صحیفه امام: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی امام خمینی
(ابرابزار)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۰: خط ۳۰:
| مشخصات نشر =
| مشخصات نشر =
}}
}}
'''صحیفه امام'''، جامع‌ترین مجموعه شامل [[سخنرانی‌ها]]، [[بیانیه‌ها]]، [[نامه‌ها]]، [[پیام‌ها]]، [[مصاحبه‌ها]]، [[احکام امام‌خمینی|احکام]] و [[اجازات امام‌خمینی]]؛ [[زبان فارسی|فارسی]].
'''صحیفه امام'''، جامع‌ترین مجموعه شامل [[سخنرانی‌ها]]، [[بیانیه‌ها]]، [[نامه‌ها]]، [[پیام‌ها]]، [[مصاحبه‌ها]]، [[احکام امام‌خمینی|احکام]] و [[اجازات امام‌خمینی]]؛ فارسی.


== اهمیت ==
== اهمیت ==
حفظ و نگهداری و ترویج اسناد و آثار مربوط به امام‌خمینی که در واقع [[اسناد انقلاب اسلامی]] است، همواره دارای اهمیتی خاص بوده و توجه ویژه‌ای به آن می‌شده‌است. در این راستا مجموعه‌هایی چون در جستجوی راه از کلام امام {{ببینید|در جستجوی راه از کلام امام}}، صحیفه نور {{ببینید|صحیفه نور}} و تبیان {{ببینید|تبیان}} تدوین و منتشر شده‌اند.
حفظ و نگهداری و ترویج اسناد و آثار مربوط به [[امام‌خمینی]] که در واقع اسناد [[انقلاب اسلامی]] است، همواره دارای اهمیتی خاص بوده و توجه ویژه‌ای به آن می‌شده‌است. در این راستا مجموعه‌هایی چون در [[جستجوی راه از کلام امام]] ، [[صحیفه نور]] و [[تبیان]] تدوین و منتشر شده‌اند.


== نواقص ==
مجموعه ۲۲ جلدی صحیفه نور کاستی‌های چندی داشت؛ ازجمله:
مجموعه ۲۲ جلدی صحیفه نور کاستی‌های چندی داشت؛ ازجمله:
# بخش قابل توجهی از آثار غیر تألیفی امام‌خمینی را به علت در دسترس‌نبودن اسناد آنها دربر نداشت؛
# بخش قابل توجهی از آثار غیر تألیفی امام‌خمینی را به علت در دسترس‌نبودن اسناد آنها دربر نداشت؛
خط ۴۰: خط ۴۱:
# تاریخ پاره‌ای از اسناد به صورت صحیح ضبط نشده بود.<ref>انصاری، صحیفه، ۱/سی و پنج.</ref>
# تاریخ پاره‌ای از اسناد به صورت صحیح ضبط نشده بود.<ref>انصاری، صحیفه، ۱/سی و پنج.</ref>


صحیفه امام گنجینه مکتوبات مربوط به امام‌خمینی و یکی از مهم‌ترین منابع تاریخ [[انقلاب اسلامی]] و [[تاریخ معاصر ایران]] است و اسناد مربوط به بخشی از فعالیت فکری ـ سیاسی امام‌خمینی در این مجموعه تنظیم و گردآوری شده‌است. این مجموعه که به مناسبت یکصدمین سال [[تولد امام‌خمینی]] تدوین شده، دوره‌ای کامل از آثار غیر تألیفی ایشان است و [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]]، در سال ۱۳۷۸ با الهام گرفتن از [[۲۲ بهمن]]؛ روز پیروزی انقلاب اسلامی، در ۲۲ جلد منتشر کرده‌است.<ref>انصاری، حضور، ۳۰۷.</ref>
صحیفه امام گنجینه مکتوبات مربوط به امام‌خمینی و یکی از مهم‌ترین منابع تاریخ [[انقلاب اسلامی]] و تاریخ معاصر ایران است و اسناد مربوط به بخشی از فعالیت فکری ـ سیاسی امام‌خمینی در این مجموعه تنظیم و گردآوری شده‌است. این مجموعه که به مناسبت یکصدمین سال [[تولد امام‌خمینی]] تدوین شده، دوره‌ای کامل از آثار غیر تألیفی ایشان است و [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]]، در سال ۱۳۷۸ با الهام گرفتن از [[۲۲ بهمن]]؛ روز پیروزی انقلاب اسلامی، در ۲۲ جلد منتشر کرده‌است.<ref>انصاری، حضور، ۳۰۷.</ref>


