سیدمهدی امام‌جمارانی، روحانی مبارز و نماینده امام‌خمینی در سازمان اوقاف و امور خیریه.
 | |
| شناسنامه | |
|---|---|
| نام کامل | سیدمهدی امام‌جمارانی |
| زادروز | سال ۱۳۱۴ |
| شهر تولد | تهران |
| کشور تولد | ایران |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
| اطلاعات سیاسی | |
| پست‌ها | نماینده امام‌خمینی در سازمان اوقاف، سرپرست سازمان حج و اوقاف، عضو جامعه روحانیت مبارز تهران، عضو مجمع روحانیون مبارز تهران |
| اطلاعات علمی و مذهبی | |
| اساتید | سیدحسن امام‌جمارانی، سیدمحمد هندی، رحمت‌الله فشارکی، محمدتقی ستوده، مصطفی اعتمادی و سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی |
| تالیفات | روایات و خاطرات |
مهدی امام‌جمارانی در سال ۱۳۱۴ در جماران تهران به دنیا آمد و تحصیلات مقدماتی را نزد پدر خود آموخت. وی از سال ۱۳۲۹ تا سال ۱۳۴۳ در حوزه علمیه قم تحصیلات خود را ادامه داد و پس از یکسال درس خارج به تهران بازگشت. او در سال‌های مبارزه در حمایت و همراهی با نهضت امام‌خمینی فعال بود و با جمع‌آوری وجوهات شرعیه آنها را برای امام ارسال می‌کرد.
امام‌جمارانی در همراهی با علما و روحانیون مبارز تهران با مبارزات امام‌خمینی همراهی می‌کرد و در سال ۱۳۵۶ به همراه بعضی از روحانیون به دیدار مبارزان تبعیدی رفت. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی خانه خود و بستگانش در جماران را برای اسکان امام‌خمینی تقدیم کرد.
ولادت و نسب
سیدمهدی امام‌جمارانی سال ۱۳۱۴ در جماران تهران به دنیا آمد.[۱] پدرش سیدحسن امام‌جمارانی از روحانیان سرشناس شمیران و تنها فرزند پسر سیدابراهیم جمارانی، روحانی با نفوذ این منطقه بود.[۲]
خاندان امام‌جمارانی چندین نسل از روحانیان سرشناس منطقه شمیران تهران و امام جماعت مسجد جامع جماران بوده‌اند. از اقدامات این خانواده، ساخت مسجد و حسینیه در محله‌های شمیران بوده‌است. مشهورترینِ آن، حسینیه‌ای است که سیدابراهیم جمارانی ساخته و بعدها بازسازی شده و اکنون مشهور به حسینیه جماران است.[۳] سیدحسن امام‌جمارانی در آذر ۱۳۴۱، در اعلامیه‌ای همراه علما و روحانیان تهران در همراهی با امام‌خمینی به تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی رژیم پهلوی اعتراض کرد.[۴]
تحصیلات
سیدمهدی امام‌جمارانی خواندن، نوشتن و بخشی از دروس مقدماتی را نزد پدر فرا گرفت.[۵] وی در سال ۱۳۲۹، در پانزده‌سالگی همراه برادر خود برای تحصیل علوم حوزوی به شهر قم سفر کرد.[۶] او سه سال نزد سیدمحمد هندی دروس مقدماتی را خواند و دروس سطوح عالی را از رحمت‌الله فشارکی، محمدتقی ستوده، مصطفی اعتمادی و سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی فرا گرفت و پس از یک سال شرکت در درس خارج، به دنبال کسالت پدر در سال ۱۳۴۳ به تهران بازگشت.[۷]
آشنایی و ارتباط با امام‌خمینی
