت تا ۱۳۹۰ ش، خرم‌آباد، انتشارات شاپور خواست؛ «پیکر حجت الاسلام آل کاظمی در قم تشییع و آرام گرفت»، www.iqna.ir ؛ روحانی، سید حمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی در ایران، ج ۱، بی‌جا، دارالفکر ـ دارالعلم؛ صحیفه دل، خاطرات مکتوب از شاگردان امام خمینی (س) (۱۳۷۹)، ج ۲، به کوشش حمید بصیرت‌منش و احمد میریان، تهران، مؤسسه تنظیم و نشرآثار امام خمینی (س)؛ کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۸۴)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج ۲، به کوشش سید محمدکاظم مدرسی و میرزا محمد کاظمینی، بنیاد ریحانه‌الرسول یزد، تهران، برگ رضوان؛ معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی دوره چهارم (۱۳۷۱)، تهران، اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.