این مجموعه حاوی گفتارها و نوشتارهای امام‌خمینی از سال ۱۳۱۲ تا ۲۸ اردیبهشت ۱۳۶۸ است که به ترتیب تاریخ تنظیم گردیده و بر روی هر جلد تاریخ آغاز و پایان اسناد کتاب ثبت شده‌است. بیش از دو هزار اثر و سند منتشرنشده از امام‌خمینی، اضافه بر آنچه در صحیفه نور آمده بود، برای نخستین بار در صحیفه امام منتشر شده‌است.<ref>انصاری، صحیفه، ۱/سی و شش.</ref>
این مجموعه حاوی گفتارها و نوشتارهای امام‌خمینی از سال ۱۳۱۲ تا ۲۸ اردیبهشت ۱۳۶۸ است که به ترتیب تاریخ تنظیم گردیده و بر روی هر جلد تاریخ آغاز و پایان اسناد کتاب ثبت شده‌است. بیش از دو هزار اثر و سند منتشرنشده از امام‌خمینی، اضافه بر آنچه در صحیفه نور آمده بود، برای نخستین بار در صحیفه امام منتشر شده‌است.<ref>انصاری، صحیفه، ۱/سی و شش.</ref>


علاوه بر سخنرانی، مصاحبه و گفتگوهای امام‌خمینی، آنچه از ایشان به صورت پیام و نامه باقی مانده، اعم از نامه‌های شخصی و جمعی، در این مجموعه گردآوری شده‌است. سخنانی از امام‌خمینی در آغاز مبارزات نهضت اسلامی که به صورت خصوصی گفته شده و در گزارش‌های سازمان اطلاعات و امنیت کشور ([[ساواک]]) آمده نیز در این مجموعه آورده شده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۷۷.</ref>
علاوه بر سخنرانی، مصاحبه و گفتگوهای امام‌خمینی، آنچه از ایشان به صورت پیام و نامه باقی مانده، اعم از نامه‌های شخصی و جمعی، در این مجموعه گردآوری شده‌است. سخنانی از امام‌خمینی در آغاز مبارزات نهضت اسلامی که به صورت خصوصی گفته شده و در گزارش‌های [[ساواک|سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] (ساواک) آمده نیز در این مجموعه آورده شده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۷۷.</ref>


زبان اصلی صحیفه امام، فارسی است، اما تعدادی نامه و نوشته به [[زبان عربی]] دارد که توسط ناشر ترجمه شده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۴–۱۹ و ۳۹–۴۰.</ref>
زبان اصلی صحیفه امام، فارسی است، اما تعدادی نامه و نوشته به زبان عربی دارد که توسط ناشر ترجمه شده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۴–۱۹ و ۳۹–۴۰.</ref>


با این حال، صحیفه امام، شامل همه آثار امام‌خمینی نمی‌شود. آثاری که در آن نیامده را می‌توان در چند عنوان کلی بیان کرد:
با این حال، صحیفه امام، شامل همه [[آثار امام‌خمینی]] نمی‌شود. آثاری که در آن نیامده را می‌توان در چند عنوان کلی بیان کرد:
# تألیفات در زمینه‌های علمی؛
# تألیفات در زمینه‌های علمی
# سروده‌های امام‌خمینی؛
# [[سروده‌های امام‌خمینی]]
# یادداشت‌های متفرقه امام‌خمینی که نمی‌توان عنوان خاصی بر آنها گذاشت؛
# یادداشت‌های متفرقه امام‌خمینی که نمی‌توان عنوان خاصی بر آنها گذاشت
# [[استفتائات]] غیر سیاسی و اجتماعی؛
# [[استفتائات]] غیر سیاسی و اجتماعی
# قبض‌های وجوهات شرعی؛
# قبض‌های وجوهات شرعی
# اسناد محرمانه نظامی و مسائل سرّی کشور؛
# اسناد محرمانه نظامی و مسائل سرّی کشور
# نقل‌ها و خاطرات دیگران از امام‌خمینی.<ref>انصاری، صحیفه، ۱/سی و شش ـ سی و نه.</ref>
# نقل‌ها و خاطرات دیگران از امام‌خمینی.<ref>انصاری، صحیفه، ۱/سی و شش ـ سی و نه.</ref>