آشنایی امام‌جمارانی با امام‌خمینی به سال‌های حضور وی در حوزه علمیه قم بر می‌گردد که از سال ۱۳۲۹ تا ۱۳۴۰ امام‌خمینی را به عنوان مدرس حوزه می‌شناخت.[۸] پس از درگذشت مرجع تقلید وقت، سیدحسین بروجردی و مخالفت امام‌خمینی با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، شناخت امام‌جمارانی از ایشان بیشتر شد.[۹]
در سال ۱۳۴۲ زمانی که امام‌خمینی از زندان آزاد شد، امام‌جمارانی همراه پدر خود در قیطریه به دیدار ایشان رفت و جزو علاقه‌مندان امام‌خمینی شد.[۱۰] وی در سال ۱۳۴۳ به دلیل سخنرانی علیه رژیم پهلوی بازداشت شد.[۱۱] وی در اسفند همان سال، همراه علمای قم، تبعید امام‌خمینی به ترکیه را محکوم کرد.[۱۲] او که در پخش و رساندن پیام‌ها و نامه‌های ارسالی امام‌خمینی از نجف، کوشا بود[۱۳] در جمع‌آوری کمک‌های مالی و وجوه شرعی و ارسال آن به ایشان می‌کوشید و دراین‌باره مورد بازجویی ساواک نیز قرار گرفت.[۱۴]
در سال‌های حضور امام‌خمینی در نجف، امام‌جمارانی چندین بار به دیدار ایشان رفت[۱۵] و در سال ۱۳۴۶ از ایشان اجازه امور حسبیه دریافت کرد.[۱۶]
فعالیت‌ها و مبارزات
از آغاز سال ۱۳۵۶ جلسات روحانیان مبارز که به صورت جدی و هماهنگ آغاز شد، امام‌جمارانی به صورت عضوی فعال در جلسات حضور می‌یافت[۱۷] و در شکل‌گیری جامعه روحانیت مبارز تهران نقش مؤثر داشت و همراه سیدمحمد موسوی خوئینی‌ها و مصطفی ملکی جلسه شمال تهران را اداره می‌کرد.[۱۸] امام‌جمارانی در سال ۱۳۵۶ با برخی روحانیان مبارز به دیدار تبعیدی‌ها در شهرهای مختلف کشور رفت[۱۹] همچنین در آبان ۱۳۵۶ همراه علمای تهران، درگذشتِ سیدمصطفی خمینی را به امام‌خمینی تسلیت گفت،[۲۰] سپس همراه علمای دیگر ازجمله سیدعلی‌اصغر خویی، محمدباقر آشتیانی، مرتضی مطهری، سیدمرتضی ایروانی و سیدمحمدحسین طباطبایی بروجردی در اعلامیه‌ای مطالب اهانت‌آمیز روزنامه اطلاعات به امام‌خمینی را محکوم کرد.[۲۱] همچنین در اردیبهشت ۱۳۵۷ همراه با علمای تهران ازجمله مرتضی مطهری، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، محی‌الدین انواری و محمد مفتح حمله مأموران رژیم پهلوی به بیوت مراجع تقلید قم و ضرب و جرح طلاب و مردم را محکوم کرد و آن را عملی غیرانسانی خواند.[۲۲]
امام‌جمارانی در تیر ۱۳۵۷ همراه علمای تهران حمایت خود را از فتوای امام‌خمینی در تحریم جشن نیمه شعبان ۱۳۵۷ به سبب کشتار مردم به دست رژیم پهلوی اعلام کرد.[۲۳] و به دلیل این فعالیت‌ها وی در شمار روحانیان و واعظانی دانسته شد که جلسات سخنرانی‌شان تحت نظر سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) بود.[۲۴] بر اساس نظر ساواک وی یکی از عوامل مؤثر و محرک در میان روحانیان تهران شناخته شد.[۲۵]
