اقامت امامخمینی در قم
قم
پس از هجرت عبدالکریم حائری یزدی از اراک به قم در رجب ۱۳۴۰ق/ نوروز ۱۳۰۱ش (آخر اسفند ۱۳۰۰) بیشتر طلاب حوزه اراک برای ادامه تحصیل راهی قم شدند. امامخمینی نیز به قم هجرت کرد[۱] و در حجره شماره ۲۳ مدرسه فیضیه در کنار حرم فاطمه معصومه(س) ساکن شد،[۲] ولی مدتی بعد چون تمایل به حجرهای یکنفره داشت، به حجره شماره ۷، واقع در طبقه فوقانی قسمت غربی مدرسه دارالشفا نقل مکان کرد و تا زمان ازدواج در همانجا ساکن بود.[۳] تحصیل و تدریس ایشان تا ۱۳ آبان سال ۱۳۴۳ در مکانهای مختلف مانند مدرسه فیضیه، مدرسه دارالشفا، مسجد امامحسن عسکری(ع)، مسجد سلماسی، مسجد محمدیه، مدرسه ملاصادق، مسجد بالاسر، مسجد اعظم و بیت ایشان انجام میگرفت.[۴]
ایشان در روزگار جوانی گاهی روزهای پنجشنبه و جمعه برای استراحت و گردش به اطراف قم میرفت[۵] و به توپبازی و پیادهروی میپرداخت.[۶]
امامخمینی پس از ازدواج به جز مدت کوتاهی که در تهران ماند با همسرش به قم رفت و به مدت دو سال در خانهای در خیابان ارم که سیداحمد زنجانی اجاره کرده بود، سکونت گزید،[۷] پس از آن خانهای در محله عشقعلی قم، کوچه الوندیه اجاره کرد که به علت گرانبودن اجاره آن، پس از سه ماه به خانه اجارهای دیگری در همان محله رفت.[۸] پنجمین خانه اجارهای ایشان نزدیک تکیه ملامحمود بود که هشت سال در آن زندگی کرد.[۹] خانه ششم در کوچه شادقلیخان بود که سه سال مستأجر آن بود،[۱۰] پس از آن پارک اتابکی (کامرانمیرزا) که بعداً جزء مدرسه حجتیه شد، اجاره کرد و سیداحمد خمینی در همین خانه متولد شد.[۱۱]
ایشان پس از چند بار جابهجایی، در محله یخچالقاضی نزدیک بیمارستان فاطمی خانهای اجاره کرد و در آن ساکن شد[۱۲] و پس از چند ماه همان خانه را خرید و بهای آن را با فروش بخشی از زمینهای ارث پدری واقع در خمین، پرداخت.[۱۳] (ببینید: خانه امامخمینی) در کنار این خانه، باغی قرار داشت که امامخمینی با اجازه صاحب باغ گاهی در آن قدم میزد و ورزش میکرد[۱۴] چنانکه ایشان برای در امان ماندن از سختگیریهای مأموران رژیم پهلوی در دوره رضاشاه، به باغهای اطراف قم پناه میبرد و در این مکانها با دیگر طلبهها به مطالعه، تحقیق و مباحثه میپرداخت.[۱۵] ایشان هر روز عصر پس از تدریس به زیارت فاطمه معصومه(س) میرفت.[۱۶]
امامخمینی در روزهای تعطیلی و تبلیغی به روستاهای دور و نزدیک در اطراف قم میرفت. این برنامه پس از ازدواج ایشان، به صورت خانوادگی ادامه داشت. با سفر حائری یزدی به روستای «سیرو» در ۲۴کیلومتری جاده قم ـ کهک، امامخمینی به همراه سیدمحمدرضا گلپایگانی و چند تن دیگر برای شرکت در درس حائری به آنجا رفت و یک ماه رمضان را همراه خانواده داخل چادری ساکن شد،[۱۷] نیز همراه تعدادی از دوستان و شاگردان خود به روستای کاج در ۳۷کیلومتری جاده قم ـ گرمسار رفت و با حضور اهالی روستا، کلنگ احداث مسجدی را بر زمین زد.[۱۸]