جلدهای اول تا پنجم این مجموعه مربوط به حوادث پیش از انقلاب و جلد ششم دربارهٔ وقایع بهمن و اسفند ۱۳۵۷ و [[پیروزی انقلاب اسلامی]] و مجلدات بعدی به رویدادها و امور پس از آن اختصاص یافته‌است. نخستین سند این مجموعه، نامه احوال‌پرسیِ عاطفی امام‌خمینی در سال ۱۳۱۲ خطاب به همسرشان و آخرین سند که در جلد ۲۱ آمده، نامه ایشان به [[سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی]]؛ رئیس وقت [[دیوان عالی کشور]] در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۶۸ است و در پی آن [[وصیت‌نامه سیاسی‌الهی امام‌خمینی]] آمده‌است.
جلدهای اول تا پنجم این مجموعه مربوط به حوادث پیش از انقلاب و جلد ششم دربارهٔ وقایع بهمن و اسفند ۱۳۵۷ و [[پیروزی انقلاب اسلامی]] و مجلدات بعدی به رویدادها و امور پس از آن اختصاص یافته‌است. نخستین سند این مجموعه، نامه احوال‌پرسیِ عاطفی امام‌خمینی در سال ۱۳۱۲ خطاب به [[خدیجه ثقفی|همسرشان]] و آخرین سند که در جلد ۲۱ آمده، نامه ایشان به [[سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی]]؛ رئیس وقت دیوان عالی کشور در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۶۸ است و در پی آن [[وصیت‌نامه امام‌خمینی|وصیت‌نامه سیاسی‌الهی امام‌خمینی]] آمده‌است.


بزرگ‌ترین منبع کتاب، بایگانی موجود در [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]] است که تمامی اطلاعات حتی یادداشت‌های مختصر امام‌خمینی از زمان ورود به ایران در سال ۱۳۵۷، در آن نگهداری می‌شود.<ref>انصاری، حضور، ۳۰۹.</ref> نسخه اصلی بسیاری از [[نامه‌ها]] و تلگرام‌های امام‌خمینی از سال ۱۳۵۶ تا زمان رحلت ایشان که با همت و تلاش فرزندشان [[سیداحمد خمینی]] گردآوری شده بود، در اختیار این مؤسسه قرار گرفته‌است.<ref>انصاری، صحیفه، ۱/بیست‌وچهار.</ref> نامه‌ها و نوشته‌های بسیاری نیز از امام‌خمینی در دست افرادی بوده‌است که با پیگیری مؤسسه از طریق فراخوان عمومی، مکاتبات و پیگیری‌های خاص به دست آمده‌است.<ref>انصاری، حضور، ۳۰۷.</ref>
بزرگ‌ترین منبع کتاب، بایگانی موجود در [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]] است که تمامی اطلاعات حتی یادداشت‌های مختصر امام‌خمینی از [[بازگشت امام‌خمینی|زمان ورود به ایران]] در سال ۱۳۵۷، در آن نگهداری می‌شود.<ref>انصاری، حضور، ۳۰۹.</ref> نسخه اصلی بسیاری از [[نامه‌های امام‌خمینی|نامه‌ها]] و تلگرام‌های امام‌خمینی از سال ۱۳۵۶ تا زمان [[ارتحال امام‌خمینی|رحلت ایشان]] که با همت و تلاش فرزندشان [[سیداحمد خمینی]] گردآوری شده بود، در اختیار این مؤسسه قرار گرفته‌است.<ref>انصاری، صحیفه، ۱/بیست‌وچهار.</ref> نامه‌ها و نوشته‌های بسیاری نیز از امام‌خمینی در دست افرادی بوده‌است که با پیگیری مؤسسه از طریق فراخوان عمومی، مکاتبات و پیگیری‌های خاص به دست آمده‌است.<ref>انصاری، حضور، ۳۰۷.</ref>