وی در سال ۱۳۵۷، در شمار ۳۶ نفر روحانی‌ای بود که بازداشت و در زندان شهربانی به مدت دو ماه زندانی شدند.[۲۶] وی در ۱۸ مهر ۱۳۵۷، به مناسبت چهلم شهدای ۱۷ شهریور و سالروز درگذشت سیدمصطفی خمینی، همراه با روحانیان تهران در اعلامیه‌ای حمایت خود را از رهبری امام‌خمینی اعلام و به فشار رژیم پهلوی و دولت بعثی برای خروج امام‌خمینی از عراق اعتراض کرد.[۲۷] او در ۱۶ آذر ۱۳۵۷، همراه با علمای تهران از مردم تهران خواست در روز تاسوعا و عاشورا به خیابان‌ها بیایند و در راهپیمایی اعتراض خود را به کشتار مردم به دست رژیم پهلوی اعلام کنند.[۲۸] (ببینید: تاسوعا و عاشورا) فعالیت‌های امام‌جمارانی که حساسیت ساواک را برانگیخته بود موجب شد در ماه‌های منتهی به پیروزی انقلاب، مخفیانه زندگی کند.[۲۹]
اختصاص خانه جمارانی برای اقامت امام
پس از بازگشت امام‌خمینی به ایران، امام‌جمارانی از طریق سیداحمد خمینی در ۱۴ بهمن ۱۳۵۷، به دیدار ایشان در مدرسه علوی رفت.[۳۰]
در پی بیماری امام‌خمینی و انتقال ایشان به تهران در سال ۱۳۵۹، وی خانه خود و بستگان را برای اقامت ایشان به سیداحمد خمینی پیشنهاد کرد و پس از پذیرفتن امام‌خمینی خانه در اختیار ایشان قرار گرفت و حسینیه جماران برای دیدارهای عمومی ایشان اختصاص یافت.[۳۱] امام‌خمینی با استقبال مردم وارد جماران شد و مردم منطقه همان شب با اصرار خودشان با ایشان در حسینیه جماران دیدار کردند.[۳۲] (ببینید: جماران) ایشان در اردیبهشت ۱۳۵۹، با ابراز اینکه با سکونت در جماران به امام‌جمارانی زحمت داده‌است، او را از دوستان عزیز خود شمرد.[۳۳]
نماینده امام‌خمینی
امام‌خمینی در مرداد ۱۳۵۹، امام‌جمارانی را به عنوان یکی از دو نماینده خود در شورای مرکزی سازمان اوقاف گماشت[۳۴] نماینده دیگر ایشان محمدعلی نظام‌زاده بود.[۳۵] ایشان در این دو حکم از نمایندگان خود خواست وضع سازمان اوقاف را هر ماه به اطلاع ایشان برسانند.
امام‌خمینی در آذر ۱۳۵۹ به امام‌جمارانی اجازه داد اموالی را که در اختیار سازمان اوقاف قرار داشت و استفاده نشده بود، در جبهه‌های جنگ، برای بازسازی مناطق آسیب‌دیده استفاده و به آوارگان جنگی کمک کند،[۳۶] همچنین از سوی ایشان در دی ۱۳۶۳ تصدی امور مربوط به ولی فقیه در سازمان اوقاف به وی واگذار شد.[۳۷] امام‌جمارانی در راستای مسئولیت خود در سازمان اوقاف، فعالیت‌های مهم و گسترده‌ای انجام داد؛ ازجمله آنها تدوین قانون وقف و احیای موقوفات، قانون تشکیلات و اختیارات سازمان اوقاف و امور خیریه، تأسیس مراکز و مؤسسات علمی آموزشی و فرهنگی را می‌توان نام برد.[۳۸]
در سال ۱۳۶۳ وی از جانب امام‌خمینی برای بررسی و حل اختلافات میان مردم مبارکه اصفهان و مأموران شهربانی به اصفهان فرستاده شد.[۳۹] وی هر دو هفته یک بار به دیدار امام‌خمینی می‌رفت و دربارهٔ مسائل مختلف به ایشان گزارش می‌داد.[۴۰]
او در سال ۱۳۶۴ با حکم امام‌خمینی سرپرست سازمان حج و اوقاف شد و این مسئولیت پس از رحلت ایشان تا سال ۱۳۷۶ ادامه یافت.[۴۱]
امام‌خمینی در سال ۱۳۶۵، در پاسخ نامه امام‌جمارانی، اداره تمامی بقاع متبرکه و اماکن مقدسه کشور به غیر از مواردی که در قانون استثناء شده‌است را به سازمان اوقاف واگذار کرد.[۴۲] چنان‌که در شهریور ۱۳۶۶، در حکم انتصاب سرپرست حجاج ایرانی، از زحمات همه مسئولان حج به‌ویژه امام‌جمارانی که با تعهد و مقاومت خود موجب سرافرازی جمهوری اسلامی ایران و باعث شادی روح شهدا شده‌اند، تشکر کرد.[۴۳]
