زندگی‌نامه سیاسی امام‌خمینی (کتاب)

زندگینامه سیاسی امام‌خمینی کتابی به قلم محمدحسن رجبی است که به زندگی سیاسی امام خمینی پرداخته است. این کتاب در سال ۱۳۶۹ش توسط سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده و در سالهای مختلف، با ویرایشهای مجدد، توسط ناشران متعدد نیز منتشر شده است.

نویسنده

محمدحسن رجبی (دوانی) متولد سال ۱۳۳۵ش در شهر قم، دارای کارشناسی ارشد کتابداری از دانشگاه تهران و تاریخ نگار اسلامی است. «زندگی نامه سیاسی امام‌خمینی»، «مشاهیر زنان ایرانی و پارسی گوی»، «رسایل، فناوری جهادی علمای مسلمان»، «کتابخانه در ایران»، «علمای مجاهد»، جلد ۱ از جمله کتاب‌های او است. وی همچنین ده‌ها مقاله در دانشنامه ایران، و نیز مجلات علمی– پژوهشی کشور مانند نشر دانش، دانشگاه انقلاب، کتاب ماه (تاریخ و جغرافیا) و فصلنامه کتاب نوشته است ( پاتوق کتاب فردا، برداشت ۲۱/۱/ ۱۴۰۳).

محتوا

نویسنده در پژوهش حاضر، با تکیه بر منابع جدید و استفاده از پرونده امام‌خمینی در اسناد ساواک و شهربانی زمان شاه که در مرکز اسناد انقلاب اسلامی نگهداری می‌شوند، ابعاد زندگی سیاسی امام‌خمینی را به تصویر کشیده است، با توجه به عنوان کتاب، اولویت نویسنده در کتاب حاضر پرداختن به ابعاد سیاسی زندگی امام‌خمینی بوده و بیشتر جنبههای سیاسی زندگی ایشان را در تمامی مراحل مورد توجه قرار داده است. البته ایشان در جلد اول کتاب تنها تا سال ۱۳۴۳ و حوادث آغاز مبارزات آشکار امام‌خمینی با رژیم پهلوی تا زمان دستگیری و تبعید ایشان به ترکیه را مورد بررسی مستند قرار داده است (رجبی، ۱۳۶۹، زندگی‌نامه سیاسی امام خمینی، ۱/ صفحات مختلف).

ساختار

این کتاب جلد نخست از زندگی‌نامه سیاسی امام‌خمینی است که در شش فصل به سامان رسیده است .در فصل نخست، اوضاع سیاسی کشور از مشروطه تا پایان دوره استبداد رضاخان تشریح شده است. فصل دوم شامل معرفی دوره اول زندگی امام‌خمینی یعنی دوره کودکی و نوجوانی و زندگی طلبگی ایشان است. در فصل سوم اوضاع سیاسی کشور در فاصله سال‌های ۱۳۲۰تا ۱۳۴۳تشریح شده است .فصل چهارم دوره دوم زندگی امام( ۱۳۲۰ ۱۳۴۰) را شامل می‌شود که در آن تلاش امام در دو عرصه «جامعه و سیاست» و «حوزه» بررسی شده است .فصل پنجم درباره دوره سوم زندگی امام( ۱۳۴۰ ۱۳۴۳)، یعنی مبارزه آشکار ایشان است و به رویدادهایی چون لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، رد رفراندوم، سخنرانی روز عاشورا و قیام ۱۵خرداد، دستگیری و آزادی و مبارزه با کاپیتولاسیون مربوط می‌شود. در آخرین فصل کتاب ویژگی‌های مبارزه امام برشمرده شده است. صفحات پایانی کتاب به فهرست اعلام، اشخاص، جای‌ها، فرق و مذاهب، آثار، کتاب‌نامه و نشریات اختصاص یافته است (رجبی، ۱۳۶۹، زندگی‌نامه سیاسی امام‌خمینی، ۱/ فهرست مطالب؛ پانزده خرداد ۱۳۴۲، برداشت، ۲۱/۱/۱۴۰۳).

منابع مورد استفاده

نویسنده با توجه به تسلط بر منابع و اسناد، از منابع و اسناد پر تعدادی در این اثر استفاده کرده است (همان، ۱/ صفحات مختلف).

وضعیت نشر

کتاب زندگی‌نامه سیاسی امام‌خمینی توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال ۱۳۶۹ منتشر شده (رجبی، ۱۳۶۹، ۱/ شناسنامه) و در سالهای متعدد توسط ناشران مختلف تجدید چاپ شده است. (پانزده خرداد ۱۳۴۲، برداشت، ۲۱/۱/۱۴۰۳). برجستگی: تسلط نویسنده بر منابع تاریخی و استفاده از اسناد معتبر و منابع پر تعداد، نمایه اسناد و منابع

کاستی

نویسنده به جلد اول و حوادث تاریخی سال ۱۳۴۳ اکتفا کرده و مجلدات بعدی را پی نگرفته است.