مؤسسه تمامی اطلاعات و اسنادی که در رسانه‌ها منتشر شده را برای انتخاب نسخه نهایی گردآوری کرده و با کتاب صحیفه نور و نوارها و کتاب‌ها و [[دستخط امام‌خمینی|دست‌خط‌ها]] و نسخه‌های اصلی مقابله کرده و متن نهایی را در کمال دقت و امانتداری استخراج کرده‌است.<ref>انصاری، صحیفه، ۱/سی‌وشش.</ref> افزون بر عنوان‌گذاری مطالب این مجموعه، تاریخ شمسی و قمری، مخاطب، موضوعات و مکانِ نامه‌ها، [[پیام‌ها]] و [[سخنرانی‌ها]] به تفکیک آمده‌است؛ و در شمار اندکی از سخنرانی‌ها و اسناد، به دلیل روشن‌نبودن زمان ایراد سخن یا عدم تعیین وقت سند مزبور، تاریخ دقیق آن در شناسه ذکر نشده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، نمونه ← ۲/۱۴ و ۳/۲۹۶.</ref>
مؤسسه تمامی اطلاعات و اسنادی که در رسانه‌ها منتشر شده را برای انتخاب نسخه نهایی گردآوری کرده و با کتاب [[صحیفه نور]] و نوارها و کتاب‌ها و [[دستخط امام‌خمینی|دست‌خط‌ها]] و نسخه‌های اصلی مقابله کرده و متن نهایی را در کمال دقت و امانتداری استخراج کرده‌است.<ref>انصاری، صحیفه، ۱/سی‌وشش.</ref> افزون بر عنوان‌گذاری مطالب این مجموعه، تاریخ شمسی و قمری، مخاطب، موضوعات و مکانِ نامه‌ها، [[پیام‌های امام‌خمینی|پیام‌ها]] و [[سخنرانی‌ها]] به تفکیک آمده‌است؛ و در شمار اندکی از سخنرانی‌ها و اسناد، به دلیل روشن‌نبودن زمان ایراد سخن یا عدم تعیین وقت سند مزبور، تاریخ دقیق آن در شناسه ذکر نشده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، نمونه ← ۲/۱۴ و ۳/۲۹۶.</ref>