تأسیس مجمع روحانیون مبارز تهران
در آستانه انتخابات سومین دوره مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۶۶، به موازات تشدید اختلافات در جامعه روحانیت مبارز تهران، برخی از اعضا ازجمله امام‌جمارانی از جامعه روحانیت مبارز جدا شدند و «مجمع روحانیون مبارز تهران» را با هدف استمرار خط امام‌خمینی تأسیس کردند.[۴۴] و به صورت فعال در انتخابات شرکت جستند. آنان طی نامه‌ای به امام‌خمینی، روند انشعاب مجمع روحانیون را با موافقت ایشان ذکر کردند که با تأیید امام‌خمینی مواجه شد.[۴۵] (ببینید: مجمع روحانیون مبارز تهران)
امام‌خمینی از نگاه جمارانی
امام‌جمارانی، امام‌خمینی را در دوره مرجعیت سیدحسین برجرودی دارای تفکر و اندیشه شمرده‌است که به احترام ایشان، به‌جز مشورت در مسائل سیاسی، اظهارنظری نمی‌کرد.[۴۶] ولی پس از فوت بروجردی، در جریان انجمن‌های ایالتی و ولایتی امام‌خمینی مؤثرترین اعلامیه را در میان اعلامیه‌های مراجع صادر کرد.[۴۷]
به نظر وی جهان شیعه پس از امامان معصوم(ع)، شخصیتی به عظمت امام‌خمینی ندیده‌است[۴۸] و شناخت تمام ابعاد وجودی ایشان برای دیگران شدنی نیست. وی خاطرنشان کرده‌است که امام‌خمینی وقار، طمأنینه و هیبت خاصی داشت و بیشتر اوقات ساکت و در حال فکر بود. ایشان حرمت خاصی برای آبرو و شخصیت افراد قائل بود و همیشه از درون با نفس خود در مبارزه بود.[۴۹]
آثار
از جمارانی دو جلد خاطرات با عنوان روایات و خاطرات منتشر شده‌است.
پانویس
- ↑ آسمان، مجله، ۱۰.
- ↑ پایگاه اطلاع‌رسانی مسجد، زندگی‌نامه سیدمهدی امام‌جمارانی؛ آرشیو مؤسسه تنظیم.
- ↑ پایگاه اطلاع‌رسانی مسجد، زندگی‌نامه سیدمهدی امام‌جمارانی.
- ↑ مرکزاسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۵۲–۵۵.
- ↑ آرشیو مؤسسه تنظیم؛ آسمان، مجله، ۱۱.
- ↑ آسمان، مجله، ۱۱.
- ↑ آرشیو مؤسسه تنظیم.
- ↑ امام‌جمارانی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۳۷؛ امام‌جمارانی، شاهد یاران، ۴۱.
- ↑ امام‌جمارانی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۳۹.
- ↑ امام‌جمارانی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۳۹؛ امام‌جمارانی، شاهد یاران، ۴۲.
- ↑ سلیمی بنی و مظفری، مجمع روحانیون مبارز، ۲۹۶.
- ↑ مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۴/۱۳۱–۱۳۲.
- ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱۰/۱۳۰.
- ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱۶/۴۷.
- ↑ آسمان، مجله، ۱۴.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱/۴۶۸.
- ↑ کردی، جامعه روحانیت مبارز تهران از شکل‌گیری تا انشعاب، ۷۷.
- ↑ روحانی، خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی، ۱/۴۲۸.
- ↑ مرکز بررسی اسناد، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ۶/۳۶۳.
- ↑ مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۳۳.
