محمد شریعتی دهاقان

محمد شریعتی دهاقان، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.

محمد شریعتی دهاقان

اطلاعات فردی
تاریخ تولد	۱۳۲۷ش
زادگاه	نجف
اطلاعات علمی
استادان	امام‌خمینی، سیدمحمدباقر صدر، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، شیخ مرتضی حائری یزدی، حسین وحید خراسانی، سیدموسی شبیری زنجانی و...
اجازه روایت از	حوزه علمیه نجف و قم
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسی	نماینده مجلس شورای اسلامی، رایزن فرهنگی ایران در لبنان و سوریه، سفیر ایران در سازمان کنفرانس اسلامی، مشاور فرهنگی سیدمحمد خاتمی رئیس‌جمهور وقت ایران

تولد

محمد شریعتی دهاقان در سال ۱۳۲۷ش در نجف اشرف و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. پدرش محمدباقر شریعتی یکی از مدرسان دروس حوزوی در حوزه علمیه نجف اشرف بود که در سال ۱۳۵۰ ش به کشور ایران بازگشت و به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت و در همان شهر نیز درگذشت

تحصیل

محمد شریعتی دهاقان خواندن و نوشتن را در نجف آموخت. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و مقدمات را در حوزه علمیه نجف خواند. دروس سطح حوزوی را هم در همان‌جا خواند، ولی درباره استادان او در دوره‌های مقدماتی و سطح اطلاعاتی در دست نیست. با استناد به جایگاه پدرش به‌عنوان یکی از مدرسان دروس حوزوی در نجف اشرف، می‌توان احتمال داد که او از استادان محمد شریعتی دهاقان بوده است. وی پس از ورود امام‌خمینی به عراق در سال ۱۳۴۴ش به جمع یاران ایشان پیوست و در بیت ایشان به فعالیت پرداخت. با آغاز درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام‌خمینی در مسجد شیخ انصاری نجف اشرف، در درس ایشان حضور یافت. می‌توان احتمال داد که او از آغاز آن درس تا بازگشت به کشور در سال ۱۳۵۲ش، در درس فوق حضور می‌یافته است. همچنین مدتی هم در درس‌های آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر شرکت کرد.

محمد شریعتی دهاقان در سال ۱۳۵۰ش و در جریان اخراج ایرانیان از عراق، از آن کشور اخراج شد و به ایران رفت و در قم مقیم شد. او در آنجا بخش تعادل و تراجیح کفایه را پیش سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی خواند و سپس در درس‌های خارج فقه و اصول آیات شیخ مرتضی حائری یزدی و حسین وحید خراسانی شرکت کرد. هم‌زمان در درس‌های رجال سیدموسی شبیری زنجانی هم شرکت کرد و مدتی هم با سیداحمد خمینی، جواهرالکلام را مباحثه می‌کرد و سپس به‌صورت آزاد به نقد و حلاجی آن می‌پرداخت. او همچنین در درس‌های فلسفه آقایان سیدمحمد حسینی بهشتی و مرتضی مطهری حضور می‌یافت و با شروع درس اسفار حسینی بهشتی در آن درس هم حاضر شد. هم‌زمان در درس اسفار عبدالله جوادی آملی هم شرکت می‌کرد. در همان زمان مدتی هم به تدریس دروس حوزوی در مدرسه حقانی قم پرداخت. شریعتی دهاقان سپس به جمع افرادی پیوست که زیر نظر مرتضی مطهری به مطالعه درباره علوم قرآنی می‌پرداختند و شریعتی دهاقان در این جلسات، همراه با سیدمحمد خاتمی به بحث و پژوهش درباره «انسان در قرآن» پرداخت. او در فواصل سال‌های ۵۳-۵۰ هم در قم با سیداحمد خمینی و سیدمحمد خاتمی در مسائل اصول خارج، فلسفه تاریخ و تفسیر قرآن و احادیث هم‌مباحثه بود. وی سپس در بحث‌های خصوصی مرتضی مطهری چون نقد کتاب مارکس و مارکسیسم و نقد کتاب فلسفه هگل و همچنین دروس عمومی مانند معارف و درس اسفار (جلد سوم) حاضر می‌شد. شریعتی دهاقان در سال ۱۳۵۶ش به اردکان یزد رفت و به سخنرانی در آن شهر پرداخت.

فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران

او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به‌واسطه آشنایی با سیداحمد خمینی بار دیگر وارد بیت امام‌خمینی شد و زمانی که امام‌خمینی در قم بود، به بررسی نامه‌های سیاسی و امنیتی ارسالی به دفتر تهران امام مشغول شد. او پس از بازگشت امام‌خمینی به تهران، به جهاد سازندگی رفت و مسئولیت کمیته فرهنگی جهاد سازندگی را بر عهده گرفت. مدتی مسئولیت امور استان‌های سازمان صدا و سیما را بر عهده گرفت و سپس به سمت مسئول رادیو عربی تهران منصوب شد. مدتی هم در شورای حوزه و دانشگاه (به همراه آقایان میرزا علی فیض مشکینی و عبدالرحیم ربانی شیرازی) عضویت داشت

شریعتی دهاقان در سال ۱۳۶۱ش و در انتخابات میان‌دوره‌ای اولین دوره مجلس شورای اسلامی از سوی مردم شهر سمیرم استان اصفهان به نمایندگی انتخاب شد در آن دوره در کمیسیون سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی عضویت داشت. پس از پایان دوره اول مجلس شورای اسلامی، به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رفت و از سوی سیدمحمد خاتمی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت، به سمت معاونت بین‌الملل فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شد. هم‌زمان عضو شورای بازبینی فیلم در آن وزارتخانه هم بود. او چند ماهی بیشتر در آن وزارتخانه نماند و در دوره وزارت سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور در وزارت کشور، معاونت حقوقی و پارلمانی آن وزارتخانه را بر عهده گرفت. در سال ۱۳۶۸ش دوباره به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بازگشت و به سمت رایزن فرهنگی ایران در سوریه انتخاب شد. سپس رایزنی فرهنگی ایران در لبنان را هم برعهده گرفت. او پس از بازگشت از سوریه و لبنان، در مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی به فعالیت پرداخت و در سال ۱۳۷۶ش از سوی سیدمحمد خاتمی رئیس‌جمهور وقت، به‌عنوان مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور منصوب شد. مدتی بعد به سمت سفیر ایران در سازمان کنفرانس اسلامی در جده منصوب شد. پس از چهار سال به کشور بازگشت و مسئولیت کمیته حمایت از انقلاب اسلامی مردم فلسطین را بر عهده گرفت. هم‌زمان از سوی سیدمحمد خاتمی رئیس‌جمهور وقت، نمایندگی رئیس‌جمهور در شورای نظارت صداوسیما را بر عهده داشت و تا سال ۱۳۸۴ش در آن سمت بود. پس از آن به تدریس و تحقیق پرداخت.

شریعتی دهاقان در فضای رسانه‌ای و مطبوعات داخلی ناشناس به نظر می‌رسد ولی به اظهار نظر، نقد و گفت‌وگو با رسانه‌های برون‌مرزی به‌ویژه رسانه‌های عرب‌زبان، پیرامون مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی می‌پردازد و به‌واسطه چهار سال رایزنی فرهنگی در سوریه و لبنان و چهار سال نمایندگی ایران در کنفرانس اسلامی جده، ازجمله صاحب‌نظران در زمینه تحولات و امور منطقه به شمار می‌رود.