تدوین‌کنندگانِ این اثر توضیحاتی خارج از متن و به صورت پی‌نوشت یا پاورقی افزوده‌اند که اسناد را گویاتر کرده و ارتباط گفتارها و نوشتارها را با حوادث و تحولات آشکار کرده‌است<ref>انصاری، حضور، ۳۰۸.</ref>؛ توضیحاتی از این قبیل: اطلاعات اماکن، مناطق، شخصیت‌های مطرح در نامه‌ها و نوشته‌ها، شأن صدور پاره‌ای از نامه‌ها و نیز نامه‌هایی که امام‌خمینی به آنها جواب داده‌است،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، نمونه ← ۱/۱۸۹.</ref> تاریخ سخنرانی‌ها که از بایگانی [[ساواک]] به دست آمده،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، نمونه ← ۱/۱۹۱.</ref> واژه‌هایی که در [[زبان فارسی]] امروز رایج نیست،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، نمونه ← ۱/۱۹۶.</ref> چگونگی ارسال برخی پیام‌ها و نامه‌ها،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، نمونه ← ۱/۲۰۱.</ref> گزارش‌هایی از ساواک دربارهٔ پیام یا سخنرانی امام‌خمینی،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، نمونه، ← ۱/۲۲۷.</ref> ترجمه آیات و روایاتی که در متن نوشته‌ها و گفته‌ها وجود دارد،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، نمونه، ← ۱/۲۳۰.</ref> نشانی آیات و روایات و منبع ضرب‌المثل‌ها و وقایع تاریخی، کنایه و اشاره‌های موجود در گفته‌ها و نوشته‌ها، مطالبی از ساواک دربارهٔ نامه‌هایی که در تجسس‌های مأموران از خانه‌های اشخاص یا [[خانه امام‌خمینی]] به دست آنها افتاده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۲۳۵.</ref>
تدوین‌کنندگانِ این اثر توضیحاتی خارج از متن و به صورت پی‌نوشت یا پاورقی افزوده‌اند که اسناد را گویاتر کرده و ارتباط گفتارها و نوشتارها را با حوادث و تحولات آشکار کرده‌است<ref>انصاری، حضور، ۳۰۸.</ref>؛ توضیحاتی از این قبیل: اطلاعات اماکن، مناطق، شخصیت‌های مطرح در نامه‌ها و نوشته‌ها، شأن صدور پاره‌ای از نامه‌ها و نیز نامه‌هایی که امام‌خمینی به آنها جواب داده‌است،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، نمونه ← ۱/۱۸۹.</ref> تاریخ سخنرانی‌ها که از بایگانی [[ساواک]] به دست آمده،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، نمونه ← ۱/۱۹۱.</ref> واژه‌هایی که در زبان فارسی امروز رایج نیست،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، نمونه ← ۱/۱۹۶.</ref> چگونگی ارسال برخی پیام‌ها و نامه‌ها،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، نمونه ← ۱/۲۰۱.</ref> گزارش‌هایی از [[ساواک]] دربارهٔ پیام یا سخنرانی امام‌خمینی،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، نمونه، ← ۱/۲۲۷.</ref> ترجمه آیات و روایاتی که در متن نوشته‌ها و گفته‌ها وجود دارد،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، نمونه، ← ۱/۲۳۰.</ref> نشانی آیات و روایات و منبع ضرب‌المثل‌ها و وقایع تاریخی، کنایه و اشاره‌های موجود در گفته‌ها و نوشته‌ها، مطالبی از ساواک دربارهٔ نامه‌هایی که در [[تجسس|تجسس‌های]] مأموران از خانه‌های اشخاص یا [[خانه امام‌خمینی]] به دست آنها افتاده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۲۳۵.</ref>


چاپ نخست این اثر با دیباچه‌ای به قلم رهبر انقلاب، [[سیدعلی خامنه‌ای]] آغاز شده‌است. در این دیباچه، ابعاد شخصیت و اندیشه امام‌خمینی و تحولاتی که در ایران با تأثیرپذیری از اندیشه ایشان شکل گرفته، بازگو شده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/هفت ـ ده.</ref> [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]] نیز با نگارش مقدمه‌ای مبسوط، انگیزه‌ها و دلایل اقدام خود را در تدوین این اثر، به‌رغم مجموعه‌های مشابه به قلم آورده‌است.
چاپ نخست این اثر با دیباچه‌ای به قلم رهبر انقلاب، [[سیدعلی خامنه‌ای]] آغاز شده‌است. در این دیباچه، ابعاد شخصیت و اندیشه امام‌خمینی و تحولاتی که در ایران با تأثیرپذیری از اندیشه ایشان شکل گرفته، بازگو شده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/هفت ـ ده.</ref> [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]] نیز با نگارش مقدمه‌ای مبسوط، انگیزه‌ها و دلایل اقدام خود را در تدوین این اثر، به‌رغم مجموعه‌های مشابه به قلم آورده‌است.

نسخهٔ ‏۲۹ آذر ۱۴۰۱، ساعت ۱۸:۱۴

صحیفه امام
اطلاعات کتاب
عنوانصحیفه امام
نام‌کتاب‌به‌فارسیصحیفه امام
نویسندهامام‌خمینی
ترجمه‌به‌دیگرزبان‌هاعربی و انگلیسی
تاریخ نگارشسال ۱۳۸۵
موضوعنخستین مجموعه جامع سخنرانی‌ها، نامه‌ها و … امام‌خمینی
تعداد جلد۲۲
اطلاعات نشر
قطعوزیری
ناشرمؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی
محل نشرتهران


صحیفه امام، جامع‌ترین مجموعه شامل سخنرانی‌ها، بیانیه‌ها، نامه‌ها، پیام‌ها، مصاحبه‌ها، احکام و اجازات امام‌خمینی؛ فارسی.