ایشان در سال ۱۳۴۳ پس از آزادی از زندان و حصر تهران به دعوت ابوالقاسم جوادیان به روستای لنگرود قم رفت و سه روز در این آبادی ماند. مهدی عراقی از یاران انقلابی امامخمینی در همین روستا اطلاعات مربوط به لایحه مصونیت مستشاران آمریکایی (کاپیتولاسیون) را به ایشان رساند،[۱۹] همچنین ایشان به دعوت ماشاءالله سوهانی با عدهای از دوستان و شاگردان ازجمله علیاکبر اسلامی، سیدهاشم رسولی محلاتی و حسن صانعی به ییلاقهای اطراف قم (روستای سناوند) رفته است.[۲۰] ایشان افزون بر دیدار عالمانی چون محمد ارباب، سیدمحمد برقعی و ابوالقاسم قمی در خانه آنان[۲۱] و گاه برای شرکت در جشن یا مراسم عید به خانه طلاب نیز میرفت.[۲۲]
امامخمینی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ۱۳۵۷/۱۲/۱۰ در بازگشت به قم ساعتی در میان راه در پادگان منظریه واقع در جاده تهران ـ قم استراحت کرد و هنگام ورود به قم نخست در مسجد امامحسن مجتبی(ع) در ورودی شهر با علما و مراجع تقلید ازجمله سیدمحمدرضا گلپایگانی، سیدشهابالدین مرعشی و سیدکاظم شریعتمداری دیدار کرد.[۲۳] ایشان پس از بازگشت به قم نخست در خانه قاسم دخیلی در خیابان بهار، جنب خانه سیدصدرالدین صدر ساکن شد؛ ولی پس از چند روز به لحاظ اعیانیبودن و نیز به دلیل اینکه صاحبش آن را قبلاً به کسی اجاره داده و فسخ کرده بود[۲۴] به خانه محمد یزدی در همان نزدیکی رفت.[۲۵] در همین روزها امامخمینی به خانه شهابالدین اشراقی واقع در خیابان دورشهر روبهروی کوچه صدوق نیز میرفت.[۲۶]
امامخمینی پس از پیروزی انقلاب اسلامی چندین بار در مدرسه فیضیه با مردم دیدار و برای آنان سخنرانی کرد[۲۷] و افزون بر دید و بازدید با مردم و علما[۲۸] به خانه خانواده شهدا میرفت و با آنان همدردی میکرد[۲۹] و گاه در تشییع جنازه شهدا و مجالس ختم علما شرکت میکرد؛ ازجمله در تشییع جنازه مهدی عراقی و فرزندش حسام[۳۰] محمد مفتح و مجلس ختم سیدمحمود طالقانی شرکت کرد.[۳۱]
ایشان در هفده اسفند ۱۳۵۷ در دبیرستان حکیم نظامی حضور یافت و در جمع فرهنگیان و دانشآموزان قم به سخنرانی پرداخت،[۳۲] نیز عصر ۱۸ اسفند ۱۳۵۷ نیز در قبرستان بقیع قم در جمع اقشار مختلف مردم قم سخنانی ایراد کرد.[۳۳] ایشان در اول مهر ۱۳۵۸ به دبستان فیض رفت و ضمن بازدید از کلاسهای مدرسه و گفتگو با دانشآموزان سخنانی بیان کرد.[۳۴] در این میان مردم روستای فردو از توابع قم در مرداد ۱۳۵۸ از ایشان برای سفر به این روستا دعوت کردند؛ اما ایشان با توجه به کارها و اشتغالات خود عذر خواست و ابراز امیدواری کرد در زمان مناسب بتواند به دیدار آنان برود.[۳۵] عکسهای موجود نشان میدهد امامخمینی به همراه برادر خود سیدمرتضی پسندیده بر سر قبر برادر خود سیدنورالدین هندی در قبرستان باغ بهشت نیز حاضر شده است.