- ↑ مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۳۶–۲۳۷؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۶/۱۸۸–۱۸۹.
- ↑ مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۸۹.
- ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۶/۳۶۰–۳۶۱ و ۸/۲۴۰؛ مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۳۲۳–۳۲۴.
- ↑ مرکز بررسی اسناد، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ۹/۱۶۰.
- ↑ مرکز بررسی اسناد، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ۱۲/۳۹.
- ↑ محلاتی، خاطرات و مبارزات شهید فضل‌الله محلاتی، ۷۰؛ کردی، جامعه روحانیت مبارز تهران از شکل‌گیری تا انشعاب، ۹۱.
- ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۶/۳۸۰–۳۸۱ و ۴۷۴–۴۷۵.
- ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱۱/۶۰۹–۶۱۱.
- ↑ امام‌جمارانی، شاهد یاران، ۴۲.
- ↑ امام‌جمارانی، شاهد یاران، ۴۳؛ امام‌جمارانی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۴۳.
- ↑ امام‌جمارانی، شاهد یاران، ۴۴؛ امام‌جمارانی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۴۷.
- ↑ امام‌جمارانی، شاهد یاران، ۴۴.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۲/۳۱۴.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۳/۱۲۲.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۳/۱۲۳.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۳/۳۷۷.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۹/۱۲۷.
- ↑ امام‌جمارانی، حریم امام، ۷.
- ↑ آسمان، مجله، ۱۰.
- ↑ امام‌جمارانی، روایت امام‌جمارانی.
- ↑ سلیمی بنی و مظفری، مجمع روحانیون مبارز، ۲۹۷.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۰/۱۷۸.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۰/۳۷۸.
- ↑ سلیمی بنی و مظفری، مجمع روحانیون مبارز، ۵۱–۵۴.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۱/۲۶–۲۸.
- ↑ امام‌جمارانی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۳۸؛ امام‌جمارانی، شاهد یاران، ۴۱.
- ↑ امام‌جمارانی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۳۹.
- ↑ امام‌جمارانی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۵۱.
- ↑ امام‌جمارانی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۵۵–۵۷.
منابع
- آرشیو مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، دفتر قم، ۱۳۹۴ش.
- آسمان، مجله، شماره ۲۸، ۱۳۹۱ش.
- امام‌جمارانی، سیدمهدی، روایت امام‌جمارانی از ورود امام به جماران، پایگاه اطلاع‌رسانی و خبری جماران، ۲۸/۲/۱۳۹۰ش.
- امام‌جمارانی، سیدمهدی، گفتگو، مجله حریم امام، شماره ۱۶۷، ۱۳۹۴ش.
- امام‌جمارانی، سیدمهدی، مصاحبه، چاپ‌شده در پابه‌پای آفتاب، تدوین امیررضا ستوده، تهران، پنجره، چاپ اول، ۱۳۸۰ش.
- امام‌جمارانی، سیدمهدی، مصاحبه، مجله شاهد یاران، شماره ۷، ۱۳۷۵ش.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
- پایگاه اطلاع‌رسانی مسجد و محله جماران، زندگی‌نامه سیدمهدی امام‌جمارانی، ۸/۷/۱۳۹۴ش.
- روحانی، حسن، خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۸ش.
- سلیمی بنی، صادق و آیت مظفری، مجمع روحانیون مبارز، قم، زمزم هدایت، چاپ اول، ۱۳۹۰ش.
- کردی، علی، جامعه روحانیت مبارز تهران از شکل‌گیری تا انشعاب، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
- محلاتی، فضل‌الله، خاطرات و مبارزات شهید فضل‌الله محلاتی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.
- مرکز اسناد انقلاب اسلامی، اسناد انقلاب اسلامی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
- مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج۶، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸ش.
- مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج۹، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۱ش.
- مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج۱۲، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.
- مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
پیوند به بیرون
- محمد رجائی‌نژاد، «سیدمهدی امام‌جمارانی»، دانشنامه امام‌خمینی، ج۲، ص۱۹۴-۱۹۸.