اهمیت

حفظ و نگهداری و ترویج اسناد و آثار مربوط به امام‌خمینی که در واقع اسناد انقلاب اسلامی است، همواره دارای اهمیتی خاص بوده و توجه ویژه‌ای به آن می‌شده‌است. در این راستا مجموعه‌هایی چون در جستجوی راه از کلام امام ، صحیفه نور و تبیان تدوین و منتشر شده‌اند.

نواقص

مجموعه ۲۲ جلدی صحیفه نور کاستی‌های چندی داشت؛ ازجمله:

  1. بخش قابل توجهی از آثار غیر تألیفی امام‌خمینی را به علت در دسترس‌نبودن اسناد آنها دربر نداشت؛
  2. برخی از آثار موجود در آن به دلیل نبود اصل منابع و استفاده از روزنامه‌ها، از اصالت لازم برخوردار نبودند؛
  3. تاریخ پاره‌ای از اسناد به صورت صحیح ضبط نشده بود.[۱]

صحیفه امام گنجینه مکتوبات مربوط به امام‌خمینی و یکی از مهم‌ترین منابع تاریخ انقلاب اسلامی و تاریخ معاصر ایران است و اسناد مربوط به بخشی از فعالیت فکری ـ سیاسی امام‌خمینی در این مجموعه تنظیم و گردآوری شده‌است. این مجموعه که به مناسبت یکصدمین سال تولد امام‌خمینی تدوین شده، دوره‌ای کامل از آثار غیر تألیفی ایشان است و مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، در سال ۱۳۷۸ با الهام گرفتن از ۲۲ بهمن؛ روز پیروزی انقلاب اسلامی، در ۲۲ جلد منتشر کرده‌است.[۲]

این مجموعه حاوی گفتارها و نوشتارهای امام‌خمینی از سال ۱۳۱۲ تا ۲۸ اردیبهشت ۱۳۶۸ است که به ترتیب تاریخ تنظیم گردیده و بر روی هر جلد تاریخ آغاز و پایان اسناد کتاب ثبت شده‌است. بیش از دو هزار اثر و سند منتشرنشده از امام‌خمینی، اضافه بر آنچه در صحیفه نور آمده بود، برای نخستین بار در صحیفه امام منتشر شده‌است.[۳]

علاوه بر سخنرانی، مصاحبه و گفتگوهای امام‌خمینی، آنچه از ایشان به صورت پیام و نامه باقی مانده، اعم از نامه‌های شخصی و جمعی، در این مجموعه گردآوری شده‌است. سخنانی از امام‌خمینی در آغاز مبارزات نهضت اسلامی که به صورت خصوصی گفته شده و در گزارش‌های سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) آمده نیز در این مجموعه آورده شده‌است.[۴]

زبان اصلی صحیفه امام، فارسی است، اما تعدادی نامه و نوشته به زبان عربی دارد که توسط ناشر ترجمه شده‌است.[۵]

با این حال، صحیفه امام، شامل همه آثار امام‌خمینی نمی‌شود. آثاری که در آن نیامده را می‌توان در چند عنوان کلی بیان کرد:

  1. تألیفات در زمینه‌های علمی
  2. سروده‌های امام‌خمینی
  3. یادداشت‌های متفرقه امام‌خمینی که نمی‌توان عنوان خاصی بر آنها گذاشت
  4. استفتائات غیر سیاسی و اجتماعی
  5. قبض‌های وجوهات شرعی
  6. اسناد محرمانه نظامی و مسائل سرّی کشور
  7. نقل‌ها و خاطرات دیگران از امام‌خمینی.[۶]

جلدهای اول تا پنجم این مجموعه مربوط به حوادث پیش از انقلاب و جلد ششم دربارهٔ وقایع بهمن و اسفند ۱۳۵۷ و پیروزی انقلاب اسلامی و مجلدات بعدی به رویدادها و امور پس از آن اختصاص یافته‌است. نخستین سند این مجموعه، نامه احوال‌پرسیِ عاطفی امام‌خمینی در سال ۱۳۱۲ خطاب به همسرشان و آخرین سند که در جلد ۲۱ آمده، نامه ایشان به سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی؛ رئیس وقت دیوان عالی کشور در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۶۸ است و در پی آن وصیت‌نامه سیاسی‌الهی امام‌خمینی آمده‌است.