ایشان در ۱۳۵۸/۱۱/۳ به علت بیماری قلبی راهی تهران و در بیمارستان قلب بستری شد.[۳۶]
- ↑ امامخمینی، صحیفه، ۱۹/۴۲۷.
- ↑ ذاکری، طلوع خورشید، سالشمار زندگانی امامخمینی قدس سره، ۴۶؛ خمینی، دلیل آفتاب، ۵۷.
- ↑ سبحانی، پابهپای آفتاب، ۳/۲۰۰؛ روحانی، نهضت امامخمینی، ۱/۳۹–۴۰؛ رجائینژاد و حاضری، هفتاقلیم گذری بر اماکن منتسب به امامخمینی از ولادت تارحلت، ۶۵.
- ↑ روحانی، نهضت امامخمینی، ۱/۵۷–۵۹؛ یزدی، محمد، خاطرات، ۱۵۹–۱۶۰؛ بدلا، مصاحبه، ۳/۲۸۲.
- ↑ سبحانی، حوزه، ۱۲۵.
- ↑ دوانی، امامخمینی در آئینه خاطرهها، ۵۱–۵۲.
- ↑ طباطبایی، اقلیم خاطرات، ۳۴۱.
- ↑ طباطبایی، اقلیم خاطرات، ۳۴۸.
- ↑ طباطبایی، اقلیم خاطرات، ۳۴۸.
- ↑ طباطبایی، اقلیم خاطرات، ۳۴۹.
- ↑ طباطبایی، اقلیم خاطرات، ۳۴۹؛ رجائینژاد و حاضری، هفتاقلیم گذری بر اماکن منتسب به امامخمینی از ولادت تارحلت، ۸۷.
- ↑ طباطبایی، اقلیم خاطرات، ۲۵۵.
- ↑ طباطبایی، اقلیم خاطرات، ۲۵۵.
- ↑ نامه قم، مجله، ۲۳۳–۲۳۴.
- ↑ نامه قم، مجله، ۲۳۳–۲۳۴.
- ↑ طاهری خرمآبادی، مصاحبه، ۴/۳۳۲.
- ↑ نامه قم، مجله، ۲۳۴.
- ↑ مؤمن، خاطرات، ۵/۱۷۷–۱۷۸.
- ↑ رجائینژاد و حاضری، هفتاقلیم گذری بر اماکن منتسب به امامخمینی از ولادت تارحلت، ۱۱۱؛ وادی، مجله، ۷۱.
- ↑ رسولی محلاتی، خاطرات آیتالله رسولی محلاتی، ۷۱.
- ↑ امامخمینی، صحیفه، ۱۹/۲۵۱.
- ↑ طاهری خرمآبادی، مصاحبه، ۴/۳۳۳–۳۳۴.
- ↑ توکلیبینا، دیدار در نوفل لوشاتو، ۳۰۶.
- ↑ توکلیبینا، دیدار در نوفل لوشاتو، ۲۳۱.
- ↑ توکلیبینا، دیدار در نوفل لوشاتو، ۳۰۶؛ یزدی، خاطرات، ۲۸۰–۲۸۱.
- ↑ یزدی، خاطرات، ۲۷۹.
- ↑ رجائینژاد و حاضری، هفتاقلیم گذری بر اماکن منتسب به امامخمینی از ولادت تارحلت، ۷۴–۷۹.
- ↑ طباطبایی، خاطرات سیاسی ـ اجتماعی دکتر سیدصادق طباطبایی، ۳/۲۶۵.
- ↑ کروبی، خاطره، ۱/۱۹۳–۱۹۴.
- ↑ مؤسسه تنظیم، محضر نور، ۱۱۸۷.
- ↑ انصاری، مصاحبه، ۲/۶۵–۶۶.
- ↑ امامخمینی، صحیفه، ۶/۳۵۰.
- ↑ امامخمینی، صحیفه، ۶/۳۵۹.
- ↑ امامخمینی، صحیفه، ۱۰/۸۷.
- ↑ امامخمینی، صحیفه، ۹/۲۵۶.
- ↑ یزدی، پابهپای آفتاب، ۶/۱۷۸.