دفتر عقل و قلب پرتوی از اندیشه‌های عرفانی فلسفی امام‌خمینی، کتابی به قلم احمد عابدی است که به بیان آرای فلسفی و عرفانی امام‌خمینی پرداخته است. این کتاب در سال ۱۳۸۵ش توسط انتشارات زائر منتشر شده است.
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| عنوان | دفتر عقل و قلب |
| نویسنده | احمد عابدی |
| تاریخ نگارش | ۱۳۸۵ش |
| زبان | فارسی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | انتشارات زائر |
| محل نشر | قم |
| تاریخ نشر | 1385ش |
| نوبت چاپ | اول |
مؤلف
احمد عابدی، متولد ۱۳۳۹ش، نویسنده و دکترای فلسفه و از اساتید سطوح عالی حوزه علمیه قم و دانشگاه است.
محتوا
در کتاب دفتر عقل و قلب، به آرای فلسفی و عرفانی امام‌خمینی پرداخت شده و در بخشی از آن آمده که امام‌خمینی معتقد است، عرفان عبارت است از معرفت خدا و شئون ذاتی و تجلیات اسمائی و افعالی او در حضرت علمیه و عینیه به مشاهده حضوری.[۱]
امام‌خمینی معتقد است عارف کسی است که قلب خود را هیولا و پذیرای هر صورتی که محبوب بر او وارد سازد، قرار دهد و هیچ فعلیت و صورتی جز آن را طلب ننماید.[۲] در فرازی از این پژوهش آمده که امام، اسم اعظم را به حسب حقیقت غیبی جزء ذات خداوند نمی‌داند و اسم اعظم به حسب مقام الوهیت و واحدیت، اسمی است که جامع جمیع اسماء الهی است.[۳] ایشان معتقد است مقام ولایت رسول خاتم(ص) متحد با مقام ولایت مطلقه علویه است و از این بحث نتیجه می‌گیرد که مسئله ربط حادث به قدیم و متغیر به ثابت که در فلسفه مطرح است، تنها از طریق همین مسئله عرفانی قابل حل است؛ زیرا همیشه نیاز به یک واسطه‌ای داریم که برزخ بین آنها است و این برزخ رابط حادث به قدیم است. این رابط را فیض مقدس یا وجود منبسط می‌گویند که مقام برزخیت کبری و مقام روحانیت رسول خدا است.[۴] از جمله مطالب مورد توجه در این اثر، بحث از تفسیر و تأویل است. از کلمات امام استفاده می‌شود که مراد ایشان از تفسیر قرآن معنای اصطلاحی نیست بلکه مراد تفسیر باطنی و واقعی است.[۵]
ساختار
کتاب دفتر عقل و قلب، ساختار خاص منطقی ندارد بلکه دارای یک مقدمه و مطالبی که به سلیقه نویسنده تنظیم شده‌اند؛ از جمله درباره اسم اعظم و حقیقت و رابطه آن با اسم مستأثر و خواص اسم اعظم سخن رفته است و عناوین زیر را نیز در بر می‌گیرد: حجاب‌های نورانی و ظلمانی، انسان کامل از دیدگاه امام‌خمینی، ولایت مطلقه، انسان کامل مخاطب کلام خدا در مرتبه واحدیت، ضرورت وجود انسان کامل، نقش انسان کامل در نظام هستی، ادب دعا، تأویل قرآن از دیدگاه امام‌خمینی، کلام خدا و کتاب خدا، اعجاز قرآن از منظر امام‌خمینی، اعجاز یا تحدی قرآن، آرای فلسفی امام‌خمینی، راه شناخت حقایق اشیاء، تکامل برزخی، احیا میراث فلسفی امام‌خمینی، اندیشه‌های اخلاقی-عرفانی امام‌خمینی، نگرش امام‌خمینی به چهار کتاب حدیثی و نکات عرفانی.
تکمله
نویسنده کتاب دفتر عقل و قلب، در پایان به معرفی اجمالی دو کتاب فقهی و اصولی امام‌خمینی پرداخته است و روش امام را در این دو کتاب به نحو اجمال بیان کرده است.
وضعیت نشر
چاپ اول کتاب دفتر عقل و قلب، در سال ۱۳۸۵ش توسط انتشارات زائر، منتشر شده است.
پانویس
منابع
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، آداب الصلاة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ دهم، ۱۳۸۰ش.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، تعلیقات علی شرح فصوص‌الحکم و مصباح‌الانس، قم، نشر مؤسسه پاسدار اسلام، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح دعاء السحر، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ سوم، ۱۳۸۳ش.
- عابدی، احمد، دفتر عقل و قلب، قم، انتشارات زائر، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.