بزرگ‌ترین منبع کتاب، بایگانی موجود در مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی است که تمامی اطلاعات حتی یادداشت‌های مختصر امام‌خمینی از زمان ورود به ایران در سال ۱۳۵۷، در آن نگهداری می‌شود.[۷] نسخه اصلی بسیاری از نامه‌ها و تلگرام‌های امام‌خمینی از سال ۱۳۵۶ تا زمان رحلت ایشان که با همت و تلاش فرزندشان سیداحمد خمینی گردآوری شده بود، در اختیار این مؤسسه قرار گرفته‌است.[۸] نامه‌ها و نوشته‌های بسیاری نیز از امام‌خمینی در دست افرادی بوده‌است که با پیگیری مؤسسه از طریق فراخوان عمومی، مکاتبات و پیگیری‌های خاص به دست آمده‌است.[۹]

مؤسسه تمامی اطلاعات و اسنادی که در رسانه‌ها منتشر شده را برای انتخاب نسخه نهایی گردآوری کرده و با کتاب صحیفه نور و نوارها و کتاب‌ها و دست‌خط‌ها و نسخه‌های اصلی مقابله کرده و متن نهایی را در کمال دقت و امانتداری استخراج کرده‌است.[۱۰] افزون بر عنوان‌گذاری مطالب این مجموعه، تاریخ شمسی و قمری، مخاطب، موضوعات و مکانِ نامه‌ها، پیام‌ها و سخنرانی‌ها به تفکیک آمده‌است؛ و در شمار اندکی از سخنرانی‌ها و اسناد، به دلیل روشن‌نبودن زمان ایراد سخن یا عدم تعیین وقت سند مزبور، تاریخ دقیق آن در شناسه ذکر نشده‌است.[۱۱]

تدوین‌کنندگانِ این اثر توضیحاتی خارج از متن و به صورت پی‌نوشت یا پاورقی افزوده‌اند که اسناد را گویاتر کرده و ارتباط گفتارها و نوشتارها را با حوادث و تحولات آشکار کرده‌است[۱۲]؛ توضیحاتی از این قبیل: اطلاعات اماکن، مناطق، شخصیت‌های مطرح در نامه‌ها و نوشته‌ها، شأن صدور پاره‌ای از نامه‌ها و نیز نامه‌هایی که امام‌خمینی به آنها جواب داده‌است،[۱۳] تاریخ سخنرانی‌ها که از بایگانی ساواک به دست آمده،[۱۴] واژه‌هایی که در زبان فارسی امروز رایج نیست،[۱۵] چگونگی ارسال برخی پیام‌ها و نامه‌ها،[۱۶] گزارش‌هایی از ساواک دربارهٔ پیام یا سخنرانی امام‌خمینی،[۱۷] ترجمه آیات و روایاتی که در متن نوشته‌ها و گفته‌ها وجود دارد،[۱۸] نشانی آیات و روایات و منبع ضرب‌المثل‌ها و وقایع تاریخی، کنایه و اشاره‌های موجود در گفته‌ها و نوشته‌ها، مطالبی از ساواک دربارهٔ نامه‌هایی که در تجسس‌های مأموران از خانه‌های اشخاص یا خانه امام‌خمینی به دست آنها افتاده‌است.[۱۹]

چاپ نخست این اثر با دیباچه‌ای به قلم رهبر انقلاب، سیدعلی خامنه‌ای آغاز شده‌است. در این دیباچه، ابعاد شخصیت و اندیشه امام‌خمینی و تحولاتی که در ایران با تأثیرپذیری از اندیشه ایشان شکل گرفته، بازگو شده‌است.[۲۰] مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی نیز با نگارش مقدمه‌ای مبسوط، انگیزه‌ها و دلایل اقدام خود را در تدوین این اثر، به‌رغم مجموعه‌های مشابه به قلم آورده‌است.

ناشر در چاپ دوم، بخشی با عنوان «ضمیمه» به این اثر افزوده و در آن برخی دیگر از اسناد، نامه‌ها و سخنرانی‌ها را که در چاپ نخست نیامده، آورده‌است. این ضمیمه، در سال ۱۳۸۵ جداگانه انتشار یافته و در چاپ‌های بعدی نیز با همان عنوان در بخش پایانی جلد ۲۱ به چاپ رسیده‌است.

مجلد بیست‌ودوم شامل نمایه‌های اعلام (اشخاص، سازمان‌ها، کتاب‌ها، روزنامه‌ها، مکان‌ها) در ۱۴۹ صفحه و نمایه‌های موضوعی و واژه‌ها در ۴۲۶ صفحه و نمایه آیات و روایات در ۲۱ صفحه است. مجموعه این نمایه‌ها بیش از یکصد هزار مورد است.[۲۱]

مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی با تلاش گروهی پنجاه‌نفره، ترجمه انگلیسی این مجموعه را در سال ۱۳۸۷ و ترجمه عربی آن را در سال ۱۳۸۸ منتشر کرد. همچنین مؤسسه این مجموعه را در نرم‌افزاری با قابلیت‌های پیشرفته جستجو در متن، جستجو در فهرست و دیگر امکانات، و نیز در نرم‌افزار «مجموعه آثار امام» منتشر کرده‌است.[۲۲]

پانویس

  1. انصاری، صحیفه، ۱/سی و پنج.
  2. انصاری، حضور، ۳۰۷.
  3. انصاری، صحیفه، ۱/سی و شش.
  4. امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۷۷.
  5. امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۴–۱۹ و ۳۹–۴۰.
  6. انصاری، صحیفه، ۱/سی و شش ـ سی و نه.
  7. انصاری، حضور، ۳۰۹.
  8. انصاری، صحیفه، ۱/بیست‌وچهار.
  9. انصاری، حضور، ۳۰۷.
  10. انصاری، صحیفه، ۱/سی‌وشش.
  11. امام‌خمینی، صحیفه، نمونه ← ۲/۱۴ و ۳/۲۹۶.
  12. انصاری، حضور، ۳۰۸.
  13. امام‌خمینی، صحیفه، نمونه ← ۱/۱۸۹.
  14. امام‌خمینی، صحیفه، نمونه ← ۱/۱۹۱.
  15. امام‌خمینی، صحیفه، نمونه ← ۱/۱۹۶.
  16. امام‌خمینی، صحیفه، نمونه ← ۱/۲۰۱.
  17. امام‌خمینی، صحیفه، نمونه، ← ۱/۲۲۷.
  18. امام‌خمینی، صحیفه، نمونه، ← ۱/۲۳۰.
  19. امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۲۳۵.
  20. امام‌خمینی، صحیفه، ۱/هفت ـ ده.
  21. امام‌خمینی، صحیفه، ۲۲/۶.
  22. مؤسسه تنظیم، آشنایی با سیر تدوین صحیفه امام، ۴۵.

منابع

  • امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
  • انصاری، محمدعلی، مقدمه کتاب صحیفه امام تألیف امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم…، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
  • انصاری، محمدعلی، مصاحبه، مجله حضور، شماره ۲۹، ۱۳۷۸ش.
  • خامنه‌ای، سیدعلی، مقدمه کتاب صحیفه امام تألیف امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم…، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
  • مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، آشنایی با سیر تدوین صحیفه امام، تهران، چاپ دوم، ۱۳۸۷ش.

پیوند به بیرون

  • محمد مرادی، صحیفه امام، دانشنامه امام‌خمینی، ج۶، ص۶۱۷–۶۱۹.